İç Anadolu Bölgesi Genel Bilgiler
iç anadolu bölgesinin giysileri iç anadolu bölgesi haritası
İç Anadolu Bölgesi
Kuzeyinden Kuzey Anadolu, güneyinden Toros Dağları ile çevrili olan bölge, topoğrafik yönden Anadolu’nun ortasında bir çanak şeklindedir. Yer şekilleri ölçüt alınarak bölge 4 bölüme ayrılmıştır. Bunlar Konya Bölümü, Yukarı Sakarya Bölümü, Orta Kızılırmak Bölümü ve Yukarı Kızılırmak Bölümü’dür.
Yer şekilleri
Yüzölçümü bakımından 2. büyük bölge olan İç Anadolu’da yüksek ve uzun dağ sıraları bulunmaz. Ortalama yüksekliği 1000 m olan platolarla ovalar yaygındır. Bölgenin yüksekliği doğuya doğru artar.
UYARI : İç Anadolu Bölgesi’nde yağışların yetersiz olmasının nedeni çevresindeki yüksek dağlardır.
Dağlar : Bölgede orojenik ve volkanik dağ sıraları bulunur. Bunlar Akdağlar, Hınzır ve Tecer Dağları’dır. Elmadağı ve Sündiken gibi dağ kuşaklarının yükseltisi fazla değildir. Erciyes, Hasan Dağı, Melendiz Dağı, Karacadağ ve Karadağ bölgenin sönmüş volkanlarıdır.
Ovalar : Ankara, Eskişehir, Kayseri ve Konya bölgenin önemli ovalarıdır.
Platolar : Yer şekilleri sade olan bölgede Haymana, Cihanbeyli, Obruk, Orta Kızılırmak, Bozok ve Yazılıkaya platolarının yüksekliği 1000 metreyi bulur. Kireçtaşlarından oluşmuş bu platolarda karstik şekillerden obruk yaygın olarak görülür.
Akarsular ve Göller
Akarsular : Kızılırmak ve Sakarya Nehri ile Zamantı Çayı denize ulaşan önemli akarsulardır. İç Anadolu’nun güneyinde Tuz Gölü, Konya, Develi ve Afyon kapalı havzalarında çok sayıda kısa boylu akarsu boşalır.
Göller : Tuz Gölü, Eber, Akşehir, Çavuşçu, Seyfe Gölleri tektonik oluşumlu başlıca göllerdir. Acıgöl ve Meke Tuzlası Gölleri volkanik oluşumludur. Bölgedeki en büyük baraj gölü Kızılırmak üzerindeki Hirfanlı’dır.
İklim
Çevresindeki yüksek dağların etkisi ile deniz etkilerine kapalı olan bölgede iklim karasallaştığından ılıman karasal (step) iklim özellikleri görülür. Kış mevsimi Doğu Anadolu’daki kadar sert geçmez. Ancak doğuya doğru iklim sertleşir. Yaz mevsimi odlukça sıcak geçer. Yağış miktarı en az olan bölgedir. Tuz Gölü ve çevresi Türkiye’nin en az yağış düşen yöresidir. Bölgenin kuzeyine doğru yağışlar biraz artar.
Doğal Bitki Örtüsü
Doğal bitki örtüsü yazın kuruyan ot topluluklarının oluşturduğu bozkırdır. Yağışların azlığı ve ormanların çok tahrip edilmiş olması nedeniyle antropojen bozkırlar geniş yer kaplar. Akarsu kıyılarında kavak ve söğüt ağaçları yoğunlaşır. Yozgat, Akdağlar’da ve Sündiken Dağları’nda bölgenin en geniş ormanları yer alır. Ancak mevcut ormanlar bölgenin sadece %7’lik bir bölümünü kaplar.
Nüfus ver Yerleşme
Marmara’dan sonra en kalabalık bölgedir. Genişliğine oranla az nüfusludur. Nüfusun büyük bölümü su kaynaklarının daha bol olduğu, bölge kenarındaki dağ eteklerinde toplanmıştır. En yoğun nüfuslanan bölüm ulaşım yollarının kavşağında olan ve endüstrinin geliştiği Yukarı Sakarya’dır. En az nüfuslanan bölüm ise yüksek, engebeli ve iklimi sert olan Yukarı Kızılırmak’tır. Tuz Gölü çevresi Türkiye’nin en tenha yeridir. Kırsal kesimde evlerin bir arada olduğu toplu yerleşmeler yaygındır.
İller
Aksaray, Ankara, Çankırı, Eskişehir, Karaman, Sivas, Kayseri, Kırıkkale, Kırşehir, Konya, Nevşehir, Niğde, Yozgat
Ekonomik Özellikler
Tarım
Bölgenin ekonomisi tarıma dayanır. Ekili-dikili arazi bölgenin yaklaşık üçte birini kaplar. Nadasa bırakılan arazi fazladır. Yaz kuraklığı tarımsal faaliyetleri sınırlandırır. Erozyon nedeniyle tarımsal faaliyetler olumsuz etkilenir. Bölgenin iklimi tahıl tarımını yaygınlaştırır. Sulama yapılamayan alanlarda tahıl tarımı ön plandadır. Arpanın %39’u, buğdayın %31’i bu bölgede üretilir.
Tarım Ürünleri
Tahıllar : En önemli buğday ve arpa üretim alanı Konya Ovası’dır. Burayı Ankara, Yozgat ve Kayseri takip eder.
Baklagiller : Nohut, fasulye, yeşil mercimek gibi baklagillerin üretimi önemlidir. Bu ürünler üretimde ilk sırayı alır. Konya ve Yozgat mercimek üretiminde birinci sırada gelir.
Patates : Üretiminde bölge ilk sırayı alır. Niğde ve Nevşehir’de üretilir. Buralardaki volkanik arazi patatesin büyümesi açısından çok elverişlidir.
Şekerpancarı : Sulama yapılan yerlerde özellikle Konya, Eskişehir ve Aksaray’daki tarım alanlarının büyük bölümü şekerpancarına ayrılmıştır.
Sebze : Sulamanın yaygın olmayışı sebze tarımını olumsuz etkilemiştir. Sulanabilen yerlerdeki sebze üretimi yetersiz kalmaktadır.
Meyve : Volkanik alanlarda bağcılık gelişmiştir. Kayısı gibi meyve üretimi yaygındır.
