Ukrayna Hakkında Herşey
ukrayna şehirleri ukrayna isimleri şehir isimleri bayan
Slogan: Воля, злагода, добро
Ukrayna'nın şerefi henüz yok olmadı, özgürlüğü de
Ulusal marş: Ще не вмерла Україна,ні воля
Şçe ne vmerla Ukrayina,ni volya
Başkent Kiev
50°27′ N 30°30′ E
En büyük şehir Kiev
Resmi dil Ukrayna dili
Devlet
Cumhurbaşkanı
Başbakan Yarı başkanlık sistemli
cumhuriyet
Viktor Yuşçenko
Yuliya Timoşenko
Bağımsızlık
Tarih SSCB'den ayrılma
24 Ağustos 1991
Yüzölçümü
• Toplam
• Su (%)
603,700 km² (43'cü)
0
Nüfus
• 2007 tahmini
• 2003 sayımı
• Yoğunluk
- 46,299,862 (-)
47,000,085 (25'ci)
78/km² (92'ci)
GSMH (SAGP)
• Toplam
• Kişi başına 2005 tahmini
338.5 milyar $ (28'ci)
3,000 $ (87'nci)
Para birimi Grivna (UAH)
Saat dilimi
• Yaz saati (UTC+2)
(UTC+3)
İnternet alan adı .ua
Telefon kodu +380
Ukrayna (Ukraynaca: Україна, Ukrayina, /Ukrɑinɑ/), Doğu Avrupa'da ülke. Doğusunda Rusya, kuzeyinde Beyaz Rusya, batısında Polonya, Slovakya ve Macaristan, güneybatısında Romanya ve Moldova, güneyinde Karadeniz ve Azak Denizi, güneydoğusunda yer alır. Kiev kenti Ukrayna'nın başkentidir.
Coğrafya
Önemli şehirleri:Kiev,Kharkov,Lviv,Donetsk,Odessa limanı.
Kırım'da: Akmescit, Alupka, Aluşta, Bahçesaray, Canköy, Eski Kırım, Kezlev (Gözleve), Karasubazar, Kefe, Kerç, Orkapı, Sudak, Yalta, Yedikuyu ve Sivastopol Krovzki
İklimi
Ukrayna ılıman bir iklim kuşağında yer alır
Tabii Kaynaklar
Mâdenler: Ukrayna; manganez cevheri bakımından dünyânın en zengin bölgelerindendir Ayrıca önemli miktarda demir cevheri vardır
Tarih
Ukrayna ismi, Eski İslav Dili'nde "sınır ülkesi" manasına gelmektedir; ancak şimdi bilimsel çevrelerde başka görüşler de mevcuttur. Ukrayna, Slavlar'dan önce sırayla İskitler, Hunlar, Hazarlar, Kıpçaklar ve Altınordu Devleti tarafından kontrol edilmiştir. Günümüzde Ukrayna'nın başkenti olan Kiev 9. yüzyılın ortalarına kadar Hazar Hanlığı'nın bir parçasıydı. 860 yılı civarında Viking kralı Rurik'in kumandanları tarafından Hazarların elinden alındı ve Kiev Knezliği'nin bir parçası oldu. 14. yüzyılda Ukrayna topraklarının doğu kısmı Kiev dahil Litvanya Grandüklüğü'nün eline geçti. Batı kısımlar ise Lehistan Krallığının bir parçası haline geldi.16. yüzyıl ortalarında Dinyeper nehri boylarındaki Zaporizya bölgesinde yaşayan bazı gruplar örgütlenerek devletimsi bir birlik oluşturdular. Kendilerine Kazak adını veren bu savaşçı insanlar Lehistan, Osmanlı Devleti ve Çarlık Rusyası'nı talan ederek geçimlerini sağlıyorlardı. 1648 yılında Bohdan Khmelnytsky'nin önderliğindeki Kazaklar Lehistan'a karşı büyük bir ayaklanma çıkardılar. Rusya'nın desteğiyle çıkarttıkları bu ayaklanmada başarılı olan Kazaklar Lehistan'dan özerklik kazanarak Zaporizya'da tarihteki ilk Ukrayna devleti olan [[Kazak Atamanlığı]'nı kurdular. 17. yüzyılın ikinci yarısında bu bölge Lehistan, Osmanlı Devleti ve Çarlık Rusyası arasında büyük çekişmelere sahne oldu. Ancak Lehistan ve Osmanlı Devleti'nin zayıflaması üzerine bu durumdan Rusya karlı çıktı. 18. yüzyılın sonunda Lehistan'ın parçalanması sonucu Rusya Ukrayna'nın büyük bir bölümüne el koydu.
