Antlaşmalar ve Konferanslar...!

[*MeleK*]

Cevap: Antlaşmalar ve Konferanslar...!

Prut Antlaşması

1711 Prut Harbi sonrasında imzalanan Osmanlı-Rus Antlaşması. Osmanlı sultanlarından Üçüncü Ahmed Han (1703-1730) zamanında

22 Temmuz 1711 tarihinde Rusya ile imzalandı.
Lehistan meselesi dolayısıyla Rus Çarı Petro ile İsveç Kralı Demirbaş Şarl’ın arası açılmış; Osmanlılar

Demirbaş Şarl’ın Lehistan kralı ilan ettiği Stanislav Lehcinski’yi tanımışlardı. Çar Petro ile Kral Şarl arasında Ukrayna’da yapılan savaşı

İsveçliler kaybettiler (1709). Demirbaş Şarl

Ukrayna Hatmanı Mazepa ile birlikte

Osmanlı topraklarına sığındı. Çar’ın iade isteği

Bâbıâlî tarafından reddedildi. Deli Petro’nun savaşla tehdit etmesi üzerine

Rusya’ya savaş ilan edildi (20 Kasım 1711).

Hıristiyan tebaayı ayaklandırarak başarı sağlayacağını zanneden Çar

Boğdan’a girip

Prut boyunca Tuna kıyılarına inmekte iken

ummadığı bir zamanda Türk ordusu tarafından kuşatıldı. Türk askeri

kesin bir üstünlüğe sahipti. Ruslar

sulh teklifinde bulundular. Azak’ın ve Lehistan’ın Rus nüfuzundan kurtulması kabul edilince

Sadrazam Baltacı Mehmed Paşa

kâhyası Antalyalı Ömer Ağa ve mektupçusu Ömer Efendinin tesirleri altında kalarak

sulh teklifini kabul edip

Çar’ı serbest bıraktı. Kırım hanı Devlet Giray Han ile Demirbaş Şarl muhalefet ettiler. Prut Irmağı kıyısında

Serdâr-ı ekrem (Başkumandan) Baltacı Mehmed Paşanın çadırında

Osmanlı devlet adamları ile Rus Başbakanı Baron Şafirov arasında kararlaştırılan Prut

Antlaşması ile:
1. Azak Kalesi ve bütün çevresini Ruslar geri vereceklerdi.

2. Aşağı Özi boyundaki Rus kaleleri yıkılacaktı.

3. Lehistan’a girmiş bulunan Rus kuvvetleri geri çekilecekti.

4. Barabaş

Potkalı ve Kırım Hanlığı'na tâbi Kazaklara

Ruslar müdahale etmeyecekti.

5. Osmanlı Sultanına sığınan mülteci İsveç kralı Demirbaş Şarl

maiyetiyle birlikte

ülkesine serbestçe gidecekti.

6. Osmanlı ülkesine gelip giden Rus tüccarlarından başka

Türkiye’de Rus elçisi bulunmayacaktı.

7. Harp öncesi ve sonrasındaki Müslüman esirler

Osmanlı hükümetine iade edilecekti.

8. İki taraf da harbe teşvikçilik yapmayacaktı.

9. Ruslar

eskiden olduğu gibi

Kırım Hanına yine vergi vereceklerdi.

Antlaşmadaki şartların yerine getirilmesi için

Baron Şafirov

Osmanlılarda kalacaktı.

Baltacı Mehmed Paşanın iyi niyetinin

Ruslar tarafından suiistimal edilerek

antlaşma şartlarının uygulanmaması ve Devlet Giray Hanla Demirbaş Şarl’ın sadrazam aleyhinde propagandaları

hoşnutsuzluğu büyüttü. Mehmed Paşa

sadaretten azledildi (20 Kasım 1711). Antlaşmanın uygulanması için

Rusya’ya savaş ilan edilince

Azak Kalesi teslim edilip

kaleler yıkıldı. Demirbaş Şarl’ın dönmesi yine gerçekleşmeyince

ikinci defa sefer ilan edildi. 1713 Haziranında yapılan Edirne Antlaşması ile Demirbaş Şarl memleketine dönebildi.

Bu neticeyle

Prut Muahedesi

Deli Petro’nun Karadeniz ve Balkanlara inme hayallerine darbe vurmuş oldu.

