VIII. Henry ve Eşleri (Boleyn Kızının Hikayesi)

sekizinci henry 8henry 8henry hayatı 8 henry hayatı 8
İngiltere tarihinin en ilginç kralı Sekizinci Henry , 1509`da 18 yaşında tahta çıkmıştı. Kral tarihe iktidar başarılarından çok, boşadığı eşleriyle geçti. Sekizinci Henry `nin krallığı pembe dizilere taş çıkartacak bir dönemdi. Evlenebilmek için Roma kilisesinden ve Katoliklikten bile kopmuştu. Blair `in Katolikliğiyle ilgili haberleri okuyunca Zeynep Dramalı`nın Tarihi Tersten Okumak isimli kitabındaki Sekizinci Henry ile ilgili renkli satırlarını hatırladım.

EVLENMEK İÇİN KATOLİKLİĞİ BIRAKTI
Sekizinci Henry tahta geçtiğinde kendisini rahat bir ortamda bulmuştu. Babası Yedinci Henry , uzun süredir karışıklık içinde bulunan İngiltere `yi bu durumdan kurtarmıştı. Yedinci Henry , Lancaster ve York hanedanlarının 1455-1485 yılları arasındaki `Güller Savaşları`nı sona erdirerek, Tudor Hanedanı `nı kurmuştu Sekizinci Henry `nin ilk evliliği, Avrupa `nın en güçlü devleti olan İspanya `nın desteğini kazanmak için yapılmış siyasi bir evlilikti. Kralın ilk eşi ölen ağabeyi Arthur `un karısıydı. Kayınbiraderlerle, yengelerin evlenmesi yasak olduğundan bu evliliğin gerçekleşmesi için papadan özel izin alınmıştı. Kral zoraki evlendiği eşi, taht için erkek varis de vermeyince uzun süredir peşinden koştuğu Anne Boleyn `le evlenmek istedi . Ancak ortada ömür boyu süren Katolik nikahı vardı. Boşanmak için papanın özel izni gerekiyordu. Papa , kralın eşi Catherine d`Aragon `un Kutsal-Roma Cermen İmparatoru Şarlken `in teyzesi olduğu için Sekizinci Henry `nin 1527`deki boşanma müracaatını 6 yıl boyunca oyaladı.

YENİ BİR KİLİSE
Papa boşanma izni için Henry `i kendi mahkemesine çıkarmaya karar verince, ipler koptu. Cambridgeli ilahiyatçı Thomas Cranmer, krala üniversitelerdeki ilahiyatçılara başvurmasını tavsiye etti. İngiltere `deki Oxford ve Cambridge `in ardından Sorbonne ve Bologna üniversiteleri de kralın evliliğini geçersiz saydı. Kral , resmi bir boşanma olmadan 25 Ocak 1533`te Anne Boleyn ile gizlice evlendi. Cantenbury Başpispokosu Cranmer`in kralın evliliğini 23 Mayıs 1533`te geçersiz ilan ettiğinde kral Anne Boleyn ile 4 aylık evliydi. Papa , bu gelişmeler üzerine kralı aforoz etti. Fakat Ortaçağ `da Haçlı seferleri başlatan, kralları tayin eden papaların devri çoktan geçmişti. İngiltere Parlamentosu , kralı İngiltere kilisesinin önderi , papayı ise sadece Roma piskoposu olarak kabul etti. Papazlar krala bağlılık yemini edip, Katoliklikten vazgeçtiler. Ütopya `nın yazarı Başbakan Thomas More gibi karşı çıkanlar öldürüldü. Katolik manastırları kapatılıp, mallarına el konuldu. Roma `ya gönderilen paralar kralın hazinesine girdi. Aslında evlenmek işin bahanesiydi. Papalığın İngiltere `deki büyük servetine bu bahane ile el konulmuştu. İngiltere `de Katolik Kilisesi `ne ait olan topraklardan İngiliz asilleri faydalanma imkanı buldular. Kralın şahsi arzuları adına kurduğu Anglikan Kilisesi , İngiltere `nin merkezileşmesine büyük katkı sağlayıp, İngiliz olma bilincini kuvvetlendirdi.

HAZİN SON
Kral , Anne Boleyn ile evlenip, erkek çocuk sahibi olmak için papayla köprüleri atmıştı. Ancak Anne Boleyn de krala sadece Elizabeth isimli bir kız çocuk verdi. Sekizinci Henry `nin çevresi hemen kralın Anne Boleyn `den boşanabilmesi için bahane üretmeye başladılar. Kraliçe 1536`da zina yapmakla suçlandı ve Lordlar Mahkemesi tarafından yargılanıp, idam cezasına çarptırıldı. Anne Boleyn `in öldürülmesinden 11 gün sonra, kral Jane Seymour ile evlendi. Jane Seymour , ileride Altıncı Edward olarak İngiliz tahtına geçecek olan çocuğu doğurdu. Ancak kendisi de doğumdan 12 gün sonra ölünce hemen krala eş aranmaya başlandı. Sekizinci Henry `nin yeni evliliği siyasi bir evlilik oldu. Kralın yakın çevresinden Thomas Cromwel, Kutsal Roma -Cermen İmparatorluğu `nun düşmanı olan Protestan Alman prenslerinin desteğini alabilmek için Sekizinci Henry `i Cleveli Anne ile evlendirdi. Henry `nin, resmini görerek evlenmeye karar verdiği Anne, İngiltere `ye geldiğinde durum kral için tam bir şoktu. Kraliçe çirkin ve görgüsüzdü. Evliliğe sebep olan Cromwel öldürüldü. İngiliz Kilise Meclisi , 1540`da kralın evliliğini geçersiz sayarak kralı kurtardı.