I. Dünya Savaşı'ndan sonra 1919 yılında Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti kuruldu. Bu cumhuriyet 1922 yılında Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'ne katıldı. II. Dünya Savaşı başladıktan sonra 22 Haziran 1941 tarihinde Alman Wehrmacht birlikleri Sovyetler Birliğine girdiler. İşgal döneminde 5-8 milyon civarında Ukraynalı yaşamını kaybetti. 500 bin civarında Yahudi öldürüldü.
Ukrayna'nın Sovyet dönemi tarihindeki en önemli olaylardan birisi de 16 Nisan 1986 tarihindeki Çernobil reaktör kazasıdır. Bu kazadan dolayı ortaya çıkan radyoaktif serpinti 350.000 kişinin olay bölgesinden uzaklaştırılmasına neden oldu. 8 Aralık 1991 tarihinde Beyaz Rusya, Rusya ve Ukrayna ortak bir karar alarak Sovyetler Birliği'ni resmen ortadan kaldırmaya karar verdiler. Bağımsız Devletler Topluluğu ilan edildi ve Ukrayna bağımsız bir devlet haline geldi. 2004 yılında Ukrayna tartışmalı bir devlet başkanlığı seçimi yaşadı. Turuncu Devrim adı verilen protestolar sonucu seçimler yenilendi ve Viktor Yuşçenko devlet başkanı seçildi.
Etnik Köken
Bilimsel açıdan en yaygın olarak kabul edilen görüş, Ukrainlerin, Rusların ve Belorusların (Beyaz Rusların), tahminen 14-16. yüzyıllarda Doğu İslav Kavimlerinden kaynaklanmış olmaları şeklindedir. Öte yandan Sovyet kaynakları ve günümüz Rusya Federasyonunda kabul edilen kaynaklar, Ukraynalıların ve Belorusların, Ruslardan geldiklerini söyler. Ancak 8-9. yüzyıllarda kurulan, merkezi çağdaş Ukrayna'nın başkenti Kiev'de bulunan ve sonradan Kiev Rus Devleti adı verilen devlette eski İslav Kavimlerinin temsilcilerinin yaşadıkları bir gerçektir ve mevcut vakayinamelerde millet olarak Rus, Ukraynalı adı geçmiyor. Aynı zamanda günümüz Ukrayna'sında yaygın kaynaklar aslında Rusların Ukraynalılardan kaynaklandığını iddia eder; yaklaşık 14. yüzyıla kadar varlığını sürdüren Eski Kiev Rus devletinde yaşayan halk, Ukraynalılarmış; Moğollar geldikten sonra Ukraynalılar'ın çoğu Kiev'i terk edip, Kuzeye doğru göç etmeye başlamış ve sonra, yeni bir devletin başkenti olacak Moskova adlı bir kenti kurmuşlar; yeni devletin adı, Moskova Rus Devleti, sonra Rus Çarlığı sonra da Rus İmparatorluğudur. Yani bu görüşe göre, günümüzde Moskova'da ve etrafında yaşayan halk, Kiev'den gelen Ukrayna kökenli halkmış; Kiev'de ve Ukrayna'da günümüzde yaşamakta olan halk ise, Ukraynalı ve Moğol-Tatar karışımıymış diye bir görüş de yaygındır. Ancak hem Rusyada hem de Ukraynada resmi düzeyde kabul edilen görüşler, siyasal tutumdan ve devletin menfaatlerinden kaynaklanmaktadır; gerçek şudur: Rusların mı Ukraynalıların mı daha eski bir halk olduğunu, hangi dilin hangisinden kaynaklandığını tartışmak anlamsız bir şeydir, çünkü bu iki halkın (ve aynı zamanda Belorusların)ve dillerinin aynı kökeni vardır ve hiç biri bir öbüründen eski değildir. Ancak politika tarihe karışmaya çalışınca işte böyle 'tarihi teoriler' (ama aslında tarihe aykırıdır) ortaya çıkar.[kaynak belirtilmeli]