 

[*MeleK*]

Cevap: Antlaşmalar ve Konferanslar...!

San Remo Konferansı

Birinci Dünya Savaşından sonra

19-26 Nisan 1920’de

Osmanlı topraklarının paylaşılması ve Türkiye ile yapılacak olan Sevr Antlaşması'nın şartlarını hazırlamak için

İtalya’nın San Remo şehrinde toplanan milletlerarası konferans.
İngiltere başbakanı

Fransa başbakanı

İtalya başbakanı ile Japonya

Yunanistan ve Belçika temsilcilerinin katıldığı konferansta

Birinci Dünya Savaşından mağlup olarak çıkan Osmanlı Devleti topraklarının ve Ortadoğu petrollerinin paylaşılması görüşüldü ve Sevr (Sévres) Antlaşmasının son biçimi tespit edildi.

San-Remo Konferansında

Osmanlı Devletinin Asya ve Kuzey Afrika’da bulunan Arap toprakları üzerindeki bütün haklarından vazgeçmesi

bağımsız bir Ermenistan’la Özerk bir Kürdistan’ın kurulması kararlaştırıldı. Ayrıca

Osmanlı Devletinin eski Suriye topraklarında iki “A tipi manda” teşkil edilerek Suriye ve Lübnan’ın Fransa

Filistin’in ise İngiltere’nin idaresine bırakılması

Irak topraklarının da İngiltere’nin mandasına girmesi kararlaştırıldı. Teşkil edilen A tipi manda idaresi

söz konusu ülkelerin bağımsız sayılmasını

kendini idare edebilecek siyasî olgunluğa erişinceye kadar manda otoritesi altında kalmasını öngörüyordu.

Konferansta

ayrıca

İngiltere ile Fransa arasında bir petrol anlaşması imzalandı. Bu anlaşmayla Musul’un

İngiltere’nin Irak manda bölgesine dahil edilmesi

Fransa’ya Irak petrollerinden % 25 hisse verilmesi ve petrol taşıma kolaylıkları tanınması sağlandı.

Almanya ile Fransa arasındaki meselelerin de ele alındığı konferansta

Almanya ordusunun büyütülmemesi gerektiği kararlaştırıldı.

San-Remo Konferansından sonra

10 Ağustos 1920’de

Osmanlı hükümetine zorla imzalatılan Sevr (Sévrés) Antlaşması

Sultan Beşinci Mehmed Vahideddin tarafından tasdik edilmediği gibi

Ankara’daki Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından da kabul edilmedi. Batılı devletler arasında da

Yunanistan’dan başka onaylayan çıkmadı. Böylece

antlaşma hukukî geçerlilik kazanmadı ve yürürlüğe girmedi.

San-Remo Konferansı

bugün Türkiye’nin karşı karşıya bulunduğu iç ve dış meselelere kaynaklık etmesi bakımından önem arz etmektedir. Bu konferansta kararlaştırılan

daha sonraki antlaşmalarla kurulması sağlanan bağımsız Ermenistan Devleti

Türkiye için dış tehdit unsuru teşkil etmektedir.

Ayrıca

Türkiye Cumhuriyeti Devletinin bölünmesine yönelik terör hareketlerinin fikrî tohumları San-Remo Konferansında atılmış

art niyetli Avrupa devletlerinin destek

tahrik ve teşvikleriyle bugün

fert

aile

toplum ve devlet hayatını etkileyici hale gelmiştir.

Harp Akademileri Komutanlığı yayınlarından "Tarihî ve Coğrafî Açıdan Kafkasya’nın Etnik Yapısı" adlı

Mart 1993 tarihli ve 13 nolu Bilgi Notunda

San Remo Konferansıyla ilgili olarak şu bilgiler verilmektedir: “Âzerbaycan

bugün çok ciddî meselelerle karşı karşıya bulunmaktadır. Bu meselelerin başında da Karabağ gelmektedir. Sahip olduğu konum itibariyle

sadece bölgedeki ülkelerin değil

bölge dışı ülkelerin de ihtiraslarının çarpıştığı

Âzerbaycan’ın sürdürdüğü mücadele sadece Ermeniler'e ve Ermenistan’a karşı verilmemektedir. Onların arkasındaki Rusya Federasyonu

