Tarihte Bugün

[PaSikA]

27 Şubat

1863. Türkiye'de bilinen ilk Resim Sergisi İstanbul Atmeydanı'nda (Hipodrom) açıldı. Serginin açılmasına Sultan Abdülaziz destek verdi.
1880. Haydarpaşa-İzmit demiryolu işçileri greve çıktı.
1937. Özel teşebbüsçe inşa edilen ilk Türk gemisi Belkıs, Haliç'te törenle denize indirildi.
1955. Türkiyeli boksör Garbis Zaharyan, Yunanlı rakibi Emanuel Zambidis'i sayıyla yendi.
1964. Coca-Cola'nın dünya üzerindeki 1109'uncu fabrikası İstanbul'da açıldı. Tamamiyle yerli yatırımla kurulan şirketin sermayesi 14 milyon liraydı.
1971. Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu (TRT) bir açıklama yaptı, parasızlık nedeniyle radyo yayınlarını 18,5 saatten 8 saate indirmek zorunda kalacağını bildirdi.
1973. Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) Senatörü Kudret Bayhan 15 yıl hapse mahkûm oldu. Senatör Kudret Bayhan Fransa'ya uyuşturucu madde sokmaktan yargılanıyordu.
1975. Tüm Öğretmenler Birleşme ve Dayanışma Derneği (Töb-Der) ve çeşitli devrimci kuruluşlar tarafından " Hayat Pahalılığı ve Faşizmi Protesto " mitingleri düzenlendi. Malatya, Tokat, Kahramanmaraş, Erzincan ve Adıyaman'da ki mitingler saldırıya uğradı.
1976. Hayali mobilya ihracatı ve vergi iadesi yolsuzluğundan sanık Yahya Demirel için tutuklama kararı verildi. Gelişen olaylar üzerine Bülent Ecevit " Demirel'in siyasi hayatta kalma hakkı yoktur " dedi.
1978. Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Kenan Evren Genelkurmay başkanlığına atandı.
1982. Barış Derneği'nin 44 yöneticisi tutuklandı. İstanbul Barosu Başkanı avukat Orhan Apaydın, Türk Tabibler Birliği Merkez Konseyi Başkanı Erdal Atabek de tutuklananlar arasındaydı. Barış Derneği'nin yöneticileri gizli örgüt kurmak, yönetmek, suç sayılan fiili övmek, komünizm ve bölücülük propagandası yapmakla suçlanıyorlardı. Başkanlığını eski büyükelçilerden Mahmut Dikerdem'in yaptığı Barış Derneği yöneticileri tutuklu olarak yargılanacaklar.
1985. Bazı Ege illerindeki okulların "Devrim" olan adları değiştirildi.
1993. İnsan Hakları Derneği Elazığ Şubesi Başkanı Avukat Metin Can ve Dr. Hasan Kaya öldürülmüş olarak bulundu.
1995. Mercedes kaçakçılığından hükümlüyken yeniden yargılanan milli futbolcu Tanju Çolak "suçu ihbar ettiği "gerekçesiyle mahkeme tarafından serbest bırakıldı.
Aynı gün Kuzey Irak'ın Zaho kentinde bir ticaret merkezinde bomba patladı; 76 kişi öldü, 83 kişi yaralandı.

Bugün Doğanlar:
1898. "Gazap Üzümleri"yle ünlü Amerikalı romancı yazar John Steinbeck.
1912. Hindistan doğumlu İngiliz yazar Lawrence Durrell.
1932. Amerikalı sinema oyuncusu Elizabeth Taylor.
1947. Çizer İsmail Gülgeç.

Bugün Ölenler:
1936. Rus fizyolog, İvan Petroviç Pavlov.
1936. Yazısız karikatürün öncülerinden Cemal Nadir Güler.
1976. Heykeltraş Kuzgun Acar.

 

[PaSikA]

28 Şubat

1876. Haydarpaşa demiryolu işçileri greve çıktı.

1917. Rusya'da demokratik devrim başarıya ulaştı.

1933. Berlin'de büyük Reichstag yangını çıktı.

1942. 12 Müttefik savaş gemisi Cava Denizinde batırıldı.

1945. Birleşmiş Milletler Beyannamesi Türkiye tarafından imzalandı.

1943. İki dereceli son seçim yapıldı. 455 milletvekili içinde,14 kadın, 4 gayrimüslim ve 21 de Müstakil Grup üyesi bulunuyor.

1949. İstanbul Şehzadebaşı'nda Özel Gazetecilik Okulu açıldı.

1950. Güreşçi Yaşar Doğu, Lahor'da Pakistan şampiyonu Kala'yı 1 dakikada tuş etti.

1953. Türkiye, Yunanistan ve Yugoslavya arasında Dostluk ve İşbirliği Antlaşması "Balkan Paktı" 1953 yılı bugün imzalandı.

1973. Gazeteci Rahmi Turan ile Necdet Onur, Süleyman Demirel ve eşine hakaretten mahkûm oldular.

1978. Kenan Evren genelkurmay başkanı oldu.

1980. Döviz karşılığı askerlik yasa tasarısı Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde kabul edildi.

1984. Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığı19 Mayıs törenlerinde kız öğrencilerin kısa şort giymelerini yasakladı.

1986. İsveç Başbakanı Olof Palme öldürüldü. Başbakan Palme savaş karşıtı ve Üçüncü Dünya ülkeleri yanlısı bir dış siyaset izlemesi ve Vietnam'da Amerika Birleşik Devletleri müdahalesine karşı çıkışıyla biliniyordu.

1989. İstanbul Barosu Başkanı Orhan Apaydın o yılki "İnsan Hakları ve Hukuk Ödülünü" açıkladı. Ödül dışkı yedirilen Yeşilyurt köylüsüne verildi.

1991. Irak müttefiklerle ateşkes antlaşması imzaladı. Irak'ın 6 ay 25 gün süren Kuveyt'i işgali son buldu.

1995. Sivas'ta öğrencilerin gittiği kafeteryayı tarikat üyesi 12 kişi bastı. "Oruç yiyorlar" diye sopa ve zincirlerle öğrencilere saldırdı; 7 kişi yaralandı.

1996. Türkiye Büyük Millet Meclis'i Genel Kurulu'nda "öğrenci harçlarına hayır" yazılı pankart açan 12 üniversite öğrencisi tutuklandı.

1997. Milli Güvenlik Kurulu muhtıra verdi; Milli Güvenlik Kurulu'nun 1997'de yaptığı toplantıda laik devlet ilkesine aykırı hareketlerin arttığına dikkat çekilerek Refahyol hükümetine bir dizi önlem önerildi. Bu toplantı MGK'nın tarihinin en uzun toplantısı oldu. 8.5 saat sürdü.



Bugün Doğanlar:

1881. Rus yazar Fyodor Dostoyevski.

1884. Yazar Ömer Seyfettin.

1898. Futbolcu Zeki Sporel.

1942. Rolling Stones grubundan Brian Jones.


Bugün Ölenler:

1958. İstiklal Marşı'nın bestecisi Osman Zeki Üngör.

1959. Şair Hüseyin Siret Özsever.

1985. Sanat tarihinin Türkiye'de bir bilim dalı olarak yerleşmesine önemli katkılarda bulunan Profesör Mazhar Şevket İpşiroğlu.

1986. Dünya Barolar Birliği başkanvekili ve İstanbul Barosu eski başkanlarından Orhan Apaydın.

1990. Yassıada yargılamalarını yapan Yüksek Adalet Divanı'nın başkanı ve emekli Anayasa Mahkemesi Üyesi Salim Başol.

 

[PaSikA]

1 Mart

1881. Rus Çarı II. Aleksandr Narodniklerce öldürüldü.

1926. 1889 İtalyan Zanardelli yasası esas alınarak hazırlanan yeni Türk Ceza Kanunu TBMM'de kabul edildi. Dönemin Adalet Bakanı Mahmut Esat Bey TBMM'de yaptığı konuşmada yeni yasa hakkında şunları söylüyordu: " Arkadaşlar ceza kanunumuz çok serttir. Çünkü inkılap çok kıskançtır. Fakat şunu heyet-i celilenize temin edebilirim ki sertliği ile beraber ilmi bir eserdir. Bundan korkacak olanlar ve korkması lazım gelenler Türk milletinin menfaatlerine, Türk milletinin hukukuna ve inkılabına karşı tekin olmayanlardır ve bunların korkması lazımdır."

Türk Ceza Kanunu yürürlüğe girdiği tarihten itibaren çeşitli tarihlerde toplam 54 kez değişikliğe uğradı. Bunlardan en önemlisi1936'daki değişikliktir.Türk Ceza Kanunu'na141. ve142. maddelerin eklenmesi bu maddelerin yürürlükten kaldırıldığı12 Nisan1991tarihine değin pek çok aydının hüküm giymesine neden oldu.

1929. İstanbul Boğazı kuzeyden gelen büyük buz kütlelerinin hücumuna uğradı. Buzların yoğunluğu yüzünden Boğaz vapurları çalışamadı.

1931. Troçki'nin Büyükada'da kaldığı Arap İzzet Paşa köşkü yandı.

1935. Atatürk 4. kez oybirliğiyle cumhurbaşkanı seçildi.

1940. Fransız yazar Pierre Louys'in, Afrodit adlı romanının Türkçe çevirisi hakkında "müstehcen yayın" gerekçesiyle dava açıldı. Bilirkişinin verdiği rapora dayanılarak toplatıldı. Duruşmada savcı bazı bölümler için, " huzuru adalette zikrinden teeddüp (yani utanma) duyduğum " dediği romanın ne gibi yararı olduğunu anlamadığını, yapıtın ebedi bir değer taşımadığını, kitabın aile yuvalarına kötü etki yapacağını ileri sürdü. Oysa, Pierre Louys'in Afrodit romanı Larousse'un 20. yüzyıl baskısına girmiş, Fransız operasında oynanmış bir eserdi. Dava1940 yılında basan ve yayanların aklanmasıyla son buldu. Davayla ilgili bir yazı yazan Sabiha Sertel "Resim tablolarını indirten, sanat eserlerini ikide bir maznun sandalyesine oturtan geri bir zihniyet eteğimizi çekiyor" dedi.

1940. Bulgaristan Mihver devletlerine katıldı.

1947. İffet Halim Oruz'un çıkardığı Kadın Gazetesi yayınlandı. Gazete1979 yılına kadar 32 yıl,1125 sayı olarak çıktı.

1948. 2. Saraçoğlu hükümetinde Gümrük ve Tekel Bakanlığı yapan Suat Hayri Ürgüplü, bakanlığı sırasında yolsuzluk yaptığı iddiasıyla Yüce Divan'da yargılanmaya başladı. Basında yolsuzluk söylentileriyle ilgili yazılar çıkması üzerine Ürgüplü olayın sağlıklı biçimde soruşturulabilmesi için bakanlıkta istifa etmişti. Suat Hayri Ürgüplü, kibrit üretiminde kullanılan tutkal ve Yunanistan'a satılacak kibrit işinde,1946'daki kahve alımlarında yolsuzluk yapmakla suçlanıyordu. Yüce Divan Ürgüplü ve diğer sanıklar hakkında beraat kararı verdi.

