Cevap: Radyoaktif iyot tedavisi ve sonrası..
Guatr ve Radyoaktif İyot Tedavisi
GUATR NEDİR?
Tiroid bezinin herhangi bir nedenle büyümesine guatr denir. Kadınlarda erkeklerden daha fazla görülür. Toplumumuzda oldukça sık rastlanan bir hastalıktır. Buna neden olarak genetik yatkınlık, iyottan fakir beslenme, guatrojen besinlerin fazla tüketilmesi gösterilebilir.
Guatrın birçok çeşidi vardır. Her birinin tedavisi farklıdır. Guatrın çeşidine göre uygun tedavi yönteminin belirlenmesi gerekir.
TOKSİK GUATR
Toksik guatr, tiroid bezinin gereğinden fazla hormon salgılaması sonucunda ortaya çıkan guatr çeşididir. Bu guatr çeşidi, nodüllü (bezeli) guatr veya nodülsüz (bezesiz) guatr şeklinde görülür. Halk arasında toksik guatra, zehirli guatr da denmektedir.
TOKSİK GUATR'N BELİRTİLERİ
Toksik guatrda vücut metabolizma hızı artmıştır. Kalp çarpıntısı, kalp ritm bozukluğu, ellerde veya vücutta titreme, çok terleme, cildin her zaman sıcak ve nemli oluşu, aşırı sinirlilik ve kilo kaybı en yaygın belirtilerdir.
Ayrıca, iştahın artmasına rağmen kilo alamama, bazı hastalarda gözlerin dışarı doğru büyümesi, saç dökülmesi, dışkılama sayısında artış ve dikkat eksikliği sık görülen belirtilerdendir.
Tiroid bezi normale yakın boyutta olabileceği gibi ileri derecede büyük de olabilir.
NASIL TANI KONULUR?
Tiorid bezinin aşırı çalışıp çalışmadığı kan tahlili ile belirlenir. Bundan sonra ne tip bir guatr olduğunu anlamak için yardımına başvurduğumuz tetkikler; sintigrafi ve ultrasonografidir.
TEDAVİ
Radyoaktif iyot tedavisi, çok çalışan guatr için çoğu zaman en uygun tedavi şeklidir. Radyoaktif iyot ağız yoluyla alındıktan sonra mide ve bağırsak sisteminden emilerek, özellikle tiroid hücreleri tarafından tutulur.
Tiroid bezi içine hapsolunan radyoaktivite, hücrelerin tahrip edilmesini ve fonksiyonunun engellenmesini, böylece büyüme yeteneklerinin köreltilmesini sağlar. Vücuttaki diğer organların iyotu yakalama yeteneği olmadığı için, bunlar radyoaktiviteden etkilenip zarar görmezler. Tiroid bezi tarafından tutulmayan radyoaktivite daha çok idrar ve çok daha az oranda gaita ile atılır.
Tedavinin etkisi birinci haftadan sonra ortaya çıkmaya başlar, üçüncü ayın sonunda süreç tamamlanır. Bu etki çok büyük oranda kalıcıdır ve tedavinin yan etkisi yoktur. İlaç ve cerrahi yöntemlerle tedavi edilen çok çalışan guatrların, sıklıkla tekrarladığı bilinmektedir. Radyoaktif iyot tedavisinden sonra bu olasılık çok azalmaktadır.
RADYOAKTİF İYOT TEDAVİSİNİN ÜSTÜNLÜKLERİ
Sadece bir defa alınan dozla hayat boyu %90'lara varan başarıyla, toksik guatrın tedavi edilmesi mümkündür.
Tedavinin genellikle bir defa olması, pahalı ve yan etkileri fazla olan ilaçlarla yapılan tedaviye göre daha emin bir yöntem olması, ameliyat yöntemindeki ses tellerinin zarar görmesi veya paratiroid bezlerinin (vücudun kalsiyum metabolizmasını düzenleyen bezler) yanlışlıkla çıkarılması gibi komplikasyonların bulunmaması, ilaç ve cerrahi yöntemlere göre radyoaktif iyot tedavisini en çok tercih edilen tedavi yöntemi yapmaktadır.
Ayrıca ilaç ve cerrahi yöntemlerle tedavi edilen toksik guatrların sıklıkla tekrarladığı bilinmektedir. Radyoaktif iyot tedavisinden sonra bu ihtimal daha önce tedavi bölümünde anlatılan sebeplerden dolayı çok azalmaktadır.
NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Çok çalışan tiroidi olan hastaların, daha önce yapılmış olan tetkikler ile birlikte, Memorial Hastanesi Nükleer Tıp Tanı ve Tedavi bölümüne başvurmaları gerekir. Burada uzman hekimler tarafından hasta muayene edilir ve tetkikleri incelenir.
Tedavide kullanılacak olan radyoaktif iyotun temin edilmesi genellikle 2 hafta almaktadır. Tedavinin yapılacağı gün belirlenir. Hasta, tedavi başladıktan sonra uyması gereken kurallar ve alması gereken önlemler konusunda bilgilendirilir.
Tedavi tarihinde hastaların aç olarak hastaneye gelmeleri gerekir. Radyoaktif iyot sıvı veya kapsül formunda, ağız yoluyla hastaya verilir ve 1 saatlik süreyle yemek yenilmemesi istenir.
Hastalar, uyulması gerekli kurallar çerçevesinde günlük faaliyetlerine devam edebilirler; belirli aralıklarla kontrole çağrılarak tetkikler istenir ve tedavinin etkisi takip edilir.
Bilgi ve Randevu İçin : 444
7 888
Nükleer Tıp Tanı ve Tedavi Bölümü
Radyoiyod Tedavisi Alacak Hastaları Bilgilendirme Formu
Radyoiyod nedir ve nasıl tedavi eder?
Radyoiyod, iyodun radyoaktif şeklidir ve etrafa radyasyon yaymaktadır. Halk arasında ATOM olarak da bilinmektedir. Ağız yolundan kapsül ya da sıvı olarak verilen radyoiyod, sindirim sisteminden emilerek tiroid bezi (guatr) hücrelerinde toplanır ve yaydığı radyasyon tiroid hücrelerinin büyümesini ve faaliyetini durdurur. Aşırı çalışan tiroid bezinin fonksiyonu normale döner veya istenmeyen tiroid dokuları yok olur.
Radyoiyod hangi hastalıkların tedavisinde kullanılır?
- Tiroid bezinin fazla çalıştığı ve kanda tiroid bezi hormonu yüksekliğine neden olan guatr hastalıklarında.
- Tiroid bezinin bazı kanserlerinde.
Radyoiyod tedavisinin yan etkileri nelerdir?
Radyoiyod tedavisi tiroid bezi (guatr) hastalıklarının tedavisinde 50 yıldan beri başarıyla uygulanmaktadır. Tedavi sırasında önemli yan etkiler görülmeyecek saçlarınız dökülmeyecek, kısırlık oluşmayacaktır. Bazı hastalarda tükürük bezlerinde şişme ve ileride tükürük azalması görülebilir. İki gün süre ile sakız çiğnenmesi ve limon yenmesi ile bu yan etki görülme sıklığı azalır.
Verilen radyoiyod miktarı ne kadardır ve hastanede yatmak gerekir mi?
Radyoiyod dozu, tiroid hastalığının özelliğine göre değişir. Bazı hastalarda düşük doz, bazı hastalarda yüksek doz verilebilir. Düşük doz verilecekse hastanın hastanede yatması gerekmez, tedaviden sonra evine gidebilir. Eğer doz yüksek olursa, çevresine radyasyon yaymaması için hastanede radyoiyod tedavisi için hazırlanmış özel odada yatması gerekir. Bu dozun miktarı kanunen belirlenmiştir. Hastanede kalış süresi; uygulanan doza ve günlük ölçümlerle vücutta saptanan radyasyona göre 3 gün ile 1 hafta arasında değişebilir.
Radyoiyod vücuttan nasıl ve ne kadar sürede atılır?
Ağız yoluyla alınan iyodun önemli bir kısmı tiroid bezi tarafından tutulur. Vücudun diğer kısımlarında tutulan iyod az miktardadır ve dokulara herhangi bir zararı yoktur. Radyoiyod; vücuttan çoğunlukla idrar yolu ile, bir kısmı ise tükürük, ter ve dışkı ile atılır. Atılmayanlarda bir süre sonra kendiliğinden yok olur, 10 gün ila 1 ay arasında vücudunuzda radyasyon kalmaz. Vücutta kalış süresi; düşük dozlarda daha kısa, yüksek dozlarda daha uzundur.
