Sanat Tarihi

[Bilge Gökçen]

Ce: Sanat Tarihi

.EMPRESYONİZM(İZLENİMCİLİK)


19.yüzyılın sonlarında Fransa’da ortaya çıkan bir resim akımı ve anlayışı olan Empresyonizm, gerçekçi anlayışın resimdeki son halkası olarak değerlendirilebilir.İzlenimcilik anlamına gelen empresyonizmde sanatçılar dış dünyaya ait olanı; ışığı, renkleri, tepkileri, hüzünleri işlemekte ve yakalanan anlık konuları resmetmektedir. Bu akım ışık ile resim yapma olarak tanımlanmaktadır. İzledikleri temel kaynak güneştir. Resimlerinde ışıklar sarı, turuncu, kırmızı gölgeler de mavi,mor ve yeşil renkle boyanmıştır.Konu ışık yansımaları arasında kaybolmuştur. En önemli temsilcileri Manet, Monet ve Renoir’dir.



(Resim 11): Ev Ve Ağaçlar, Cézanne


Temsilcileri Edouard Manet,(1832-1883),Claude Monet (1840-1926),
Alfred Sısley(1839-1899), Edgar Degas(1834-1917), Henrı De Toulosue Lautrec(1864-1901), Pıerre-August Renoir(1841-1919), Paul Cézanne (1839-1906),Paul Gauguin (1848-1903),Vincent Van Gogh (1853-1890)’dur. Folies Bergeres(Foli Berjer) Barı, Balkon (Resim 12) Flüt Çalan Çocuk, Kırda Yemek; Manet’in, Arundel Değirmeni ve Kalesi (Resim 14); Constable’nin, İmpression (İzlenim), Deniz Üzerinde Teras, Saman Yığınları, Kayıklar, Nilüferler, Bahçedeki Kadınlar; Monet’in, Lauvencienne’de Kış;Sisley’in, Denizciler Partisi, Salıncak, Loca, Okuyan Genç Kız; Renoir’in, Bale Okulu, At Yarış Ütü Yapan Kadınlar, Eldivenli şarkıcı Degas’ın, Güzel Angele, Pazar Yeri, Kumsalda Atlılar, Kumsalda Tahitili Kızlar (Resim 13) , Selam Sana Maria, Çiçekli Kadın; Gaugin’in, Buğday Tarlası Üstünde Kargalar, Ay Çiçekleri, Yatak Odası, Arles’de Bir Kahve, Zambak Çiçekleri (Resim 15)Van Gogh’un eserlerinden bazılarıdır.

 

[Bilge Gökçen]

Ce: Sanat Tarihi

5.EKSPRESYONİZM (DIŞAVURUMCULUK)



Ekspresyonizm 20.yüzyıl başlarında İskandinav (Norveç, İsveç) ve bazı
Alman sanatçılarının oluşturdukları, geliştirdikleri bir sanat hareketidir.
Ekspresyonist resim, çağının psikolojik, politik ve dinsel sorunlarını, insanı ve
yaşamın dramını dile getirmeye çalışır.






James Ensor(1860-1945) ve Eduard Munch(1863-1944) ekspresyonizmin
öncülerindendir.1905’de die Brücke (Köprü) grubuna giren sanatçılardan
Ernst Ludwig Kirchner (1880-1938), Karl Rottluff (1884), Erich Heckel
(1883-1970), Emil Nolde(1867-1956) ve Otto Müller (1874-1930) ve Oskar
Kokoschkada bu tarz resim çalışmışlardır

Eduard Munch’un eserleri sanatçının ruhsal yaşamını yansıtır. Çocuk yaşta
annesini ve iki kız kardeşini yitiren sanatçı yapıtlarında ölüm ve ruhsal bunalım
temalarını işlemiştir.Çığlık, Korku, Ertesi Gün, Ergenlik Çığı, Yaşam Dansı,
Ölü Ana ve Bunalım Norveçli sanatçının bu tür resimlerine örnek verilebilir.

Die Brücke üyelerinden Kirchner daha çok kadın resimleri yapmıştır.
Sandelyede Oturan Genç Kız, şapkalı Nü, Ayna Karşısında Kadın sanatçının
eserlerindendir.

