Samsun Şehir Tanıtımı

Müzeleri

Samsun Müzeleri


Arkeoloji ve Etnoğrafya Müzesi (Merkez)

Samsun il merkezi Fuar Alanında bulunan Arkeoloji ve Etnoğrafya Müzesi 19 Mayıs 1981’de ziyarete açılmıştır. Samsun yöresinde Türk Tarih Kurumu’nun yapmış olduğu kazılardan çıkan eserler ilde müze olmayışından ötürü Kastamonu Müzesi’ne gönderilmiştir. Samsun’un ulusal tarihimizdeki yerinden ötürü “Atatürk ve 19 Mayıs Müzesi” ismi altında bir müze kurulması 1956 yılında vali Turgut Başkaya tarafından Bakanlığa teklif edilmiştir. Bu arada bir inşaat temelinden çıkan eserler ile çevreden toplanan eserler Samsun Erkek Sanat Enstitüsü’nde toplanarak koruma altına alınmıştır. Başlangıçta depo niteliğindeki müzede 1 Mart 1960’da çalışmalar başlamıştır. Bunun ardından Vali Enver Saatçigil Samsun’da Atatürk Müzesi fikrini yeniden ele almış, 1967 yılında Fuar Alanı içerisindeki 19 Mayıs Galerisi “Atatürk Müzesi” olarak kullanılması için Milli Eğitim Bakanlığı’na devredilmiştir. Bunun ardından Fuar Alanı içerisinde Atatürk Müzesi’nin yanı başında Arkeoloji ve Etnografya Müzesi’nin yapımına 1976 yılında başlanmış ve müze altı yıl sonra ziyarete açılmıştır.

Müzede Samsun ve çevresinden toplanan arkeoloji ve etnoğrafik eserler sergilenmektedir.

Arkeoloji bölümünde İlk Tunç Çağı, Hitit, Helenistik ve Roma dönemlerine tarihlenen bronz, pişmiş toprak, kemik eserler sergilenmektedir. Bunlar arasında bronz atlet heykeli, Eski Tunç Çağına ait ameliyat edilmiş kafatasları, antik Amisos kenti buluntuları, Roma imparatoru Alexander Severus zamanında yapılmış olan Amisos Mozaiği, Aminos mezar odasından çıkan hazineler, Helenistik Çağa ait takılar bulunmaktadır. Müzenin en önemli bölümünü oluşturan Amisos mezar odasında bulunan eserler M.IV-III. yüzyıllara tarihlendirilmektedir Bu bölümde altın taç, küpe, bilezik gibi eserler dikkati çekecek güzelliktedir. Ayrıca Klasik, Helenistik, Roma ve Bizans, Selçuklu ve Osmanlı dönemi sikkelerde bulunmaktadır. Bunların yanı sıra Cumhuriyet döneminde basılmış paralar da onları tamamlamaktadır.

Müzenin etnografya bölümünde Samsun yöresine ait bindal, peşkir, cepken, saat keseleri, el yazmaları, Kuran’lar da bulunmaktadır. Yöresel kesici ve ateşli silahlar da ayrı bir vitrin içerisinde düzenlenmiştir.

Fuar Alanı
Tel: (0362) 435 03 58
Faks: (0362) 431 68 58


Atatürk Müzesi (Merkez)

Samsun il merkezi Fuar Alanında bulunan Atatürk Müzesi’nin kurulması Vali Turgut Başkaya tarafından 1956 yılında bakanlığa teklif edilmiştir. Sonraki yıllarda Vali Enver Saatçigil konuyu yeniden ele almış ve 1967 yılında Fuar sahası içerisinde yapılmış olan 19 Mayıs Galerisini “Atatürk Müzesi” olarak kullanılmak üzere Milli Eğitim Bakanlığı’na devrettirmiştir. Müzenin taş ve renkli mermer binasının ön cephesine Kurtuluş Savaşı’nı temsil eden kabartma bir firiz yerleştirilmiştir.

Kültür ve Turizm Bakanlığı yönetimindeki Atatürk Müzesi’nde Ankara Anıtkabir Müzesi’nden getirilen Atatürk’e ait 105 parça eserin teşhir ve tanzimi yapıldıktan sonra 1 Temmuz 1968’de fuar ile birlikte ziyarete açılmıştır.

Müzede Atatürk’e ait giysiler, silahlar, bastonlar ve yemek takımı gibi eşyalar sergilenmektedir.

Fuar Alanı
Tel: (0362) 435 03 58
Faks: (0362) 431 68 28


Gazi Müzesi (Merkez)

Samsun Gazi Mahallesi Mecidiye Caddesi’nde Atatürk’ün 20-24Eylül 1924 tarihinde Samsun’a ikinci gelişinde kaldığı konak, 1998 tarihinde müze olarak Kültür ve Turizm Bakanlığı yönetiminde ziyarete açılmıştır.

Konak iki katlı bir yapı olup dış cephesi yığma tuğladan iç bölümleri de bağdadi olarak yapılmıştır. Giriş cephesi oldukça bezemeli ve gösterişli olan yapının ikinci katında bir de balkonu bulunmaktadır. Müzeye doğu ve kuzey yönündeki iki kapıdan girilmektedir.

Müzede Atatürk ile ilgili fotoğraflar sergilenmiştir. Ayrıca eski bir Samsun evi olarak düzenlenmiştir.

Merkezkale Mahallesi Mecidiye Caddesi
Tel: (0362) 435 03 58
Faks (0362) 431 68 28


Atatürk Evi ve Müzesi (Havza)

Samsun Havza ilçesinde, Medrese Mahallesi Ankara Caddesi’nde bulunan Ali Baba’nın Mesudiye Oteli, Atatürk’ün 25 Mayıs 1919’da Havza’ya gelişinde Kaymakam Fahri Bey tarafından Atatürk’e tahsis edilmiştir. Atatürk bu otelde 25 Mayıs–13 Haziran 1919 tarihleri arasında 18 gün kalarak karargâh olarak kullanmıştır.

Konak üç katlı bir yapı olup birinci katında bir orta sofa ve bunun çevresinde dört oda; ikinci katında sofaya açılan beş oda bulunmaktadır.

Atatürk’ün kalmış olduğu oda eşyaları ile birlikte korunarak “Gazi Odası” olarak ziyaret edilmiş, diğer bölümler Havza Belediyesi’nin hizmet birimleri tarafından kullanılmıştır. Samsun İl Özel İdaresi’nin maddi desteği ile Havza Kaymakamlığı evin tamirini yapmış ve ziyarete açmıştır. Kültür Bakanlığı 2001 yılında binayı bütünüyle restore etmiş ve “Atatürk Evi” olarak İl Özel İdare Yönetiminde 2002 yılında yeniden ziyarete açılmıştır.

Atatürk Evinin alt katı sergi salonu haline getirilmiş ve burada yöresel el sanatları sergilenmiştir. İkinci katta Atatürk’ün çalışma odası, yatak odası ve dinlenme odası o dönemde kullanılan eşyalarla birlikte düzenlenmiştir.
Müzenin üçüncü katında Milli Mücadelenin ön hazırlıklarının yapıldığı sırada illerle yapılan bağlantılar, o dönemdeki çalışmalar, resimler ve belgeler sergilenmektedir. Ayrıca Atatürk'ün çalışma masasında balmumu heykeline yer verilmiştir. Salonlarda ise yöresel etnoğrafik eserler sergilenmiştir.

Medrese Mahallesi, Atatürk Caddesi
Tel: (0362) 714 18 19
Faks: (0362) 714 18 19

Bandırma Vapuru (Merkez)

Atatürk’ün 18 arkadaşı ile birlikte Samsun’a geldiği ve Milli Mücadele’nin başlamasına neden olan Bandırma Vapuru’nun birebir ölçülerdeki kopyası Samsun’da Doğu Park Sahiline yapılmış ve müze olarak ziyarete açılmıştır.

Gemi, Taşkınlar Gemi Sanayi Tic.A.Ş. tarafından yapılıp, 15.04.2001 tarihinde teslim edilmiştir.

Samsun İl Özel İdaresi’nin 200–2001 yatırım programına alınan Bandırma Vapuru’nun Gemi Müze yapılmak üzere ihaleye çıkarılmıştır. İl Özel İdaresi’ne 29 yıllığına tahsis edilen gemi, dolgu sahası içerisindeki koyda 2000 m2’lik bölümü karada, 1000 m2’lik bölümü de denizde olmak üzere yapılmıştır. Bu arada kıyıda çevre düzenlemeleri de yapılmış, geniş bir tören alanı, aslanlı yol ve Milli Mücadele’yi tanımlayan rölyeflerin bulunduğu 70 m. Uzunluğunda bir duvar, yedi figürlü bir anıt ile çeşitli etkinliklerin yapılacağı mekânlar bulunmaktadır.

