Uzman SühaN
Administrator
Sarılık nedir ? Sarılık neden olur nasıl tedavi edilir ?
Bir çok yeni doğan bebekte sarılık gelişir, ancak durum her yaştan insanı etkileyebilir. Sarılık göz akında ve cilt renginde sararmayla kendini gösterir. Sarılık olan kişinin idrarı da koyu olabilir. Sarılık genellikle karaciğer, safra kesesi veya pankreas ile ilgili bir problemdir. Sarılık teşhisi bir dizi test içerebilir. Bu makale sarılık, sarılık nedir,sarılık nedenleri,sarılık belirtileri, sarılık tedavisi,sarılık nasıl geçer gibi sorulara yanıt vermektedir. Ayrıntılı bilgileri makalemizin devamın da bulabilirsiniz.
Yeni doğan bebeklerde sarılık sıklıkla görülmektedir. Bazı durumlarda kendiliğinden geçebilir yada tedaviye ihtiyaç olabilir. Bebeklerde sarılık bebeğin kanın da çok fazla bilirubin olduğuna dair bir işarettir . Sarılık genellikle yaşamın ilk 5 günü içinde ortaya çıkar. Bebeklerin çoğunda hafif sarılık vardır. Genelde 1 hafta içinde her hangi bir problem yaratmadan kendiliğin den geçiyor. Ancak sarılık ciddiye alınmalıdır. Nadir durumlarda, bilirubin seviyesi yüksek kalır ve tedavi edilmezse beyin hasarına neden olabilir . Bu ciddi yaşam boyu problemlere yol açabilir.
Sarılık birçok nedenden dolayı olabilir
Kan hastalıkları
Genetik sendromlar
Hepatit veya siroz gibi karaciğer hastalıkları
Safra kanallarının tıkanması
Enfeksiyonlar
İlaçlar
Bilirubin vücuttaki kırmızı kan hücrelerinin yıkımının bir yan ürünüdür. Normalde, karaciğer , biliyosunu safra şeklinde metabolize eder ve salgılar. Bununla birlikte, bu normal metabolizmada bilirubinin üretiminde bir bozulma varsa , sarılık ortaya çıkabilir.Sarılık birkaç farklı hastalık sürecinden kaynaklanabilir.
Bebeklerde sarılık nedenleri ve tedavisi
Risk faktörleri
Karaciğerin akut iltihabı
Safra kanalı iltihabı:
Safra kanalının tıkanması
Hemolitik anemi
Gilbert sendromu
Kolestaz
Sarılık, birçok tıbbi problemin bir belirtisidir, ancak çoğu zaman karaciğer veya safra kesesi ile ilişkilidir . Karaciğerin sorunlarından kaynaklanmasına ek olarak , yenidoğanlarda, özellikle prematüre bebeklerde de sarılık oluşabilir. Doğum sırasında ortaya çıkan sarılık genellikle birkaç gün içinde kaybolur, ancak bazı bebekler fototerapi tedavisi gerektirir (bilirubini yıkmaya yardımcı olan özel ışıklar). Çoğu durumda, bebeklerde fizyolojik sarılık var. Bu, organlarının henüz çok fazla bilirubinden kurtulmayı başaramadığında ortaya çıkar. Bu tip sarılık genellikle doğumdan yaklaşık 24 saat sonra ortaya çıkar. Üçüncü ya da dördüncü güne kadar kötüleşir ve yaklaşık bir hafta sonra geçer. Bazı durumlarda sarılık anne ve bebeğin RH uyumsuzluğu , bebeğin sindirimi ile ilgili sorunalrdan kaynaklanabilir.
Sarılık tedavisi yoktur, çünkü bu bir hastalık değil, tıbbi bir problemdir. Yaklaşım, mümkünse altta yatan nedenin ele alınmasıdır. Siroz ve kronik hepatit gibi durumlar kalıcı veya tekrarlayan sarılığa neden olabilen yaşam boyu problemlerdir. Bazı kanser türleri sarılığa neden olabilir ve erken teşhis ve tedavi yaşamı arttırabileceği için mümkün olduğunca erken teşhis önemlidir.