 

[Bilge Gökçen]

Ce: Sanat Tarihi

6.FOVİZM


19. yy ikinci yarısında sanata bakış açısı tamamen değişmiştir. Artık sanatçının eserine özgürce sahip olma düşüncesi egemen olmaya başlamıştır. Fovizm’de çiğ ve sert renkler kullanılması bu akımın başlıca özelliğidir. Resim elden geldiğince sade ve temiz boyalıdır. Önemli sanatçıları Henri Matisse, Brague ve Derain’dir


Grubun başlıca sanatçıları Henri Matisse(1869-1954), Albert Marquet(1875-1947),
Andre Derain (1884-1954), Maurice Vlaminck (1876-1958), Othon Friesz (1879-1949),
Raoul Dufy(1877-1953), Van Dogen(1877-1968)’dir.








Peyzaj (manzara resmi), natürmort ve insan figürlü konuları çalışan
fovistler ana renkleri geniş yüzeyler halinde boyamşlardır.
Resimlerinde rengin etki gücü nesnenin yerini almış, yüzeysel anlatım, renk,
çevre çizgileri (kontur)asıl öge olmuş, derinliğe (perspektif) yer verilmememiş,
objeler deforme(bozma) edilmiştir.


Matisse’in Dans ve Tuvalet, Müzik, Marquet’in Fecamp
Plajı, Dufy’nin Bayraklarla Süslü Sokak, Vlaminck’in Kırmızı Ağaçlar ve
Kır Gezintisi, Derain’in Köprü adlı tabloları bu tarzı yansıtan
örneklerdendir.

 

[Bilge Gökçen]

Ce: Sanat Tarihi

7.KÜBİZM


Cezanne’in "Doğadaki her şey küreye, koniye ve silindire dayanır." sözünden
hareket eden bu akımın sanatçıları, çevrelerindeki her şeyi geometrik biçimler
olarak algılamışlardır. Empresyonist akıma bir tepki olarak görebileceğimiz bu
akımın sanatçıları empresyonizmdeki renk oyunlarını bırakarak, varlıkları
geometrik biçimleri olarak resimlemişlerdir.
Pablo Picasso bu akımın en önemli öncüsü olmuştur.

Pablo Picasso (1881-1973), Georges Braque (1882-1963),
Juan Gris, Fernand Leger bu akım temsilcilerindendir.
Avignonlu Genç Kızlar, (Resim 20) Salon, Keçi, Barış, Üç Müzisyen;
Picasso’nun, şömine Rafında Klarnet ve Rom şisesi; Brauque’in, Gitar;
Gris’in (Resim 21) başlıca eserlerindendir.

 

[Bilge Gökçen]

Ce: Sanat Tarihi

8.FÜTÜRİZM

20. yy başlarında, Kübizm’e tepki olarak ortaya çıkmıştır. Bu akım çok az sayıda ressam tarafından benimsenmiştir .Çağdaş uygarlığın en önemli
ögeleri olan hız ve hareketi, dinamizmi, hızlı makineleşmenin insanın iç dünyasını, duygularını nasıl etkilediği bu resimlerde rahatlıkla izlenebilir.savaşın güzelliğini (Akımın bir anlayış olarak görüldüğü yıllarda bir dünya savaşı yaşanmaktadır.) anlatan Fütürizm, bir İtalyan akımı olarak çağdaşlık ve vatanseverlik tutkularına ilişkin yorumlarda bulunmuş,bazı politik eğilimleri de sanata yansıtmıştır. Umberto Boccioni (Bocconi, 1882-1916), bu akımın öncülüğünü yapmıştır.