Hayvancılık
Kurak iklimi, bitki örtüsünün bozkır olması ve düzlüklerin geniş yer kaplaması küçükbaş hayvancılığı yaygınlaştırır. Tiftik keçisinin %78’i bu bölgede beslenir. Torosların İç Anadolu’ya bakan yamaçlarında yaygındır: Özellikle Konya başta olmak üzere Karaman, Kayseri ve Sivas’ta karaman ırkı koyun beslenir. En çok koyun beslenen bölge olan İç Anadolu’da mera hayvancılığı yaygındır. Kırsal kesimde ailenin ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik beslenen büyükbaş hayvanların sayısında son yıllarda artış olmuştur. Bölgede kümes hayvancılığı ile arıcılık (Toros yamaçlarında) da gelişmiştir.
Ormancılık
Yağışların çok az olduğu ve ormanların tahrip edildiği İç Anadolu Bölgesi’nde ormanlar çok dar bir alanda görülür. Ormanlar daha çok Sündiken Dağları ve Akdağlar’da bulunur ve bölgenin sadece %7’lik bölümünü kaplar. Bu nedenle bölgede ormancılık gelişmemiştir.
Madenler ve Enerji Kaynakları
Madenler : Eskişehir’de bor ve borasit, Ankara’da manganez, Kayseri’de demir çıkarılır. Tuz Gölü, Çankırı, Kırşehir ve Sivas’ta tuz üretimi yapılır.
Enerji Kaynakları : Ankara’da linyit çıkarılır.
Enerji Üretim Tesisleri : Enerji üretimi fazla değildir. Ankara Çayırhan ve Sivas Kangal’da linyitle çalışan termik santraller kuruludur. Sarıyar, Gökçekaya, Hirfanlı ve Kesikköprü önemli hidroelektrik santralleridir.
Endüstri
Başlıca endüstri tesisleri şunlardır :
Şeker : Eskişehir, Ankara, Konya, kayseri, Sivas, Niğde
İçki : Ankara, Nevşehir, Yozgat
Lokomotif : Eskişehir
Vagon – Demiryolu Malzemesi : Sivas
Uçak : Eskişehir, Ankara
Silah : Kırıkkale
Çelik : Kırıkkale
Petrol Rafinerisi : Kırıkkale
Pamuklu Dokuma : Eskişehir, Ereğli, Karaman, Kayseri ve Nevşehir
Madeni Eşya : Kayseri
Ulaşım
Topoğrafyasının fazla engebeli olmaması nedeniyle kara ve demiryolu ağının en çok geliştiği bölgedir. Demiryolu ağı tüm bölgelerle bağlantıyı sağlayacak durumdadır. Ankara, Eskişehir, Kayseri ve Sivas önemli yolların kavşağı durumundadır. Ayrıca bölgede Ankara, Eskişehir, Konya ve Sivas’ta havaalanı bulunmaktadır.
Turizm
Bölgenin çok çeşitli medeniyetlere ev sahipliği yapmış olması nedeniyle tarihi turizm açısından zengindir. Neolitik döneme ait yerleşmeler, Hititler’den kalma çeşitli eserler önemli turizm çekicilikleridir. Kayseri, Nevşehir, Niğde arasındaki Kapadokya Yöresi’nde peribacası oluşumları, yer altı kentleri ve kiliseler turizm bakımından önem taşıyan yerlerdir. Konya, Selçuklu eserleri ve Mevlana Müzesi ile turizmin geliştiği bir merkezdir. Ayrıca Eskişehir, Ankara, Konya, Niğde ve Kayseri’de kaplıca turizmi önem taşımaktadır.
Bölgenin Ülke Ekonomisindeki Yeri
İç Anadolu Türkiye’nin gelişmişlik açısından 3. büyük bölgesidir. Aşağıda bölge ekonomisinde önemli yer tutan ürün ve ekonomik faaliyet türlerinin listesi verilmiştir.
Arpa
Şekerpancarı
Baklagiller
Buğday
Yapağı
Hayvancılık
Fiziki Özellikleri ve Ovaları
Fiziki özellikleri::Türkiye'nin tam ortasında yer alan bölge kapladığı alan bakımından Doğu Anadolu Bölgesinden sonra ikinci sırada gelmektedir. Anadolu'nun ortasında bir çanak görünümündedir.Bölge kuzeyden Karadeniz dağları ile Güneyden de Toros dağları ile çevrilmiştir. Bölge doğal ve beşeri özellikleri bakımından dört bölüme ayrılmaktadır :
a) Yukarı Sakarya Bölümü
b) Konya Bölümü
c) Orta Kızılırmak Bölümü
d) Yukarı Kızılırmak bölümü
Türkiye'nin yedi coğrafi bölgesinden biridir. Güneydoğu Ana­dolu dışında Türkiye'nin tüm bölgelerine komşu olan bölge, adını Anadolu'daki konu­mundan alır.
Doğuda Uzunyayla'dan batıda İçbatı Ana­dolu eşik alanına kadar uzanan İç Anadolu, kapladığı alan bakımın­dan, Doğu Anadolu'dan sonra ülkemizin en büyük ikinci bölgesidir. İç Anadolu Bölgesi' nin doğal sınırları, kuzeyde Kuzey Anadolu Dağlan'nın en içteki sıralarının güney etekle­rinden, güneyde ise Toroslar'ın kuzeye bakan yamaçlarından geçer. Kuzeyde Karadeniz, doğuda Doğu Anadolu, güneyde Akdeniz, batıda da Ege bölgelerine komşu olan İç Anadolu Bölgesi kuzeybatısında yer alan
Marmara Bölgesi ile de komşu olmakla birlik­te bu bölgeyle sınırı çok kısadır. Bu sınırlar içinde yaklaşık 151.000 km2'lik yüzölçümüyle Türkiye topraklarının yüzde 19'unu kaplar.
Tümüyle bölge sınırları içinde kalan iller Aksaray (1989'da il olmuştur), Kırıkkale, Kırşehir ve Nevşehir'dir. Merkezleri İç Ana­dolu Bölgesi'nde yer alan Sivas ilinin kuzey­doğu kesimi Karadeniz Bölgesi'ne, doğu ve güneydoğu kesimi Doğu Anadolu Bölgesi'ne, Kayseri ilinin bazı toprakları Doğu Anadolu ve Akdeniz bölgelerine, Niğde, Karaman ve Konya illerinin bazı kesimleri Akdeniz Bölge­si'ne, Eskişehir ilinin bazı toprakları Ege ve Karadeniz bölgelerine, Ankara, Çankırı ve Yozgat illerinin bazı kesimleri de Karadeniz Bölgesi'ne taşar. Çorum ilinin yaklaşık yarısı İç Anadolu Bölgesi sınırları içindedir. Mer­kezleri komşu bölgelerde olan Afyonkarahi-sar ve Tokat illerinin bazı toprakları da İç Anadolu Bölgesi'ne girer. İç Anadolu Bölge­si, Yukarı Kızılırmak, Orta Kızılırmak, Kon­ya ve Yukarı Sakarya bölümlerine ayrılır.