Sarılık belirtileri nelerdir?
Bazen belirtiler olmayabilir ve durum tesadüfen bulunabilir. Semptomların şiddeti altta yatan nedenlere ve hastalığın ne kadar hızlı veya yavaş ilerlediğine bağlıdır.Kısa süreli bir sarılık durumunuz varsa (genellikle enfeksiyondan kaynaklanır) aşağıdaki semptomlara sahip olabilirsiniz:
Ateş
Titreme
Karın ağrısı
Grip benzeri semptomlar
Ten renginde değişiklik
Çok fazla bilirubin toksik olabilir ve sarılığa neden olabilir. Sarılık , cildin ve gözün beyazının sararmasıdır, ayrıca hiperbilirubinemi olarak da adlandırılır, çünkü kan çok fazla bilirubin içerir, renk solmasına neden olan sarı pigmenttir.Kırmızı kan hücreleri yıkıldığında, bilirubin oluşur. Bilirubin karaciğerin ürettiği safra sıvısının bir parçasıdır. Normal bir karaciğer, kan seviyesini düşük tutmak için bilirubini metabolize eder. Karaciğer hücreleri hasar gördüğünde veya kanser karaciğere veya safra kanallarına yayıldığında, karaciğerin işlevi azalır. Kandaki bilirubin seviyesi artar ve bu da sarılığa neden olur. Sarılık karaciğer fonksiyonu ile ilgilidir. İnsanların dengeli beslenerek, düzenli egzersiz yaparak sarılığı önleyebilir.
Fizyolojik sarılık
Bu sarılık biçimi genellikle yaşamın ikinci veya üçüncü gününde belirgindir. Yenidoğan sarılığının en yaygın nedenidir ve genellikle geçici ve zararsız bir durumdur. Sarılık, yenidoğanın olgunlaşmamış karaciğerinin, bu çağda ortaya çıkan kırmızı kan hücrelerinin hızlandırılmış yıkımından bilirubini işlemesiyle ortaya çıkar. Yenidoğanın karaciğeri olgunlaştıkça, sarılık eninde sonunda kaybolur.
Maternal-fetal kan grubu uyumsuzluğu (Rh, ABO)
Bu tür sarılık, annenin ve fetüsün kan türleri arasında uyumsuzluk olduğunda ortaya çıkar. Bu fetüsün kırmızı kan hücrelerinin (hemoliz) parçalanmasından artan bilirubin seviyelerine yol açar.
Emzirme sarılığı
Emzirilen yeni doğan yeterli anne sütünü almadığında, bu sarılık oluşur. Bu, annenin gecikmiş veya yetersiz süt üretimi veya yenidoğanın yetersiz beslenmesi nedeniyle ortaya çıkabilir. Bu yetersiz alım , yenidoğan için dehidratasyon ve daha az bağırsak hareketleri ile sonuçlanır , daha sonra da vücudun daha az bilirubin atılımı olur.
Anne sütü sarılığı
Bu tür sarılık, emzirilen yenidoğanda görülür ve genellikle yaşamın ilk haftasının sonunda ortaya çıkar. Anne sütündeki bazı kimyasalların sorumlu olduğu düşünülmektedir. Bu genellikle kendiliğinden düzelen zararsız bir durumdur. Annelerin tipik olarak emzirmeyi bırakması gerekmez .
Sarılık tedavisi, yüksek bilirubin seviyesinin nedenine dayanmaktadır. Viral hepatitten kaynaklanıyorsa, doktor antiviral ilaçları reçete edebilir. Safra kanallarının tıkanması durumunda, safra kesesini veya tümörü tıkayan tümörü çıkarmak için cerrahi yapılabilir. Doktorunuz tıbbi bir öykü alacak ve fizik muayenesi yapacaktır. Doktorunuz, aniden sarılıkların nasıl ortaya çıktığını, diğer semptomların nasıl eşlik ettiğini ve dışkı ile idrarın nasıl göründüğünü soracaktır. Bir kan örneği de hepatit virüsü antikorları, anormal alyuvar hücreleri, bilirubin seviyeleri ve karaciğer fonksiyonu hakkında ipuçları veren çeşitli diğer maddeler için kontrol edilecek ve kontrol edilecektir. Doktorunuz ayrıca, sarılık nedenini belirlemek için ultrason veya biyopsi gibi başka testler de isteyebilir.