Ukraynalı kimliğini oluşturan etnik topluluklar şunlardır:
Ukrainler (% 73,8)
Ruslar (% 10,3)
Beyaz Ruslar (% 0,6)
Kırım Tatarları (% 7,5)
Moldovanlar (% 0,5)
Bulgarlar (% 0,2)
Macarlar (% 0,3)
Romenler (% 0,3)
Lehler (% 0,3)
Yahudiler (% 0,2)
Yunanlılar(% 0,2)
Ermeniler (% 0,2)
Tatarlar (Kazan Tatarları) (% 3)
Çingeneler (% 0,1)
Azeriler (% 0,3)
Gürcüler (% 0,1)
Almanlar (% 0,1)
Gagauzler (% 0,2)
Diğerleri (% 0,4)
Ekonomi
Tüm SSCB devletlerinde olduğu gibi Ukrayna'da da ekonomi ve üretimin bütün sektörleri başta Rusya olmak üzere diğer Sovyet Cumhuriyetlerine bağlıydı. 1991'de SSCB dağıldıktan sonra Ukrayna'da bir çok fabrika, işletme kalmıştı ancak yeni kurulan devletler derin ekonomik ve siyasal krizler yaşamakta oldukları için Sovyetler zamanındaki ilişkiler kesilmişti; işletmeler, fabrikalar çalışamıyordu. Yeni piyasa koşullarında ekonominin yeniden hayata dönüştürülmesi ve canlandırılması senelerce sürdü; haksız özelleştirme sonucu SSCB'den kalan fabrikaların çoğu yeni oligarşinin temsilcilerine neredeyse bedava satılmıştı. Şimdi Ukrayna'nın ekonomisi biraz da olsa canlanmış durumda, yavaş yavaş çalışmaktadır. Ukrayna'da maden kömürü rezervleri çoktur, ancak yeni teknolojilerin yetersizliği nedeniyle maden kömürü çıkarımı pek gelişmiş değil, ocaklarda sık sık gaz patlamaları meydana gelir. Başlıca ihracatlar, maden kömürü, büyük çaplı borular, hurda demir; Ukrayna'da tarım gelişmiştir ancak AB ve WTI (DTÖ) engelleri yüzünden tarım ürünleri fazla ihraç edilmiyor. Doğalgaz konusunda Ukrayna, tüm Avrupa gibi Rusya'ya bağlıdır; petrol konusunda da Rusya'ya ve Asya ülkelerine bağımlılık söz konusudur. Ukraynada sıradan vatandaşların yaşam düzeyi düşük; yoksul sayılabilen insanların sayısı, tüm nüfusun %30'u civarında. Aynı zamanda iktidar başında bulunanlar (oligarşi) çok zenginler. 2007-2008 başında enflasyon oranları yükselmiş (2007 - %17; Ocak 2008 - % 2,9).
Türkiye ile ilişkiler
Ukrayna ile ilişkilerimiz Sovyetlerin dağılmasıyla hız kazandı. Karşılıklı olarak ithalat ve ihracatta bulunan iki ülke yakın geçmişte gerçekleşen Turuncu devrimi ile de bu ilişkilere hız vermiştir. 2005 yılı verileri itibarıyle iki ülke arasındakı ticaret Ukrayna lehine fazla veriyor gibi gözüküyorsa da, Türkiye Ukrayna'dan ağırlıklı olarak hammadde almakta, buna karşılık da mamül ürün satmaktadır.