İran ve batılı ülkelere karşı verilmektedir. Söz konusu uluslararası bu politikayı

San Remo Konferansında Lord Curzon’un şu sözleri aydınlatmaktadır: 'Yeni bir Panislamizm ve Panturanizm akımı ortaya çıkabilir. Bu ihtimali düşünen Londra Konferansı

dünya barışının devamı bakımından

Anadolu Türkleri ile daha doğudakiler arasında

Hıristiyan bir toplumdan oluşan bir set çekmenin

şâyân-ı arzu olduğunu düşünmüştür. Bu da yeni Ermeni Devleti olacaktır'. Dolayısıyla bu politikada

Türk dünyasına karşı mücadele eden her devlet

yer almaktan bugüne kadar kaçınmamıştır.

 

[*MeleK*]

Cevap: Antlaşmalar ve Konferanslar...!

Sevr (Sévres) Antlaşması

Birinci Dünya Savaşı sonrasındaki antlaşmalardan. Osmanlı Devleti'yle

İngiltere

Fransa

İtalya ve Yunanistan arasında

10 Ağustos 1920 tarihinde

Fransa’nın başşehri Paris’in Sévres kasabasında imzalandı. Osmanlı sultanı Vahideddin Han (1918-1922) ile; İngiliz

Fransız ve İtalyan parlamentoları tarafından tasdik edilmediğinden hükümsüz kalmıştır. Yunanistan

tek taraflı kabul edip

yürürlüğe koymak istediyse de

ordusu 9 Eylül 1922’de İzmir’den Ege Denizine dökülünce

arzusundan vazgeçmek zorunda kaldı.
Sevr Antlaşması

10 Nisan 1915 tarihinde

Londra’da

Rusya-İngiltere-Fransa gizli antlaşmasına göre

Türkiye’nin paylaşılması esasına dayanıyordu. Fakat

Sevr’de

Bolşevik İhtilâli

iç harp ve Çarlığı destekleyen Avrupalı kuvvetlerle uğraşan Sovyet Rusya

dışarıda bırakıldı. Sovyet Rusya dışarıda bırakılınca

önceki gizli antlaşmalarda Rusya’nın payına düşen topraklar

yeniden paylaşıldı. Londra Antlaşması'nda Rusya’ya verilen Türk Boğazlarının

Sevr öncesi tertiplerle İngiltere

Fransa ve İtalya kontrolünde tutulması kararlaştırıldı. İtilaf devletlerinin hazırladıkları antlaşma metnini

Paris’te

11 Mayıs 1920 tarihinde

Osmanlı Devleti temsilcisi eski sadrazam Tevfik Paşa okuyunca

“İstiklâlimize aykırıdır!” diyerek imzalamadı. Tevfik Paşa

antlaşma metnine itiraz cevabı yazıp

İstanbul’a döndü.

İstanbul’un işgalinden sonra

Osmanlı mebuslarının bir kısmı yakalanıp Malta’ya sürüldü

bir kısmı da Anadolu’da Millî Mücadeleye katıldığından

antlaşma metni

Mebuslar Meclisi'nden geçemiyordu. Sultan Vahideddin Han

antlaşma metnini

Türk İstiklâline aykırı bulduğundan

Mebuslar Meclisinden geçmediğini dünya kamuoyuna ilan edip

bütün baskılara rağmen tasdik etmedi. Yunanistan Meclisi

Sevr Antlaşmasını tasdik edip

yürürlüğe koymaya kalkıştı. Bunun üzerine

beşinci defa sadrazamlığa getirilen Damat Ferid Paşa; âyândan Hâdi Paşa

Filozof Rıza Tevfik ve Bern elçisi R. Halis beylerle Paris’e gidip

Sevr Antlaşmasını imzaladı. Ancak bu antlaşma

Osmanlı Sultanı Vahideddin Han ile İngiliz-Fransız-İtalyan parlamentolarınca tasdik edilmedi.