Müze olarak ziyarete açılan gemide, Prof.Dr. Yılmaz Büyükerşen’in atölyesinde Atatürk ve 18 arkadaşının özgün boyutlarda balmumu heykelleri yapılmış ve bunlar kaptan köşkü başta olmak üzere çeşitli yerlere konulmuştur. Vapurun karşısında da yedi figürlü bir anıt yapılmıştır.

Bandırma Vapuru, 1878 yılında İskoçya’nın Paisley bölgesindeki Mac Intyre şirketi tarafından Huston and Cardett tezgâhlarında 279 grostonluk yolcu ve yük vapuru olarak inşa edilmiştir. Geminin ilk sahibi Dussey and Robinson şirketi olup, o zamanki ismi Torocaderto idi.

1883 yılında Yunanlı armatör Psicha geminin kaydını Pire Limanı’na alarak ismini Kymi olarak değiştirmiştir. Daha sonra bu gemi Yunanlı bir armatöre satılmıştır. Yunanlı armatör Andreadis gemiyi bir başka Yunanlı armatörün Rama Derasimo İstanbul şirketine satmıştır. Bundan sonra geminin ismi Panderma olarak değiştirilerek kaydı İdare-i Mahsusa’ya devredilmiştir.

Osmanlı Denizcilik İşletmesi olan İdare-i Mahsusa 1910 yılında Panderma ismini Bandırma olarak değiştirmiş ve Posta Vapuru olarak çalıştırmıştır. 19 Mayıs 1919’da Atatürk ve silah arkadaşlarını Samsun’a getiren gemi daha sonra posta hizmetlerine devam etmiştir. 1925 yılında gemi İlhami Söke isimli şahsa satılarak, aynı şahıs tarafından 4 ay içinde Haliç'te sökülmüştür.

Sivil Mimari Örnekleri

Samsun Sivil Mimari Örnekleri


Samsun ili ve çevresindeki sivil mimari Doğu Karadeniz Bölgesi ile Orta Anadolu mimarisinin etkisi altında kalan bir sivil mimari göstermektedir. Bununla beraber yapılanmada büyük farklılıklar olduğu da gözlemlenmektedir. Bölgedeki alanların çoğunlukla düz ve ovalık oluşu yapılanmada toplu yerleşimi ön plana çıkarmıştır.

Samsun yöresindeki köy yerleşimlerinde evler çoğunlukla kare planlı olup, ortadaki sofanın çevresinde odalar sıralanmıştır. Taş temelli evlerin kuzeyine üzeri örtülü çevresi de çardak şeklinde açık yazlık bölümler ön plana çıkarılmıştır. Kış aylarında ise bu çardaklar kapatılarak ayrı bir odaya dönüştürülmektedir. Ahşap döşemeli odaların tavanları kirişler üzerine tahta kaplanmıştır. Üst örtüler çoğunlukla beşik ve kırma çatı şeklinde olup kiremit örtülüdür.

Kıyıdan iç kesimlere geçildiğinde sivil mimari daha çok Orta Anadolu mimarisi ile yakınlık göstermektedir. Yığma taş temeller üzerine duvarlar moloz taş, yığma taş, kerpiç ve bağdadi sıvalıdır. Zemin katında döşemeler sıkıştırılmış toprak, üst katlar ahşap kirişler üzerine tahta kaplamalıdır. Çatıların yanında düz toprak damlı evlerle de karşılaşılmaktadır.

Samsun yöresinde Çarşamba, Ladik, Havza ve Vezirköprü de kendine özgü evler bulunmaktadır.

Çarşamba yöresindeki evler bir veya iki katlıdır. Tek katlı evlerin köşelerine ikişer metre aralıklarla taşlar yerleştirilmiş, bunların aralarına ağaç kirişler atılmıştır. Temeldeki köşe taşları üzerine yatay ve dikey hatıllar konularak duvarların desteklenmesi sağlanmıştır. Bazen de doldurma denilen kalın kütükler üst üste yerleştirilerek araları örülmüştür. Döşemeler çoğunlukla ahşaptır. Duvarların iç ve dış yüzleri samanlı sarı toprakla sıvanmıştır. Tavandaki kirişler de tahtalarla kapatılmıştır.

Samsun yöresindeki evler bahçe içerisindedir. Bahçeden birkaç basamakla ev önü denilen büyük bir salona girilmektedir. Mutfak ve alt kattaki odalar bu salona açılmaktadır. Odaların içerisinde yüklükler, yıkanma için gusülhaneler, dolaplar bulunmaktadır. Sedirler (makatlar) iç düzenleme de oldukça yaygındır. Ayrıca yöredeki tahıl ve sebze üretimden ötürü, bunların korunması ve kurutulması için aran veya gaylık denilen serenlere önem verilmiştir. Bunlar köşe direkleri üzerine oturtulmuş etrafı açık bir nevi ayrı yapılardır. Üzerleri sazla örtülü olup, dışa açık yan kenarları mısır sapı veya bir nevi ot ile örtülü pür denilen perdelerle kapatılmıştır.

Samsun il ve ilçe merkezlerde bunlardan farklı bir sivil mimari ile karşılaşılmaktadır. Bu evler düzgün kesme taştan özenli bir işçilikle yapılmışlardır. Ayrıca il merkezinde Rum ve Ermeni evleri de yoğun olup mimari yapıları ile diğerlerinden kolaylıkla ayrılmaktadırlar. Samsun 1869 yılında tümüyle yanmış ve bu tarihten sonra yeni bir yapılanmaya gidilmiştir. Şehir bir Fransız mimarının planına göre yeni baştan kurulmuştur. Deniz kıyısından güneydeki hafif eğimli yamaçlara göre evler kademe kademe yükselmektedir. Denize paralel caddeler ile onları dikey olarak kesen sokaklarla adeta antik çağın Hippodamos plan düzenine göre yapılanma bunların çevresinde yer almıştır.

Şehrin en eski evleri Kale Mahallesi, Pazar Mahallesi, Hançerli Mahalle, Selâhiye Mahallesi ve Saitbey Mahallesi’nde görülmektedir. Buradaki evler çoğunlukla iki veya üç katlıdır. Sivil mimari ahşap veya ahşap karkaslı ve bağdadi sıvalıdır. Temel üstü dolgularda taş veya Kızılırmak ile Yeşilırmak yöresindeki taş ocaklardan elde edilen tuğlalar kullanılmıştır. Evlerin alt ve üst katları çoğunlukla aynı plan düzenindedir. Üst katlardaki salon evin eksenini oluşturmakta, odalar buraya açılmaktadır. Ayrıca bu salan çıkmalarla bir veya iki yönlü olarak dışa açılmaktadır. Çoğunlukla evlerin girişleri bu çıkmaların altında ve ortasında bulunmaktadır. Böylece girişler yağışlardan korunmuştur. Evlerin yer katı tuğla, üst katları ahşaptır. Girişte taşlık, üst katlara çıkan merdiven ve iki yanında mutfak ve depo gibi bölümlere yer verilmiştir. Merdiven altları ise kömürlük olarak düzenlenmiştir. Girişler çoğunlukla kare planlı salonlara açılmaktadır. İkinci ve üçüncü katlar dışa çıkıntılıdır. Evlerin dışa açılan pencereleri dikdörtgen şekildedir.

XX. yüzyıl başında yapılmış olan taş devlet yapıları daha çok Rum ve Rus mimarisinin etkisi altında kalmıştır.
Bunların başında Hükümet Konağı (1875), Memleket Hastanesi (1900) ve Belediye (1908) gibi yapılar gelmektedir. Çarşamba’daki Taşmektep 1911 yılında Samsun-Sivas demiryolunun yapımı sırasında Mühendis Hüseyin Yakup, Süreyya Sami ve Nazif Beyler tarafından yapılmıştır.

Saat Kuleleri

Samsun Saat Kuleleri


Samsun Eski Saat Kulesi (Merkez)

Samsun il merkezinde bulunan Saat Kulesi’nin ne zaman ve kimin tarafından yaptırıldığı bilinmemektedir. Saat Kulesi 1944 depreminde yıkılmıştır.
Kule ilgili fotoğraflardan kare kaide üzerinde çokgen gövdeli olduğu anlaşılmaktadır. Gövde üzerinde pencere ve bezeme bulunmamaktadır. Kulenin üzerinde demir şebekeli bir balkonu ve bunun üzerindeki kare bölümün her yüzüne birer saat yerleştirilmiştir. Kulenin üzeri aydınlık fenerli bir kubbe ile örtülmüştür.



Samsun Saat Kulesi (Merkez)

Samsun il merkezinde Eski Saat Kulesi’nin yıkılmasından sonra bugünkü saat kulesini Mimar Kemal Taner’in çizdiği plana göre yapılmıştır.