1985'te yapılan son sayım sonuçlarına göre bölge nüfusu yaklaşık 8,5 milyon kişidir. Bölge halkının yüzde 60'a yakını 10 binden çok nüfuslu 56 kentte yaşar. İç Anadolu Bölgesi'nin en büyük kenti, 2 milyonu aşan nüfusuyla başkent Ankara'dır. Bundan başka nüfusu 100-500 bin arasında beş, 50-100 bin arasında yedi, 10-50 bin arasında da 43 kent vardır. Bölgenin öbür başlıca kentleri Konya, Kayseri, Eskişehir, Kırıkkale, Sivas ve Aksa­ray'dır.
Doğal Yapı
İç Anadolu Bölgesi'nin yüzey biçimi, çevre­den ortaya doğru giderek alçalan yapısıyla yayvan bir çanağı andırır. Bu geniş bölgeyi coğrafi bakımdan Konya bölümü, Yukarı Sakarya bölümü, Orta Kızılırmak bölümü ve Yukarı Kızılırmak bölümü olarak dörde ayı­rarak inceleyebiliriz.
Bütünüyle kapalı ve geniş bir havza olan Konya bölümünü belirleyen başlıca yüzey şekilleri Cihanbeyli ve Obruk yaylaları ile Konya Ovası'dır. Burada ayrıca, sönmüş birer yanardağ olan Karacadağ ve Karadağ gibi tek tek bazı dağlar da yükselir. Türkiye'nin tahıl ambarı olarak nitelenen Konya Ovası, Konya kenti yakınından Ereğli kentinin kuzeydoğu­suna kadar uzanır. Ovanın kuzey kesiminde, rüzgâr aşındırması sonucunda oluşan kumul­lar Karapınar çevresine yarı çöl görünümü vermiştir.
Bölgenin Yukarı Sakarya bölümünün yü­zey şekillerini Türkmen Dağı, Sivrihisar Dağı ve kuzey sınırında Sündiken Dağları ile bun­ların arasındaki Eskişehir ve Yukarı Sakarya ovaları oluşturur. Ankara'nın doğusunda yer alan İdris Dağı ile Elma Dağı da bu bölümün başlıca yükseltileridir. Başlıca yüksek düzlük­ler ise Haymana Yaylası ile Yazılıkaya Yayla-sı'nın doğu kesimidir.
Çankırı'dan Toroslar'a kadar uzanan ve içine Kızılırmak yayını alan Orta Kızılırmak bölümünün güneyinde Kayseri ile Karaman arasında Erciyas, Melendiz ve Hasan dağları bir dizi oluşturarak yükselir. Erciyas Dağı'nın 3.917 metreye yükselen doruğu İç Anadolu Bölgesi'nin en yüksek noktasıdır. Karadeniz Bölgesi ile Doğu Anadolu Bölgesi arasına sokulmuş olan Yukarı Kızılırmak bölümü bölgenin en dağlık yeridir. Burada dağ sıraları güneybatı kuzeydoğu doğrultusunda birbirine paralel uzanır. Bu bölümdeki başlıca yükselti­ler Akdağlar, Tecer, Çamlıbel ve Hınzır dağlarıdır.
İç Anadolu Bölgesi'nden kaynaklanan sula­rın çoğu Kızılırmak ve Sakarya ırmakları aracılığıyla Karadeniz'e akar. Çekerek Irma-ğı'nın suları da Yeşilırmak'a katılarak Kara­deniz'e ulaşır. Uzunyayla yöresinden kaynak­lanan sular Zamantı Irmağı'nın bölge sınırları dışında katıldığı Seyhan Irmağı aracılığıyla Akdeniz'e ulaşır. Bölgenin doğu kesiminden kaynaklanan Çaltı ve Tohma suları ise Fırat Irmağı aracılığıyla Basra Körfezi'ne dökülür. Bu akarsulardan bazılırı, eski jeolojik çağlar­da yerkabuğunun oluşması sırasında kırılarak çöken alanlarda akmaktadır. İç Anadolu Böl­gesi'nin yüksek kesimlerinden kaynaklanan bazı küçük akarsular lise denize ulaşamaz ve kapalı havzalara yönejir. Bölgenin alçak yöre­lerinde bulunan bu kapalı havzaların en çukur kesimlerinde akarsular ya bir göl ya da bir bataklık oluşturur. Bıjı akarsuların en önemli­leri Çumra yöresi ile| Konya Ovası'nın batı kesiminin sulanmasında yararlanılan Çarşam­ba Çayı'dır.
İç Anadolu Bölgesi'nde Türkiye'nin ikinci büyük gölü olan Tua Gölü ile Tuzla, Seyfe, Çavuşçu ve Akşehin gölleri yer alır. Eber Gölü'nün doğu kesilin bölge sınırları içinde­dir. İç Anadolu BrJlgesi'nde tarım yapılan toprakları sulama ve] enerji üretimi amacıyla kurulan birçok barajın ardında suların birik­mesiyle oluşan bazı iyapay göller de vardır. Bunların en önemlisi Hirfanlı baraj gölüdür.
İklim ve Bitki Örtüsü
İç Anadolu Bölgesi kara ikliminin etkisi altındadır. Doğusunda dağlık ve yüksek Doğu Anadolu Bölgesi'nin yer alması; güney, batı ve kuzey kesimlerini kuşatan dağlık alanların denizle olan etkileşimi kesmesi bölgede kara ikliminin egemen olmasına yol açar. Yazların sıcak ve kurak geçtiği bölgede kışlar oldukça soğuk ve kar yağışlıdır. Doğu Anadolu Böl-gesi'ne komşu olan Yukarı Kızılırmak bölü­mü bölgede kışların en soğuk olduğu kesim­dir. Bazı kışlar Sivas'ta hava sıcaklığının —34°C'ye kadar düştüğü saptanmıştır. Bölge­nin öteki kesimlerinde kar yağışlı günlerin sayısı yılda ortalama 10 gün, yerin karla örtülü olduğu günlerin sayısı 20-30 günken.
bu süre Sivas'ta iki aya kadar ulaşır. Bölge­nin ve Türkiye'nin en az yağış alan kesimi Konya bölümüdür. İç Anadolu Bölgesi'ndeki başlıca kentler, iç kesimlere oranla daha çok yağış alan ve su kaynaklan daha çok olan dağ etekleri boyunca yer alır. Doğuya doğru gidildikçe en yağışlı mevsim kıştan ilkbahara kayar.