1951. Hastalık ve Analık Sigortası Yasası İstanbul, Edirne, Kırklareli ve Tekirdağ illerinde yürürlüğe girdi.

Aynı gün Afyon ili Sandıklı ilçesinde grip salgınından 22 kişi öldü.

Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Samet Ağaoğlu, Emniyet Genel Müdürlüğü'nde düzenlediği basın toplantısında Cumhuriyet Halk Partisi iktidarı döneminde devlet memurlarınca tutulan, Demokrat Parti ileri gelenlerinin kimlerle görüştüklerini, nereye gittiklerini bildiren raporların suretlerini gazetecilere dağıttı ve eski iktidarın jurnalciliği desteklediğini ileri sürdü.

1956. İstanbul Valiliği'ne bağlı olarak yürütülen belediye hizmetleri,1956 yılı bugün, belediye binasında yapılan bir törenle birbirinden ayrıldı. Artık tamamen bağımsız olan Belediye Başkanlığı görevi, Belediye Meclisi'nde yapılan seçim sonucunda bir yıl süreyle yine Vali Fahrettin Kerim Gökay'a verildi.

1958. 1958 yılı bugün, Türk denizcilik tarihine "Üsküdar Faciası" olarak geçen deniz kazası İzmit Körfezi'nde meydana geldi. Üsküdar adlı yolcu vapuru İzmit'ten Karamürsel'e hareket etti. 293 yolcusu vardı. 26 dakika sonra Soğucak mevkiinde, hızı saatte130 kilometreyi bulan şiddetli lodosa yakalanarak battı. Vapurda kapasitesinin üstünde yolcu vardı. 76'sı öğrenci 272 kişi can verdi. Kazadan ancak 21 yolcu kurtulabildi..

1959. Kıbrıs'a dönen Makarios Kıbrıslı Rumlar tarafından büyük bir tezahüratla karşılandı.

1960.1000 siyah öğrenci ABD'nin Alabama eyaletinde ayrımcılığı protesto etti.

1963. Kürt lider Molla Mustafa Barzani, Amerikan Associated Press'e verdiği bir demeçte, Irak hükümetinin Kürdistan'a özerklik tanımaması halinde kuvvetlerini yeniden harekete geçireceğini söyledi.Barzani, Irak Başbakanı Kasım'ın devrilmesinde Kürt mücadelesinin rol oynadığını ileri sürdü. "Muhtar bir Kürt bölgesinin kuruluşuna muhalefet eden başka herhangi bir kişinin deakıbeti aynı olacaktır" dedi.

1964. Milli Birlik Komitesi'nden çıkarıldıkta sonra Ottawa Büyükelçiliği danışmanlığına atanmış olan14'lerden Orhan Kabibay, yurda dönüşünde tutuklandı.

1971. Türkiye'nin ilk çoban boykotu Konya'nın Sazgeçit köyünde başladı.

Aynı gün Batman'da 3 bin işsiz rafineriyi işgal etti.

Aynı gün Ankara, Ege ve Diyarbakır Tıp fakülteleri asistanları oturma eylemine başladı.

1977. Hükümet 1977'de üç kez devalüasyon yaptı. Yılın ilk devalüasyonu 'ta gerçekleşti. Sanayici ve işadamları tarafından gecikmiş bir uygulama olarak değerlendirildi. Alman Markı 50 kuruş, Amerikan Doları ise1 lira değer kazandı.

1978. Adnan Menderes'in oğlu Adalet Partisi Aydın Milletvekili Mutlu Menderes geçirdiği bir trafik kazasından sonra öldü.

1979. Başbakan Ecevit ülkenin içinde bulunduğu bunalıma dikkat çekerek, "Ekonomiyi düzeltmek için zam şarttır" dedi.

1980. Hacı Ali Demirel ve oğlu Yahya Demirel hakkında döviz kaçakçılığı suçundan yeni bir dava açıldı. Sanıklar hakkında1 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası isteniyor.

1982. Erol Toy'un, "Aydınımız, İnsanımız, Devletimiz" adlı kitabının basımı ve dağıtımı yasaklandı.

1983.18 yıl önce bugün Hakkari'de Bir Mevsim adlı film Berlin Film Şenliği'nde 4 ödül aldı. Berlin Film Şenliği'nde en çok ödül alan birkaç filmden biri olarak sinema tarihine geçti. Senaryosu Onat Kutlar tarafından Ferit Edgü'nün O adlı romanından uyarlanan filmin yönetmeni Erden Kıral, oyuncuları Genco Erkal, Şerif Sezer ve Erkan Yücel di.

1984. TBMM'de sıkıyönetimin13 ilde kaldırılmasını, 54 ildeyse 4 ay süreyle uzatılması kararlaştırıldı. Başbakan Turgut Özal yaptığı açıklamada, "Olaylarda yüzde 99 azalma var. Ancak aşırı sol ve bölücü örgütler faaliyetlerine yeraltında devam ediyorlar" dedi.

Aynı gün Turgut Özal'ın köprü ve barajların satılması önerisine tepkiler sürdü.. DYP Genel Başkanı Yıldırım Avcı, "Mirasyediler her şeyi satarlar" dedi. HP Genel Başkanı Necdet Calp, "Ermeni terör örgütü ASALA almak istese verilecek mi ?" diye sordu. SODEP Genel Başkanı Erdal İnönü de " Devlet malını satmaya kimsenin gücü yetmeyecektir " dedi.

1985. "A. Kadir" adıyla tanınan şair Abdülkadir Meriçboyu İstanbul'da öldü.

1987. Türkiye, Yunanistan'ın Bern Deklarasyonu'nu çiğneyerek Ege'nin ihtilaflı kıta sahanlığında petrol aramalarına başlaması durumunda, misillemede bulunacağı konusunda Atina'yı uyardı.

1990. Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın oğlu Ahmet Özal'ın da ortakları arasında olduğu ilk özel TV kanalı Magic Box, Eutelsat F 5 uydusundan test sinyali yaylnlamaya başladı.

1992. Show-TV yayına başladı.

Aynı gün İstanbul Kuledibi'ndeki Neve Şalom Sinagogu'na bombalı saldırıda bulunuldu. Olayda bir kişi yaralandı, saldırganlardan biri yakalandı.

1994. Refah Partisi'nin merkezi Libya'da olan Uluslararası İslama Çağrı Cemiyeti'nden 500 bin dolarlık yardım aldığına ilişkin iddialar yeni bir boyut kazandı. Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, 500 bin dolarlık çeki RP adına aldığı ileri sürülen Beşir Darçın'ın peşine düştü. Ankara Cumhuriyet Başsavcısı Nazmi Şarvan bu konuda gazetelerde yer alan haberleri ihbar kabul ederek soruşturma başlattıklarını açıkladı.

1996. Harçları protesto eden öğrenciler İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'ni 30 saat işgal ettiler. Eylem sonrası çıkan olaylarda100 öğrenci gözaltına alındı.

Aynı gün Uluslararası Narkotik Kontrol Stratejisi Raporu'nda, Türkiye kara para aklayan ülkeler arasında sayıldı.

1997. İstenmeyen adam ilan edilen İran'ın Erzurum Başkonsolosu Said Zare ülkesine geri döndü. İran'da misilleme olarak Türkiye'nin Tahran Büyükelçisi Osman Korutürk ile Urumiye Başkonsolosu Ufuk Özsancak'ı istenmeyen adam ilan etti.

2000. Meclis İnsan Hakları Komisyonu üyeleri, İstanbul Küçükköy Karakolu'na yaptıkları baskında bir adet "Filistin askısı" buldu. El konulan işkence aleti Ankara'ya götürüldü.

 

[PaSikA]