Saat Kulesi modern bir çizim olup dört cephelidir. Her cephe üç bölüm halinde dikdörtgen, ince uzun camekânla kaplanmıştır. Bu bölümün üzerindeki dikdörtgen bölümlerin her birine dört ayrı saat yerleştirilmiştir. Bu saatler İsviçre’den getirilerek yerine konulmuştur. Kulenin üzeri parçalı sekiz beton blok ile örtülmüştür.


Ladik Saat Kulesi (Ladik)

Samsun Ladik ilçe merkezinde, bir tepe üzerinde bulunan saat kulesi kitabesinden öğrenildiğine göre, Saat Kulesi’ni Ziya Paşa yaptırmaya karar vermiştir. Onun yöreden ayrılması üzerine Kaymakam Reşit Bey tarafından 1889 yılında tamamlanmıştır.

Saat Kulesi çokgen bir kaide üzerinde yuvarlak gövdeli ve şerefelidir. Minareyi andıran saat kulesi kare prizma şeklindeki şerefe üstü bölümünün dört yüzüne yuvarlak kadranlı birer saat yerleştirilmiştir. Kulenin gövdesi üzerinde pencere bulunmamaktadır. Bezeme olarak yalnızca şerefe altında şerit halinde kabartma kuşaklara yer verilmiştir.


Vezirköprü Saat Kulesi (Vezirköprü)

Samsun Vezirköprü ilçe merkezindeki Saat Kulesi’ni Sultan II.Abdülhamit döneminde, Sivas Valisi Reşit Akif Paşa’nın Sivas Valiliği sırasında Kaymakam Ahmet Reşit Efendi 1904-1906 yıllarında eski bir kuleyi yenilenip, genişleterek yaptırmıştır. Buradaki kulenin Köprülüler zamanında yapıldığı söylenirse de bunu kanıtlayacak bir belgeye de rastlanmamıştır.

Saat Kulesi sekizgen bir kaide üzerinde yuvarlak gövdeli ve şerefeli bir minare görünümündedir. Kulenin kaidesi çokgen bir gövdeli olup, üzerindeki şerefenin dört yüzüne yuvarlak saat kadranları yerleştirilmiştir. Saat kadranlarının bulunduğu petek kısmı sekizgen planlı olup, her cepheye birer pencere açılmıştır. Üzeri de küçük basık bir kubbe ile örtülmüştür.

Kulenin giriş kapısı üzerine 1324 (1906) tarihli bir kitabe yerleştirilmiştir.
Kitabe:
İş bu sa’at kulesi ve....şevketlu
Abdülhamid Han Sani Efendimiz hazretlerinin zamanında inşa edildi
Ve azım....devletlu
Reşit Akif Paşa Hazretlerininin Sivas Vilayeti Valiliğinde
Kaymakam-ı kaza Ahmet Reşit Efendinin
Himem perurusiyle tavsı’an vücuda getirilmiştir
Fi sene 21 Eylül Sene 1322 (1904)
Fi16 Şa’man-el muazzam sene 1324 (1906).

KöprüLeri

Samsun Köprüleri

Kurt Köprüsü (Vezirköprü)

Samsun Vezirköprü ilçesinde, Kayabaşı Köyü’nde İstavroz Çayı üzerinde bulunan Kurt Köprüsü’nün kitabesi günümüze gelemediğinden banisi ve yapım tarihi bilinmemektedir. Yapı üslubundan XII-XIII. yüzyıllarda Selçuklu döneminde yapıldığı ileri sürülmüşse de köprü üzerindeki Grekçe yazı ve işaretler Bizanslılar tarafından yaptırmış olabileceğin ortaya koymaktadır. Büyük olasılıkla Bizans döneminde yapılan köprüyü Selçuklular onarmıştır.

Köprünün iki yakasında da düzenli yolla bulunmamaktadır. Günümüzde de kullanılan köprü kesme taştan 40.00 m. uzunluğunda, 15.00 m yüksekliğindedir. Yuvarlak dört kemerli köprünün ayakları içerisinde üç küçük oda bulunmaktadır.

HanLarı

Samsun Hanları


Taşhan (Vezirköprü)

Samsun ili Vezirköprü ilçesi, Orta Cami Mahallesi, 100.Yıl Caddesi üzerinde bulunan bu hanın kitabesi günümüze gelemediğinden, yapım tarihi kesinlik kazanamamıştır. Yapı üslubundan XIX.yüzyılda yapıldığı sanılmaktadır.

Han, kesme taş ve tuğladan kare planlı olarak yapılmıştır. Üzeri ahşap bir çatı ile örtülü olan han iki katlıdır. Üç giriş kapısı bulunmaktadır. Hanın avlusunu çevreleyen revaklar altta ve yukarda kalın payeler üzerine oturtulmuştur. Bu payeler yuvarlak kemerlerle birbilerine bağlanmıştır.
Avlunun zemini taş döşenmiş olup, bunlar orijinalliğini korumaktadır.
Günümüzde bu hanın odaları depo olarak kullanılmaktadır. Avlusunda da haftanın belirli günlerinde canlı hayvan pazarı kurulmaktadır.


Mustafa Efendi Hanı (Vezirköprü)

Samsun ili Vezirköprü ilçesinde bulunan bu hanı, Müftü Es Seyyid Mustafa Efendi 1797 tarihinde yaptırmıştır.

Kesme taş ve tuğla hatıllı olarak yapılan kare planlı bu han yıkılmış ve günümüze gelememiştir.

Samsun Çeşmeleri


Ali Bey Çeşmesi (Bafra)

Samsun ili Bafra ilçe meydanında bulunan bu çeşme Ali Bey tarafından yaptırılmıştır. XIX.yüzyılın son yıllarına tarihlendirilen çeşme, yakın tarihlerde restore edilmiştir.

Çeşme arkasındaki duvara dayalı olup, iki yanındaki iki sütun ve bunları birleştiren yuvarlak bir kemer içerisinde ayna taşı ve yalak taşından meydana gelmiştir. Üzerinde talik yazılı kitabesi bulunmaktadır.


Kurşunlu (Taceddin Paşa) Cami Ceşmesi (Vezirköprü)

Samsun ili Vezirköprü ilçesi Çanaklı Mahallesi, Tacettin Sokağı’nda Tacettin Paşa (Kurşunlu) Camisi’nin avlu duvarına bitişik olarak yapılan bu çeşme XIX.yüzyılın ikinci yarısına tarihlendirilmektedir.

Çeşme yuvarlak kemerli ayna taşı ve yalak taşından meydana gelmiştir.


Namazgâh Çeşmesi (Vezirköprü)

Samsun Vezirköprü ilçesi, Taşkale Mahallesi Havza Caddesi üzerinde, Namazgâh Camisi’nin bitişiğinde bulunan bu çeşme, cami ile birlikte Köprülü Mehmet Paşa tarafından yaptırılmıştır. Çeşme XVII.yüzyıla aittir.

Çeşmenin sivri kemerli mermer ayna taş ve önünde de yalak taşı bulunmaktadır.


Ganioğlu Çeşmesi (Vezirköprü)

Samsun ili Vezirköprü ilçesi, Mehmet Paşa Mahallesi, Hacıköy Caddesi üzerinde bulunan çeşmenin kitabesi günümüze gelememiştir. Yapı üslubundan XIX.yüzyılın ikinci yarısına tarihlendirilen çeşme Ganioğlu bir kişi tarafından yaptırılmıştır.

İçme ve Kaplıcaları

Samsun İçme ve Kaplıcaları


Samsun ilinin Ladik ve Havza ilçeleri kaplıcaları ile ün yapmıştır. Bu kaplıcaların çeşitli hastalıklara iyi geldiğine inanılmaktadır. Bunun yanı sıra Ayvacık ve Bafra’da da içmeler bulunmaktadır.


Hilyas Kaplıcası (Ladik)

Samsun Ladik ilçesinin 10 km. batısındaki Hamamayağı Köyü’ndeki Hilyas Kaplıcası’nın suyu 36 C.dir. Kaplıcanın suyu mineral bakımından oldukça zengindir. Kaplıca suyu, sodyum klorür, sodyum bikarbonat, sodyum sülfat, sodyum nitrat, kalsiyum bikarbonat, demir bikarbonat, alimünyum sülfat, ****silis asidi, serbest karbon asidi içermektedir. Ayrıca gaz halinde manganez, fosfat iyonları içermektedir.

Evliya Çelebi Seyehatname’sinde bu kaplıcadan söz etmiştir. Buna dayanılarak kaplıcanın XVI.-XVII.yüzyıllarda da kullanıldığı anlaşılmaktadır.

Kaplıcanın suyunun romatizma, nevralji, nevrit gibi cilt hastalıklarının yanı sıra eklem kireçlenmesi, sinir ve kas yorgunluğu ve ameliyat sonrası bakımında olumlu etkilerinin olduğu gözlemlenmiştir.