İç Anadolu Bölgesi'nin doğal bitki örtüsü genellikle bozkır (step) görünümündedir. Bu bozkırlar, eskiden bölgede geniş yer kapladığı bilinen ormanların yok olmasıyla ortaya çık­mıştır. İç Anadolu Türkiye'nin orman açısın­dan en yoksul bölgelerinden biridir. Bölgeyi kuşatan dağların alçak kesimlerinde meşe, yüksek kesimlerinde de çam topluluklarına rastlanır.
Ekonomi
Bölge halkının önemli bir bölümü geçimini tarımdan sağlar. Başta buğday olmak üzere Türkiye'de en çok tahıl üretimi yapılan bölge İç Anadolu'dur. Bundan başka yetiştirilen başlıca tarla ürünleri şekerpancarı, patates, ayçiçeği, soğan, baklagiller ile fiğ başta olmak üzere yem bitkileridir. Pek fazla sebze yetişti­rilmeyen İç Anadolu Bölgesi'nde bağlar ile bahçeler oldukça geniş yer tutar. En çok üretilen meyveler üzüm ve elmadır.
İç Anadolu Bölgesi'nde yaygın biçimde koyun ve keçi yetiştirilir. Değerli bir hayvan­sal ürün olan tiftiğin elde edildiği Ankara keçisi Ankara ve Konya illerine özgü bir keçi türüdür. Bölgede sığır da yetiştirilir.
İç Anadolu Bölgesi'nde sanayi fazla geliş­memiştir. Sanayi kuruluşlarının bir bölümün­de tarımsal ürünler işlenir. Bunlardan başlıca­ları un ve unlu ürünler, şeker, içki ve dokuma fabrikalarıdır. Bölgenin büyük kentlerinde savunma ve demiryolu sanayisi dallarında etkinlik gösteren ****lürji fabrikaları vardır. İç Anadolu Bölgesi'ndeki önemli sanayi kuru-luşlanndan biri de Kırıkkale ilindeki Orta Anadolu Rafinerisi'dir.
Bölge yeraltı kaynakları bakımından ol­dukça zengindir. Bor, cıva, demir, linyit ve lületaşı yatakları işletilir. Lületaşı çeşitli turistik eşyaların yapımında kul­lanılır. Tuz Gölü'ndeki tuzlalar Türkiye tuz üretiminin bir bölümünü karşılar.
Tarih boyunca ticaret ve askerlik açısından önem taşıyan yolların geçtiği bölgeden bugün de kara ve demiryolları geçer. Türkiye'nin çeşitli yörelerini ve kentlerini birbirine bağla­yan karayolları başta Ankara olmak üzere Sivas, Kayseri, Yozgat, Konya ve Eskişehir' de kavşak yapar. E-5 ve E-23 karayolları Ankara'da kesişir. İç Anadolu Bölgesi'nin neredeyse sınırlarını belirleyen demiryolları bölgeyi kuşatmış gibidir. Elmadağ ile Kırık­kale arasında önemli demiryolu kavşakların­dan biri olan Irmak İstasyonu yer alır. Anka­ra, Sivas, Kayseri ve Konya kentleri yakının­daki havaalanları bölgeyi ulusal ve uluslar­arası havayolu ulaşım ağlarına bağlar.
İç Anadolu Bölgesi doğal ve tarihsel değer­ler açısından da oldukça zengindir. Bölgede, Hititler'den Osmanlılar'a uzanan zengin tarih içinde, çeşitli uygarlıklarca yaratılmış birçok arkeolojik kent ve tarihsel yapıt bulunmakta­dır. Bunlar arasında Alacahöyük, Boğazköy, Çatalhöyük ve Gordion arkeolojik açıdan önem taşıyan ve kalıntıları günümüze kadar ulaşan yerleşim yerleridir
Niğde-Kayseri üçgeni içindeki Kapadokya bölgesi insan zekâsı ve becerisinin yarattığı görkemli yapıtlarıyla ünlüdür. İS 7. yüzyılda yoğun Arap saldırıları ve dinsel baskılar nedeniyle Hıristiyanlar bu yöreye göçmüş ve volkanik kayalardan oluşan bölgede kayaları oyarak yeraltı yerleşim yerleri oluşturmuşlar­dır. Bunlardan Nevşehir yakınlarındaki De-rinkuyu yeraltı kenti yedi katlı ve 85 metre derinliktedir. Bölümleri eğimli ve basamaklı koridorlarla birbirine bağlanan kentin en alt katında kilise, depolar, yatak odaları bulu­nur. Hava bacaları ve su sarnıçları gerekli hava ve suyu sağlayacak yeterliktedir. Göre­me vadisinin yamaçlarındaki peribacaları ve bunların içine oyulmuş mağara kiliseler hem doğal, hem de tarihsel açıdan ilgi çeken yerlerdir.
Bölgede yapılan kazı ve araştırmalarda ele geçen çeşitli buluntulardan bazıları Anadolu Medeniyetleri, Gordion, Alacahöyük, Boğaz­köy, Eskişehir Arkeoloji, Konya Arkeoloji, Kayseri Arkeoloji, Kültepe, Ürgüp ve Göre­me müzelerinde sergilenir.İç Anadolu Bölgesi'nin bazı yörelerindeorman içi dinlenme yerleri kurulmuş, doğal yaşamın ve çevrenin korunması, soyu tüken­mekte olan bazı yabanıl hayvanların üretilme­si amacıyla belirli alanlar ayrılmıştır. Bunların başlıcaları Bozdağ'daki yaban koyunu, Sultansazlığf ndaki su kuşları üretme istasyonlarıdır. Bölgenin doğal ve tarihsel değerlerinin korunması amacıyla bazı ulusal parklar da kurulmuştur. Bunlar Yozgat Çamlığı Milli Parkı, Boğazköy-Alaca-höyük Milli Parkı ve Göreme Tarihi Milli Parkı'dır. İç Anadolu Bölgesi'nde kaplıca turizmi açısından önem taşıyan birçok sıcak madensuyu kaynağı vardır. Bunların başlıca­ları ise Haymana, Çardak, Ilgın ve Kozaklı kaplıcaları ile Balıklı Çermik'tir.