Siyâsî Hayat
Ukrayna'da en yüksek yasama organı Yüksek Meclistir Meclis üyeleri beş yılda bir yapılan seçimlerle belirlenir Yüksek Meclis Devlet Başkanı ve Bakanlar Kurulu üyelerini atar
Slogan: Воля, злагода, добро
Ukrayna'nın şerefi henüz yok olmadı, özgürlüğü de
Ulusal marş: Ще не вмерла Україна,ні воля
Şçe ne vmerla Ukrayina,ni volya
Başkent Kiev
50°27′ N 30°30′ E
En büyük şehir Kiev
Resmi dil Ukrayna dili
Devlet
Cumhurbaşkanı
Başbakan Yarı başkanlık sistemli
cumhuriyet
Viktor Yuşçenko
Yuliya Timoşenko
Bağımsızlık
Tarih SSCB'den ayrılma
24 Ağustos 1991
Yüzölçümü
• Toplam
• Su (%)
603,700 km² (43'cü)
0
Nüfus
• 2007 tahmini
• 2003 sayımı
• Yoğunluk
- 46,299,862 (-)
47,000,085 (25'ci)
78/km² (92'ci)
GSMH (SAGP)
• Toplam
• Kişi başına 2005 tahmini
338.5 milyar $ (28'ci)
3,000 $ (87'nci)
Para birimi Grivna (UAH)
Saat dilimi
• Yaz saati (UTC+2)
(UTC+3)
İnternet alan adı .ua
Telefon kodu +380
Ukrayna (Ukraynaca: Україна, Ukrayina, /Ukrɑinɑ/), Doğu Avrupa'da ülke. Doğusunda Rusya, kuzeyinde Beyaz Rusya, batısında Polonya, Slovakya ve Macaristan, güneybatısında Romanya ve Moldova, güneyinde Karadeniz ve Azak Denizi, güneydoğusunda yer alır. Kiev kenti Ukrayna'nın başkentidir.
Coğrafya
Önemli şehirleri:Kiev,Kharkov,Lviv,Donetsk,Odessa limanı.
Kırım'da: Akmescit, Alupka, Aluşta, Bahçesaray, Canköy, Eski Kırım, Kezlev (Gözleve), Karasubazar, Kefe, Kerç, Orkapı, Sudak, Yalta, Yedikuyu ve Sivastopol Krovzki
İklimi
Ukrayna ılıman bir iklim kuşağında yer alır
Tabii Kaynaklar
Mâdenler: Ukrayna; manganez cevheri bakımından dünyânın en zengin bölgelerindendir Ayrıca önemli miktarda demir cevheri vardır
Tarih
Ukrayna ismi, Eski İslav Dili'nde "sınır ülkesi" manasına gelmektedir; ancak şimdi bilimsel çevrelerde başka görüşler de mevcuttur. Ukrayna, Slavlar'dan önce sırayla İskitler, Hunlar, Hazarlar, Kıpçaklar ve Altınordu Devleti tarafından kontrol edilmiştir. Günümüzde Ukrayna'nın başkenti olan Kiev 9. yüzyılın ortalarına kadar Hazar Hanlığı'nın bir parçasıydı. 860 yılı civarında Viking kralı Rurik'in kumandanları tarafından Hazarların elinden alındı ve Kiev Knezliği'nin bir parçası oldu. 14. yüzyılda Ukrayna topraklarının doğu kısmı Kiev dahil Litvanya Grandüklüğü'nün eline geçti. Batı kısımlar ise Lehistan Krallığının bir parçası haline geldi.16. yüzyıl ortalarında Dinyeper nehri boylarındaki Zaporizya bölgesinde yaşayan bazı gruplar örgütlenerek devletimsi bir birlik oluşturdular. Kendilerine Kazak adını veren bu savaşçı insanlar Lehistan, Osmanlı Devleti ve Çarlık Rusyası'nı talan ederek geçimlerini sağlıyorlardı. 1648 yılında Bohdan Khmelnytsky'nin önderliğindeki Kazaklar Lehistan'a karşı büyük bir ayaklanma çıkardılar. Rusya'nın desteğiyle çıkarttıkları bu ayaklanmada başarılı olan Kazaklar Lehistan'dan özerklik kazanarak Zaporizya'da tarihteki ilk Ukrayna devleti olan [[Kazak Atamanlığı]'nı kurdular. 17. yüzyılın ikinci yarısında bu bölge Lehistan, Osmanlı Devleti ve Çarlık Rusyası arasında büyük çekişmelere sahne oldu. Ancak Lehistan ve Osmanlı Devleti'nin zayıflaması üzerine bu durumdan Rusya karlı çıktı. 18. yüzyılın sonunda Lehistan'ın parçalanması sonucu Rusya Ukrayna'nın büyük bir bölümüne el koydu.