Dört yüz otuz üç madde ve on iki bölümden meydana gelen ve hiçbir zaman geçerli sayılmayan antlaşmanın hükümleri şunlardı:
1) İstanbul ile Boğazların ve Marmara’nın Anadolu kıyılarının tahkim edilmemesi ve buraların Karma Boğazlar Komisyonunca kontrolü;

2) Suriye ve Lübnan’ın Fransızlara; Arabistan

Yemen

Irak

Filistin’in İngiltere’ye; yine Mısır

Sudan ve Kıbrıs’ın İngiliz idâresine; Fas ve Tunus’un Fransa’ya bırakılması;

3) İzmir/Aydın vilâyetiyle Çatalca’dan batıya Doğu Trakya ve İmroz/Gökçeada ile Bozcaada dahil Yunanlılara;

4) Rize

Trabzon

Gümüşhane

Artvin

Kars

Ağrı

Van

Bitlis

Muş

Bingöl

Erzincan ve Erzurum’un Ermeniler’e;

5) Muğla ve Antalya’nın İtalya’ya verilip; Konya

Göller Bölgesi

Afyon ve Bursa’ya kadarki yerlerde de himaye hakkı tanınması;

6) Kapitülasyonların her devlete tanınması;

7) Osmanlı devlet borçlarının ödenmesi.

 

[*MeleK*]

Cevap: Antlaşmalar ve Konferanslar...!

Uşi (Ouchy) Antlaşması

İtalya ile Osmanlı Devleti arasında

Trablusgarp Savaşı sonunda imzalanan antlaşma (18 Ekim 1912).
Trablusgarp'a İtalyanların saldırması üzerine

Osmanlı Devleti

bu bölgeye asker göndererek

İtalyanlarla savaştı. Balkan Savaşı'nın çıkması üzerine

Osmanlı Devleti barış istemek zorunda kaldı. Barış antlaşması

İsviçre'de Lozan şehri yakınındaki Uşi (Ouchy) kasabasında imzalandı. Yapılan antlaşma gereğince

Trablusgarp ve Bingazi'ye tam bir özerklik tanındı. Osmanlı Devleti

buradaki askerini geri çekti. Böylece İtalya

Trablusgarp ve Bingazi'yi topraklarına serbestçe katabilecekti. Buna karşılık İtalya

Rodos ve çevresindeki Oniki Ada'yı geri veriyordu. Ancak

Balkan Savaşı başladığından

savaşın sonuna kadar bu adalar

İtalyanların elinde kaldı.

Uşi antlaşmasının başlıca maddeleri şunlardı:
1. Trablusgarp ve Bingazi'ye tam bir muhtariyet (özerklik) tanınmıştır.

2. Trablus ve Bingazi

yeni kanun ve özel düzenle yönetilecektir.

3. Trablus ve Bingazi'de Osmanlı Devletinin çıkarlarını

padişah adına naibü's-sultan olarak tayin edilen kimse koruyacak; dinî ve adlî işler

padişah tarafından seçilecek kadılar eliyle yürütülecektir.

4. Kadı ve Naibü's-Sultan'ın maaşları

Osmanlı maliyesince ödenecektir.

 

[*MeleK*]

Cevap: Antlaşmalar ve Konferanslar...!

Vasvar Antlaşması

Osmanlı-Avusturya Antlaşmalarından. Sultan Dördüncü Mehmed Han (1648-1687) zamanında

1663 Avusturya ve 1664 Alman seferleri üzerine

Avusturyalılar sulh istedi. Müzakereler

29 Temmuz 1664 günü tamamlandı. Antlaşmanın Osmanlıca ve Lâtince nüshaları

Osmanlı sultanı ve Alman İmparatoruna gönderildi. İstanbul ve Viyana tarafından tasdik edilinceye kadar

Osmanlı ordusu

harekâtında serbest kalacaktı. Ordunun harekât serbestliği kaydı

antlaşmanın bir an önce tasdikini kolaylaştırdı. Osmanlı temsilcisi vezir-i âzam Köprülü Fâzıl Ahmed Paşa; Avusturya temsilcisi İstiryalı Simon Reniger von Renigle idi. Vasvar Antlaşması

Osmanlı Karargâhında 10 madde hâlinde

10 Ağustos 1664 tarihinde tasdik edildi.

Antlaşmaya göre:
1) Osmanlılar tarafından zapt edilen Uyvar ve Neograd kaleleriyle etrafındaki palangalar Osmanlılarda

2) Sceckelbyd Kalesi Avusturya’da kalacaktı

3) İki taraf askerleri de Erdel’den çekilecekti

4) Erdel kralları

Avusturya topraklarına tecavüz etmeyecekti.