İç Anadolu Bölgesi
Kuzeyinden Kuzey Anadolu, güneyinden Toros Dağları ile çevrili olan bölge, topoğrafik yönden Anadolu’nun ortasında bir çanak şeklindedir. Yer şekilleri ölçüt alınarak bölge 4 bölüme ayrılmıştır. Bunlar Konya Bölümü, Yukarı Sakarya Bölümü, Orta Kızılırmak Bölümü ve Yukarı Kızılırmak Bölümü’dür.
Yer şekilleri
Yüzölçümü bakımından 2. büyük bölge olan İç Anadolu’da yüksek ve uzun dağ sıraları bulunmaz. Ortalama yüksekliği 1000 m olan platolarla ovalar yaygındır. Bölgenin yüksekliği doğuya doğru artar.
UYARI : İç Anadolu Bölgesi’nde yağışların yetersiz olmasının nedeni çevresindeki yüksek dağlardır.
Dağlar : Bölgede orojenik ve volkanik dağ sıraları bulunur. Bunlar Akdağlar, Hınzır ve Tecer Dağları’dır. Elmadağı ve Sündiken gibi dağ kuşaklarının yükseltisi fazla değildir. Erciyes, Hasan Dağı, Melendiz Dağı, Karacadağ ve Karadağ bölgenin sönmüş volkanlarıdır.
Ovalar : Ankara, Eskişehir, Kayseri ve Konya bölgenin önemli ovalarıdır.
Platolar : Yer şekilleri sade olan bölgede Haymana, Cihanbeyli, Obruk, Orta Kızılırmak, Bozok ve Yazılıkaya platolarının yüksekliği 1000 metreyi bulur. Kireçtaşlarından oluşmuş bu platolarda karstik şekillerden obruk yaygın olarak görülür.
Akarsular ve Göller
Akarsular : Kızılırmak ve Sakarya Nehri ile Zamantı Çayı denize ulaşan önemli akarsulardır. İç Anadolu’nun güneyinde Tuz Gölü, Konya, Develi ve Afyon kapalı havzalarında çok sayıda kısa boylu akarsu boşalır.
Göller : Tuz Gölü, Eber, Akşehir, Çavuşçu, Seyfe Gölleri tektonik oluşumlu başlıca göllerdir. Acıgöl ve Meke Tuzlası Gölleri volkanik oluşumludur. Bölgedeki en büyük baraj gölü Kızılırmak üzerindeki Hirfanlı’dır.
İklim
Çevresindeki yüksek dağların etkisi ile deniz etkilerine kapalı olan bölgede iklim karasallaştığından ılıman karasal (step) iklim özellikleri görülür. Kış mevsimi Doğu Anadolu’daki kadar sert geçmez. Ancak doğuya doğru iklim sertleşir. Yaz mevsimi odlukça sıcak geçer. Yağış miktarı en az olan bölgedir. Tuz Gölü ve çevresi Türkiye’nin en az yağış düşen yöresidir. Bölgenin kuzeyine doğru yağışlar biraz artar.
Doğal Bitki Örtüsü
Doğal bitki örtüsü yazın kuruyan ot topluluklarının oluşturduğu bozkırdır. Yağışların azlığı ve ormanların çok tahrip edilmiş olması nedeniyle antropojen bozkırlar geniş yer kaplar. Akarsu kıyılarında kavak ve söğüt ağaçları yoğunlaşır. Yozgat, Akdağlar’da ve Sündiken Dağları’nda bölgenin en geniş ormanları yer alır. Ancak mevcut ormanlar bölgenin sadece %7’lik bir bölümünü kaplar.
Nüfus ver Yerleşme
Marmara’dan sonra en kalabalık bölgedir. Genişliğine oranla az nüfusludur. Nüfusun büyük bölümü su kaynaklarının daha bol olduğu, bölge kenarındaki dağ eteklerinde toplanmıştır. En yoğun nüfuslanan bölüm ulaşım yollarının kavşağında olan ve endüstrinin geliştiği Yukarı Sakarya’dır. En az nüfuslanan bölüm ise yüksek, engebeli ve iklimi sert olan Yukarı Kızılırmak’tır. Tuz Gölü çevresi Türkiye’nin en tenha yeridir. Kırsal kesimde evlerin bir arada olduğu toplu yerleşmeler yaygındır.
İller
Aksaray, Ankara, Çankırı, Eskişehir, Karaman, Sivas, Kayseri, Kırıkkale, Kırşehir, Konya, Nevşehir, Niğde, Yozgat
Ekonomik Özellikler
Tarım
Bölgenin ekonomisi tarıma dayanır. Ekili-dikili arazi bölgenin yaklaşık üçte birini kaplar. Nadasa bırakılan arazi fazladır. Yaz kuraklığı tarımsal faaliyetleri sınırlandırır. Erozyon nedeniyle tarımsal faaliyetler olumsuz etkilenir. Bölgenin iklimi tahıl tarımını yaygınlaştırır. Sulama yapılamayan alanlarda tahıl tarımı ön plandadır. Arpanın %39’u, buğdayın %31’i bu bölgede üretilir.
Tarım Ürünleri
Tahıllar : En önemli buğday ve arpa üretim alanı Konya Ovası’dır. Burayı Ankara, Yozgat ve Kayseri takip eder.
Baklagiller : Nohut, fasulye, yeşil mercimek gibi baklagillerin üretimi önemlidir. Bu ürünler üretimde ilk sırayı alır. Konya ve Yozgat mercimek üretiminde birinci sırada gelir.
Patates : Üretiminde bölge ilk sırayı alır. Niğde ve Nevşehir’de üretilir. Buralardaki volkanik arazi patatesin büyümesi açısından çok elverişlidir.
Şekerpancarı : Sulama yapılan yerlerde özellikle Konya, Eskişehir ve Aksaray’daki tarım alanlarının büyük bölümü şekerpancarına ayrılmıştır.
Sebze : Sulamanın yaygın olmayışı sebze tarımını olumsuz etkilemiştir. Sulanabilen yerlerdeki sebze üretimi yetersiz kalmaktadır.
Meyve : Volkanik alanlarda bağcılık gelişmiştir. Kayısı gibi meyve üretimi yaygındır.
