Uzman SühaN
Administrator
Zekatımı kime vermeliyim ?
Zekat malın canının sigortasıdır.İslamın beş şartından biri olan zekat ,belirli bir malın bir kısmının Allah rızası için ihtiyaç sahiplerine dağıtılmasıdır.Belli bir miktarda zengin olan her kişi zekat vermelidir.Zekat zenginliğin borcudur.Peki zekat kimlere verilir,kimlere verilmez ? Gündemde olan ve bir çok müslümanın merak ettiği konulardan biri olan zekatın kimlere verilmesi gerektiği konusu hakkında araştırma yaptık.Konu ile ilgili ayrıntıları yazımızın devamın da bulabilirsiniz.Öncesi ; Fakir olduğunu sandığımız birine zekat verilir mi , Zekat kimlere verilir ve kimlere verilmez adlı konularımızı incelemenizi öneriyoruz.
İslamda önemli bir yeri olan ve yardımlaşmayı pekiştiren ibadetlerden biri olan zekat ,kişinin malını,canını,sevdiklerini bu dünyada koruduğu gibi aynı zamanda kabir azabından ve ölüm anında görülen azaptan korur,günahlardan arındırır,temize çıkarır.Zekat verme konusu kuranı kerimde geçmektedir.Her müslümanın vermesi gerekir.Zekat vermek yükümlülüğü bulunan lar genelde ev ahalisine vermek ister.Annesine,babasına,kardeşine,teyzesine vs.Bu isteğin dinen bir sakıncası olup olmadığını merak ederler.Bizde bu konuya açıklık getirmek için bir araştırma yaptık.Zekat kimlere verilir,kimler zekat verebilir,zekat vermenin faziletleri,zekat hakkında bilgiler ,merakınızı aydınlatacak detayları hocalarımızdan derleyerek sizlerle sahih kaynaklardan paylaşıyoruz.Zekat ile ilgili sorularınızı bizlere bu başlık altından yöneltebilir,en kısa zamanda yanıt alabilirsiniz.
Kur’an-ı Kerim’de “Namazı dosdoğru kılın, zekâtı verin...” (Bakara, 2/43, 110; Hac, 22/78; Nur, 24/56; Mücadele, 58/13; Müzzemmil, 73/20); “Onların mallarından, kendilerini temizleyeceğin, arıtıp yücelteceğin bir sadaka al ve onlar için dua et; çünkü senin duan onlara huzur verir. Allah işitendir, bilendir.” (Tevbe,9/103) buyrulmaktadır.
Zekât kimlere farzdır?
Müslüman, hür, akıllı, büluğ çağına erişmiş olması; borcundan ve aslî ihtiyaçlarından fazla hakikaten ya da hükmen artıcı mahiyette yani kazanç sağlayıcı nitelikte ve üzerinden bir yıl geçmiş nisap miktarı mala sahip olması gerekir.
Zekât kimlere verilmez?
Zekât ve fitrenin, Tevbe suresinin 60. Ayetinde sayılanlar dışında kalan kişi ve kuruluşlara verilmesi caiz değildir. Ayrıca zekât verilecek kişi, bu şartları taşısa bile zekât mükellefleri;
Ana, baba, büyük ana ve büyük babalarına,
Oğul, oğlan çocukları, kız, kızın çocukları ve bunlardan doğan çocuklarına,
Müslüman olmayanlara,
Karı – koca birbirlerine, Zekât veremez.
ZEKAT KİMLERE VERİLİR ?
Zekatın verileceği kimseler Kur’an-ı Kerim’de belirtilmiştir. Bunlar; fakirler, miskinler, zekat toplamakla görevlendirilen memurlar, müellefe-i kulub adı verilen kalpleri İslam’a ısındırılmak istenen kimseler, esaretten kurtulacaklar, borçlu düşenler, Allah yolunda cihada koyulanlar ve yolda kalmış olanlardır (Tevbe, 9/60).
Fakir ve miskin, temel ihtiyaçları dışında herhangi bir maldan nisab miktarına sahip olmayan kimsedir. Ancak temel ihtiyaçları dışında, ister artıcı (nami) vasıfta olsun ister artıcı vasıfta olmasın, herhangi bir maldan nisap miktarına sahip olan kimse fakir veya miskin kapsamında olmadığından ona zekat verilmez (İbnü’l-Hümam, Fethu’l-Kadir, Beyrut 1424/2003, II, 266).
Borçlu, kul hakkı olarak borcu olan ve borcunu ödeyeceği maldan başka nisab miktarı malı bulunmayan kimsedir (İbnü’l-Hümam, Fethu’l-Kadir, Beyrut 1424/2003, II, 268, 272).
Yolda kalmış kimse, sürekli yaşadığı yerde malı bulunsa bile, çıktığı yolculukta parasız kalıp parasına ulaşma imkanı bulamayan, başka bir deyişle, parasızlıktan yolda kalmış ve memleketine dönemeyen kimsedir. Bu kimseye, malının bulunduğu yere dönmesine ve dönünceye kadarki ihtiyaçlarını gidermesine yetecek kadar zekat verilebilir (Kasani, Bedaiu’s-Sanai, Beyrut 1406/1986, II, 43-46).