Kaplıca çevresinde Ladik Belediyesi tarafından işletilen turistik tesisler bulunmaktadır.


Havza Kaplıcaları (Havza)

Samsun ili Havza ilçesinde bulunan Havza Kaplıcalarının çok eski bir geçmişi bulunmaktadır. Bu kaplıcaların suyunun sıcaklığı kış aylarında da 49 C.yi bulmaktadır. Havza’daki bu kaplıcaların en tanınmışları Kız Gözü ve Aslan Ağzı Kaplıcalarıdır. Bunların yanı sıra Havza’da 1944 yılında yapılan kömür arama çalışmaları sırasında da kükürtlü sıcak sular bulunmuştur.

Havza Kaplıcarı, volkanik kaynaklı (Jüvenil) olup, zayıf mineralizasyonlu, sodyum bikarbonatlı, Hipertermal (56 C), Hipotetik (14.5 milimol/lt) ve Oligo****lik (643.17 mg.) içermektedir. Kaplıcanın suyu renksiz, berrak ve kokusuzdur. Sıcak suyun rezervuar kayacı;Jura-Alt Kretase kireçtaşıdır. Yüzeyden kireçtaşı kırık ve çatlakları boyunca derinlere süzülen su, jeoteknik gradyan etkisiyle ısınmakta ve kireçtaşları içinde depolanmaktadır. Sıcak su daha derinlerdeki Paleozoyik mermerleri ve Permiyen kireç taşlarından faylar boyunca çıkarak yer yer Jura-alt Kretase kireç taşlarını etkilemektedir.

Kaplıcanın suyu çeşitli cilt hastalıklarının tedavisinde, sinir hastalıkları, hastalıkların nekâhat dönemlerinde, kadın hastalıklarında, kronik bronşit, sindirim bozukluğu, şeker hastalığı, nefes darlığı, akciğer rahatsızlıkları, bağırsak spazmları, idrar yolu iltihaplanmaları, adale ağrıları, safra kesesi hastalıklarının tedavisinde etkili olmaktadır.

Havza ilçesinde Darboğaz Maden Suyu, Ayvacık’ta Çakaldere Maden Suyu yörenin önemli içmeleridir. Bunlardan Darboğaz Maden Suyu’nun sıcaklığı 17-18 C. Civarındadır. Çakal Dere Maden Suyu’nun sıcaklığı ise 17-18 C.civarındadır. Havza Kaplıcalarının suyunun en önemli özelliği Çelikli Sular sınıfına girmesidir. Kaplıca suyunun litresinde demir miktarı yüksek derecededir. Bu yüzden de Çelikli Sular sınıfına girmektedir.

Samsun Doğal Güzellikleri

Samsun Doğal Güzellikleri




Samsun Dağları

Samsun Karadeniz kıyıları ile Karadeniz’e paralel dağ sıraları arasında kalmıştır. Yeryüzü şekillerini oluşturan dağlar Çarşamba ile Ünye arasında doğu-batı, Samsun-Bafra arasında da doğu-güneydoğu ile Batı-kuzeybatı arasında uzanmaktadır. İl merkezinin büyük çoğunluğunu dağlar oluşturmuş bunun dışında kalan alanlar da plato ve ovalar halindedir. Samsun’da dağlar çok fazla yüksek değildir. Özellikle güneydeki dağ sıraları alçaktır. İlin başlıca dağları Canik ve Çangal dağlarıdır.

Çangal dağlarının büyük bölümü Sinop’un güneyindeki Küre dağlarının bir bakıma uzantısı olup uzantıları Samsun il sınırından içeriye kadar uzanırlar. Bunların yüksekliği deniz seviyesinden 1.525 m. yi bulmaktadır. Canik Dağının üzeri zengin orman örtüsü ile kaplıdır.

Canik Dağlarının büyük bölümü Amasya ve Ordu il sınırları içerisindeki. Bu dağların batı uçları Samsun ilinin içerisine kadar girmektedir. Ancak yükseltisi diğer illerdeki bölümlerine göre oldukça alçaktır. Kıvrımlı bir dağ silsilesi olan Canik dağları oldukça yaşlı, mezozoik dönemde oluşmuştur.


Akarsular

Samsun su kaynakları yönünden oldukça zengin bir coğrafi yapıya sahiptir. İlin en büyük akarsuları Kızılırmak ile Yeşilırmak’tır. Bu iki akarsu il topraklarını geçtikten sonra Karadeniz’e ulaşırlar. Bunların yanı sıra ilde irili ufaklı çok sayıda akarsu bulunmaktadır. Ancak bu akarsuların düzensiz bir debisi ve akışı vardır.


Kızılırmak

Sivas’ın İmranlı ilçesinin doğusundaki Kızıldağ’dan (3.025 m) kaynayan Kızılırmak Orta Anadolu Bölgesinde geniş bir yay çizdikten sonra Sivas, Kayseri, Nevşehir, Kırşehir, Ankara, Çankırı ve Çorum illerini suladıktan sonra Samsun’dan Karadeniz’e dökülür. Kızılırmak’ın uzunluğu 1.355 km.dir. Vezirköprü ilçe merkezinin 50 km batısından Samsun il topraklarına giren Kızılırmak, Samsun ve Sinop illerini birbirinden ayırır ve Gökırmağı da içerisine alarak akar. Bu arada Samsun il sınırları içerisinde geniş bir yay çizer ve Bafra deltasını oluşturur. Karadeniz’e döküldüğü yerde Türkiye’nin en geniş deltasını oluşturur. Bu deltanın yüzölçümü 560 km2, uzunluğu 30 km.dir. Deltanın batısında 200-300 m. genişliğinde, 8-10 m. yüksekliğinde kum tepeleri bulunmaktadır. Ayrıca delta üzerinde irili ufaklı sığ göller meydana gelmiştir.

Kızılırmak Vadisi boyunca çok sayıda kollarla beslenir. Bunların başında Sıas’da Tecer Çayı, Ankara’da Balabandere, Çankırı’da Açı çay, Çorum’da Delice Irmak, Devrez Çayı gelmektedir. Sinop’ta da Gök Irmak onlara katılmaktadır.


Yeşilırmak

Sivas’ın Koyulhisar ilçesinin güneyindeki Kösedağ’ın yamaçlarından doğan Yeşilırmak Türkiye’nin en büyük akarsularının başında gelmektedir. Yeşilırmak Tozanlı Çayı, Çekerek Suyu ve Kelkit Çayının birleşmesinden oluşan bu akarsı Sivas, Tokat ve Amasya illerinden geçtikten sonra kuzeydoğu yönünde aktıktan sonra Samsun-Tokat sınırını oluşturur. Bu bölgede Karakuş Çayını da alarak Canik Dağları arasında küçük vadilerden geçer ve Civa Burnunda Karadeniz’e dökülür.


Mert Irmağı (Ladik)

Samsun’un diğer önemli akarsularından birisi olan Mert Irmağı Ladik ilçesinin kuzeyindeki Hacılar dağından doğar. Doğu yönünde aktıktan sonra kuzeybatıya döner ve dar ,derin bir vadi içerisinden geçtikten sonra Karadeniz yakınlarında genişler, alüvyal bir düzlükten sonra da denize dökülür.


Terme Çayı (Terme)

Samsun yöresindeki Karaorman’dan doğan Terme Çayı Terme ilçesindeki Simenit Gölünün çevresindeki derelerden beslenir güneydoğu-kuzeybatı yönünde akar. Bu Çay aynı zamanda Terme ilçesini de ikiye bölerek Karadeniz’e dökülür.


Karaboğaz Deresi

Köseler Dağının yamaçlarından kaynaklanan Karaboğaz deresi kuzeybatı yönünde akar. Çarşamba ve Termeden geçtikten sonra Simenir Gölünü dökülür.


Abdal Deresi

Samsun yöresindeki Akkuş Yaylalarından doğan Abdal deresi kuzeybatı yönünde akmaktadır. Karadeniz’e Karaboğaz önünde dökülen dere 137 km. uzunluğundadır.


Kürtün Çayı

Samsun ilinin orta kesiminde Mahmutlu Köyü yakınlarında doğan Kürtün Çayı güneydoğu-kuzeybatı doğrultusundaki bir vadi içerisinden akmaktadır. Akarsuyun taşıdığı alüvyonlar vadi tabanında dolgu oluşturmuştur. Vadinin orta kesimlerinde akarsuyun yatak genişliği 30-35 m. ulaşmaktadır.

Samsun il merkezinin 4 km. batısında Karadeniz’e dökülen Kürtün çayı 30-40 m. uzunluğundadır.