Hayvancılık
Kurak iklimi, bitki örtüsünün bozkır olması ve düzlüklerin geniş yer kaplaması küçükbaş hayvancılığı yaygınlaştırır. Tiftik keçisinin %78’i bu bölgede beslenir. Torosların İç Anadolu’ya bakan yamaçlarında yaygındır: Özellikle Konya başta olmak üzere Karaman, Kayseri ve Sivas’ta karaman ırkı koyun beslenir. En çok koyun beslenen bölge olan İç Anadolu’da mera hayvancılığı yaygındır. Kırsal kesimde ailenin ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik beslenen büyükbaş hayvanların sayısında son yıllarda artış olmuştur. Bölgede kümes hayvancılığı ile arıcılık (Toros yamaçlarında) da gelişmiştir.
Ormancılık
Yağışların çok az olduğu ve ormanların tahrip edildiği İç Anadolu Bölgesi’nde ormanlar çok dar bir alanda görülür. Ormanlar daha çok Sündiken Dağları ve Akdağlar’da bulunur ve bölgenin sadece %7’lik bölümünü kaplar. Bu nedenle bölgede ormancılık gelişmemiştir.
Madenler ve Enerji Kaynakları
Madenler : Eskişehir’de bor ve borasit, Ankara’da manganez, Kayseri’de demir çıkarılır. Tuz Gölü, Çankırı, Kırşehir ve Sivas’ta tuz üretimi yapılır.
Enerji Kaynakları : Ankara’da linyit çıkarılır.
Enerji Üretim Tesisleri : Enerji üretimi fazla değildir. Ankara Çayırhan ve Sivas Kangal’da linyitle çalışan termik santraller kuruludur. Sarıyar, Gökçekaya, Hirfanlı ve Kesikköprü önemli hidroelektrik santralleridir.
Endüstri
Başlıca endüstri tesisleri şunlardır :
Şeker : Eskişehir, Ankara, Konya, kayseri, Sivas, Niğde
İçki : Ankara, Nevşehir, Yozgat
Lokomotif : Eskişehir
Vagon – Demiryolu Malzemesi : Sivas
Uçak : Eskişehir, Ankara
Silah : Kırıkkale
Çelik : Kırıkkale
Petrol Rafinerisi : Kırıkkale
Pamuklu Dokuma : Eskişehir, Ereğli, Karaman, Kayseri ve Nevşehir
Madeni Eşya : Kayseri
Ulaşım
Topoğrafyasının fazla engebeli olmaması nedeniyle kara ve demiryolu ağının en çok geliştiği bölgedir. Demiryolu ağı tüm bölgelerle bağlantıyı sağlayacak durumdadır. Ankara, Eskişehir, Kayseri ve Sivas önemli yolların kavşağı durumundadır. Ayrıca bölgede Ankara, Eskişehir, Konya ve Sivas’ta havaalanı bulunmaktadır.
Turizm
Bölgenin çok çeşitli medeniyetlere ev sahipliği yapmış olması nedeniyle tarihi turizm açısından zengindir. Neolitik döneme ait yerleşmeler, Hititler’den kalma çeşitli eserler önemli turizm çekicilikleridir. Kayseri, Nevşehir, Niğde arasındaki Kapadokya Yöresi’nde peribacası oluşumları, yer altı kentleri ve kiliseler turizm bakımından önem taşıyan yerlerdir. Konya, Selçuklu eserleri ve Mevlana Müzesi ile turizmin geliştiği bir merkezdir. Ayrıca Eskişehir, Ankara, Konya, Niğde ve Kayseri’de kaplıca turizmi önem taşımaktadır.
Bölgenin Ülke Ekonomisindeki Yeri
İç Anadolu Türkiye’nin gelişmişlik açısından 3. büyük bölgesidir. Aşağıda bölge ekonomisinde önemli yer tutan ürün ve ekonomik faaliyet türlerinin listesi verilmiştir.
Arpa
Şekerpancarı
Baklagiller
Buğday
Yapağı
Hayvancılık
Fiziki Özellikleri ve Ovaları
Fiziki özellikleri::Türkiye'nin tam ortasında yer alan bölge kapladığı alan bakımından Doğu Anadolu Bölgesinden sonra ikinci sırada gelmektedir. Anadolu'nun ortasında bir çanak görünümündedir.Bölge kuzeyden Karadeniz dağları ile Güneyden de Toros dağları ile çevrilmiştir. Bölge doğal ve beşeri özellikleri bakımından dört bölüme ayrılmaktadır :
a) Yukarı Sakarya Bölümü
b) Konya Bölümü
c) Orta Kızılırmak Bölümü
d) Yukarı Kızılırmak bölümü
Türkiye'nin yedi coğrafi bölgesinden biridir. Güneydoğu Ana­dolu dışında Türkiye'nin tüm bölgelerine komşu olan bölge, adını Anadolu'daki konu­mundan alır.
Doğuda Uzunyayla'dan batıda İçbatı Ana­dolu eşik alanına kadar uzanan İç Anadolu, kapladığı alan bakımın­dan, Doğu Anadolu'dan sonra ülkemizin en büyük ikinci bölgesidir. İç Anadolu Bölgesi' nin doğal sınırları, kuzeyde Kuzey Anadolu Dağlan'nın en içteki sıralarının güney etekle­rinden, güneyde ise Toroslar'ın kuzeye bakan yamaçlarından geçer. Kuzeyde Karadeniz, doğuda Doğu Anadolu, güneyde Akdeniz, batıda da Ege bölgelerine komşu olan İç Anadolu Bölgesi kuzeybatısında yer alan
Marmara Bölgesi ile de komşu olmakla birlik­te bu bölgeyle sınırı çok kısadır. Bu sınırlar içinde yaklaşık 151.000 km2'lik yüzölçümüyle Türkiye topraklarının yüzde 19'unu kaplar.
Tümüyle bölge sınırları içinde kalan iller Aksaray (1989'da il olmuştur), Kırıkkale, Kırşehir ve Nevşehir'dir. Merkezleri İç Ana­dolu Bölgesi'nde yer alan Sivas ilinin kuzey­doğu kesimi Karadeniz Bölgesi'ne, doğu ve güneydoğu kesimi Doğu Anadolu Bölgesi'ne, Kayseri ilinin bazı toprakları Doğu Anadolu ve Akdeniz bölgelerine, Niğde, Karaman ve Konya illerinin bazı kesimleri Akdeniz Bölge­si'ne, Eskişehir ilinin bazı toprakları Ege ve Karadeniz bölgelerine, Ankara, Çankırı ve Yozgat illerinin bazı kesimleri de Karadeniz Bölgesi'ne taşar. Çorum ilinin yaklaşık yarısı İç Anadolu Bölgesi sınırları içindedir. Mer­kezleri komşu bölgelerde olan Afyonkarahi-sar ve Tokat illerinin bazı toprakları da İç Anadolu Bölgesi'ne girer. İç Anadolu Bölge­si, Yukarı Kızılırmak, Orta Kızılırmak, Kon­ya ve Yukarı Sakarya bölümlerine ayrılır.