Fütürizmin diğer temsilcileri ise Giacomo Balla (1871-1958), Carlo Carra (Karlo Karra) (1881-1966), Gino Severini (1883-1966) Luigi Russolo (1885-1947)’dır. Boccioni’nin Galeride Ayaklanma, Esneklik, Yükselen Kent isimli tabloları, Mekan içinde Bir şişenin Gelişimi, (Resim 22)
Mekan içinde Hareket adlı yontuları ;Balla’nın Bir işçinin Günü, Kırlangıçların Uçuşu, Tasmanın Ucunda Köpek,Keman Yayının Ritmleri,Bir Otomobilin Hızı+Işıklar isimli tabloları modern yaşamın dinamizmini yakalamak amacıyla hareket halindeki varlıkları bir arada gösteren soyutlamalardır. Bu akımın diğer sanatçıları ise kübist ve fütürist akımı birleştiren Marcel Duchamp (Marşel Düşamp), Francis Picabia (Pikabya), Fernand Leger ‘dir.​

​

 

[Bilge Gökçen]

Ce: Sanat Tarihi

9.SOYUT RESİM SANATI


Non-figüratif, Abstre, Non-objektif gibi isimlerle de bilinir. Doğuş yeri Fransa’dır. Soyut resimde, ışık ve rengi kullanarak kompozisyon oluşturma esası vardır. Doğa görüntülerine bağlı olmayan bir akımdır. Sanatçılar iç dünyalarını ya da herhengi bir objeyi tuvale aktarırlar. Uygulama alanı biçim ve renklere sonsuz bir serbestlik tanıması nedeniyle resim, heykel mimarî ve süsleme gibi sanat dallarını da etkisi altına almıştır. Jackson Pollock, Joseph Albers soyut resim sanatının önemli sanatçılarındandır.



Bu akımın diger temsilcileri Wassily Kandinsky (1866-1944) ve Piet Mondrian (1872-1944)’dır.
Kazaklar, Birkaç Çember ve Kompozisyon -7(Resim 23)Kandinsky’nin serlerindendir.
Mondrian’ın Kompozisyon adını verdiği çok sayıda çalışması vardır.

Brodwey Türünde Caz Müziği tabloda sanatçının eserlerindendir (Resim 24)

(Resim 23) Kompozisyon -7, Wassily Kandnisky

(Resim 24) Brodwey Türünde Caz Müziği,Piet Mondrian

 

[Bilge Gökçen]

Ce: Sanat Tarihi

10.MéTAFİZİK RESİM

Varlığın, en genel prensipleriyle, temelindeki ilk nedenleri araştıran bir disiplin anlayışıdır.
İmgelem, düş ve bilinçaltı patlamalarına dayanan, savaşın getirdiği
yalnızlık ve huzursuzluk ortamının etkilerini yansıtan gerçeküstücü bir tutum
gösteren resim akımdır. Resim sanatında hareketliliği reddeder.
Sanatçı, akılcılıktan ve mantıktan uzak, tamamen düşlerden oluşan kompozisyonlar oluşturur.
Öncüsü Georgia da Chirica olmuştur

1917’de bir araya gelen Carlo Carra (Karra) (1881-1966) ve
Giorgio de Chirico (şiriko, 1888-1978) adlı İtalyan ressamlarca başlatılmış,
1920’li yılların sonlarına kadar etkin olmuştur.Chirico’nun yapıtlarında sonsuzluğun ifadesi vardır.
Boş meydanlar bazen tek insan figürleri ile resimlenmiştir.
Bu resimler sonsuzluk ve yalnızlık duyguları uyandırmaktadır.
Eserlerde soğuk, solgun bir ışık, gri ve kahverengi renkler kullanılmıştır.
Chirico’nun eserleri sürrealist resimlerin öncüleridir.
Sonsuzluk Hasreti, Bir Sokağın Gizemi ve Melânkolisi sanatçının tanınmış Yapıtlarındandır.
Taşıyıcı Periler (Resim 25).

(Resim 25) Taşıyıcı Periler, Chirico

 

[Bilge Gökçen]

Ce: Sanat Tarihi

11.DADAİZM


İsmini Fransızca ‘tahta at’ sözcüğünden almıştır. I. ve II. Dünya savaşları arasındaki dönem; enflasyon, işsizlik, politik ve toplumsal karışıklıklarla doludur. Bu durum yeni ve daha büyük bir savaşa; II. Dünya savaşına neden olur. Her zaman olduğu gibi bu süre içinde de sanat; toplumsal gerçeklerdeki değişmelere tepki gösterir. Dada hareketi böyle bir tepki, geleneksel olan her şeye kesin bir biçimde karşı çıkışıtır. Savaşta yan tutmayan İsviçre’nin Zürih kentine çeşitli ülkelerden gelmiş sol eğilimli aydın gençlerden oluşan bir grup tarafından aralarında hiçbir mantıksal ilişki bulunmayan, yalnız ses uyumuna dayanan şiirler ve çeşitli gündelik eşyaların birleştirilmesiyle oluşan kompozisyonlar, sanat yapıtı olarak değerlendirilir.