Yeni doğan bebeklerde sarılık sıklıkla görülmektedir. Bazı durumlarda kendiliğinden geçebilir yada tedaviye ihtiyaç olabilir. Bebeklerde sarılık bebeğin kanın da çok fazla bilirubin olduğuna dair bir işarettir . Sarılık genellikle yaşamın ilk 5 günü içinde ortaya çıkar. Bebeklerin çoğunda hafif sarılık vardır. Genelde 1 hafta içinde her hangi bir problem yaratmadan kendiliğin den geçiyor. Ancak sarılık ciddiye alınmalıdır. Nadir durumlarda, bilirubin seviyesi yüksek kalır ve tedavi edilmezse beyin hasarına neden olabilir . Bu ciddi yaşam boyu problemlere yol açabilir.
Sarılık birçok nedenden dolayı olabilir
Kan hastalıkları
Genetik sendromlar
Hepatit veya siroz gibi karaciğer hastalıkları
Safra kanallarının tıkanması
Enfeksiyonlar
İlaçlar
Bilirubin vücuttaki kırmızı kan hücrelerinin yıkımının bir yan ürünüdür. Normalde, karaciğer , biliyosunu safra şeklinde metabolize eder ve salgılar. Bununla birlikte, bu normal metabolizmada bilirubinin üretiminde bir bozulma varsa , sarılık ortaya çıkabilir.Sarılık birkaç farklı hastalık sürecinden kaynaklanabilir.
Bebeklerde sarılık nedenleri ve tedavisi
Risk faktörleri
Karaciğerin akut iltihabı
Safra kanalı iltihabı:
Safra kanalının tıkanması
Hemolitik anemi
Gilbert sendromu
Kolestaz
Sarılık, birçok tıbbi problemin bir belirtisidir, ancak çoğu zaman karaciğer veya safra kesesi ile ilişkilidir . Karaciğerin sorunlarından kaynaklanmasına ek olarak , yenidoğanlarda, özellikle prematüre bebeklerde de sarılık oluşabilir. Doğum sırasında ortaya çıkan sarılık genellikle birkaç gün içinde kaybolur, ancak bazı bebekler fototerapi tedavisi gerektirir (bilirubini yıkmaya yardımcı olan özel ışıklar). Çoğu durumda, bebeklerde fizyolojik sarılık var. Bu, organlarının henüz çok fazla bilirubinden kurtulmayı başaramadığında ortaya çıkar. Bu tip sarılık genellikle doğumdan yaklaşık 24 saat sonra ortaya çıkar. Üçüncü ya da dördüncü güne kadar kötüleşir ve yaklaşık bir hafta sonra geçer. Bazı durumlarda sarılık anne ve bebeğin RH uyumsuzluğu , bebeğin sindirimi ile ilgili sorunalrdan kaynaklanabilir.
Sarılık tedavisi yoktur, çünkü bu bir hastalık değil, tıbbi bir problemdir. Yaklaşım, mümkünse altta yatan nedenin ele alınmasıdır. Siroz ve kronik hepatit gibi durumlar kalıcı veya tekrarlayan sarılığa neden olabilen yaşam boyu problemlerdir. Bazı kanser türleri sarılığa neden olabilir ve erken teşhis ve tedavi yaşamı arttırabileceği için mümkün olduğunca erken teşhis önemlidir.
Sarılık belirtileri nelerdir?