2 Mart

1918. Asker Ailelerine Yardımcı Hanımlar Cemiyeti Nuriye İsmail (Canbolat) Hanım başkanlığında kuruldu. Cemiyet, Enver Paşa'nın eşi Naciye Sultan'ın himayesindeydi. Dernek, bir yıl içinde 6247 kişiye yiyecek dağıttı.
1946. Kuzey Vietnam'da Ho Şi Minh cumhurbaşkanı seçildi.
1949. Piyade mermisi, piyade havanı ve kapsül üreten Nuri Killigil'e ait İstanbul Sütlüce'deki mühimmat fabrikasında aralıklarla iki büyük patlama oldu. Milli Savunma Bakanlığı'nın denetimi altında bulunan fabrikada çıkan yangın, çevrede büyük paniğe yol açtı. Yangının baruthaneye sıçramasıyla yerle bir olan fabrikada 6'sı itfaiye eri olmak üzere 35 kişi öldü. Ölenler içinde fabrikanın sahibi ve Enver Paşa'nın kardeşi olan Nuri Killigil de vardı. Killigil'in II. Dünya Savaşı yıllarında Almanlarla sıkı ilişkiler içinde olduğuna dair belgeler Uğur Mumcu'nun 40'ların Cadı Kazanı isimli kitabında yayımladı.O yıllarda Nuri Paşa'nın ırkçılık-turancılık düşleri ile Almanların Sovyetler Birliği'ni yıkma planları örtüşüyordu. Paşa birçok kez Almanya'ya gitmişti. Bir süre sonra Almanlar Nuri Paşa'nın planlarını uygun görmeyince Nuri Paşa fabrikadaki işlerine yoğunlaştı. Yürürlükteki İş Yasası göre silah fabrikalarında çalışan işçilere daha fazla prim ödenmesi gerekiyordu. Nuri Killigil İşçi Sigortaları Kurumuna fabrikada "harp imalatı ile iştigal etmeyeceğini" bildirmişti. Oysa patlama sonrasında fabrikada el bombası , havan imal edildiği ortaya çıktı.
1950. Van'ın Özalp ilçesinde hayvan kaçakçılığı yapan 33 kişiyi sorgulamadan kurşuna dizdirmek suçundan yargılanan emekli Orgeneral Mustafa Muğlalı'nın yargılanması sona erdi. Genelkurmay Askeri Mahkemesi Muğlalı'ya 20 yıl hapis cezası verdi.
1956. Fransa Fas'ın bağımsızlığını onayladı.
Cumhurbaşkanına hakaretten sanık Ulus gazetesi yazarı Şinasi Nahit Berker1 yıl hapse mahkum oldu.
1958. Yunanistan'da Konstantin Karamanlis başbakanlıktan istifa etti.
1960. Necip Fazıl Kısakürek, Atatürk'ün hatırasına yayım yoluyla hakaret ettiği gerekçesiyle18 ay hapis cezası daha aldı.
İstanbul'da gece sessiz yürüyüş yapan 500 teknik okul öğrencisi, polis tarafından dağıtıldı.
1961. Türkiye demokratik özgürlükler konusunda Avrupa Konseyi'ne güvence verdi.
1962. Hindistan'da Nehru'nun Kongre Partisi seçimleri büyük bir oy farkıyla kazandı.
1968. Amerikan hükümeti hesap uzmanları, Türkiye'ye yapılan yardımın kullanış şeklini eleştirdiler. Uzmanlar Amerikan Kongresi'nde bugün verdikleri raporda şu noktalara dikkat çektiler: Türkiye, Amerikan yardım fonlarından aldığı1,8 milyon dolarla yeni yol ve iş makinaları almıştır. Aynı makinalar Amerikanın ihtiyaç fazlası stoklarından 370 000 dolara alınabilirdi. Yardımlar Milletlerarası Kalkınma Teşkilatı'nın politikasıyla bağdaşmayan bazı malların ithalinde kullanılmıştır.
1973. Türk basınını temsil eden dokuz kuruluş, "Fikir suçu çağ dışıdır" görüşünde birleşerek, yürürlükteki kanunlarda değişiklik yapılmasının zorunlu olduğunu açıkladılar ve basın suçlularının affedilmesini istediler.
1974. Bazı gazeteler son zamların getirdiği yük nedeniyle sayfa sayısını azalttı, günlük eklerin yayımına son verdi.
Aynı gün TRT Televizyon, çarşamba hariç haftada yedi gün yayın yapmaya başladı.
1977. Türkan Şoray "Dünya Kadın Rejisörleri Festivali"ne katılmak için Belçika'ya gitti.
1979. Adalet Partisi (AP) lideri Süleyman Demirel hükümetin kaybettiği prestiji orduya sığınarak toplamaya çalıştığını ileri sürerek "Ordunun gölgesinde iktidar olunmaz" dedi.
1983. Kapatılan Adalet Partisi Samsun Milletvekili ve eski Ulaştıma Bakanı Hüseyin Özalp ile Sinop'un Erfelek ilçesi eski belediye başkanı Orhan Altay hakkında toplu silah kaçakçılığı yaptığı iddiasıyla dava açıldı.
1984. ABD.. Kongresi, Kıbrıs sorununda ilerleme Sağlanıncaya kadar Türkiye, Yunanistan ve Kıbrıs Rum kesimine yapacağı yardımları askıya aldı.
1984. Sıkıyönetim uygulamasının kaldırıldığı13 ilden 8'inde olağanüstü hal uygulaması TBMM'de kabul edildi. Olağanüstü halin askeri idareden sivil idareye geçiş olduğunu söyleyen İçişleri Bakanı Ali Tanrıyar, "Olağanüstü hal ile valilere geniş hak tanınmıştır. Bu yetkilerin vatandaşın temel hak ve özgürlüklerini gözetir biçimde uygulanacağı tabiidir. Olağanüstü uygulanacak illerde hareket tarzı valilere bir genelgeyle duyurulacaktır" dedi.
Aynı gün, DİSK'e bağlı Yeraltı Maden-İş sendikasının 25 yöneticisi hakkında İstanbul Sıkıyönetim Savcılığı tarafından dava açıldı.
1985. Orly katliamı davasında karar açıklandı. ASALA örgütü militanı Varujan Garbisyan müebbet, Soner Nayır15, Ohannes Semerciyan10 yıl hapis cezasına çarptırıldı.15 Temmuz1983 yılında Fransa'nın Orly Havaalanı'nda ikisi Türk 7 kişinin ölümüne yol açan bombalı saldırının sanıklarına verilen bu cezalarla ASALA ilk defa ağır bir cezaya çarptırılmış oldu.
Anavatan Partisi Genel Başkanı Turgut Özal, partisinin İzmir Kongresi'nde yenilgiye uğradı. Turgut Özal'ın açık destek verdiği Atilla Yurtçu İzmir il başkanlığı seçimini, liberallerin adayı Şükrü Okurer karşısında18 oy farkla kaybetti.
1988. İzmir Buca Cezaevi'nde ayaklanma çıktı.
Azerbaycan'da Ermenilerle Azerilerin çatışmalarından sonra Sovyetler Birliği Azerbaycan'a askeri birlikler yolladı, sokağa çıkma yasağı kondu.
1990. Yıldız Üniversitesi'nde öğrenciler 3,5 saat işgal eylemi yaptı, eylemden sonra 200 öğrenci gözaltına alındı.
1994. 5 DEP'li ve1 DEP kökenli bağımsız milletvekilinin dokunulmazlıkları kaldırıldı. Hatip Dicle ve Orhan Doğan, meclis kapısında gözaltına alındı. Dokunulmazlıkları kaldırıldıktan sonra, iki geceyi TBMM'de geçiren 5 milletvekili DGM'ye teslim oldu.
2000. Pendik Kaymakamlığı, Nobel ödüllü İtalyan yazar Dario Fo'nun "Kabin Oyunları" adlı tek kişilik tiyatro oyununun sahnelenmesine erkekleri tecavüze kışkırttığı gerekçesiyle izin vermedi.
Aynı gün, İngiltere,16 aydır Londra'da ev hapsinde tutulan eski Şili diktatörü Pinochet'in salıverilmesine karar verdi. Pinochet, kendisini isteyen ülkeler itiraz etmeden, apar topar ülkeyi terketti.

Bugün Doğanlar:
1900. Bertolt Brecht'le birlikte oluşturduğu keskin toplumsal yergiye dayalı devrimci opera ile tanınan Alman besteci Kurt Weill.
1931. Sovyet toplumsal ve ekonomik sisteminde, sonunda Sovyetler Birliği'ni çöküş ve dağılmaya götüren reformları başlatan, eski SBKP Genel Sekreteri Mihail Gorbaçev.
1942. Amerikalı kısa öykü ve roman John Irving.

Bugün Ölenler.
1957. Türkiye'de çağdaş beden eğitiminin yerleşmesine öncülük eden, spor eğitimcisi Selim Sırrı Tarcan İstanbul'da öldü. Tarcan, İsveç Kraliyet Askeri Beden Eğitimi ve Jimnastik Akademisi'ni bitirmişti. Uzun yıllar beden eğitimi öğretmenliği yaptı. Terbiye-i Bedeniye, Spor, Beden Terbiyesi çok sayıda kitaplarından bazılarıdır.
1994. 7 yıl önce bugün Türkiye'nin ilk ve en çok film çeken kadın yönetmeni Bilge Olgaç, henüz elli dört yaşındayken, Taksim'deki evinde çıkan yangında yanarak öldü. Yönetmenliğe başrolünü Yilmaz Güney'in oynadığı "Üçünüzüde Mıhlarım" adlı filmle başladı. İlk deneyiminde yaşadıklarını şöyle anlatmıştı. "Genç bir kadındım. Üstelik bu işi kadın olarak ilk kez yapan insandım. İlk önce bir kadın ne yapabilir diye bakıyorlardı. Kuşkulu bir bakıştı. Ben de çok sert, bağırıp çağıran bir rolü benimsedim. Fakat sonradan bu rolden vazgeçtim. Çünkü insanlar artık bana inanıyorlar ve güveniyorlardı." Linç adlı filmiyle Adana Altın Koza Film En İyi Yönetmen ödülünü kazandı.1984 yılında çektiği Kaşık Düşmanı filmiyle Antalya Film Şenliği'nde En İyi Üçüncü Film ve En İyi Senaryo ödüllerini, Fransa'da düzenlenen Uluslararası Kadın Yönetmenler Festivali'nde Büyük Ödülü ve Jüri Özel Ödülü'nü kazandı. Gülüşan, İpekçe, Yarın Cumartesi, Gömlek, Kurşun Adres Sormaz Bilge Olgaç'ın yönetmen olarak imza attığı filmler arasındadır.

 

[PaSikA]