Istavloz Çayı (Vezirköprü)

Samsun ili Vezirköprü ilçesinde, Tavşan Dağı’ndan doğan Istavloz Çayı, Duruçay Köyü’ne kadar Göldağı Deresi olarak bilinmektedir. Duruçay Köyü ile Köprübaşı Bucağı arasında Kuyma Deresi ismini alan akarsu, Köprübaşı'ndan itibaren Istavloz Çayı ismini almaktadır. Tekkekıran Köyü mevkiinde Kuzdere, Kayalı mevkiinde Esenli ve Uluçay ile birleşen Istavloz Çayı Akçay mevkiinde Altınkaya Barajı'na dökülmektedir. Istavloz Çayı düzensiz akan akarsulardan oluşup, su seviyesi yıl içerisinde değişiklikler göstermektedir.


Esenli Çayı (Vezirköprü)

Esenli Çayı Aydınlı, Başalan ve Büyükkale köylerinin eğimli yamaçlarının kuzey eteklerinden doğar ve Karaböcük Deresi ismi ile anılmaktadır. Teberük Köyü ile Kavakpınarı Köyü arasında Cambaz Deresi olarak adlandırılan akarsu, buradan itibaren Esenli Çayı adını almaktadır. Kayalı mevkiinde Uluçay ve Istavloz Çayı ile birleşen Esenli Çayı, Akçay’da Altınkaya Barajı'na dökülmektedir.


Uluçay

Uluçay, Karapınar ve Dereköy kaynaklarından beslenmektedir. Esenköy'e kadar Sokullu deresi olarak bilinen akarsu, buradan itibaren Uluçay adını almaktadır. İlkbahar aylarında yağış ve kar erimelerine bağlı olarak taşkın dönemi oluşturmaktadır. Ancak yaz mevsiminin sonlarına doğru akımın minimum seviyede olduğu görülür. Uluçay'ın Esenköy'den itibaren tahminen uzunluğu 17,8 km'dir. Kayalı mevkiinde Istavloz Çayı ve Esenli Çayı ile birleşir.


Bafra Gölleri

Samsun da çok sayıda göl bulunmaktadır. Kızılırmağın ikiye böldüğü Bafra Ovasının çevresinde geniş çukurluk alanlar bulunmaktadır. Bu çukurluk alanlarda irili ufaklı göller oluşmuştur.Bunların başlıcaları Kızılırmağın batısında Karaboğaz Gölü ile doğusundaki Balık Gölü, Dutdibi Gölü, Liman Gölü, Uzungöl, Hayırlı Göl, İncegöl, Çernek ve Tombul Gölüdür. Bu göllerin çevresi çoğunlukla saçlık ve batıklık alanlardır. Ayrıca çevrelerindeki ormanlık alanlar da doğal bir güzellik oluşturmuştur. Bunlardan Balık Gölü balık üretiminde, Liman Gölü de su ürünleri yönünden oldukça zengindirler.


Çarşamba Gölleri

Çarşamba ovası oldukça geniş bir alana yayılmıştır. Yeşilırmak’ın taşıdığı alüvyonlardan oluşan ovada yer yer çukur alanlar bulunmaktadır. Bu çukurluklarda da irili ufaklı göller meydana gelmiştir. Bu göllerin başında Dumanlı Göl, Akarcık Gölü, Akmaz Gölü ve Koca Göl gelmektedir. Bu göllerin de çevresi sazlık ve bataklıktır. Doğal güzellik yönünden de güzel bir ortam meydana getirmişlerdir.


Simenit Gölü (Terme)

Simenit Gölü Terme ilçe merkezinin kuzeyinde denize yakın bir yerdedir. Terme Çayının yatağının değişmesi sonunda oluşan bu gölün çevresi de bataklık alanlardır. Bununla beraber burada balıkçılık yapılmaktadır.


Akgöl (Terme)

Terme ilçesinde Simenit Gölünün yakınında bulunan Akgöl de terme Çayının yatak değiştirmesi sonucunda meydana gelmiştir. Karadeniz’in yükseldiği dönemlerde Simenit Gölü gibi bu gölde deniz suları ile dolmaktadır. Bundan ötürüde gölde çeşitli balıklar yaşamaktadır.


Ladik Gölü (Ladik)

Ladik Ovasının doğu kesiminde yer alan ladik Gölü Ladik ilçe merkezine 10 km uzaklıktadır. Gölün uzunluğu 5, genişliği 2 km’ye yakındır. Elips biçimindeki gölün deriği 3-5 m. arasında değişmektedir. Göl suları Akdağ’dan inen küçük akarsularla beslenmektedir. Ayrıca fazla suları da Tersakan Çayına boşalmaktadır.Çevresi bataklık ve sazlıktır.Göl içerisinde balık, özellikle alabalık ve turna yaşamaktadır.


Altınkaya Baraj Gölü (Vezirköprü)

Kızılırmak üzerinde bulunan Altınkaya Barajından yılda 1.217.000.000 Kw. Saat elektrik üretilmektedir. Vezirköprü'nün 12 tane köyü baraj suları altında kalmıştır.
Altınkaya Barajı'nda toplanan sudan Vezirköprü ve köylerinin tarım arazisi sulanamamaktadır. Ancak baraj gölü çevresindeki köylerinin bazılarında balıkçılık yapılmaktadır.



Vezirköprü Sulama Barajı (Vezirköprü)
Yapımına 04.01.1993 tarihinde başlanmış, barajın gövde dolgu çalışmaları bitirilerek 2005 yılında resmi açılışı yapılmıştır.
Vezirköprü Sulama Barajı, kil çekirdekli kaya dolgu tipinde yapılmış olup, temelden yüksekliği 74 m., nehir yatağından yüksekliği 73 m.,gövde hacmi 2.600.000 m3, göl uzunluğu ise 5.500 m.dir.

Cevap: Samsun Şehir Tanıtımı

Samsun Genel




Türkiye'deki yeri Bilgiler Toplam nüfus 1.324.137 (2007) Şehir nüfusu 720.524 (2007) İlçe nüfusu 600.883 (2007) Yüzölçümü 9.083 km² km² Rakım 4 metre Koordinatlar 41°17′12N 36°19′48E Alan kodu 0362 İl plaka kodu 55 Yönetim Ülke Türkiye Coğrafi Bölge Orta Karadeniz Bölgesi İl Samsun Belediye başkanı Yusuf Ziya Yılmaz Yerel yönetim site ::.Samsun Büyük?ehir Belediyesi.:: Samsun, Orta Karadeniz Bölgesi’nde Yeşilırmak ve Kızılırmak deltalarının arasında kalan bölgede yer almaktadır. Kuzeyinde Karadeniz’in yer aldığı ilimizin komşuları; doğusunda Ordu, batısında Sinop, güneyinde Tokat ve Amasya, Güney batısında ise Çorum illeridir.
Şehrin yüzölçümü 9.083 km² olup, 2007 yılı verilerine göre 720.524’ü şehirde 600.883'ü köylerde olmak üzere 1.324.137 kişilik toplam nüfusa sahiptir. Karadeniz bölgesinde tek büyükşehir belediyesine sahip olup bölgenin en büyük kentidir. Köklü geçmişi olan Ondokuz Mayıs Üniversitesine (OMÜ) sahiptir. Tıp alanında Türkiye´nin 7. büyüğüdür[kaynak belirtilmeli].

Etimoloji

İtalyan haritalarında Simisso Katalan haritalarında Sinussa oalrak gösterimesinden hareketle Sinop kentinin Hitit kaynaklarında ki adı Sinuwa ile bağlantılı olabileceğini ileri sürmüştür MÖ 7. yüzyılda Miletli kolonistler bugünkü kent merkezinin bulunduğu yere Amisos antik kentini kurmuşlardır. MS 11. yüzyılda Danişmendliler kenti ele geçirmeye çalışmılarsa da başaramayınca kent merkeinde 3 km uzaklıkta Yeni Amisos adlı yeni bir yerleşim birimini kurmuşlardır. Kent adı zamanla Amisos'tan Simisso ve Samisso oalrak telaffuz edilse de Türkçe'ye Arapça üzerinden Samsun formunda geçmiştir. Umar, kent adının Ortaçağ[1].

Tarihçe


Amazonlar


Hartmann Schedel'in 1493 tarihli kitabında Amazon Savaşçısı tasviri


Efsanevi kadın savaşçılar olarak bilinen ve Thermedon Çayı (Samsun’un Terme İlçesi) yakınlarında kurdukları Themiskyra kentinde yaşadıkları belirtilen Amazonlar ise Samsun’un kültürel zenginlikleri arasında yer alıyor. Daha iyi ok atabilmek için bir göğüslerini kestikleri çeşitli kaynaklarda rivayet edilen ve birçok efsanede adları geçen Amazonlar, Samsun ve yöresinin tarihi ve kültürel değerlerinden kabul edilmesi nedeniyle her yıl adlarına Terme İlçesi’nde festival düzenleniyor. MÖ 1200 yıllarından itibaren Karadeniz kıyılarında yerleştikleri bilinen Amazonların yurtları üzerinde çeşitli iddialar ortaya atılsa da Terme adının Thermedon’dan geldiği biliniyor..