I. Dünya Savaşı'ndan sonra 1919 yılında Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti kuruldu. Bu cumhuriyet 1922 yılında Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'ne katıldı. II. Dünya Savaşı başladıktan sonra 22 Haziran 1941 tarihinde Alman Wehrmacht birlikleri Sovyetler Birliğine girdiler. İşgal döneminde 5-8 milyon civarında Ukraynalı yaşamını kaybetti. 500 bin civarında Yahudi öldürüldü.
Ukrayna'nın Sovyet dönemi tarihindeki en önemli olaylardan birisi de 16 Nisan 1986 tarihindeki Çernobil reaktör kazasıdır. Bu kazadan dolayı ortaya çıkan radyoaktif serpinti 350.000 kişinin olay bölgesinden uzaklaştırılmasına neden oldu. 8 Aralık 1991 tarihinde Beyaz Rusya, Rusya ve Ukrayna ortak bir karar alarak Sovyetler Birliği'ni resmen ortadan kaldırmaya karar verdiler. Bağımsız Devletler Topluluğu ilan edildi ve Ukrayna bağımsız bir devlet haline geldi. 2004 yılında Ukrayna tartışmalı bir devlet başkanlığı seçimi yaşadı. Turuncu Devrim adı verilen protestolar sonucu seçimler yenilendi ve Viktor Yuşçenko devlet başkanı seçildi.
Etnik Köken
Bilimsel açıdan en yaygın olarak kabul edilen görüş, Ukrainlerin, Rusların ve Belorusların (Beyaz Rusların), tahminen 14-16. yüzyıllarda Doğu İslav Kavimlerinden kaynaklanmış olmaları şeklindedir. Öte yandan Sovyet kaynakları ve günümüz Rusya Federasyonunda kabul edilen kaynaklar, Ukraynalıların ve Belorusların, Ruslardan geldiklerini söyler. Ancak 8-9. yüzyıllarda kurulan, merkezi çağdaş Ukrayna'nın başkenti Kiev'de bulunan ve sonradan Kiev Rus Devleti adı verilen devlette eski İslav Kavimlerinin temsilcilerinin yaşadıkları bir gerçektir ve mevcut vakayinamelerde millet olarak Rus, Ukraynalı adı geçmiyor. Aynı zamanda günümüz Ukrayna'sında yaygın kaynaklar aslında Rusların Ukraynalılardan kaynaklandığını iddia eder; yaklaşık 14. yüzyıla kadar varlığını sürdüren Eski Kiev Rus devletinde yaşayan halk, Ukraynalılarmış; Moğollar geldikten sonra Ukraynalılar'ın çoğu Kiev'i terk edip, Kuzeye doğru göç etmeye başlamış ve sonra, yeni bir devletin başkenti olacak Moskova adlı bir kenti kurmuşlar; yeni devletin adı, Moskova Rus Devleti, sonra Rus Çarlığı sonra da Rus İmparatorluğudur. Yani bu görüşe göre, günümüzde Moskova'da ve etrafında yaşayan halk, Kiev'den gelen Ukrayna kökenli halkmış; Kiev'de ve Ukrayna'da günümüzde yaşamakta olan halk ise, Ukraynalı ve Moğol-Tatar karışımıymış diye bir görüş de yaygındır. Ancak hem Rusyada hem de Ukraynada resmi düzeyde kabul edilen görüşler, siyasal tutumdan ve devletin menfaatlerinden kaynaklanmaktadır; gerçek şudur: Rusların mı Ukraynalıların mı daha eski bir halk olduğunu, hangi dilin hangisinden kaynaklandığını tartışmak anlamsız bir şeydir, çünkü bu iki halkın (ve aynı zamanda Belorusların)ve dillerinin aynı kökeni vardır ve hiç biri bir öbüründen eski değildir. Ancak politika tarihe karışmaya çalışınca işte böyle 'tarihi teoriler' (ama aslında tarihe aykırıdır) ortaya çıkar.[kaynak belirtilmeli]