3 Mart

1883. 118 yıl önce bugün Mekteb-i Sanayi-i Nefise (Güzel Sanatlar Akademisi) törenle öğretime açıldı. İstanbul'da Arkeoloji Müzesi karşısında, Mimar Valeri tarafından yapılmış bir binada öğrenime başlayan okul, birçok yer değiştirdikten sonra, Fındıklıdaki binaya yerleşti.1927 yılında okul, akademi haline getirildi.1982 tarihinde üniversiteye dönüştürüldü. Halen Mimar Sinan Üniversitesi olarak faaliyetine devam etmektedir.
1924. 429 sayılı kanunla Şeriye ve Evkaf Bakanlığı kaldırıldı. Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemlerinde Şeyhülislamlık ve Evkaf Nezareti'nin birleşmesiyle meydana gelmiş olan bu bakanlığın yerine Başbakanlığa bağlı Diyanet İşleri Başkanlığı ve Vakıflar Genel Müdürlüğü örgütleri kuruldu.
Aynı gün, Urfa Milletvekili Saffet Efendi ile 50 arkadaşının "Hilafetin kaldırılmasına ve Osmanlı Hanedanı mensuplarının Türkiye Cumhuriyeti sınırları dışına çıkarılmasına " dair verdikleri önerge görüşülüp kabul edildi. Bu karar aynı gün İstanbul Valisi Haydar ve Polis Müdürü Sadettin Bey tarafından Halife'ye bildirildi.
Aynı gün eğitim sisteminde laikliği ve öğrenim birliğini esas alan Tevhid-i Tedrisat Kanunu TBMM'de kabul edildi. Mektep-medrese ikiliğini ortadan kaldıran bu yasayla eğitim laik ve parasız, ilköğretim tüm Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları için zorunlu hale getirildi. Bilimsel ve eğitsel kurumların tümü, medreseyle birlikte Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlandı.
1929. İstanbul'da Rumca olarak yayımlanan Ta Hronika gazetesi, bir Yunan gazetesinden aktardığı tefrikada,"Biz kaçıyorduk, Türkler en vahşiyane intikam hisleri ile geliyorlardı" sözlerine yer vermesi nedeniyle bakanlar kurulu kararıyla kapatıldı. Gazetenin sorumlu müdürü Eleni Mihailidi aleyhine Türklüğe hakaret iddiasıyla dava açıldı. Dava sonucu Madam Mihailidi 3 yıl ağır hapis cezasına mahkum edildi. Kararın Temyiz Mahkemesi tarafından bozulması üzerine davaya yeniden bakıldı. Bilirkişi heyeti raporunda Yunanca agriyotera sözcüğünün metinde vahşi değil şiddetli anlamında kullanıldığını Türklüğe hakaret kastının olmadığını belirtti. Böylece Madam Mihailidi beraat etti.
1931. İstanbul'da toplanan Berberler Kongresi'nde berber dükkanlarının cuma günleri tatil edilmesi kararlaştırıldı.
1939. günü saat 24.05'te Sultanhamam'daki Ata Atabek Hanında yangın çıktı.Yeterli su bulunmaması ve ters esen rüzgar nedeniyle kontrol altına alınamayan yangın, Tevfik Temel, Mercimekyan ve Kısmet hanlarının da yanmasına neden oldu. Dilsizzade, Teudros ve Türk Ticaret hanlarına da sıçrayan yangında can kaybı olmadı. Zarar12 milyon lira olarak saptandı.
1942. Türk Ressamlar Cemiyeti İstanbul'da kuruldu. Güzel Sanatlar Birliği'nden İbrahim Çallı, d Grubu'ndan Halil Dikmen, Müstakil Ressamlar ve Heykeltraşlar Birliği'nden Mahmut Cuda ve bağımsız sanatçılardan Hamit Görele tarafından kurulan cemiyet büyük ilgi gördü ve daha kuruluş evresinde üye sayısı 70'e ulaştı.
1949. Atina'da sahnelenen Madame Butterfly temsilinde başrolü oynayan soprano Ayhan Alnar büyük başarı kazandı. Yunanlı seyirciler temsil bitiminde Ayhan Alnar'ı ayakta alkışladılar.
1950. ABD Alaska'yı 49. eyalet olarak kabul etti.
1951. Bütün Dünya dergisi sahibi Osman Nebioğlu, dergide yayımlanan 3 fotoğrafın müstehcen olduğu iddiasıyla mahkemeye verildi. Duruşmada Nebioğlu, 3 fotoğrafın da ABD'de yapılan bir fotoğraf yarışmasında derece alarak ödüllendirildiğini açıkladı. Bu durumda mahkeme, dergi sahibi Osman Nebioğlu'nun beraatine karar verdi.
1952. İslam Demokrat Partisi mahkeme kararıyla kapatıldı. Genel Başkan Cevat Rifat Atilhan ve 15 kurucu üye hakkında soruşturma açıldı.
Erzurum'un Pasinler İlçesi'nde meydana gelen Richter ölçeğiyle 5,6 şiddetindeki deprem can ve mal kaybına yol açtı.133 kişi öldü, 262 kişi yaralandı.
1954. İstanbul Belediyesi ile Hazine arasında ihtilaf konusu olan Çırağan Sarayı, bir kanunla İstanbul Belediyesi'ne devredildi. Çırağan Sarayı enkazı,1955 yılı sonuna kadar otel haline getirilecek.
1962. Anayasa ve demokratik nizama karşı fiil ve davranışları önlemek amacıyla hazırlanan "Tedbirler Kanunu" Millet Meclisi'nde kabul edildi.Tasarı TBMM'de temsil edilen dört parti tarafından ortaklaşa getirilmişti. CHP Manisa Milletvekili Fevzi Lütfü Karaosmanoğlu bu kanunu protesto için partisinden ve milletvekilliğinden istifa etti. Basına da ağır cezalar getiren kanuna karşı çeşitli basın kuruluşları harekete geçerek, konuyla ilgili ortak bir bildiri yayımladılar. CHP Milletvekili Kasım Gülek "basının sesi kısılırsa demokrasi ağır tahribata uğrar" dedi. Başbakan ve CHĞ Genel Başkanı İsmet İnönü, kapalı bir rejime gidildiği yolundaki eleştirilere , "Bir Meclis'te temsil edilen bütün partilerin müştereken getirdiği bir kanunla kapalı rejim kurulur mu?" cevabını verdi.
1971. Ankara'da 300 subaya hitaben bir konuşma yapan Genel Kurmay Başkanı Memduh Tağmaç, "Gereken, gerektiği zaman yapılacaktır" dedi.
1973. Milli Güven Partisi, Cumhuriyetçi Parti ve bağımsızlar Cumhuriyetçi Güven Partisi'ni kurdular. Turhan Feyzioğlu genel başkan seçildi.
1974. Türk Hava Yolları'nın DC-10 tipi Ankara yolcu uçağı, arka bagaj kapısının kopması sonucu Paris'te Orly Havaalanı yakınlarında ormana düştü. O güne kadar dünya sivil havacılık tarihinde gerçekleşen en büyük kazada 346 yolcu ve mürettabat öldü. Uçağın yapımcısı Amerikan Douglas firması hatayı kabul ederek, tüm DC-10 tipi uçaklarını kontrole aldı.
1977. Gazeteci , yazar Zekeriya Sertel, 25 yıl aradan sonra 1977'de Türkiye'ye geldi. Uluslararası Gazete Sahipleri Federasyonu'nun cumhurbaşkanına ve başbakana gönderdikleri mektuplar olımlu sonuç verdi. Danıştay kararıyla Zekeriya Sertel1652 yılında ayrıldığı Türkiye'ye dönebildi.
1980. Eski Hatay Cumhurbaşkanı Tayfur Sökmen İstanbul'da öldü. Tayfur Sökmen, İskenderun Sancağı'nın Fransızlar tarafından işgali üzerine ilk direniş hareketini örgütleyenler arasındaydı.1938'de kurulan Hatay Devleti'nin,1939 yılında Hatay Türkiye'ye katılıncaya kadar cumhurbaşkanlığını yaptı.1939-1950 yılları arasında Anytalya milletvekili,1950-1954 yılları arasındaysa Hatay milletvekili olarak TBMM'de bulundu.1969-1975 yılları arasında da kontenjan senatörü olarak görev yaptı.
1981. İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığı Askeri Savcılığı DİSK Genel Başkanı Abdullah Baştürk'e işkence yapıldığı iddialarının asılsız olduğunu bildirdi.
Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı'nca yürütülen MHP ve yan kuruluşlarıyla ilgili soruşturmalarda 36 cinayetin aydınlatıldığı açıklandı.
1982. 30 günden çok tutuklanan işçinin işine son verilebileceği kararlaştırıldı.
1983. Siyasi Partiler Kanunu tasarısı, Danışma Meclisi'nde kabul edilerek Milli Güvenlik Konseyi'ne gönderildi. Tasarıya göre siyasi partilere devlet yardımı yapılacak. Mecliste grup kurmak için gereken milletvekili sayısı10'dan 20'ye yükseltildi. Partilerin kadın kolu, gençlik kolu gibi yan kuruluşları kaldırıldı. Danışma Meclisi Anayasa Komisyonu'nun hazırladığı büyük oranda değiştirdi. Partilere üye olamayacaklarla ilgili hükümlerin kapsamı genişletildi. Yasada eski siyasilere getirilen siyaset yasağına ilişkin hükümlere de yer verildi.
1984. Başbakan Turgut Özal, yerel seçimlerle ilgili olarak muhalefet liderlerine sert yanıtlar vererek "Bu seçimin ardından erken seçim gelir diye bekleyenler hayal ediyorlar, avuçlarını yalasınlar" dedi.
İstanbul Sıkıyönetim Mahkemesi'nde görülen Barış Derneği davası gerekçeli kararı sanıklara tebliğ edilmeye başladı. Kararda, "sanıkların kelime ve zeka oyunları ile, yargılayanların savaş taraflısı oldukları imajını yaratmak istedikleri" ileri sürüldü.
1989. 4. Levent'te bir boya imalathanesinde patlama oldu. 3 bina çöktü,12 kişi öldü, 40 kişi yaralandı.
Süleymaniye Camii'nde bir grup, tekbir getirerek "Salman Rüşdi'ye ölüm" sloganlarıyla protesto gösterisi yaptı.
İstanbul'da Kadıköy Hal Binası dönüştürülen Haldun Taner Tiyatrosu açıldı.
1992. 9 yıl önce bugün; Zonguldak Kozlu'da grizu faciası;127 kişi öldü,147 kişiden umut kesildi. Müfettişlerin hazırladığı raporda işverenin birçok teknik konuda ihmalkar ve sorumsuz davrandığı belgelendi.
1993. Tarihi Baruthane binası, "Ataköy Yunus Emre Kültür ve Sanat Merkezi" adıyla hizmete açıldı.
Cumhurbaşkanı Özal ile Başbakan Demirel arasında tırmanan gerginliğin devleti yorduğuna dikkati çeken TBMM Başkanı Hüsamettin Cindoruk, "Sıfatı olanlar, devlet hayatında üsluplarına dikkat etmelidir " dedi.
İran sınırından Türkiye'ye girerek Ağrı Dağı'na yerleşen yaklaşık 300 PKK militanından 38'i savaş uçaklarının bombardımanı sonucu öldü.
1994. TBMM, eski RP'li milletvekili Hasan Mezarcı ile DEP milletvekili Selim Sadak'ın dokunulmazlıklarını kaldırdı.
2000. Geçen yıl bugün POAŞ, bir kalemde1 milyar 260 milyon dolarlık özelleştirme hamlesiyle Cumhuriyet tarihinin en büyük özelleştirmesi olarak tarihe geçti.

Bugün Doğanlar:
1868. Fransız filozof Alain.
Bugün Ölenler:
1980. Eski Hatay Cumhurbaşkanı Tayfur Sökmen.

 

[PaSikA]