Milli Mücadele Dönemi


Şehir merkezinde bulunan Atatürk Heykeli


1. Dünya Savaşı’nın ardından Rumlar’ın yoğun yaşadığı Bafra bölgesinde kanlı çatışmalar yaşanmış, Mondros Mütarekesi’nin ardından (30 Ekim 1918) İngilizler kente askeri birlik çıkarmışlarlardır. İtilaf Devletleri’nin Anadolu’nun doğu ve kuzeyindeki karışıklıkların sürmesi durumunda bu yörelerin işgal edileceğini bildirmeleri üzerine, 9. Ordu müfettişliğine atanan Mustafa Kemal sorunu çözmek amacıyla 19 Mayıs 1919’da Samsun’a gönderilmiştir. Anadolu'yu düşman işgalinden kurtarmak ve bağımsız bir Cumhuriyet kurma arzusunda olan Gazi Mustafa Kemal Paşa'nın Samsun'a ayak bastığı 19 Mayıs 1919 günü Kurtuluş Savaşı'nın başlangıç tarihi olarak kabul edilmekte ve gençlik bayramı olarak coşkulu törenlerle kutlanmaktadır. Terme ilçesinde ise Ermeni ve Rum çeteleriyle çarpışılıyordu. Piç Ahmet çetesi tarafından Ermeni ve Rumlar püskürtüldü ve Terme'nin Kocaman beldesinde bir odaya hapseldildiler. Piç Ahmet çetesinin yaşayan son üyesi Ahmet KARATAŞ 1997 yılında vefat etti.




Coğrafya

• Karadeniz kıyı şeridini takiben uzanan Kuzey Anadolu Dağlarının il sınırı içindeki kesimleri daha yüksektir. Kıyıdan uzaklaştıkça basık ve yuvarlak sırtlar halinde yükselen bu dağlar 1000 ile 1500 metreye ulaşır. Batı uç kısmıyla il içine sokulan Canik Dağları, Kunduz Dağı, Bünyan Dağı, Sıralı Dağ ve Yunt Dağı ile ilin en yüksek dağı olan Akdağ (2.082 m ) başlıca dağlarıdır.
• Plato ve yaylalar fazla yüksek değildir. Yaylalar: Ladik, Havza, Vezirköprü ve Kavak ilçelerinde yer alır. Kızılırmak ve Yeşilırmak nehirlerinin taşıdıkları alüvyonların yüzyıllar boyunca kıyıda birikmesi sonucu verimli Bafra ve Çarşamba ovaları oluşmuştur.
• Samsun, akarsu bakımından zengin olup, Türkiyenin kendi sınırları içinde denize ulaşan en uzun nehri Kızılırmak Kızıldağdan doğmakta ve bafra ilçesi içinde geçerek Karadeniz'e dökülmektedir. Uzunluğu 1.182 kmolan Kızılırmk'ın başlıca kolları Delice Suyu, Devrez Çayı, Gökırmak'tır .
• Köse Dağ dan doğup Canik Dağlarını geçerek Samsun il sınırına gelenYeşilırmak Civa Burnundan denize dökülür. 468 km.uzunluğu olan Yeşilırmak'ın önemli kolları Tozanlı Irmağı, Tokat Çayı , Kelkit çayı ve Çekerek Suyu'dur. Bunların dışında Samsun topraklarından çıkarak Karadeniz'e dökülen batıdan doğuya Terme Çayı, Mert Irmağı, Kürtün Deresi ve Abdal Deresi gibi akarsuları vardır.

Akarsu ve barajları


Akarsular

• Samsun su kaynakları yönünden oldukça zengin bir coğrafi yapıya sahiptir. İlin en büyük akarsuları Kızılırmak ile Yeşilırmak’tır. Bu iki akarsu il topraklarını geçtikten sonra Karadeniz’e ulaşırlar. Bunların yanı sıra ilde irili ufaklı çok sayıda akarsu bulunmaktadır. Ancak bu akarsuların düzensiz bir debisi ve akışı vardır.
• Kızılırmak Sivas’ın İmranlı ilçesinin doğusundaki Kızıldağ’dan (3.025 m) kaynayan Kızılırmak Orta Anadolu Bölgesinde geniş bir yay çizdikten sonra Sivas, Kayseri, Nevşehir, Kırşehir, Ankara, Çankırı ve Çorum illerini suladıktan sonra Samsun’dan Karadeniz’e dökülür. Kızılırmak’ın uzunluğu 1.355 km.dir.Samsun il sınırları içerisinde geniş bir yay çizer ve Bafra deltasını oluşturur. Karadeniz’e döküldüğü yerde Türkiye’nin en geniş deltasını oluşturur. Bu deltanın yüzölçümü 560 km2, uzunluğu 30 km.dir.
• Yeşilırmak Sivas’ın Koyulhisar ilçesinin güneyindeki Kösedağ’ın yamaçlarından doğan Yeşilırmak Türkiye’nin en büyük akarsularının başında gelmektedir. Yeşilırmak Tozanlı Çayı, Çekerek Suyu ve Kelkit Çayının birleşmesinden oluşan bu akarsı Sivas, Tokat ve Amasya illerinden geçtikten sonra kuzeydoğu yönünde aktıktan sonra Samsun-Tokat sınırını oluşturur. Bu bölgede Karakuş Çayını da alarak Canik Dağları arasında küçük vadilerden geçer ve Civa Burnunda Karadeniz’e dökülür.
• Samsun'un diğer akarsuları da: Tersakan Çayı, Mert Irmağı, Terme Çayı, Karaboğaz Deresi, Kürtü Çayı, Abdal Deresidir.

Barajlar

• Hasan Uğurlu Barajı,Samsun ili Ayvacıkilçesinde, Yeşilırmak üzerinde, elektrik enerjisi üretimi amacı ile 1971-1981 yılları arasında inşa edilmiş bir barajdır.Kaya gövde dolgu tipi olan barajın gövde hacmi 9.223.000 m3, akarsu yatağından yüksekliği 135,50 m, normal su kotunda göl hacmi 1.073,75 hm3,normal su kotunda göl alanı 22,66 km2'dir. 500 MW güç kapasitesine sahip HES (hidroelektrik santralı) yılda 1.217 GWh elektrik enerjisi üretir.
• Suat Uğurlu Barajı,Samsun ilinde, Yeşilırmak üzerinde, sulama ve elektrik enerjisi üretimi amacı ile 1975-1981 yılları arasında inşa edilmiştir.Kaya gövde dolgu tipi olan barajın gövde hacmi 2.151.000 m3, akarsu yatağından yüksekliği 38,00 m, normal su kotunda göl hacmi 182,00 hm3,

normal su kotunda göl alanı 9,70 km2'dir. Baraj 83.312 hektarlık bir sulama alanına hizmet vermekte, 46 MW güç kapasitesindeki HES yılda 273 GWh elektrik enerjisi üretimi sağlamaktadir

• Altınkaya Barajı,Samsun iline bağlı Bafra ilçesinde Kızılırmak Nehri üzerinde kurulmuş olan baraj ve hidroelektrik santralı. Aşağı Kızılırmak projesinde yer alan ve kaya dolgu tipinde yapılan Altınkaya Barajının göl alanı 74,5 km²'dir. Su toplama hacmi 5 milyar 673 milyon m³'tür.

Elektrik enerjisi üretimi için ve taşkın önleme maksadıyla yapılmış olan barajın yapımı 1988'de tamamlandı. Altınkaya Barajının suları herbiri 175 MW'lık (toplam 700 MW) dört üniteyi beslemektedir. Dört üniteden meydana gelen ilk iki ünitesi 1987, diğer ikisi 1988 senesinde devreye giren hidroelektrik santralından yılda 1 milyar 632 milyon KWh enerji üretilmektedir

İklim

Samsunun iklimi, sahil ve iç kesimlerde değişiklik gösterir. Sahil şeridi Karadenizin etkisinde nemli ve kışları ılık olmasına karşın iç kesimler Akdağ ve Canik Dağları etkisi altında karasal iklime sahiptir. En soğuk ay ortalaması 6,9 °C en sıcak ay ortlaması ise 23,2 °C dir.