(Resim 26) Mithik Figür, Hans Arp



İsviçre’de ortaya çıkan Dada hareketi, sıradan ürünler dışında yapıt verememiştir. Hans Arp (1887-1966)’ın kolajları (yapıştırma resimleri) ve yontuları (Resim 26)bu tür yapıtlardandır. Savaşın son yıllarında Dadaizm, ABD’de de görülür.
Marcel Duschamp (1887-1968) yapıtlarında (Resim 27)
bir bisiklet tekerleğini bir iskemlenin üstüne yerleştirir, tuvaletlere "su kaynağı" adını takar, şişe kurutmaya yarayan bir makineyi bir sütun tabanı üstüne oturtur. Man Rey (1890- 1976), işlevsiz makineler ve fotomontajlar yapar. Francis Picabia (1878-1953) çok karmaşık, ama bütünüyle anlamsız araçlar için modeller geliştirir. Savaşta yenik düşmüş Almanya’da ise Dadaizm, diğer ülkelerdekinden daha belirgin özellikler göstermiştir. Max Ernst (1891-1976) çöplerle, kolajlar yapar. Kurt Schwitters (1887-1948) kullanıp buruşturulmuş mektup zarflarından,tramvay bileti koçanlarından, eski gazetelerden ve buna benzer başka atıklardan tablolar yapar.

(Resim 27): Tu m, Marcel Duschamp

 

[Bilge Gökçen]

Ce: Sanat Tarihi

12.SÜRREALİZM (GERÇEKÜSTÜCÜ SANAT)


Sürrealizm, 1916’dan bugüne kadar etkisini sürdüren çağdaş sanat akımıdır.
Sürrealist ressamlar doğanın görünüşünü değil, insanın bilinçaltında ve
rüyalarındaki dünyayı göstermek istemişlerdir. Eserlerinde zıt renkler kullanarak
anlatımı çarpıcı bir boyuta taşımışlardır. Sürrealist sanatçılar ilkel toplumların
sanatlarından da etkilenmişlerdir. En güçlü temsilcisi Salvadore Dali’dir.

(Resim 28) Senecio’nun Portresi, Klée


Bu akımın temsilcileri Paul Klée (1879-1940), Jean Miro (1893-1983) ve Salvador Dali (1904-1989)’dir.
Melânkoli, Uyku, Diriliş, Gecenin Görünüşü,Çürüyen Eşek ve Bal Kandan Tatlıdır,
Ağustos Ayında Yamyamlık(Resim29)Dali’nin, Ay Işığında Kadınlar, Miro’nun,
Senecio’nun portresi (Resim 28) Klee’nin eserlerinden bazılarıdır.

(Resim 29) Ağustos Ayında Yamyamlık, Salvador Dali

 

[Bilge Gökçen]

Ce: Sanat Tarihi

13.POP ART


Pop Art, 1950’ lerin sonunda İngiltere’de ortaya çıkan, 1960’ larda da
Avrupa ve Amerika’ya yayılan bir sanat akımıdır. Bu sanat az sayıda resim ve
heykel ürünü vermiştir. Bu akımın sanatçıları, endüstri toplumunun günlük tüketim
eşyalarını resimli roman ya da reklâmcılık tekniklerini kullanarak resmederler.
Konular hamburgerden konserve kutusuna ve sigara paketine kadar her şey olabilir.
Claes Oldenburg bu sanatın öncüsü olmuştur.

(Resim 30) Muz ve Greyfurt, Roy Linchtenstein



Amerikalı Tom Wesselmann (1931-1962) ile Alman Roy Linchtenstein bu tarz
resimleri ile tanınırlar. Amerikan Çıplağı ve Sakin Yaşam (Resim31)
Wesselmann’ın; Arabada ve Muz ve Grayfurt (Resim 30)Linchtenstein’in
eserlerindendir.

(Resim31)Sakin Yaflam, Tom Wesselmann