4 Mart

1923. İzmir İktisat Kongresi sona erdi.17 Şubat-4 Mart arasında yapılan kongrede İktisat Bakanı Mahmut Esat Bey (Mahmut Esat Bozkurt) yaptığı konuşmada, " Yeni Türkiye muhtelit (karma) bir iktisat sistemi takip etmelidir. İktisadi teşebbüs, kısmen devlet ve kısmen teşebbüsü şahsi (özel girişim) tarafından deruhte edilmelidir (üstlenilmelidir)."
Kongreye ayrı heyetler halinde katılan tüccarlar, sanayiciler, çiftçiler ve işçiler Kongrede oybirliği ile kabul edilen "Misak-ı İktisadi Esasları"na ek olarak farklı önerilerde bulundular. Örneğin, sanayinin teşvik edilmesi, bir ana ticaret bankası kurulması, çalışma süresinin sekiz saate indirilmesi gibi öneriler kabul edildi. Bu kararların bir bölümü Cumhuriyetin ilk yıllarında kanunlaştırıldı. Ancak işçi istekleri uygulamaya yansımadı. Kongre toprak reformu, devletçilik ve grev hakkı gibi sorunları gündeme getirmedi, alınan kararlar işçi ve köylü sınıfının seslerini yeterince duyuramadı. Sonuç olarak ticaret burjuvazisinin ayrıcalığına destek verdiği gerekçesiyle eleştirilmiştir.
1924. Halife Abdülmecit Efendi ve Osmanlı hanedanı mensupları yurtdışına çıkarıldı.
1925. Hükümete olağanüstü yetkiler veren Takrir-i Sükun Kanunu TBMM'de kabul edildi. Kasım 1924 ortalarında dinsel gericilik tehlikesine karşı Başbakan İsmet İnönü sıkıyönetim ilan edilmesini istedi. Ancak Meclis'te bu isteğini kabul ettiremeyince istifa etti ve yerine yumuşak kişiliğiyle tanınan Fethi Bey (Okyar) başbakanlığa getirildi.1925 Şubat ortalarında Şeyh Sait Ayaklanması patlak verince, Doğu Anadolu'da hemen sıkıyönetim ilan edildi. Fethi Bey düşürüldü ve yeni hükümeti 3 Mart'ta İsmet Paşa kurdu. Yeni hükümet ilk iş olarak Takrir-i Sükun Kanunu'nu Meclis'ten geçirdi ve biri isyan bölgesinde, öteki "Ankara" adını taşımakla birlikte yurdun geri kalan bölgelerinde çalışmak üzere iki de İstiklal Mahkemesi kurulmasını kararlaştırdı.
3 maddeden oluşan Takrir-i Sükun Kanunu'nun1. maddesi şöyleydi: İrtica ve isyana ve memleketin nizam-ı içtimaisi (toplumsal düzen) ve huzur ve sükunu ve emniyet ve asayişini ihlale bais (bozmaya yönelik) bilumum teşkilat ve tahrikat ve teşvikat ve neşriyatı ( örgütlenmeleri, kışkırtmaları, yüreklendirmeleri ve yayınları), hükümet reisi cumhurun tasdikiyle ve re'sen ve idareten man'e mezundur (kndi başına yasaklamaya yetkilidir). İş bu ef'al erbabını (bu eylemleri işleyenleri) hükümet İstiklal Mahkemesi'ne tevdi edebilir.
Cumhuriyet tarihinde bir dönüm noktası olan Takrir-i Sükun Kanunu, uzun bir döneme damgasını vurdu. Bütün muhalif odaklar bu kanuna dayanılarak büyük ölçüde susturuldu. Bu dönemde hükümet veya mahkeme kararıyla pek çok yayın kapatıldı ve özellikle sol yayınlar tamamen yeraltına itildi.
1929. Takrir-i Sükun Kanunu yürürlükten kalktı.
1940. İstanbul'da yapılan Altıncı Balkan Güreş Şampiyonası'nda Türk takımı beş birincilik alarak altıncı kez şampiyon oldu.
1949. Sovyetler Birliği'nde Molotov, gerekçe gösterilmeden dışişleri bakanlığından alındı.
1950. Yeni Basın Kanunu tasarısı Meclis'e sevkedildi.
1951. İnönü Ansiklopedisi'ndeki görevine son verilen eğitimci Ağah Sırrı Levent, bu haksız uygulamadan dolayı, Milli Eğitim Bakanı Tevfik İleri'yi düelloya davet etti.
1962. CHP İzmir Milletvekili Osman Nuri Adal, Nihal Adsız'ın1945 yılında Almanya'da bulunan karısına gönderdiği mektupları Meclis'te okudu. Adsız mektuplarda Atatürk'ü ahlaksızlık, İnönü'yü korkaklıkla suçladığı ortaya çıktı. Türkiye Milli Gençlik Teşkilatı Başkanı Mrtin Kumbasar, "Milliyetçi ve ırkçı geçinen bazı kişilerin en büyük Türk ve en büyük milliyetçi Atatürk'e nasıl küfrettiklerini bir defa daha öğrendik" diyerek açıklanan durumu protesto etti.
1963. İstanbul İstinye'deki Kavel Kablo Fabrikası'ndaki grev bitti. Türk-İş'e bağlı Maden-İş Sendikası'na üye170 işçi, fazla mesailerinin ve yıllık ikramiyelerinin tam olarak ödenmemesini, sendikadan ayrılmaları için baskı yapılmasını. ve Maden-İş Şişli şube başkanı ile işçi temsilcilerinin işten çıkarılmasını protesto etmek amacıyla 28 Ocak'ta iş bırakarak tezgah başında oturma eylemine başladı. İşveren bütün işçilerin işlerine son verdiğini açıklayınca işçiler eylemlerine fabrika önünde kurdukları çadırlarda sürdürmeye başladılar. Polislerin fabrika önündeki işçileri dağıtmak için yaptığı müdahele sırasında 9 işçi tabanca kabzası ve coplarla yaralandı. İşçilere İstinye halkıda polisleri protesto ederek destek verdi.Daha sonraki günlerde eyleme işçi eşleri de katıldı. Direniş sürerken işveren kablo yüklü kamyonları fabrika dışına çıkartmak istedi. Direnişteki işçilerin eşleri barikat kurdular. Ancak polis ekipleri kadınları dağıttılar. Kavel direnişi diğer fabrikalardaki işçilerden de destek gördü.
Direnişin sona ermesinin ardından12 işçi tutuklandı. Grevin yasak olduğu dönemde yapılan Kavel direnişi, Grev ve toplu sözleşme yasalarının biran önce çıkartılmasında önemli bir rol oynadı. Kavel direnişinden dört ay sonra yürürlüğe giren 275 sayılı Toplu İş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Kanunu'nda yer alan bir maddeyle, yasanın çıkışından önce grev nedeniyle haklarında takibat yapılan işçilerin davaları düştü.
1965. Suat Hayri Ürgüplü hükümeti 231 kabul, 200 ret ve Yakup Kadri Karaosmanoğlu'nun verdiği1 çekimser oy ile güvenoyu aldı.
1967. CHP Gençlik Kolları bildirisinde, başını Turhan Feyzioğlu'nun çektiği "Sekizler"in partiden çıkarılması istendi.
Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay kendisine "baba", "beyefendi", "paşam" biçimlerinde hitap edilmesini yasakladı.1967 yılı bugün Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreteri Kemalettin Gökakın'ın imzasıyla yayımlanan genelgeyle, Cumhyrbaşkanı Cevdet Sunay'ın isteği kamuoyuna duyuruldu.
1970. Yüksek Denetleme Kurulu Hacı Ali Demirel'e satılan Devlet Demiryolu arsaları için soruşturma açtı. üç gün sonra Yüksek Denetleme Kurulu'nun sekiz üyesi görevden alındı. Kurul üyeleri Danışyay'a başvurdu. Kurul üyelerinden beşi1 'ta Danıştay kararıyla görevlerine döndü.
1981. Türkiye'nin Paris Çalışma Ateşesi Reşat Moralı Ermeni örgütü Asala militanlarının saldırısı sonucu hayatını kaybetti. Olayda ağır yaralanan din görevlisi Tecelli Arı'da bir gün sonra öldü.
74 sanıklı Dev-Yol davası Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı Mahkemesi'nde başladı.
1983. Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı 2 No'lu Askeri Mahkemesi'nde görülmekte olan Dev-Sol davası sonuçlandı. 9 sanık 6 ay -10 yıl arası hapis cezasına çarptırıldı,14 sanık beraat etti.
1985. Başbakan Turgut Özal, Boğaziçi'nde yabancılara arsa satulması konusunda bir açıklama yaptı. Kandilli sırtlarında arazi alan Suudi Arabistan Velihat Prensi Abdullah bin Abdülaziz saray değil1000 metre karelik ufak bir ev yaptıracak dedi.
1986. Başbakan Turgut Özal, "1988 seçimlerinden sonra iki buçuk parti kalır, biri biz, biri sol, buçuğunu bilmem" dedi.
Eski emniyet müdürü ve vali, SHP İstanbul Milletvekili İbrahim Ural, "Demirel bana işkence için talimat vermişti" dedi.

1987.. Başbakan Turgut Özal Amerika'nın Houston kentindeki Methodist Hastanesi'nden uydu aracılığıyla Ankara'ya iletilen görüntüsüyle bakanlar kuruluna başkanlık etti.
1988. Kıbrıs'lı işadamı Asil Nadir, Titibank'ı (Türkiye İthalat İhracat Bankası) satın aldı.
1991. . Mardi'in İdil ilçesinde yürüyüş yapan kalabalığa ateş açılması sonucu 2 kişi öldü, 25 kişi yaralandı. 3 gün sonra İdilde'ki olayları protesto etmek için Mardin'in Dargeçit ilçesinde yürüyüş yapan gruba ateş açıldı ;1 kişi öldü, 7 kişi yaralandı.
1992. İspanya'dan Engizisyon baskısından kaçarak Osmanlı İmparatorluğuna sığınan Museviler, 9 yıl önce bugün Türkiye'ye gelişlerinin 500. yılını kutladılar.
Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın oğlu Ahmet Özal ve iki arkadaşı hakkında "güveni kötüye kullanmak ve resmi evrakta sahtecilik" iddiasıyla dava açıldı.
1994. Gazeteci Hıncal Uluç İstanbul Levent'teki bir benzincide uğradığı silahlı saldırıda bacağından yaralandı. Asaldırganların kaçtığı otomobilin yeraltı dünyasının ünlü isimlerinden Alaattin Çakıcı'nın eşi Uğur Çakıcı'ya ait olduğu belirlendi.
2000. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, Kürt kökenli isimlere ilk kez vize verdi. Genek Kurul davacı baba

Bugün Ölenler:
1986. Eski İzmir Belediye Başkanı Osman Kibar İzmir'de öldü. İzmir'de yaptığı yoğun asfalt çalışmaları nedeniyle "Asfalt Osman" adıyla ünlenen Kibar 1946'da Demokrat Parti kurucuları arasında yer almıştı.1963 yılında Adalet Partisi 'nden İzmir belediye başkanı seçildi ve10 yıl bu görevde kaldı. Siyaset yaşamından çekildikten sonra Tercüman gazetesinde "Kibarca" başlığı altında haftada bir yayımlanan sohbet yazıları yazdı.
1994. Ressam ve mimar Cihat Burak öldü. Toplumsal çelişkileri, yozlaşan değerleri eleştirel ve mizahi bir yaklaşımla yorumlayan fantastik resimleriyle tanınıyordu. En önemli yapıtları arasında ölüm temasını işlediği "Kanaryam Güzel Kuşum Ben Sana Vurulmuşum" adlı çalışması, göğsüne bir demet çiçek saplanmış olarak Nazım Hikmet'i betimlediği "Şairin Ölümü" adlı yapıtsayılabilir. Sedat Simavi Vakfı Görsel Sanatlar Ödülü'nü, Plastik Sanatlar Derneği Onur Belgesi'ni kazandı. Öykü de yazan Cihat Burak'ın "Yakutiler" adlı öyküsü Yunus Nadi Armağanı Yarışması'nda yayımlanmamış öykü dalında birincilik kazandı.
1995. Şair ve ressam Mustafa Irgat İstanbul'da öldü.