Radyoiyod tedavisinden önce hangi yiyecek ve içeceğe dikkat edilmelidir?
- İçerisinde iyod olan tüm yiyecek, içecek ve ilaçlar tedaviden önce kesilmelidir.
- Tedaviden önce kullanılması yasak olan ilaçlar ve tedaviden önce kesilmesi gereken süreleri
- İyod içeren öksürük şurupları 2 hafta
- İyod içeren vitamin hapları 2 hafta
- Tentürdiyod, lugol solusyonu, saç boyaları 2 hafta
- Röntgen filmi çekiminde kullanılan maddeler 2-3 hafta
- Tiroid hormon ilaçları(Levotiron, Tefor 4-6 hafta, Tiromel 2 hafta)
- Guatr tedavisinde kullanılan ilaçlar.(Propycil, Tiramozol 1 hafta)
- Tedaviden önce yenmesi sakıncalı yiyecekler:
- İyodlu tuz, kaya tuzu
- Deniz ürünleri
- İçinde iyod olan, veya iyodlu tuz kullanılarak hazırlanmış konserveler, hazır yiyecekler.
- Çay, hazır kahve
- Süt, yoğurt, peynir ve dondurma
- Radyoiyod nasıl içilir ve içerken nelere dikkat edilmelidir?
- Radyoiyod, bir bardak su içinde ya da kapsül olarak bir Nükleer Tıp uzmanı tarafından hastaya içirilir.
- İçerken, bir damla sıvının bile yere dökülmemesi için özen gösterilmelidir.
- Hasta tedavi öncesi 4-6 saat hiçbirşey yememeli ve içmemelidir.
- Eğer bulantınız olursa ve Radyoiyodu içtikten sonra kusarsanız hemen hekiminize haber veriniz
Radyoiyod içtikten sonra nelere dikkat edilmelidir?
- Hasta, radyoiyodu içtikten sonra 2 saat hiçbirşey yememeli ve içmemelidir.
- Bol miktarda su veya meyva suyu içilmelidir, sulu yiyecekler tercih edilmelidir. İlk yemeğinizi hafif bir kahvaltı şeklinde yiyiniz
- Tükrük bezinde radyoiyod birikmemesi için iki gün sakız veya limon dilimleri çiğnenmelidir.
- Sık sık tuvalete giderek idrarda biriken radyoiyod atılmalıdır.Tuvalet sonrası eller bol su ve sabunla yıkanmalıdır.Tuvaleti kullandıktan sonra en az 2 kez sifon çekilmeli ve tuvalet bol su ile yıkanmalıdır.
- Her gün, duş şeklinde yıkanılmalı, yıkandıktan sonra banyo temizlenmeli, çamaşır değiştirilmeli, çamaşırlar ayrı yıkanmalıdır.
- Tedaviden sonra bir hafta süreyle yatak odasında yalnız uyunmalıdır.
- Bir hafta süre ile diğer insanlarla iş arkadaşlarınızla uzun süreli ve yakın temas içinde bulunmamalıdır ancak aşırıya kaçılmamalıdır.
- Özellikle bebeklere, küçük çocuklara ve hamilelere 2 metreden yakın ve uzun süre birlikte olunmamalı onları öpmemelidir.
- Birkaç gün ayrı çatal, kaşık, tabak ve bardak kullanılmalı ve bunlar bol su ile yıkanmalı, bulaşık makinesi kullanılmamalıdır.
- Ayrı el ve yüz havlusu kullanılmalı ve giysiler ayrı yıkanmalıdır.
- Hastaneden ayrılırken hekiminiz tarafından reçete verilmişse, ilaçlar tedaviden 48 saat sonra alınmaya başlanmalıdır.
Radyoiyod tedavisi kimlere uygulanmaz?
- Hamilelere kesinlikle uygulanmaz!!!
- Tedavi öncesi hamile olunmadığından gebelik testi yaptırarak emin olunmalıdır ve tedavi sonrasında 6 ay hamile kalınmamalıdır
- Emziren annelere ancak emzirmeyi kestikten sonra radyoiyod tedavisi uygulanabilir.
- İyot içeren ilaçları kullanan veya iyotlu maddelerle film çekilmiş hastalara da uygulanmaz