Ekonomi ve Sanayi

• Günümüzde Samsun, Kuzey Anadolu’nun en büyük illerinden biri olarak Karadeniz Bölgesi’nin ekonomik merkezi konumundadır. Karadeniz’in önemli ticaret limanlarından biri olan şehir, başta Rusya ve Ukrayna olmak üzere bölgedeki tüm ülkelerle direkt ticaret yapmaktadır.
• Samsun’dan dünyanın 100 farklı ülkesiyle karşılıklı olarak dış ticaret yapılmaktadır. İhracatı yapılan başlıca ürünler; narenciye domates, üzüm, buğday unu gibi gıda mamülleri ile, minibüs, elektrik malzemesi gibi sanayi ürünleridir. Ayrıca liman, kara, hava ve demiryolu ulaşım altyapısı çok güçlü olan Samsun diğer şehirlerinde ihracat noktası konumundadır.
• Samsun sanayi sektörü ağırlıklı olarak imalat sanayinden oluşmaktadır. İmalat sanayinin yoğunlaştığı alt sektörler; tıbbi aletler ve ürünler, tekstil, mobilya başta olmak üzere, ana metaller, bakır, makine, tütün, kağıt ve kağıt ürünleri, kimya sanayi ve oto yedek parça sanayi olarak sıralanmaktadır.
• Samsun’un yüzölçümünün % 47’si tarım alanlarından oluşmaktadır. Bölgede yetişen başlıca tarım ürünleri; tahıllar, baklagiller, endüstriyel bitkiler, yağlı tohumlar ve yumru bitkilerdir. Ayrıca buğday, mısır, çeltik ve tütün de yetiştirilmektedir. Son dönemlerde artan yatırımlarla birlikte Samsun organik tarımda uzmanlaşan bir şehir haline gelmiştir. Özellikle organik karpuz ve ekolojik yumurta gibi ürünler Samsun’dan yurtiçi ve yurtdışına gönderilmektedir.
• Samsun limanı ve gümrüğü şehrin yurtdışıyla bağlantı noktalarını oluşturmakta ve döviz girdisi sağlamaktadır. Dünyanın büyük petrol yataklarına komşu ve büyük doğalgaz rezervlerinin aktarım güzergahı olan şehirde linyit kömürü, kaplıca suyu ve maden suyu gibi yeraltı zenginlikleri vardır.

Eğitim

• 2006-2007 öğretim yılında ilimizde ilköğretim ve ortaöğretim düzeyinde toplam: 1.680 okulda, 13.649 öğretmenle 256.827 öğrenciye öğretim sunulmaktadır.
• İlimizde şehir ve köylerde olmak üzere 1.048 ilköğretim okulu,20 yatılı ilköğretim bölge okulu, 7 özel ilköğretim okulu, 9 özel eğitim okulu olmak üzere toplam 1.084 ilköğretim okulunda, 187.207 öğrenciye, 8.989 öğretmen hizmet vermektedir..
• Genel liselerde toplam 58 okul, 1980 öğretmen, 1.018 derslik 33.350 öğrenci olup Dershane başına 32, Öğretmen başına ise 16 öğrenci düşmektedir.
• Meslek liselerinde ise toplam 50 okulda, 1578 öğretmen ve 806 derslikte 21.734 öğrenci olup dershane başına 26, öğretmen başına 13 öğrenci düşmektedir.

Sağlık

• Türkiye’de Hastane sayısı içinde Kamu Hastaneleri oranı %76 iken Karadeniz Bölgesinde % 82 ,Samsun ilinde ise % 86 dır. Karadeniz Bölgesinde Özel Hastanelerin oranı Türkiye genelinden oldukça düşük ve % 4, Samsun ilinde ise % 14 dür.
• Yatak sayılarına bakıldığında hem Türkiye ve bölge genelinde hem de Samsun ilinde kamu hastanelerinde yatak sayısının yüksek orana sahip olduğu görülmektedir.
• Sağlık Bakanlığına bağlı 12 Devlet Hastanesi, 4 Dal Hastanesi, 1 Ağız ve Diş Sağlığı Merkezi, 125 Sağlık Ocağı ve 118 Sağlık evi mevcuttur.Tüm bu birimlerde 6121 çalışan mevcuttur.

Sosyal ve Kültürel hayat

Toplum açısından Karadeniz'in metropolü sayılabilecek olan Samsun Şehir Merkezi, 20.YY başlarına kadar ciddi bir gayr-i müslim nüfusu barındırmakta idi. Günümüzde Şehir Merkezi nüfusunun büyük kısmını Doğu Karadeniz'den ve şehrin kendi ilçelerinden aldığı göç oluşturmaktadır. Şehir insanları açısından geniş bir yelpazeye sahip olup, en tutucusundan en entellektüeline kadar insanlara rastlamanız mümkündür.
Son 2-3 yıla kadar denize küsmüş bir sahil kenti görünümünde olan Samsun; yapılan sahil yolu, Doğu Park, tamamlanmakta olan Batı Park gibi projelerle denizle barışık hale gelmiş ve eşine az rastlanır tesislere kavuşmuştur.
Son dönemlerde yerel belediyelerin katkıları ile kültürel faaliyetlerde gözle görülür ilerlemeler kaydedilmiştir. Ulusal bazda yayınlanan Samsun merkezli edebiyat dergisi "Yolcu" buna en güzel örnektir. Bunun yanında İstanbul merkezli ulusal bazda yayın yapan bir çok edebiyat dergisine de içerik sağlanmaktadır.
Samsun karadeniz in en renkli şehri dir karadeniz in doğu sunda batı sına kadar olan rengarenk kültürden birer parça bulabilirsiniz bir tarafta horon tepip kemençe ler çalınırken diğer tarafta saz eşliğinde türküler dinlersiniz.hamsi si, mısır ı, fındığı, tütün ü laz ı çerkez i gürcü sü türk üyle ve eşsiz sahiliyle bir cennet tir samsun karadenizde...

Tiyatro ve Sinemalar

Şehirde, güncel sinema gösterimlerinin yapıldığı 5 sinema ve 2 özel tiyatro, Samsunlulara hizmet vermektedir. Türkiye’nin çeşitli bölgelerinde çeşitli gösterimler de yapan Düşevi Oyuncuları ve Samsun Sanat Tiyatrosu, Samsun’un geleneklerinde önemli bir yer tutan tiyatro kültürünün yaşaması için çalışıyor.
Özel tiyatroların yanı sıra, yerel kültürün hayat verdiği Halk Sanatı ve Edebiyatı da oldukça geliştiği Samsun’da, çeşitli eğlencelerde ve özel günlerde, özellikle yöre gençleri tarafından sergilenen basit tiyatro oyunları vardır. Bu oyunların arasında Arap Oyunu, Deveci oyunu, Berber Oyunu, Değirmenci Dayı oyunu, Kervan oyunu, Helvacı oyunu, Camser, Köroğlu, Kahya, Sarhoş, Arazi Taksimi, Keklik Avı, Sığırtmaç oyunları gibi renkli gösteriler bulunur

Anıtlar

Avusturyalı heykeltıraş Heinz Kriphel tarafından 1928-1931 yıllarıarasında yapılan ve Samsun’un simgesi haline gelen Atatürk Anıtı’nda, şaha kalkmış at üzerinde askeri giysileriyle Büyük Önder Atatürk canlandırılıyor. Anıt Park’ta yer alan anıtın kaidesinde ise Atatürk’ün Samsun’a çıkışı ve Milli Mücadele’yi vurgulayan kabartma figürler yer alıyor. Atatürk Bulvarı’ndaki İlkadım Anıtı ise Atatürk’ün 19 Mayıs 1919’da Milli Mücadele’yi başlatmak üzere Samsun’a çıktığı alanda yer alıyor. Samsun’a çıkışı simgeleyen anıtı, elinde çelenk tutan genç kız ve güvercin bulunan erkek heykelleri tamamlıyor.

Müzeler

1968 yılında kurulan ve mermerden yapılan Atatürk Müzesi’nde, Büyük Önder’in özel eşyalarıyla çeşitli tarihi fotoğraflar sergileniyor. Müzenin cephesinde havuz, heykel ve kabartma figürler bulunuyor. Gazi Müzesi ise Atatürk’ün Samsun’a geldiği dönemlerde kaldığı zamanın Mıntıka Palas Oteli’nden dönüştürülerek 1930 yılında müze haline getirilmiş. Müzede Atatürk’ün kullandığı eşyalarla fotoğraflar sergileniyor. Birebir ölçülerde inşa edildikten sonra Doğu Park sahiline yerleştirilen müze gemi Bandırma Vapuru ise 2001 yılında ziyarete açıldı. Gemide, Atatürk ile Samsun’a çıkan silah arkadaşlarının balmumu heykelleri bulunuyor. Arkeoloji ve Etnografya Müzesi’nde ise Samsun ve çevresinde yapılan kazılarda ortaya çıkan tarihi eserler yer alıyor. Müzede yer alan eserler arasında Amisos Hazinesi, mozaikler ve Bafra’da 1974 yılından bu yana sürdürülen İkiztepe Kazıları’nda çıkarılan binlerce yıllık tarihi eserler bulunuyor.