 

[PaSikA]

5 Mart

1924. İstanbul'da Maarif Müdürlüğü, Tevhid-i Tedrisat Kanunu gereğince medreselere el koydu.
1942. Okul bahçelerine patates, yerelması, fasulye gibi sebzeler dikilmeye başladı.
1950. Eskişehir'de sel felaketi:50 bin kişi açıkta kaldı, 2500 ev yıkıldı, 6 kişi boğuldu. Felaketzedelere Marshall Planı'ndan yardım geldi.
1951. Devlet Tiyatrosu Genel Müdürlüğü'nden ayrılan Muhsin Ertuğrul, özel bir tiyatro kurmaya karar verdiğini açıkladı. İstanbul Beyoğlu'nda Atlas Sineması'nın üst katında yer alması planlanan yeni tiyatronun adı Küçük Sahne olacak.
1952. 74 Ticaninin duruşmasına Ankara1'inci Ağır Ceza Mahkemesi'nde başlandı. Tarikat Şeyhi Kemal Pilavoğlu,1934 yılında mahkum olduktan sonra Ticaniliği bıraktığını söyledi.
1953. 1929'dan beri SSCB liderliğini elinde tutan Sovyetler Birliği. Komünist Partisi Birinci Sekreteri Josef Stalin öldü; bir gün sonra yerine Malenkov geçti. Asıl adı Yosif Vissariyonoviç Çugaşvili olan Stalin "Çelik Adam" anlamına gelen takma adını 1879'da devrimci mücadeleye atıldığı sırada almıştı.
1956. ABD'de Yüksek Mahkeme diğer mahkemelerin okullardaki ırk ayrımcılığını yasaklamasını onayladı.
1959. Türkiye ile ABD arasında ikili bir askeri bir antlaşma imzalandı. ABD'nin diğer Bağdat Paktı ülkeleriyle de imzaladığı bu ikili antlaşmaya göre, bu ülkelere doğrudan ya da dolaylı bir saldırı söz konusu olduğunda, ABD ülkenin isteği üzerine gerektiğinde silahlı kuvvetlere de başvurarak yardımda bulunacaktı.
1966. Millet Meclisi Seçim Kanunu tasarısı çıkıncaya kadar resmi tatil günleri de dahil olmak üzere devamlı çalışma kararı almıştı. Bu karar üzerine1966 yılı bugün toplandı.Adalet Partisi Kayseri Milletvekili Feyyaz Köksal'ın , Cumhuriyet Halk Partisi Kayseri Milletvekili Profesör Turhan Feyzioğlu'na, "Anası babası belli değil" demesi üzerine, CHP'liler ile AP'liler sille tokat birbirlerine girdiler. Adalet Partisi Malatya Milletvekili Hamit Fendoğlu'nun elinde beyaz saplı, şiş veya bıçak olduğu tahmin edilen bir cisim görüldü. TBMM'deki bu kavga sırasında CHP'li iki milletvekili yarandı. Başbakan Demirel Seçim Kanunu'nun çıkarılmasına her şeye karşın kararlı olduklarını açıkladı.
1969. Balıkesir'de Akbaşlak köyü muhtarı "aminli düğün tüzüğü" hazırladı ve mevlit okutmayan damatlara ceza kesileceğini açıkladı.
Ant dergisinde yayımlanan "İşgal Toprağı, Kurt Köpeği" başlıklı yazısından ötürü yargılanan Yaşar Kemal beraat etti.
1971. Amerikalı 4 asker Ankara'da THKO militanlarınca kaçırıldı. Örgüt gazetelere gönderdiği bildirisinde kaçırma esnasında yakalanan bir arkadaşlarının bırakılmasını ve Amerikalılara karşı fidye istedi. Bir gün sonra Amerikalıları kaçıranların ODTÜ'de saklandıkları duyumu üzerine üniversiteye polis baskını yapıldı. Erdal Şener adlı öğrenci ölürken 32 kişi de yaralandı. 2 bin ODTÜ öğrencisinin ifadesi alında ve 24 öğrenci tutuklandı. İnönü'nün CHP'li parlamenterlere "ODTÜ baskını konusunda hükümeti desteklemeliyiz" dediği öğrenildi.Kaçırılan Amerikalı askerler 8 Mart'ta THKO militanları tarafından serbest bırakıldı.
İstanbul'da Akbank'ın Selamiçeşme Şubesi silahlı 5 kişi tarafından soyuldu, soygun sanıklarından olduğu ileri sürülen Salman Kaya Bebek'te yakalandı.
Kırıkhan'da Türkiye İşçi Partililere (TİP) saldırıldı, 3 kişi öldü, 23 kişi yaralandı.İlçede sokağa çıkma yasağı başlatıldı.
1972. Ağustos1971'de Sultanahmet'te esrar satarken yakalanan ve 6 yıl hapse mahkum edilen 14 yaşındaki İngiliz çocuk, Türkiye ile İngiltere arasında sorun oldu. İngiliz basını "Gaddar Türkler" diye manşetler attılar. Bunun üzerine Başbakan Nihat Erim programında olmasına rağmen 1972'de ABD'ye giderken Londra'ya uğramadı.
1975. İşadamı Kemal Has ortaklarından Ahmet Celepçi tarafından öldürüldü.
1976. Amerikan uçak firması Lockheed'in Türkiye'de dahil olmak üzere çeşitli ülkelerdeki nüfuslu kişilere rüşvet dağıttığı1976 yılı Şubat ayında ortaya çıkmıştı. Ankara Savcılığı soruşturma açmıştı.1976 yılı bugün Hava Kuvvetleri Komutanı Emin Alpkaya, soruşturmanın selameti açısından istifa etti. Ferruh Bozbeyli Başbakan Demirel'in Hava Kuvvetleri Komutanı Alpkaya'yı örnek alarak istifa etmesini istedi.
1977. Türkan Şoray Dünya Kadın Rejisörleri Festivali'nde Dönüş filmindeki başarısı nedeniyle Brüksel'de özel ödül aldı.
Aynı gün Suudi Arabistan'da yaptığı bir kaza sonucu iki kişinin bacağının kırılmasına neden olan Türkiyeli şoför, 300 bin lira para cezasına çarptırıldı, ancak bu parayı ödeyemediği için ayağını kırdığı kişilerin yanında ömür boyu köleliğe mahkum edildi. Dışişleri Bakanlığı ve Türkiye Otomobilciler Federasyonu, şoförü kırtarmak için girişimler başlattı.
1978. İstanbul İstinye'de yapılan 23. Balkan Kros Şampiyonası'nda Mehmet Yurdadön 12 bin metre, Sadık Salman 8 bin metre yarışmasında birinci oldular.
1980. Zile'de okul öğrencileri arasında çıkan çatışma, halkında katılmasıyla büyüdü. CHP'li ve Alevi olarak bilinen Zilelilere ait çok sayıda işyeri tahrip edildi. CHP ilçe başkanı yazıhanesinde vurularak ağır yaralandı. Olaylarda1 kişi hayatını kaybetti,12 kişi yaralandı, gece sokağa çıkma yasağı konuldu.
1981. İstanbul Sıkıyönetim Mahkemesi yasadışı örgüt kurmak ve komünizm propagandası yapmak suçundan 7 TİP yöneticisini tutukladı.
1984. İstanbul Sıkıyönetim Askeri Mahkemesi, Papaya suikast düzenlemek suçundan Mehmet Ali Ağca hakkında açılan davada görevsizlik kararı verdi.
1986. Yüce Divan tarafından iki yıl hapse mahkum edilen eski Devlet Bakanı İsmail Özdağlar'ın milletvekilliği TBMM Genel Kurulu'nda düşürüldü.
Son 42 yılın en yoğun kar yağışı altında kalan İstanbul'da hayat felce uğradı.

1993. Savaş uçaklarının bombaladığı Muş'un Kızılsu Vadisi'ndeki kamptan kaçmak isteyen 60 PKK militanı, patlamaların şiddetiyle kopan çığın altında kalarak öldü.
2000. İnternet aracılığıyla uluslararası ün yapan Mahir Çağrı, Forbes Dergisi'nin en ünlü100 kişisi arasına girdi.

Bugün Doğanlar:
1869. Nazilere karşı muhalefetiyle tanınan Alman kardinal Münih Paşpiskoposu Michael von Faulhaber.
1871. Polonya Sosyal Demokrat Partisi ve daha sonra Almnay Komünist Partisi'ne dönüşen Spartakistler Birliği'nin kurucusu, Polonya kökenli Alman devrimci Rosa Luxemburg.
1890. Meksika'daki kırsal yaşamı dile getiren macera romanlarıyla ünlü yazar B. Traven. Kimliğini açıklamayı reddeden ve gerçek adı asla öğrenilemeyen Traven'in kimliği hakkında kesin olarak bilinen tek şey romanlarının çoğunun Almanca olarak yazıldığı ve ilk baskılarının Almanya'da yapıldığıydı.

1942. 1982-1996 arasında dört kez üst üste İspanya Başbakanı olan avukat ve sosyalist politikacı Felipe González Márquez.
1922. Sıra dışı bir üslupla çektiği ve toplumsal eleştiriye dayalı filmleriyle tanınan İtalyan film yönetmeni, şair, ve romancı Pier Paolo Pasolini.

Bugün Ölenler:
1893. Fransız Tarihçi Hippolyte Taine.
1934. Aydın Milletvekili Dr. Reşit Galip, zatürreeden. Toprağa verildiği gün , gazeteler memleketin "Büyük bir inkilapçı, ateşli bir milliyetperver, temiz bir politikacı ve devlet adamı, samimi bir halkçı, canlı bir hatip ve doktor," kaybettiğini yazdı. Reşit Galip Şeyh Sait ayaklanmasından sonra kurulan İstiklal Mahkemesi üyeliğine seçilmişti. Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti ve Türk Dili Tetkik Cemiyeti'nin kuruluşunda etkin olmuştu.
1941. Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk Diyanet İşleri Başkanı Rıfat Börekçi, Ankara'da.
1987. Sinema ve tiyatro sanatçısı Gülistan Güzey, İstanbul'da. Sanatçı Düğün Gecesi, Yayla Kartalı, Cyrano De Bergerac, Sacide, Anastasia, Yaşama Sevinci gibi bir çok oyunda başrol oynadı
1991. Yapı ve Kredi Bankası'nın kurucusu Kazım Taşkent, İstanbul'da. Taşkent, Almanya Federal Cumhuriyeti Liyakat Nişanı sahibiydi.
1992. Sovyet şair Yevgeniy Yevtuşenko.