1985'te yapılan son sayım sonuçlarına göre bölge nüfusu yaklaşık 8,5 milyon kişidir. Bölge halkının yüzde 60'a yakını 10 binden çok nüfuslu 56 kentte yaşar. İç Anadolu Bölgesi'nin en büyük kenti, 2 milyonu aşan nüfusuyla başkent Ankara'dır. Bundan başka nüfusu 100-500 bin arasında beş, 50-100 bin arasında yedi, 10-50 bin arasında da 43 kent vardır. Bölgenin öbür başlıca kentleri Konya, Kayseri, Eskişehir, Kırıkkale, Sivas ve Aksa­ray'dır.
Doğal Yapı
İç Anadolu Bölgesi'nin yüzey biçimi, çevre­den ortaya doğru giderek alçalan yapısıyla yayvan bir çanağı andırır. Bu geniş bölgeyi coğrafi bakımdan Konya bölümü, Yukarı Sakarya bölümü, Orta Kızılırmak bölümü ve Yukarı Kızılırmak bölümü olarak dörde ayı­rarak inceleyebiliriz.
Bütünüyle kapalı ve geniş bir havza olan Konya bölümünü belirleyen başlıca yüzey şekilleri Cihanbeyli ve Obruk yaylaları ile Konya Ovası'dır. Burada ayrıca, sönmüş birer yanardağ olan Karacadağ ve Karadağ gibi tek tek bazı dağlar da yükselir. Türkiye'nin tahıl ambarı olarak nitelenen Konya Ovası, Konya kenti yakınından Ereğli kentinin kuzeydoğu­suna kadar uzanır. Ovanın kuzey kesiminde, rüzgâr aşındırması sonucunda oluşan kumul­lar Karapınar çevresine yarı çöl görünümü vermiştir.
Bölgenin Yukarı Sakarya bölümünün yü­zey şekillerini Türkmen Dağı, Sivrihisar Dağı ve kuzey sınırında Sündiken Dağları ile bun­ların arasındaki Eskişehir ve Yukarı Sakarya ovaları oluşturur. Ankara'nın doğusunda yer alan İdris Dağı ile Elma Dağı da bu bölümün başlıca yükseltileridir. Başlıca yüksek düzlük­ler ise Haymana Yaylası ile Yazılıkaya Yayla-sı'nın doğu kesimidir.
Çankırı'dan Toroslar'a kadar uzanan ve içine Kızılırmak yayını alan Orta Kızılırmak bölümünün güneyinde Kayseri ile Karaman arasında Erciyas, Melendiz ve Hasan dağları bir dizi oluşturarak yükselir. Erciyas Dağı'nın 3.917 metreye yükselen doruğu İç Anadolu Bölgesi'nin en yüksek noktasıdır. Karadeniz Bölgesi ile Doğu Anadolu Bölgesi arasına sokulmuş olan Yukarı Kızılırmak bölümü bölgenin en dağlık yeridir. Burada dağ sıraları güneybatı kuzeydoğu doğrultusunda birbirine paralel uzanır. Bu bölümdeki başlıca yükselti­ler Akdağlar, Tecer, Çamlıbel ve Hınzır dağlarıdır.
İç Anadolu Bölgesi'nden kaynaklanan sula­rın çoğu Kızılırmak ve Sakarya ırmakları aracılığıyla Karadeniz'e akar. Çekerek Irma-ğı'nın suları da Yeşilırmak'a katılarak Kara­deniz'e ulaşır. Uzunyayla yöresinden kaynak­lanan sular Zamantı Irmağı'nın bölge sınırları dışında katıldığı Seyhan Irmağı aracılığıyla Akdeniz'e ulaşır. Bölgenin doğu kesiminden kaynaklanan Çaltı ve Tohma suları ise Fırat Irmağı aracılığıyla Basra Körfezi'ne dökülür. Bu akarsulardan bazılırı, eski jeolojik çağlar­da yerkabuğunun oluşması sırasında kırılarak çöken alanlarda akmaktadır. İç Anadolu Böl­gesi'nin yüksek kesimlerinden kaynaklanan bazı küçük akarsular lise denize ulaşamaz ve kapalı havzalara yönejir. Bölgenin alçak yöre­lerinde bulunan bu kapalı havzaların en çukur kesimlerinde akarsular ya bir göl ya da bir bataklık oluşturur. Bıjı akarsuların en önemli­leri Çumra yöresi ile| Konya Ovası'nın batı kesiminin sulanmasında yararlanılan Çarşam­ba Çayı'dır.
İç Anadolu Bölgesi'nde Türkiye'nin ikinci büyük gölü olan Tua Gölü ile Tuzla, Seyfe, Çavuşçu ve Akşehin gölleri yer alır. Eber Gölü'nün doğu kesilin bölge sınırları içinde­dir. İç Anadolu BrJlgesi'nde tarım yapılan toprakları sulama ve] enerji üretimi amacıyla kurulan birçok barajın ardında suların birik­mesiyle oluşan bazı iyapay göller de vardır. Bunların en önemlisi Hirfanlı baraj gölüdür.
İklim ve Bitki Örtüsü
İç Anadolu Bölgesi kara ikliminin etkisi altındadır. Doğusunda dağlık ve yüksek Doğu Anadolu Bölgesi'nin yer alması; güney, batı ve kuzey kesimlerini kuşatan dağlık alanların denizle olan etkileşimi kesmesi bölgede kara ikliminin egemen olmasına yol açar. Yazların sıcak ve kurak geçtiği bölgede kışlar oldukça soğuk ve kar yağışlıdır. Doğu Anadolu Böl-gesi'ne komşu olan Yukarı Kızılırmak bölü­mü bölgede kışların en soğuk olduğu kesim­dir. Bazı kışlar Sivas'ta hava sıcaklığının —34°C'ye kadar düştüğü saptanmıştır. Bölge­nin öteki kesimlerinde kar yağışlı günlerin sayısı yılda ortalama 10 gün, yerin karla örtülü olduğu günlerin sayısı 20-30 günken.
bu süre Sivas'ta iki aya kadar ulaşır. Bölge­nin ve Türkiye'nin en az yağış alan kesimi Konya bölümüdür. İç Anadolu Bölgesi'ndeki başlıca kentler, iç kesimlere oranla daha çok yağış alan ve su kaynaklan daha çok olan dağ etekleri boyunca yer alır. Doğuya doğru gidildikçe en yağışlı mevsim kıştan ilkbahara kayar.