Samsunlu ünlüler

• kenan aksu
• orhan gence bay
• Yaşar Doğu
• Sagopa Kajmer
• Levent Kırca
• Ferhan Şensoy
• Şifo Mehmet
• Mustafa Dağıstanlı
• Yıldıray Çınar
• Orhan Hakalmaz
• Mehmet Aslantuğ
• Neyzen Tevfik
• Ece Erken
• tanju çolak
• Musa Yıldız
• Şevket Umut Yener

Samsun Yemekleri

Samsun ve çevresinde çeşitli deniz ve tatlı su balığı avcılığı yapılabiliyor. Mevsimine göre hamsi, barbunya, istavrit, kefal, mezgit, çinekop, palamut ve kalkan yeme imkanı bulunan Samsun’da ayrıca sazan, yayın, levrek, alabalık ve turna gibi tatlı su balıkları da her dönemde restoranlarda servis edilebiliyor. Yer pancarı, mısır, kara lahana ve hamsi katkılı çeşitli çorba ve yemekler de Samsun yöresinin özgün yemekleri olarak biliniyor. Bunun yanı sıra “Karadeniz” adıyla bilinen pide ise Samsun’u ziyarete gelenlerin mutlaka tatmak istedikleri yemekler arasında yerini alıyor.

Konaklama ve Ulaşım

Samsun’da turizm yatırım belgeli çok sayıda otel, restoran ve eğlence mekanı yer alıyor. Ayrıca kent merkezinde çeşitli kamu kuruluşlarına ait misafirhaneler de bulunuyor. Her gün THY ve özel hava şirketleri tarafından başta İstanbul olmak üzere birçok kente bağlantılı uçak seferi bulunan Samsun’dan ayrıca Türkiye’nin her iline günlük otobüs seferleri düzenleniyor. Bunun yanı sıra demiryolu ve deniz bağlantısı bulunan Samsun, Karadeniz Bölgesi’nin en önemli ulaşım ayağını oluşturuyor.

Turizm

Samsun, Karadeniz’in en uzun kıyı şeritlerinden birine sahiptir. Bu sahilin büyük bölümü denize girmeye uygun plajlardan oluşmaktadır. Şehrin başlıca plajları, Yakakent, Alaçam, Bafra ve Tekkeköy sahillerinde yer almaktadır. Bölgede yer alan plajların tamamına yakını doğal kumsallardan oluşur. Ayrıca bu sahillerde çeşitli konaklama ve eğlence tesisleri'de bulunmaktadır.

Samsun merkez belde ve köyleri
İl: Samsun ● İlçe: Samsun
Beldeler:
Köyler:
• Ahulu • Akalan • Akgöl • Aksu • Alibeyli • Aslandamı • Aşağıavdan • Ataköy • Avdan • Avluca • Balaç • Başalan • Beypınarı • Bilmece • Çağlayan • Çamalan • Çamlıyazı • Çanakçı • Çandır • Çardakgeriş • Çatkaya • Çatmaoluk • Çelikalan • Çivril • Çobanlı • Çobanözü • Çorak • Demirci • Demircisu • Dereler • Devgeriş • Düvecik • Düzardıç • Düzeren • Elmaçukuru • Erikli • Fındıcak • Gaziköy • Gecehan • Gödekli • Gökçepınar • Gölalan • Gültepe • Güneyköy • Gürgendağ • Gürgenyatak • Hacıismail • Hacınaipli • Hilaltepe • İmamlar • İstasyon • Kabadüz • Kaleboğazı • Kamalı • Kapaklı • Karakavuk • Karaoyumca • Kaşyayla • Kavacık • Kayagüney • Kesilli • Kestanepınar • Kızıloğlak • Kozlu • Köseli • Kulacadağ • Kurugökçe • Kuşçulu • Küçükkolpınar • Meyvalı • Muratlı • Özören • Sarayköy • Sarıbıyık • Sarıışık • Sarıtaş • Sarıyusuf • Şenyurt • Şirinköy • Teknepınar • Tepecik • Toygar • Tuzaklı • Uluçayır • Uzgur • Üçpınar • Yayla • YeniköyYeşilpınar • Yeşiltepe • Yukarıaksu

Samsun'un Tarihi ve Coğrafyası

TARİH

Dündar Tepe höyüğünde yapılan arkeolojik araştırma ve incelemeler Kalkolotik ve Bakır Çağlarına ait bir uygarlığın yaşadığını ortaya koymuştur.Anadoluda Yunan kolonilerinin kurulduğu dönemde Samsun, Amisos adlı küçük bir yerleşme merkezi idi. Şehrin İon şehir devletlerinden Miletos ( Millet) tarafından kurulduğu kabul edilmektedir.

M.Ö.47de Romalı Sezarın kesin egemenliğine giren Samsun, bu egemenliği izleyen ve Hıristiyanlığın yayıldığı Bizans döneminde bir piskoposluk merkezi olarak siyasal tarihte ve dinler tarihinde yer alır. 1071 Malazgirt Zaferi ile Anadolu kapılarının Türklere açılmasından sonra Samsun, Anadolunun fethi ile görevli komutanlardan Melik Danişment Gazi ve onun kurduğu Beyliğin denetimi altına girmiştir .

Çelebi Sultan Mehmet eliyle 1413de Osmanlı yönetimine katılmış, 1427 yılında da Canik adıyla ilk kez haritaya geçmiştir. Samsun ve yöresinde tütün ekiminin yaygınlaşması ve buharlı gemilerin Karadenizde işlemesiyle 19.yy. da Samsun Karadenizde küçük bir iskele olma durumundan kurtuldu.


1869 yılında büyük bir yangın geçiren Samsunun hemen hemen tamamı yanarak kül oldu. Fransadan getirilen bir mimarın planına göre sokak ve caddeler boyunca evler yapıldı.Zengin bir ticaret merkezi ve şehri olduğundan kısa zamanda kalkındı.

1.Dünya Savaşından sonra parçalanan ve düşmanlar tarafından istila edilen vatanımızı kurtarmak için Gazi Mustafa Kemal Paşa 19 Mayıs 1919da Samsuna ayak basarak Milli Mücadeleyi başlattı.O tarih Gençlik ve Spor Bayramı olarak ilan edilmiş olup;1936 yılından beri her yıl kutlanmaktadır.

COĞRAFYA

Samsun, Orta Karadeniz bölgesinde yer alır. Yüzölçümü 9.579 km2 dir. Nüfusu ise 1.161.619dur. Ordu,Tokat, Amasya ,Çorum, Sinop iliyle çevrili olup kuzeyini de Karadeniz kaplar.

Karadeniz kıyı şeridini takiben uzanan Kuzey Anadolu Dağlarının il sınırı içindeki kesimleri daha yüksektir. Kıyıdan uzaklaştıkça basık ve yuvarlak sırtlar halinde yükselen bu dağlar 1000 ile 1500mye ulaşır. Batı uç kısmıyla il içine sokulan Canik Dağları, Kunduz Dağı, Bünyan Dağı, Sıralı Dağ ve Yunt Dağı ile ilin en yüksek dağı olan Akdağ (2.082 m ) başlıca dağlarıdır.

Plato ve yaylalar fazla yüksek değildir. Yaylalar: Ladik, Havza, Vezirköprü ve Kavak ilçelerinde yer alır. Kızılırmak ve Yeşilırmak nehirlerinin taşıdıkları alüvyonların yüzyıllar boyunca kıyıda birikmesi sonucu verimli Bafra ve Çarşamba ovaları oluşmuştur.

Samsun, akarsu bakımından zengindir. Türkiyenin kendi sınırları içinde denize ulaşan en uzun nehri Kızılırmak Kızıldağdan doğar. Samsunun topraklarından denize dökülür. Uzunluğu 1.182 km.. dır . Başlıca kolları Delice Suyu, Devrez Çayı, Gökırmak tır .

Köse Dağ dan doğup Canik Dağlarını geçerek Samsun il sınırına gelen Yeşilırmak Civa Burnundan denize dökülür. 468 km.uzunluğu olan Yeşilırmak ın Tozanlı Irmağı, Tokat Çayı , Kelkit ve Çekerek Suyu önemli kollarıdır. Bunların dışında Samsun topraklarından çıkarak Karadeniz e dökülen Terme Çayı, Mert Irmağı, Kürtün Deresi ve Abdal Deresi gibi akarsuları vardır. Samsun, göl bakımından da zengin bir ilimizdir.

Samsunun iklimi, sahil ve iç kesimlerde değişiklik gösterir. Sahil şeridi Karadenizin etkisinde olmasına karşın iç kesimler Akdağ ve Canik Dağları etkisi altındadır. Bir günde havanın bir kaç defa değiştiği gözlenebilir. Kıyı kesiminde kışlar ılık, ilkbahar sisli ve serin, yaz mevsimi ise genellikle kuraktır