Zekât Kimlere Verilir
Zekât verilecek kimse ve yerlerle ilgili olarak Kur'an-ı Kerim'de şöyle buyuruluyor:
"Zekâtlar, Allah'tan bir farz olarak ancak yoksullara,düşkünlere, (zekât toplayan) memurlara, gönülleri (İslâm'a ısındırılacak) olanlara, (esirlik ve kölelikten kurtulmak isteyen) esir ve kölelere, (borcuna karşılık malı olmayan) borçlulara, Allah yolunda olanlara, (harçlıksız kalmış) yolcuya mahsustur. Allah alîm ve hakîmdir." Tevbe:60
Buna göre zekât verilecek kimseler şunlardır:
1. Fakirler: Nisap miktarından az bir malı olan, dinen zengin sayılmayan kimselerdir.
2. Miskinler: Hiçbir şeyi olmayan kimselerdir. Bunlar fakirlerden daha düşkün durumda olanlardır.
3. Borçlular: Borcundan fazla nisap miktarı malı bulunmayan ve borcunu ödeyemeyecek durumda olan kimselerdir.
4. Yolcular: Memleketlerinde malı olduğu halde, memleketinden uzak düşüp yolda parasız kalan, elinde bir şey bulunmayan kimselerdir. Bunlara, memleketlerine gidebilecek kadar zekât verilebilir. Memleketine gidecek kadar
parası varsa bu gibilere zekât verilmez.
5. Allah Yolunda Olanlar: Bunlar, malı imkansızlığı sebebiyle savaşa katılamayanlar veya hac için yola çıkıp parasız kalanlar ile, işini gücünü bırakıp kendisini ilme veren kimselerdir. Kendilerine zekât verilebilen kimselerin her birine ayrı ayrı zekât verilebileceği gibi, yalnız birine de verilebilir.
Fakirlere zekât verirken şu sırayı gözetmek daha faziletlidir:
a) Önce fakir olan kardeşler,
b) Kardeş çocukları,
c) Amca, hala, dayı ve teyzeler,
d) Bunların çocukları,
e) Diğer mahremler,
f) Komşular
g) Meslektaşlar
h) Zekât verecek kişinin bulunduğu köy ve şehir halkı.
Bir kimse, kendi yakınları muhtaç durumda iken onları bırakıp başkalarına zekât verse, zekat borcunu ödemiş olmakla beraber sevabına nail olamaz.
Zekât, malın bulunduğu yerdeki fakirlere verilir,bir başka yere nakledilmesi mekruhtur. Ancak başka yerdeki yakınları ve ihtiyaç sahipleri varsa, nakledilmesi caiz olur. Zekât parasını günah yolunda harcayacak veya israf edecek olan kimselere vermek doğru değildir.
İslamda önemli bir yeri olan ve yardımlaşmayı pekiştiren ibadetlerden biri olan zekat ,kişinin malını,canını,sevdiklerini bu dünyada koruduğu gibi aynı zamanda kabir azabından ve ölüm anında görülen azaptan korur,günahlardan arındırır,temize çıkarır.Zekat verme konusu kuranı kerimde geçmektedir.Her müslümanın vermesi gerekir.Zekat vermek yükümlülüğü bulunan lar genelde ev ahalisine vermek ister.Annesine,babasına,kardeşine,teyzesine vs.Bu isteğin dinen bir sakıncası olup olmadığını merak ederler.Bizde bu konuya açıklık getirmek için bir araştırma yaptık.Zekat kimlere verilir,kimler zekat verebilir,zekat vermenin faziletleri,zekat hakkında bilgiler ,merakınızı aydınlatacak detayları hocalarımızdan derleyerek sizlerle sahih kaynaklardan paylaşıyoruz.Zekat ile ilgili sorularınızı bizlere bu başlık altından yöneltebilir,en kısa zamanda yanıt alabilirsiniz.
Kur’an-ı Kerim’de “Namazı dosdoğru kılın, zekâtı verin...” (Bakara, 2/43, 110; Hac, 22/78; Nur, 24/56; Mücadele, 58/13; Müzzemmil, 73/20); “Onların mallarından, kendilerini temizleyeceğin, arıtıp yücelteceğin bir sadaka al ve onlar için dua et; çünkü senin duan onlara huzur verir. Allah işitendir, bilendir.” (Tevbe,9/103) buyrulmaktadır.
Zekât kimlere farzdır?
Müslüman, hür, akıllı, büluğ çağına erişmiş olması; borcundan ve aslî ihtiyaçlarından fazla hakikaten ya da hükmen artıcı mahiyette yani kazanç sağlayıcı nitelikte ve üzerinden bir yıl geçmiş nisap miktarı mala sahip olması gerekir.
Zekât kimlere verilmez?