İç Anadolu Bölgesi'nin doğal bitki örtüsü genellikle bozkır (step) görünümündedir. Bu bozkırlar, eskiden bölgede geniş yer kapladığı bilinen ormanların yok olmasıyla ortaya çık­mıştır. İç Anadolu Türkiye'nin orman açısın­dan en yoksul bölgelerinden biridir. Bölgeyi kuşatan dağların alçak kesimlerinde meşe, yüksek kesimlerinde de çam topluluklarına rastlanır.
Ekonomi
Bölge halkının önemli bir bölümü geçimini tarımdan sağlar. Başta buğday olmak üzere Türkiye'de en çok tahıl üretimi yapılan bölge İç Anadolu'dur. Bundan başka yetiştirilen başlıca tarla ürünleri şekerpancarı, patates, ayçiçeği, soğan, baklagiller ile fiğ başta olmak üzere yem bitkileridir. Pek fazla sebze yetişti­rilmeyen İç Anadolu Bölgesi'nde bağlar ile bahçeler oldukça geniş yer tutar. En çok üretilen meyveler üzüm ve elmadır.
İç Anadolu Bölgesi'nde yaygın biçimde koyun ve keçi yetiştirilir. Değerli bir hayvan­sal ürün olan tiftiğin elde edildiği Ankara keçisi Ankara ve Konya illerine özgü bir keçi türüdür. Bölgede sığır da yetiştirilir.
İç Anadolu Bölgesi'nde sanayi fazla geliş­memiştir. Sanayi kuruluşlarının bir bölümün­de tarımsal ürünler işlenir. Bunlardan başlıca­ları un ve unlu ürünler, şeker, içki ve dokuma fabrikalarıdır. Bölgenin büyük kentlerinde savunma ve demiryolu sanayisi dallarında etkinlik gösteren ****lürji fabrikaları vardır. İç Anadolu Bölgesi'ndeki önemli sanayi kuru-luşlanndan biri de Kırıkkale ilindeki Orta Anadolu Rafinerisi'dir.
Bölge yeraltı kaynakları bakımından ol­dukça zengindir. Bor, cıva, demir, linyit ve lületaşı yatakları işletilir. Lületaşı çeşitli turistik eşyaların yapımında kul­lanılır. Tuz Gölü'ndeki tuzlalar Türkiye tuz üretiminin bir bölümünü karşılar.
Tarih boyunca ticaret ve askerlik açısından önem taşıyan yolların geçtiği bölgeden bugün de kara ve demiryolları geçer. Türkiye'nin çeşitli yörelerini ve kentlerini birbirine bağla­yan karayolları başta Ankara olmak üzere Sivas, Kayseri, Yozgat, Konya ve Eskişehir' de kavşak yapar. E-5 ve E-23 karayolları Ankara'da kesişir. İç Anadolu Bölgesi'nin neredeyse sınırlarını belirleyen demiryolları bölgeyi kuşatmış gibidir. Elmadağ ile Kırık­kale arasında önemli demiryolu kavşakların­dan biri olan Irmak İstasyonu yer alır. Anka­ra, Sivas, Kayseri ve Konya kentleri yakının­daki havaalanları bölgeyi ulusal ve uluslar­arası havayolu ulaşım ağlarına bağlar.
İç Anadolu Bölgesi doğal ve tarihsel değer­ler açısından da oldukça zengindir. Bölgede, Hititler'den Osmanlılar'a uzanan zengin tarih içinde, çeşitli uygarlıklarca yaratılmış birçok arkeolojik kent ve tarihsel yapıt bulunmakta­dır. Bunlar arasında Alacahöyük, Boğazköy, Çatalhöyük ve Gordion arkeolojik açıdan önem taşıyan ve kalıntıları günümüze kadar ulaşan yerleşim yerleridir
Niğde-Kayseri üçgeni içindeki Kapadokya bölgesi insan zekâsı ve becerisinin yarattığı görkemli yapıtlarıyla ünlüdür. İS 7. yüzyılda yoğun Arap saldırıları ve dinsel baskılar nedeniyle Hıristiyanlar bu yöreye göçmüş ve volkanik kayalardan oluşan bölgede kayaları oyarak yeraltı yerleşim yerleri oluşturmuşlar­dır. Bunlardan Nevşehir yakınlarındaki De-rinkuyu yeraltı kenti yedi katlı ve 85 metre derinliktedir. Bölümleri eğimli ve basamaklı koridorlarla birbirine bağlanan kentin en alt katında kilise, depolar, yatak odaları bulu­nur. Hava bacaları ve su sarnıçları gerekli hava ve suyu sağlayacak yeterliktedir. Göre­me vadisinin yamaçlarındaki peribacaları ve bunların içine oyulmuş mağara kiliseler hem doğal, hem de tarihsel açıdan ilgi çeken yerlerdir.
Bölgede yapılan kazı ve araştırmalarda ele geçen çeşitli buluntulardan bazıları Anadolu Medeniyetleri, Gordion, Alacahöyük, Boğaz­köy, Eskişehir Arkeoloji, Konya Arkeoloji, Kayseri Arkeoloji, Kültepe, Ürgüp ve Göre­me müzelerinde sergilenir.İç Anadolu Bölgesi'nin bazı yörelerindeorman içi dinlenme yerleri kurulmuş, doğal yaşamın ve çevrenin korunması, soyu tüken­mekte olan bazı yabanıl hayvanların üretilme­si amacıyla belirli alanlar ayrılmıştır. Bunların başlıcaları Bozdağ'daki yaban koyunu, Sultansazlığf ndaki su kuşları üretme istasyonlarıdır. Bölgenin doğal ve tarihsel değerlerinin korunması amacıyla bazı ulusal parklar da kurulmuştur. Bunlar Yozgat Çamlığı Milli Parkı, Boğazköy-Alaca-höyük Milli Parkı ve Göreme Tarihi Milli Parkı'dır. İç Anadolu Bölgesi'nde kaplıca turizmi açısından önem taşıyan birçok sıcak madensuyu kaynağı vardır. Bunların başlıca­ları ise Haymana, Çardak, Ilgın ve Kozaklı kaplıcaları ile Balıklı Çermik'tir.
Moderatör tarafında düzenlendi:
