Uzman SühaN
Administrator
Şive nedir?
Aksan olarak da adlandırılan şive, bir dil veya lehçenin daha az konuşma farkları gösteren ve bölgeden bölgeye veya şehirden şehre değişebilen küçük kollarına denir. Bir dilin kültür düzeylerine göre gösterdiği değişiklik olarak bilinir. Kısaca bir dilin bölgesel söyleniş tarzıdır.
Şiveler arasındaki değişiklikler temelde ses özellikleridir. Buna göre bilinen şiveler, belirli koşullarda ve dilin herhangi bir döneminde ana dilden ayrılarak, dilin geneldeki gelişimiyle birlikte bir de kendi içlerinde özel bir gelişim çizgisi izlemişlerdir. Bunların başlıca ayrımlarını oluşturan ses, ek ve sözcük özellikleri o dönemin dil malzemeleri ile açıklanabilir.
Türk şiveleri:
Güney-Batı (Oğuz) Grubu
Türkiye Türkçesi
Azerbaycan Türkçesi
Türkmen Türkçesi
Gagauz Türkçesi
Kuzey-Batı (Kıpçak) Grubuşive
Kazak Türkçesi
Tatar (Kazan) Türkçesi
Kırgız Türkçesi
Başkurt Türkçesi
Karaçay-Malkar Türkçesi
Karakalpak Türkçesi
Kumuk Türkçesi
Nogay Türkçesi
Altay Türkçesi
Tuva Türkçesi
Hakas Türkçesi
Güney-Doğu Grubu
Uygur Türkçesi
Özbek Türkçesi
Türk dillerinde cümle yapısı:
Türkiye Türkçesi: Çocuklar okulda dilimizi latin alfabesi ile yazıyor.şive nedir
Gagavuzca: Uşaklar şkolada / okulda dilimizi latin alfavitindä yazêr.
Azerice: Uşaqlar mektebde dilimizi latin elifbası ile yazır.
Türkmence: Çagalar mekdepde dilimizi latyn elipbiyi bile(n) yazyar.
Özbekçe: Bolalar maktabda tilimizni latin alifbosi bilan / ila yozadi.
Uygurca: Balilar mektepte tilimizni latin elipbesi bilen yazidu.
Kazakça: Balalar mektepte tilimizdi latin alfavitimen jazadı.
Kırgızca: Baldar mektepte tilibizdi latın alfaviti menen jazat.
Tatarca: Balalar mäktäpdä telebezne latin älifbası bilän / ilä yaza.
Ağız nedir?
Ağız aksan ya da dil bilim terimi olarak, bir şive içinde oluşan, ses ve söyleyiş değişikliklerine dayanan küçük kollara, bir ülkenin çeşitli bölge, il veya ilçelerinin sözcükleri söyleyiş bakımından birbirinden ayrı olan konuşmalarına verilen addır. Standart yazı dili dışında, dünyadaki dillerin ağızları vardır. Bunlar, coğrafya, sosyolojik etki gibi sebeplerle birbirlerinden çeşitli oranlarda farklılaşırlar.
Örneğin; Türkiye’de Ege ağızlarında genellikle yazı dilindeki biliyorum çekim yapısı yerine biliyom kullanılır.
Mesela, ‘gitmek’ eyleminin gelecek zaman çekimli örneğinde;
Karadeniz; cideceğum, İç Anadolu; gidecem, Trakya; gitçem.
Lehçe nedir?
Bir dilin tarihi, bölgesel, siyasi sebeplerden dolayı ses, yapı ve söz dizimi özellikleriyle ayrılan kolu. Ya da bir dilin, tarihi gelişim sürecinde, bilinen dönemlerden önce o dilden ayrılmış ve farklı biçimde gelişmiş kollarıdır.
Lehçelerde, ses, şekil ve kelime ayrılıkları çok büyüktür. Bazı dilbilimciler, büyük ayrılıklarda lehçeyi başka bir dil olarak kabul etmeyi de önerirler.
Şiveler arasındaki değişiklikler temelde ses özellikleridir. Buna göre bilinen şiveler, belirli koşullarda ve dilin herhangi bir döneminde ana dilden ayrılarak, dilin geneldeki gelişimiyle birlikte bir de kendi içlerinde özel bir gelişim çizgisi izlemişlerdir. Bunların başlıca ayrımlarını oluşturan ses, ek ve sözcük özellikleri o dönemin dil malzemeleri ile açıklanabilir.
Türk şiveleri:
Güney-Batı (Oğuz) Grubu
Türkiye Türkçesi
Azerbaycan Türkçesi
Türkmen Türkçesi
Gagauz Türkçesi
Kuzey-Batı (Kıpçak) Grubuşive
Kazak Türkçesi
Tatar (Kazan) Türkçesi
Kırgız Türkçesi
Başkurt Türkçesi
Karaçay-Malkar Türkçesi
Karakalpak Türkçesi
Kumuk Türkçesi
Nogay Türkçesi
Altay Türkçesi
Tuva Türkçesi
Hakas Türkçesi
Güney-Doğu Grubu
Uygur Türkçesi
Özbek Türkçesi
Türk dillerinde cümle yapısı:
Türkiye Türkçesi: Çocuklar okulda dilimizi latin alfabesi ile yazıyor.şive nedir
Gagavuzca: Uşaklar şkolada / okulda dilimizi latin alfavitindä yazêr.
Azerice: Uşaqlar mektebde dilimizi latin elifbası ile yazır.
Türkmence: Çagalar mekdepde dilimizi latyn elipbiyi bile(n) yazyar.
Özbekçe: Bolalar maktabda tilimizni latin alifbosi bilan / ila yozadi.
Uygurca: Balilar mektepte tilimizni latin elipbesi bilen yazidu.
Kazakça: Balalar mektepte tilimizdi latin alfavitimen jazadı.
Kırgızca: Baldar mektepte tilibizdi latın alfaviti menen jazat.
Tatarca: Balalar mäktäpdä telebezne latin älifbası bilän / ilä yaza.
Ağız nedir?
Ağız aksan ya da dil bilim terimi olarak, bir şive içinde oluşan, ses ve söyleyiş değişikliklerine dayanan küçük kollara, bir ülkenin çeşitli bölge, il veya ilçelerinin sözcükleri söyleyiş bakımından birbirinden ayrı olan konuşmalarına verilen addır. Standart yazı dili dışında, dünyadaki dillerin ağızları vardır. Bunlar, coğrafya, sosyolojik etki gibi sebeplerle birbirlerinden çeşitli oranlarda farklılaşırlar.
Örneğin; Türkiye’de Ege ağızlarında genellikle yazı dilindeki biliyorum çekim yapısı yerine biliyom kullanılır.
Mesela, ‘gitmek’ eyleminin gelecek zaman çekimli örneğinde;
Karadeniz; cideceğum, İç Anadolu; gidecem, Trakya; gitçem.
Lehçe nedir?
Bir dilin tarihi, bölgesel, siyasi sebeplerden dolayı ses, yapı ve söz dizimi özellikleriyle ayrılan kolu. Ya da bir dilin, tarihi gelişim sürecinde, bilinen dönemlerden önce o dilden ayrılmış ve farklı biçimde gelişmiş kollarıdır.
Lehçelerde, ses, şekil ve kelime ayrılıkları çok büyüktür. Bazı dilbilimciler, büyük ayrılıklarda lehçeyi başka bir dil olarak kabul etmeyi de önerirler.