Zekât ve fitrenin, Tevbe suresinin 60. Ayetinde sayılanlar dışında kalan kişi ve kuruluşlara verilmesi caiz değildir. Ayrıca zekât verilecek kişi, bu şartları taşısa bile zekât mükellefleri;
Ana, baba, büyük ana ve büyük babalarına,
Oğul, oğlan çocukları, kız, kızın çocukları ve bunlardan doğan çocuklarına,
Müslüman olmayanlara,
Karı – koca birbirlerine, Zekât veremez.
ZEKAT KİMLERE VERİLİR ?
Zekatın verileceği kimseler Kur’an-ı Kerim’de belirtilmiştir. Bunlar; fakirler, miskinler, zekat toplamakla görevlendirilen memurlar, müellefe-i kulub adı verilen kalpleri İslam’a ısındırılmak istenen kimseler, esaretten kurtulacaklar, borçlu düşenler, Allah yolunda cihada koyulanlar ve yolda kalmış olanlardır (Tevbe, 9/60).
Fakir ve miskin, temel ihtiyaçları dışında herhangi bir maldan nisab miktarına sahip olmayan kimsedir. Ancak temel ihtiyaçları dışında, ister artıcı (nami) vasıfta olsun ister artıcı vasıfta olmasın, herhangi bir maldan nisap miktarına sahip olan kimse fakir veya miskin kapsamında olmadığından ona zekat verilmez (İbnü’l-Hümam, Fethu’l-Kadir, Beyrut 1424/2003, II, 266).
Borçlu, kul hakkı olarak borcu olan ve borcunu ödeyeceği maldan başka nisab miktarı malı bulunmayan kimsedir (İbnü’l-Hümam, Fethu’l-Kadir, Beyrut 1424/2003, II, 268, 272).
Yolda kalmış kimse, sürekli yaşadığı yerde malı bulunsa bile, çıktığı yolculukta parasız kalıp parasına ulaşma imkanı bulamayan, başka bir deyişle, parasızlıktan yolda kalmış ve memleketine dönemeyen kimsedir. Bu kimseye, malının bulunduğu yere dönmesine ve dönünceye kadarki ihtiyaçlarını gidermesine yetecek kadar zekat verilebilir (Kasani, Bedaiu’s-Sanai, Beyrut 1406/1986, II, 43-46).
Zekât Kimlere Verilir
Zekât verilecek kimse ve yerlerle ilgili olarak Kur'an-ı Kerim'de şöyle buyuruluyor:
"Zekâtlar, Allah'tan bir farz olarak ancak yoksullara,düşkünlere, (zekât toplayan) memurlara, gönülleri (İslâm'a ısındırılacak) olanlara, (esirlik ve kölelikten kurtulmak isteyen) esir ve kölelere, (borcuna karşılık malı olmayan) borçlulara, Allah yolunda olanlara, (harçlıksız kalmış) yolcuya mahsustur. Allah alîm ve hakîmdir." Tevbe:60
Buna göre zekât verilecek kimseler şunlardır:
1. Fakirler: Nisap miktarından az bir malı olan, dinen zengin sayılmayan kimselerdir.
2. Miskinler: Hiçbir şeyi olmayan kimselerdir. Bunlar fakirlerden daha düşkün durumda olanlardır.
3. Borçlular: Borcundan fazla nisap miktarı malı bulunmayan ve borcunu ödeyemeyecek durumda olan kimselerdir.
4. Yolcular: Memleketlerinde malı olduğu halde, memleketinden uzak düşüp yolda parasız kalan, elinde bir şey bulunmayan kimselerdir. Bunlara, memleketlerine gidebilecek kadar zekât verilebilir. Memleketine gidecek kadar
parası varsa bu gibilere zekât verilmez.
5. Allah Yolunda Olanlar: Bunlar, malı imkansızlığı sebebiyle savaşa katılamayanlar veya hac için yola çıkıp parasız kalanlar ile, işini gücünü bırakıp kendisini ilme veren kimselerdir. Kendilerine zekât verilebilen kimselerin her birine ayrı ayrı zekât verilebileceği gibi, yalnız birine de verilebilir.
Fakirlere zekât verirken şu sırayı gözetmek daha faziletlidir:
a) Önce fakir olan kardeşler,
b) Kardeş çocukları,
c) Amca, hala, dayı ve teyzeler,
d) Bunların çocukları,
e) Diğer mahremler,
f) Komşular
g) Meslektaşlar
h) Zekât verecek kişinin bulunduğu köy ve şehir halkı.
Bir kimse, kendi yakınları muhtaç durumda iken onları bırakıp başkalarına zekât verse, zekat borcunu ödemiş olmakla beraber sevabına nail olamaz.
Zekât, malın bulunduğu yerdeki fakirlere verilir,bir başka yere nakledilmesi mekruhtur. Ancak başka yerdeki yakınları ve ihtiyaç sahipleri varsa, nakledilmesi caiz olur. Zekât parasını günah yolunda harcayacak veya israf edecek olan kimselere vermek doğru değildir.