KRAL ÖLÜNCE EŞİ KURTULDU
Kral , dördüncü eşinden ayrılalı 20 gün geçmeden beşinci kez evlendi. Altmış yaşına gelmiş olan kralın beşinci eşi 18 yaşındaki Catherine Howard `dı. Kral yaşlı olduğu için söylentiler çıktı. Kral çileden çıkınca parlamento, 11 Şubat 1542`de kraliçenin iffetsiz birisi olduğuna ve öldürülmesi gerektiğine karar verdi. Catherine Howard `ın, kafasının kesilmesiyle beşinci evlilik de sona erdi . Sekizinci Henry `e eş dayanmamakta, ancak kral da evlenmeye doymamaktaydı. 12 Temmuz 1543`te evlendiği altıncı ve son eşi 31 yaşındaki Catherine Parr oldu. Evlilikleri kralın 1547`deki ölümüne kadar 4 yıl sürdü. Kralın ölümü son eşini öncekiler gibi hazin bir sondan kurtarmıştı.

KADINLARA İNCİL OKUMA HAKKI
Sekizinci Henry nin boşanma davasıyla Katolik ve Protestanlar ın yanında yeni bir dini görüş ortaya çıktı. Papalık ile dini ilişkilerin kesilmesine ve bazı reformların yapılmasına rağmen, Katolikliğe bağlılık bir süre sürdürüldü.
Henry aslında Protestanlığa karşıydı. 1521`de `Martin Luther e Karşı Yedi Sav isimli bir kitap yazarak, Luther i eleştirmiş, Papalık da krala bu görüşlerinden dolayı İmanın Savunucusu` ünvanını vermişti. Boşanma davası ise kralı hiç benimsemediği Protestanlığı destekler duruma getirdi. Ancak kral yalnız papa taraftarlarını değil, Protestanlar `ı da ezdi. Birçok Protestan yakıldı, Protestan öğreti yasaklandı. Kral milli bir Katoliklik oluşturmaya çalıştı.

Sekizinci Henry `nin yaptığı en önemli reformlardan birisi kadınların İncil `i okuma hakkına kavuşmalarıydı. Kadınlar, daha önceleri İncil `i okumak bir tarafa, ellerini bile süremiyorlardı. Kralın ölümünden sonra kızı Mary `nin hükümdarlık zamanında Katoliklik tekrar ön plana çıktı. Birçok reformcu öldürüldü. Halk arasında Kanlı Mary olarak anılan Mary Tudor `un ölümünden sonra tahta geçen Büyük Elizabeth ise Anglikanlığı ülkeye yerleştirip, İngiltere Kilisesi `nin bağımsızlığını tekrar sağladı.

Anglikanlık, Katoliklik ile Protestanlık arasında ortak bir yol olarak nitelendirilir. Anglikanlık`ta tek bir ibadet ve öğreti yerine değişik düşünce grupları vardır. Anglikanlık, Protestanlık yönü ağır basanlar, Katoliklikliğiı önde tutan Anglo -Katolikler ve Broad Church olarak nitelendirilen iki görüşün katı yönlerini yumuşatmaya çalışanlar olmak üzere üç gruptan oluşur.

İSTEMEDİĞİ KIZI İNGİLTERE `Yİ DÜNYA GÜCÜ YAPTI
Sekizinci Henry , ağabeyi Arthur `un 1502`de ölümü ile birlikte tahtın varisi olmuştu. 1509`da babası ölünce, tahta çıktı. 1512`de Fransa `ya karşı İspanya `nın yanında savaşa girdi, ancak bir başarı kazanamadı. İngiltere politikası 1525`ten sonra ise aşırı güçlenen İspanya `ya karşı Fransa `yla birlikte hareket etti. Henry , 1542`deki Fransa -İspanya savaşında tekrar taraf değiştirerek İspanya `nın yanında yer aldı. Kral , İngiltere Kilisesi `nin Roma karşısında bağımsızlık kazanmasından sonra, hayatının kalan kısmını yeni kilisenin dini inançlarını belirlemekle geçirdi. Sekizinci Henry `nin 28 Ocak 1547`deki ölümünden sonra, tek oğlu Altıncı Edward tahta çıktı, ancak Edward çok yaşamadı . 1533`te öldü. Yerine, Henry `nin kız doğurduğu için annesini boşadığı Aragonlu Catherine `den olan kızı Mary Tudor geçti.

Kanlı Marry diye anılan Mary Tudor `un ölümünden sonra ise tahta Sekizinci Henry `nin üçüncü evliliğini yapabilmek için annesini öldürttüğü Elizabeth geçti. Annesi öldürülmeden önce bir gün kızının tahta geçeceğini haykırmıştı. Sekizinci Henry `nin tahta hiçbir zaman varis olarak düşünmediği kızı Elizabeth, İngiltere tahtına geçtikten sonra başarılı icraatıyla İngiltere `yi süper güç konumuna yükseltti.

İKİ KAFAM OLSA SİZİNLE EVLENİRDİM
Hayatı boyunca altı evlilik yapan Sekizinci Henry , biri hariç istediği bütün kadınları elde etmişti. Çok arzuladığı, ancak elde edemediği kadın, kraliyet ressamı Holbein`i gönderip yaptırttığı resmini ölümüne kadar başucundan ayırmadığı Milano Prensesi Christina `ydı.

Henry , beyaz tenli, açık mavi gözlü , kül sarısı saçlı ve küçük çeneli Christiana `ya üçüncü karısı Jane Seymour öldükten sonra evlenme teklif etmiş, ancak kralın başı kesilerek öldürülen ikinci eşi Anne Boleyn in feci sonunu bilen Christina ise, İki başım olsaydı sizinle evlenirdim` diyerek, Sekizinci Henry `i reddetmişti.

Erhan Afyoncu