 

[PaSikA]

6 Mart

1919. III. Enternasyonal kuruldu.
1925. Takrir-i Sükun Kanunu'na dayanarak İstanbul'da 6 gazete ve dergi bakanlar kurulu kararıyla kapatıldı. Kapatılan yayınlar; Tevhid-i Efkar, İstiklal, Son Telgraf, Aydınlık, Sebilülreşat ve Orak Çekiç
1947. Milliyetçi öğrenciler Ankara'da Ulus Meydanında toplanarak solcular aleyhine gösteri yaptılar, solcu öğretim üyelerinin üniversiteden uzaklaştırılmasını istediler.
1949. Kadınlığı Koruma ve Sosyal Yardım Cemiyeti kuruldu. Cemiyet, kimsesiz kızlara ve dul kadınlara yardım etme amacını benimsedi.
1952. İstanbul'da yılın ilk aylarında işlenen cinayetlerde ciddi bir artış tespit edildi. Bunun üzerine nedenlerini araştırmak ve önleyici tedbirler alınmasını sağlamak amacıyla günü ilmi bir heyet toplandı. Vali ve Belediye Başkanı Fahrettin Gökay başkanlığında yapılan toplantıya uzman doktor, hukukçu, krimonoloji uzmanları katıldı. Toplantıda konuşmacılar cinayetlerin artışında film ve gazete haberlerinin de rol oynadığını, bunların bazı cahil kişileri özendirdiğini ileri sürdüler. Bazı konuşmacılar cezaların arttırılmasını, bazıları da eğitime önem verilmesini istediler.
1954. TBMM'de Türk Ceza Kanunu'nun161. maddesinin son fıkrasının değiştirilmesi ve yeni bir fıkra eklenmesi hakkındaki kanun tasarısı tartışmalara yol açtı. Tasarı üzerine konuşan Başbakan Menderes, "Bunu basın özgürlüğünü kısıtlamak için hazırlamadık, vatandaşların şeref, namus ve haysiyetleri söz konusudur. Vatandaşın bu memlekette iftiradan masun, korkusuz yaşamak hakkıdır.Vatandaşın namusunu teminat altına almak azmindeyiz" dedi. Muhalefet ise, "Bu kanun suiistimalleri gizleyecek" diyerek kanuna karşı çıktı.
1957. Afrika'da Altın Kıyısı, Gana ismini alarak bağımsızlığını ilan etti.
1961. İngiltere Kraliçesi II. Elizabeth Türkiye üzerinden geçerken bir saatliğine Ankara'ya geldi ve Devlet ve Hükümet Başkanı Orgeneral Cemal Gürsel'le bir saat görüştü. Gazetecilerin görüşme hakkında bilgi almak için ısrarlı sorularına Cemal Gürsel şu yanıtı verdi: "İngiltere kraliçesi ile ne konuşulursa onları konuştuk. Gazetecileri enterese edecek hiçbir şey de konuşulmadı. Ötesini siz de biliyorsunuz " dedi. Kamuoyunda Kraliçe'nin Adnan Menderes ve arkadaşlarının idamını önlemek amacıyla görüştüğü konuşuuyordu.
1962. Ekrem Alican Yeni Türkiye Partisi genel başkanlığından istifa etti.
1969. Atatürk'ün yakın arkadaşlarından eski Dışişleri Bakanı Tevfik Rüştü Aras, eski Gaziantep Milletvekili Kılıç Ali ve eski Milli Eğitim Bakanı Cemal Hüsnü Taray törenle Yeni Türkiye Partisine girdi. Tevfik Rüştü Aras Atatürk'ün ölümünden bu yana ilk defa bir siyasi partiye üye oldu.
1970. İstanbul'da Sultanahmet İktisadi ve Ticaret Akademisi'nde 21 yıl önce bugün bir konferans veren Amerikalı Profesörün üzerine bir torba un dökülerek başına yumurta atıldı. Konferans sırasında salona giren bir grup genç "Kahrolsun Amerikan Uşakları", "Yankee go home" diye slogan atarak profesörün yanına ulaşmayı başararak, başından aşağı un döküp yumurta yağmuruna tuttular. Bu durum üzerine Amerikalı profesör konferansı yarıda bıraktı.
1972. MHP Niğde Senatörü Kudret Bayhan otomobille İtalya'dan Fransa'ya geçerken 30 milyon dolarlık baz morfinle yakalandı. Yargılanan Kudret Bayhan15 yıl hapse mahkum oldu.
Adalet Komisyonu Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Jüseyin İnan'ın idam cezalarını onayladı.
1974. İngiltere'de seçimleri İşçi Partisi kazandı. Harold Wilson başbakan oldu.
Hilafetin kaldırılışının 50. yılı dolayısıyla PTT tarafından çıkarılması kararlaştırılılan seri pulların basımı Milli Selamet Partili bakanların önerisi üzerine durduruldu.
1977. 24 yıl önce bugün Başbakan Demirel 1 saat10 dakika süren bir televizyon konuşması yaptı.1977 bütçesinin hedeflerini anlattı ve "Bir milyondan başladık,100 milyara geldik. Türkiye trilyonları telaffuz etmeye alışmalıdır" dedi. Demirel 2000 yılında Türkiye'nin 400 milyar lira milli gelirle Almanya'nın üstünde olacağını söyledi. Ayrıca 2000 yılında fert başına düşen milli gelirin 5000 dolara yükseleceği müjdesini verdi.
1980. Maliye Bakanı İsmet Sezgin basına yaptığı bir açıklamada dünyada yiyecek maddesi ithal etmeyen birkaç ülkesinden biri olan Türkiye'nin bu özelliğini Cumhuriyet tarihinde ilk defa bu yıl kaybettiğini söyledi. Türkiye'nin içinde bulunduğu şartlardan dolayı 1980 yılı içerisinde yağ ve şeker ithal edileceğini söyledi.
1981. Yunanistan Ege hava sahasındaki bazı kısıtlamaları kaldırdığını açıkladı.
1983. Resmi verilere göre son üç yılın fiyat artışları % 250 dolayında gerçekleşti. En çok artış KİT ürünlerinde oldu.
Eski Başbakan Yardımcısı Turgut Özal basına yaptığı bir açıklamada, "Türk sanayiini bu denli korumak ve fiyatların bu kadar yükselmesine izin vermek yanlıştır. Türk halkı sanayinin bugüne gelmesine çok yardım etmiştir. Bundan sonra sanayi halka hizmet etmelidir. Bunun yolu da rekabete razı olmaktır" dedi.
1984. Askeri Yargıtay Milliyet gazetesi yazarı Metin Toker ile yazı işleri müdürü Doğan Heper hakkında İstanbul Sıkıyönetim Mahkemesi tarafından verilen mahkumiyet kararını bozdu.
ABD Temsilciler Meclisi, Türkiye'ye yapılması önerilen askeri yardımda 39 milyon dolar kesinti yapılmasını kararlaştırarak, yardımı 716 milyon dolara indirdi.
60 bin öğrenciyi kapsayan öğrenci affı Cumhurbaşkanı Kenan Evren tarafından onaylandı.
1986. Gösteri dünyasının önde gelen adlarından Egemen Bostancı Ankara'da öldü.
Basın tarafından "Basına Sansür Yasası" olarak tanımlanan "Küçükleri Muzır Neşriyattan Koruma Yasası" TBMM'de kabul edildi.
1987. Türkiye'nin Kuzey Irak'taki PKK kamplarını bombalamasını eleştiren İran ve Libya'yı yanıtlayan Ankara "Harekatın üçüncü bir ülkeyi ilgilendiren bir yönü yok" dedi.
IMF raporunda, Türkiye'de asgari ücretin son bir yılda yüzde 20 gerilediği belirtildi.
Erzincan Sıkıyönetim Mahkemesi'nde görülen Espiye Dev-Yol davasında1 sanık ölüm, 20 sanık 2-8 yıl arasında değişen hapis cezalarına çarptırıldı.
Herald of Free Enteprise adlı feribot Belçika'nın Zeebrugge Limanı açıklarında battı. 200 yolcu öldü.
1992. Güneş gazetesi mali kriz nedeniyle yayımına ara verdi.
1993. İstanbul'un Kartal ilçesinde bir eve düzenlenen polis baskınında aralarında Dev-Sol'un laderliğini ele geçirmeye çalışan Bedri Yağan'ın da bulunduğu üçü kadın beş kişi öldürüldü. Bedri Yağan, Gülcan Özgür, Hemşireler Derneği İstanbul şubesinin eski başkanı Menekşe Meral ve ev sahibi Rıfat Kasap ile eşi Asiye Fatma Kasap ödürülürken Rıfat ve Asiye çiftinin çocukları 2,5 yaşındaki Özgür ile 6 aylık Sabahat baskından sağ olarak kurtuldu. Bedri Yağan'ın babası oğlunun çatışma sonucu ölmediğini, infaz edildiğini, ölen militanların avukatları da, duvarlarda kurşun izi bulunmadığından, beş kişinin ele geçirilip işkenceyle öldürüldüğünü ileri sürdüler. SHP Merkez Yönetim Kurulu da, olatı yargısız infaz olarak nitelendirdi.
Türkiye'nin1963'de Ankara Antlaşmasıyla başlattığı Avrupa'yla bütünleşme sürecinde bir adım daha atıldı. Avrupa Birliği üyesi15 ülke ile Türkiye arasında Gümrük Birliği Antlaşması imzalandı. Dışişleri Bakanı Murat Karayalçın'ın imzaladığı antlaşma, taraflar arasında tarife indirimi ve ortak gümrük tarifesine uyum yükümlülüklerinin yanı sıra, Ankara'nın AB'nin ortak politikalarına uyumu da içeriyor. Türkiue bu antlaşmayla, Avrupa Birliğine tam üye olabilmek için bir dizi hukuki, mali, siyasi ve ekonomik reformu gerçekleştirmeyi de kabul etmiş oluyor. Özellikle insan hakları ve demokratikleşme konularındaki yasaların TBMM'den biran önce çıkarılması gerekiyor.
YDH (Yeni Demokrasi Hareketi) Genel Başkanı Cem Boyner'in, "Ordu demokrasiyi tehtid ediyor" sözleri üzerine hakkında soruşturma başlatıldı.
Dev-Sol davası sanıklarından Latife Ereren, muhbir olduğu iddiasıyla Bayrampaşa Cezaevi'nde örgüt üyesi arkadaşları tarafından öldürüldü.
1998. TBMM Karma Komisyonu, DYP Mİlletvekili Mehmet Ağar'ın dokunulmazlığını, uyuşturucu kaçakçısı Yaşar Öz'ün serbest bırakılmasını sağladığı iddialarını içeren dosya nedeniyle ikinci kez kaldı

Bugün Doğanlar:
1475. İtalyan Rönesansının en etkili kişiliklerinden heykeltraş, ressam, mimar ve şair Michelangelo .
1619. Fransız komedi yazarı Savinien Cyrano de Bergerac.
1844. Rus ulusal müziğine yaptığı katkılarla bilinen besteci, eğitmen ve yayıncı Nikolay Andreyeviç Rimskiy-Korsakov,

1874. Karl Marx'ın düşüncelerinin Rusya'ya uygulanışı konusunda ileri sürdüğü yerellik vurgusuyla tanınan Hıristiyan varoluşçuluğunun önde gelen sözcülerinden teolog ve filozof Nikolay Aleksandroviç Berdyayev.
1926. Polonya sinema okulunun önde gelen yönetmenlerinden Andrzej Wajda.
1928. Latin Amerika edebiyatında büyülü gerekçilik olarak bilinen akımın öncüsü 1982 Nobel Edebiyat Ödülü sahibi romancı Gabriel García Márquez.
1929. Rusça yazdığı mizahi eserleriyle tıoplumsal sorunları eleştiren Abhaz yazar Fazıl İskender.
1937. 16 Haziran 1963'de fırlatılan uzay aracı Vostok 6 ile uzaya çıkan ilk kadın, Sovyet kozmonot Valentina Tereşkova.