5) Yıkılan Zerinva veya Yeni Kale tekrar yapılmayacaktı

6) İki taraf da akın ve çeteciliğe son verecekti

7) Antlaşma yirmi yıllıktı

8) Dostluk nişânesi olarak

İmparator

Sultana 240.000 filorin kıymetinde hediye takdim edecekti

9) Sultan da

büyükelçiyle

İmparatora münasip bir hediye gönderecekti

10) Önceki antlaşmaların bozulmayan esaslarına yeniden riayet edilecekti.

Vasvar Antlaşmasıyla

Avusturya

Osmanlı üstünlüğünü bir defa daha kabul etmiş oluyordu.

 

[*MeleK*]

Cevap: Antlaşmalar ve Konferanslar...!

Yaş Antlaşması

1787-1791 harbi sonunda

10 Ocak 1792 tarihinde imzalanan Osmanlı-Rus Antlaşması. Osmanlı Devleti'nin

Kırım’ı kurtarmak gayesiyle

19 Ağustos 1787’de

Rusya’ya açtığı savaş

Avusturya’nın da savaşa dahil olmasıyla

aleyhte gelişti. Özi

Kili

İsmail

Anapa ve Soğucak gibi kaleler

Rusların eline geçti. Neticede

İngiltere

Prusya ve İspanya’nın arabuluculuğuyla

18 Ağustos 1791 tarihinde

Osmanlı Devleti ile Rusya arasında

sekiz aylık bir süre için Kalas Mütarekesi imzalandı. Arkasından

Kasım 1791’de

Yaş kasabasında barış görüşmelerine başlandı. Yaklaşık iki buçuk ay süren uzun ve çetin müzakerelerden sonra

10 Ocak 1792 tarihinde

Osmanlı Devletiyle Rusya arasında Yaş Barış Antlaşması imzalandı.

Tamamı on üç madde olan bu antlaşmaya göre:
1. 1774 Kaynarca

1779 Aynalıkavak

1783 Ticaret ve 1784’te Kırım ile Taman’ın ilhakıyla Koban Nehrinin hudut tayini hakkındaki antlaşmalar yine eskisi gibi kalıyordu.

2. Turla (Dinyester) Nehri hudut kesilerek

bunun sol tarafındaki arazi

yani Aksu ile Turla arasındaki Özi Kırı

Özi Kalesi

Ruslara terk edildi. Sağ tarafındaki memleketler

yani Bender

Akkerman

Kili

İsmail ve diğer tarafta Rusların işgalindeki kale ve şehirler Osmanlılara iade ediliyordu.

3. Boğdan Voyvodalığının borçları ve geride kalan vergileri iptal edilecek ve antlaşmadan sonraki iki yıl

her türlü vergiden muaf tutulacaktı. Af ilan edilip

isteyenler yine memleketlerine dönebileceklerdi.

4. Tiflis Hanlığına

Çıldır valileri veya beyleri tarafından taarruz olunmayacaktı.

5. Kuzey Afrika’daki Garb Ocakları

Rus ticaret gemilerine taarruzda bulunurlarsa

zarar tazmin edilecekti.

Böylece

Yaş Antlaşmasının da imzalanmasıyla

1787 yılında Osmanlı Devletiyle Rusya arasında başlayan

sonra da Avusturya’nın katılmasıyla genişleyen savaş fiilen ve resmen sona ermiş oldu.

 

[*MeleK*]

Cevap: Antlaşmalar ve Konferanslar...!