Ukraynalı kimliğini oluşturan etnik topluluklar şunlardır:
Ukrainler (% 73,8)
Ruslar (% 10,3)
Beyaz Ruslar (% 0,6)
Kırım Tatarları (% 7,5)
Moldovanlar (% 0,5)
Bulgarlar (% 0,2)
Macarlar (% 0,3)
Romenler (% 0,3)
Lehler (% 0,3)
Yahudiler (% 0,2)
Yunanlılar(% 0,2)
Ermeniler (% 0,2)
Tatarlar (Kazan Tatarları) (% 3)
Çingeneler (% 0,1)
Azeriler (% 0,3)
Gürcüler (% 0,1)
Almanlar (% 0,1)
Gagauzler (% 0,2)
Diğerleri (% 0,4)
Ekonomi
Tüm SSCB devletlerinde olduğu gibi Ukrayna'da da ekonomi ve üretimin bütün sektörleri başta Rusya olmak üzere diğer Sovyet Cumhuriyetlerine bağlıydı. 1991'de SSCB dağıldıktan sonra Ukrayna'da bir çok fabrika, işletme kalmıştı ancak yeni kurulan devletler derin ekonomik ve siyasal krizler yaşamakta oldukları için Sovyetler zamanındaki ilişkiler kesilmişti; işletmeler, fabrikalar çalışamıyordu. Yeni piyasa koşullarında ekonominin yeniden hayata dönüştürülmesi ve canlandırılması senelerce sürdü; haksız özelleştirme sonucu SSCB'den kalan fabrikaların çoğu yeni oligarşinin temsilcilerine neredeyse bedava satılmıştı. Şimdi Ukrayna'nın ekonomisi biraz da olsa canlanmış durumda, yavaş yavaş çalışmaktadır. Ukrayna'da maden kömürü rezervleri çoktur, ancak yeni teknolojilerin yetersizliği nedeniyle maden kömürü çıkarımı pek gelişmiş değil, ocaklarda sık sık gaz patlamaları meydana gelir. Başlıca ihracatlar, maden kömürü, büyük çaplı borular, hurda demir; Ukrayna'da tarım gelişmiştir ancak AB ve WTI (DTÖ) engelleri yüzünden tarım ürünleri fazla ihraç edilmiyor. Doğalgaz konusunda Ukrayna, tüm Avrupa gibi Rusya'ya bağlıdır; petrol konusunda da Rusya'ya ve Asya ülkelerine bağımlılık söz konusudur. Ukraynada sıradan vatandaşların yaşam düzeyi düşük; yoksul sayılabilen insanların sayısı, tüm nüfusun %30'u civarında. Aynı zamanda iktidar başında bulunanlar (oligarşi) çok zenginler. 2007-2008 başında enflasyon oranları yükselmiş (2007 - %17; Ocak 2008 - % 2,9).
Türkiye ile ilişkiler
Ukrayna ile ilişkilerimiz Sovyetlerin dağılmasıyla hız kazandı. Karşılıklı olarak ithalat ve ihracatta bulunan iki ülke yakın geçmişte gerçekleşen Turuncu devrimi ile de bu ilişkilere hız vermiştir. 2005 yılı verileri itibarıyle iki ülke arasındakı ticaret Ukrayna lehine fazla veriyor gibi gözüküyorsa da, Türkiye Ukrayna'dan ağırlıklı olarak hammadde almakta, buna karşılık da mamül ürün satmaktadır.
Siyâsî Hayat
Ukrayna'da en yüksek yasama organı Yüksek Meclistir Meclis üyeleri beş yılda bir yapılan seçimlerle belirlenir Yüksek Meclis Devlet Başkanı ve Bakanlar Kurulu üyelerini atar