Bazen belirtiler olmayabilir ve durum tesadüfen bulunabilir. Semptomların şiddeti altta yatan nedenlere ve hastalığın ne kadar hızlı veya yavaş ilerlediğine bağlıdır.Kısa süreli bir sarılık durumunuz varsa (genellikle enfeksiyondan kaynaklanır) aşağıdaki semptomlara sahip olabilirsiniz:
Ateş
Titreme
Karın ağrısı
Grip benzeri semptomlar
Ten renginde değişiklik
Çok fazla bilirubin toksik olabilir ve sarılığa neden olabilir. Sarılık , cildin ve gözün beyazının sararmasıdır, ayrıca hiperbilirubinemi olarak da adlandırılır, çünkü kan çok fazla bilirubin içerir, renk solmasına neden olan sarı pigmenttir.Kırmızı kan hücreleri yıkıldığında, bilirubin oluşur. Bilirubin karaciğerin ürettiği safra sıvısının bir parçasıdır. Normal bir karaciğer, kan seviyesini düşük tutmak için bilirubini metabolize eder. Karaciğer hücreleri hasar gördüğünde veya kanser karaciğere veya safra kanallarına yayıldığında, karaciğerin işlevi azalır. Kandaki bilirubin seviyesi artar ve bu da sarılığa neden olur. Sarılık karaciğer fonksiyonu ile ilgilidir. İnsanların dengeli beslenerek, düzenli egzersiz yaparak sarılığı önleyebilir.
Fizyolojik sarılık
Bu sarılık biçimi genellikle yaşamın ikinci veya üçüncü gününde belirgindir. Yenidoğan sarılığının en yaygın nedenidir ve genellikle geçici ve zararsız bir durumdur. Sarılık, yenidoğanın olgunlaşmamış karaciğerinin, bu çağda ortaya çıkan kırmızı kan hücrelerinin hızlandırılmış yıkımından bilirubini işlemesiyle ortaya çıkar. Yenidoğanın karaciğeri olgunlaştıkça, sarılık eninde sonunda kaybolur.
Maternal-fetal kan grubu uyumsuzluğu (Rh, ABO)
Bu tür sarılık, annenin ve fetüsün kan türleri arasında uyumsuzluk olduğunda ortaya çıkar. Bu fetüsün kırmızı kan hücrelerinin (hemoliz) parçalanmasından artan bilirubin seviyelerine yol açar.
Emzirme sarılığı
Emzirilen yeni doğan yeterli anne sütünü almadığında, bu sarılık oluşur. Bu, annenin gecikmiş veya yetersiz süt üretimi veya yenidoğanın yetersiz beslenmesi nedeniyle ortaya çıkabilir. Bu yetersiz alım , yenidoğan için dehidratasyon ve daha az bağırsak hareketleri ile sonuçlanır , daha sonra da vücudun daha az bilirubin atılımı olur.
Anne sütü sarılığı
Bu tür sarılık, emzirilen yenidoğanda görülür ve genellikle yaşamın ilk haftasının sonunda ortaya çıkar. Anne sütündeki bazı kimyasalların sorumlu olduğu düşünülmektedir. Bu genellikle kendiliğinden düzelen zararsız bir durumdur. Annelerin tipik olarak emzirmeyi bırakması gerekmez .
Sarılık tedavisi, yüksek bilirubin seviyesinin nedenine dayanmaktadır. Viral hepatitten kaynaklanıyorsa, doktor antiviral ilaçları reçete edebilir. Safra kanallarının tıkanması durumunda, safra kesesini veya tümörü tıkayan tümörü çıkarmak için cerrahi yapılabilir. Doktorunuz tıbbi bir öykü alacak ve fizik muayenesi yapacaktır. Doktorunuz, aniden sarılıkların nasıl ortaya çıktığını, diğer semptomların nasıl eşlik ettiğini ve dışkı ile idrarın nasıl göründüğünü soracaktır. Bir kan örneği de hepatit virüsü antikorları, anormal alyuvar hücreleri, bilirubin seviyeleri ve karaciğer fonksiyonu hakkında ipuçları veren çeşitli diğer maddeler için kontrol edilecek ve kontrol edilecektir. Doktorunuz ayrıca, sarılık nedenini belirlemek için ultrason veya biyopsi gibi başka testler de isteyebilir.