Ziştovi Antlaşması

Osmanlı Devleti ile Avusturya arasında 1788-1791 savaşlarına son veren ve Ziştovi’de imzalanan barış antlaşması.
1787’de başlayan Osmanlı-Rus Harbi devam ederken

1788’de Avusturya

Rusya’nın yanında Osmanlı Devletine harp ilan etti. Buna karşılık İsveç de

Rusya’ya karşı Osmanlı Devletinin yanında savaşa girdi. Ayrıca Osmanlı Devleti

iki cephe ile karşı karşıya gelince

savaş hâlinde bulunduğu Prusya ile 1790 yılında antlaşma imzaladı ve Avusturya sınırına yeni kuvvetler gönderdi. 8 Haziran 1790’da

Yergöği’de

Avusturya kuvvetleri

büyük bir bozguna uğratıldı. Bu mağlubiyet üzerine

Avusturya imparatoru İkinci Leopold barış istedi. Prusya’nın da delâletiyle

18 Eylül 1790’da

Yergöği’de

dokuz aylık bir mütâreke imzâlandı. Bundan sonra

5 Aralık 1790’da

Ziştovi’de başlayan barış görüşmeleri

uzun çekişmelerden sonra

4 Ağustos 1791’de neticelendi. Tamamı on dört madde olan bu antlaşmaya göre Avusturya

Orsova dışında

işgal ettiği bütün yerlerden çıkacaktı. Hotin Kalesi

Ruslarla antlaşma yapılana kadar

Avusturyalılarda kalıp sonra Osmanlılara terk edilecekti. İki devlet arasında

daha önce yapılan ticaret antlaşmalarına göre

ticaret serbestisi ve ticarî imtiyazlar devam edecekti. Osmanlılar

antlaşmadan sonra Viyana’ya bir büyükelçi gönderdi

 

[*MeleK*]

Cevap: Antlaşmalar ve Konferanslar...!

Zitvatorok Antlaşması

1593-1606 Osmanlı-Avusturya savaşlarına son veren sulh antlaşması (11 Kasım 1606).
1593’te başlayan Osmanlı-Avusturya savaşı

başlangıçta Osmanlılar aleyhine cereyan etti. Orta Macaristan ve Romanya’nın bir bölümü

Avusturyalıların eline geçti. Ancak Eflak

Boğdan ve Erdel’de vaziyetini düzelten ve isyanları bastıran Osmanlılar

kısa sürede duruma hâkim oldular. Vezir-i âzam Mehmed Paşa

1605’te Estergon’u fethetti. Bu zafer

Avusturya’nın ümitlerini kırdı ve onları barış istemeye mecbur bıraktı

Estergon ile Komaron arasında

Zitva Çayının

Tuna’ya döküldüğü yerde başlayan müzâkereler

üç hafta sürdü. Nihâyet

11 Kasım 1606’da

20 sene müddetle 17 maddelik antlaşma imza edildi.

Antlaşmanın önemli maddeleri şunlardı:

Avusturya’nın Osmanlı Devleti'ne vermekte olduğu

yıllık otuz bin duka altını tutarındaki haraç kaldırılacaktı.

Avusturya-Almanya İmparatoru İkinci Rodolphe

bir defaya mahsus olmak üzere

Osmanlı sultanına 200.000 kuruş tazminat verecekti.

Antlaşmanın tasdikinden itibaren her üç yılda bir

ihtiyarî hediyeleşme olacak

fakat bunun kıymet ve miktarı muayyen olmayacaktı.

Osmanlı Sultanı ile Avusturya-Almanya İmparatoru

haberleşme protokol muhaberelerinde

eşitlik kaidesine riayet edeceklerdi.

Yazışmalarda

Avusturya İmparatoruna (Kral) tabiri yerine “Roma Câsârı” unvanı ile hitap edilecekti. İki taraf

birbirinin arazisine tecavüz etmeyecek

tecavüz meydana gelirse esirler iade edilip

zarar ve ziyanlar da karşılıklı olarak ödenecekti.

Hudut boyu ihtilafında

Osmanlı Devletinden Budin Beylerbeyi

Avusturya’dan da Raab/Yanıkkale kumandanı hakem olacaktı.

Yirmi yıl süre ile imzalanan antlaşma

Sultan Birinci Ahmed Han ve İkinci Rodolphe arasında kalmayıp

bunların halefleri de uymak mecburiyetindeydi.

İspanya Kralı da

bu antlaşmaya girme hakkına sahipti.

 

[ilkimsu]

çok teşekkürler hepsi bir arada

 

[Kayıtsız Üye]

Dört yüz otuz üç madde ve on iki bölümden meydana gelen sevr antlaşmasının tüm maddeleri konusunda yardımcı olabilirmisiniz