Bugün Ölenler:
1920. Çağdaş Türk edebiyatının öncülerinden öykücü Ömer Seyfettin. Ağdalı Osmanlıca yerine günlük konuşma dili olan sade Türkçe'yi yazı dili haline getirmekte büyük rolü olan Ömer Seyfettin'in öyküleri arasında Bomba, Harem, Yüksek Ökçeler, Gizli Mabet, Beyaz Lale, Tarih Ezeli Bir Tekerrür, romanları arasında Efruz Bey ve Yalnız Efe sayılabilir.
1935. Tiyatro yazarı İbnürrefik Ahmet Nuri Sekizinci, Ankara'da.
1988. Klasik Türk müziği sanatçısı Mediha Demirkıran İstanbul'da.
1989. Şarkı sözü yazarı ve sunucu Fecri Ebcioğlu, İstanbul'da. Türkçe sözlü hafif müziğin yaygın olduğu dönemde çok sayıda yabancı şarkıya Türkçe sözler yazdı. Adamo, Marc Aryan, Patricia Carli onun şarkılarını seslendirdiler. En popüler şarkıları arasında "Bak Bir Varmış Bir Yokmuş", "Her Yerde Kar Var", "Dünya Dönüyor", Boşvermişim Dünyaya", "Atlıkarınca" sayılabilir.
1995. 1950 kuşağı karikatüristlerinden Nehar Tüblek. İtalya'daki Bordighera-Altın Palmiye yarışması, Yugoslavya'daki Üsküp mizah yarışması ve İtalya'daki Tolentino karikatür yarışmasında birincilik ödülleri kazanan Nehar Tüblek Amcabey, Karikatür, Akbaba, Şaka dergilerinde çalıştı. Akşam, Yeni Gazete, Hürriyet ve Günaydın gazetelerinde çizdi.

 

[PaSikA]

7 Mart

7 Mart 1912 ABD'de, Missouri Nehri üzerinde bir uçaktan atlayan Albert Henry, dünyada paraşütle atlayış yapan ilk havacı oldu.

7 Mart 1912 ABD'de, Missouri Nehri üzerinde bir uçaktan atlayan Albert Henry, dünyada paraşütle atlayış yapan ilk havacı oldu.
- 7 Mart 1916 Lüleburgaz'dan trenle Edirne'ye gelen Mustafa Kemal, 5. Ordu Komutanı Mareşal Liman von Sanders'i Karaağaç istasyonunda karşıladı ve otomobille kendi konutuna götürdü.
- 7 Mart 1917 Mustafa Kemal Diyarbakır'daki 2. Ordu Komutan Vekilliği'ne geçici bir süre için atandı.
- 7 Mart 1919 Fransızlar, Kozan'ı işgal etti.
- 7 Mart 1923 TBMM Hükümeti, İtilaf Devletleri'ne 23 Nisan 1923 tarihinde görüşmelere başlanabileceğini bildirdi.
- 7 Mart 1927 İstiklal Mahkemeleri kaldırıldı.
- 7 Mart 1942 2 Haziran 1941 tarihinde çıkarılan 4057 sayılı yasaya dayanılarak 'demiryolu istikraz tahvilleri' çıkarıldı.
- 7 Mart 1954 Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı Kuruluş Kanunu ve Petrol Kanunu kabul edildi.
- 7 Mart 1966 Erzurum ve Muş'ta meydana gelen depremde 15 kişi öldü, 25 kişi yaralandı, 2 bin 380 ev yıkıldı.
- 7 Mart 1975 İş ortağı Kemal Has'ı bir iş anlaşmazlığı sonunda tabancayla öldüren Ahmet Celepçi teslim oldu.
- 7 Mart 1979 Marlbora rekor kırarak karaborsada 150 lira oldu.
- 7 Mart 1983 Avrupa Parlamentosu milletvekillerinden John Taylor ve Iab Paisley'in Batı Trakya Raporu ve kanun tasarısını Avrupa Parlamentosu'na sundu.
- 7 Mart 1989 Tarihçi ve yazar Prof. Dr. Bahaeddin Ögel, Ankara'da öldü.
- 7 Mart 1990 Gazeteci-yazar Çetin Emeç, Suadiye'deki evinden göreve gitmek üzere çıktığı sırada, kimliği henüz belirlenemeyen kişiler tarafından tabancayla öldürüldü.
- 7 Mart 1991 Başbakanlık, tasarruf genelgesi yayınladı.
- 7 Mart 1999 Limter-İş Sendikası eğitim uzmanı Süleyman Yeter gözaltında öldürüldü.
- 7 Mart 1999 ABD asıllı İngiliz sinema yönetmeni Stanley Kubrick öldü.
- 7 Mart 2000 Uyuşturucu kaçakçısı Urfi Çetinkaya, İstanbul'da yakalandı.
- 7 Mart 2000 Fazilet Partisi'nden istifa eden Iğdır Bağımsız Milletvekili Ali Güner, ANAP'a katıldı.
- 7 Mart 2000 Şiddetli kar yağışı tüm yurtta yaşamı altüst etti. Okullar tatil edildi, yollar kapandı, telefonlar kesildi, enerji nakil hatlarında arızalar meydana geldi.
- 7 Mart 2001 Karikatürist Necmi Rıza Ayça 87 yaşında İstanbul'da öldü.

 

[PaSikA]

8 Mart

• 1403 - Yıldırım Bayezid vefat etti.
• 1917 - New York Menkul Kıymetler Borsası kuruldu.
• 1906 - Moro Krateri Katliamı: ABD askerleri Filipinler'de bir kraterde saklanan silahsız 600'den fazla erkek, kadın ve çocuğu öldürdü.
• 1911 - Dünya Kadınlar Günü ilk kez kutlandı.
• 1917 - II. Nikolay'ın tahttan inmesine sebep olacak Petrograd ayaklanması başladı.
• 1920 - Salih Hulusi Kezrak sadrazamlığa getirildi.
• 1921 - İspanya başbakanı Eduardo Dato, Madrid'de parlamento binasından çıkarken Katalan militanlarca öldürüldü.
• 1931 - Kubilay Olayı'ndan sonra Menemen'de uygulanan sıkıyönetim kaldırıldı.
• 1935 - TBMM 5. dönem seçimlerinde kadınlar ilk kez oy kulandı.
• 1942 - II. Dünya Savaşı: Hollanda, Java adasında Japonlara teslim oldu.
• 1944 - New York Metropolitan Operası, Taksim Gazinosu'nda bir konser verdi.
• 1951 - Ünlü keman virtüözü Yehudi Menuhin konser vermek için İstanbul'a geldi.
• 1952 - Philadelphia'da ilk suni kalp ameliyatı yapıldı.
• 1954 - Devletin siyasal prestijine ve mali gücüne zarar getirdiğine karar verilen ya da kişilerin özel hayatına tecavüz eden yazılar yazan gazetecilere ağır cezalar öngören Basın Kanunu, TBMM'den geçti.
• 1957 - Mısır, Süveyş Kanalı'nı tekrar açtı.
• 1962 - İstanbul-Ankara-Adana seferini yapan THY'ye ait 'Kop' uçağı Toroslar'da düştü. Sekiz yolcu ve üç kişilik mürettebattan kurtulan olmadı.
• 1965 - Vietnam Savaşı: 3,500 ABD askeri Güney Vietnam'a ulaştı.
• 1974 - Paris'in Charles de Gaulle Havalimanı hizmete girdi.
• 1977 - Dünya Kadınlar Günü; Birleşmiş Milletler Örgütü, 16 Aralık 1977 tarihinde 8 Mart'ın Dünya Kadınlar Günü olarak kutlanmasını kararlaştırdı.
• 1979 - Philips şirketi Compact Disc'i (CD) ilk kez halka tanıttı.
• 1982 - Türkiye Zihinsel Yetersiz Çocukları Yetiştirme ve Koruma Vakfı kuruldu
• 1983 - Ronald Reagan, SSCB'yi "Şeytan İmparatorluğu" şeklinde adlandırdı.
• 1984 - Sekiz ilde olağanüstü hal uygulanmasıyla ilgili Olağanüstü Hal Yönetmeliği yürürlüğe girdi.
• 1985 - Beyrut'ta bir caminin önünde patlayan bomba, 85 kişinin ölümüne 175 kişinin yaralanmasına yol açtı.
• 2003 - Recep Tayyip Erdoğan, Siirt'te yapılan yenileme seçimlerinde milletvekili seçilerek TBMM'ye girdi.

Doğumlar

• 1714 - Carl Philipp Emmanuel Bach, Alman besteci (ö. 1788)
• 1851 - İsmail Gaspıralı, Tatar eğitimci, yayıncı ve politikacı (ö. 1914)
• 1879 - Otto Hahn, Alman kimyacı Nobel Kimya Ödülü sahibi (ö. 1968)
• 1907 - Konstantin Karamanlis, Yunan politikacı (ö. 1998)
• 1911 - Hüseyin Hilmi Işık, Türk yazar (ö. 2001)
• 1944 - Pepe Romero, İspanyol gitarist
• 1945 - Anselm Kiefer, Alman ressam
• 1957 - Cynthia Rothrock, ABD'li sinema oyuncusu
• 1973 - Anneke van Giersbergen, Hollandalı şarkıcı
• 1977 - Johann Vogel, İsviçreli futbolcu
• 1979 - Bülent Polat, Oyuncu

Ölümler

• 1403 - Yıldırım Bayezid, Osmanlı padişahı (d. 1360)
• 1869 - Hector Berlioz, Fransız besteci (d. 1803)
• 1874 - Millard Fillmore, ABD'nin 13. başkanı (d. 1800)
• 1889 - John Ericsson, İsveçli kaşif (d. 1803)
• 1917 - Ferdinand von Zeppelin, Alman hava taşıtları üreticisi (d. 1838)
• 1923 - Johannes Diderik van der Waals, Hollandalı fizikçi Nobel Ödülü sahibi (d. 1837)
• 1925 - Mehmet Seyit Bey Türk siyaset adamı ve yazar (d. 1873)
• 1930 - William Howard Taft, ABD'nin 27. başkanı (d. 1857)
• 1941 - Sherwood Anderson, ABD'li yazar (d. 1876)
• 1942 - José Raúl Capablanca, Kübalı Dünya satranç şampiyonu (d. 1888)
• 1944 - Hüseyin Rahmi Gürpınar, Türk edebiyatçı (d. 1864)
• 1948 - Hulusi Behçet, Türk doktor (d. 1889)
• 1956 - Drastamat Kanayan, Rus asker (d. 1883)
• 1971 - Harold Lloyd, ABD'li aktör (d. 1893)
• 1972 - Yüksel Menderes, Türk siyasetçi (d. 1930)
• 1975 - George Stevens, ABD'li sinema yönetmeni (d. 1904)
• 1980 - Nusret Hızır, Türk felsefeci (d. 1899)
• 1993 - Billy Eckstine, ABD'li müzisyen (d. 1914)
• 1999 - Joe DiMaggio, ABD'li beyzbol oyuncusu (d. 1914)
• 2004 - Ebu Abbas, Filistin Kurtuluş Cephesi lideri (d. 1948)
• 2005 - Aslan Maşadov, Çeçen lider (d. 1951)