Rahim hastalıkları

rahim hastalıkları, nelerdir, belirtileri, kaşıntı, kadın sağlığı, mantar, miyom, kist, tedavisi, tedavileri


Kadın hastalıkları, başta mantar, kist, miyom ve kaşıntı olmak üzere bir çok kadının sağlık sorunu arasında yer almaktadır. Peki bu hastalıkların tedavileri nasıl olmalıdır; buyrun öğrenelim.




Rahim Hastalıkları Tanı ve Tedavi Yöntemleri

Rahim Sarkması (Uterus Prolapsusu)
Miyomlar
Endometriozis (Çikolata Kistleri)
Rahim(Endometrium) Kanseri

Rahim Sarkması (Uterus Prolapsusu)

Rahim, normal bulunması gereken yerden aşağıya, vajinaya doğru sarkmıştır. Bazen dışarıdan görünecek kadar aşağıya gelebilir.

Nasıl oluşur?
Rahimi yerinde tutan kas ve bağların zayıflaması ve gerilmesi nedeniyle oluşur. Çocuk doğurma ve yaşlanma bu zayıflığın nedeni olabilir. Bazen de genetik olarak bu destek yapıları zayıf olabilir.
Fazla kilolu kişiler, kronik öksürük yakınması olanlar ve ağır yük kaldıranlarda daha şiddetli formlar görülebilir.

Belirtiler nelerdir?
Hafif sarkmada herhangi bir belirti olmayabilir.
Orta derecede, karnın aşağı kısımlarında ağırlık ve bir top üzerine oturuyormuş gibi hissedebilirsiniz. Sırtın ve karnın alt kısımlarında ağrı ve rahatsızlık yakınması olabilir. Uzun süre ayakta kaldığınızda yakınmalarınız artabilir. Cinsel ilişki sırasında ağrınız olabilir.
Ciddi sarkmada, rahim dışardan görülür ve vajinada büyük bir kitle varmış hissi yaratır.

Sarkma yüzünden bazı kadınlar; öksürürken, hapşırırken ve gülerken idrar kaçırabilir, idrar ve gaita yaparken güçlük çekebilirler.

Nasıl tanı konur?
Jinekolojik muayene ile doktorunuz tanıyı kolayca koyacaktır.

Tedavisi nedir?
Rahim sarkması tedavisinin bir yolu, rahimi yerinde tutabilmek için pesser adı verilen lastik bir yapıyı vajene yerleştirmektir. Çeşitli su ve hava içeren tipleri vardır.

Diğer bir yolsa vajinal yoldan ameliyatla rahimi çıkarmak veya abdominal yoldan bağları kuvvetlendirmektir.

Neler yaparak bu problemle başa çıkabilirim?
Rahim sarkması riskini azaltmak için çeşitli şeyler yapabilirsiniz:

• Fazla kilolarınızdan kurtulun.
• Barsak hareketlerini düzenlemek için lifli gıdalar alın.
• Kegel adı verilen pelvik kasları güçlendiren egzersizleri düzenli yapın.
• Karın içi basıncı artıracak dar korseler ve giysiler giymeyin
• Ağır kaldırmaktan kaçının.

Rahim sarmasını önlemek için ne yapılabilir?
Doğum sonrası pelvik kasları güçlendiren Kegel egzersizlerini yapmak ve ağır kaldırmaktan kaçınmak bu problemle karşılaşmayı engelleyebilir.

Miyomlar

Rahmin kas ve bağ dokusundan kaynaklanan iyi huylu tümörleridir. Rahim duvarının içinden veya rahim duvarı üzerinden kaynaklanır ve çok yavaş büyürler. Çok nadiren bazılarının içerisinde kanser dokusu oluşabilir.

Miyomlar çok küçük olabildiği gibi portakal büyüklüğüne de ulaşabilirler. Büyümeleri ile birlikte rahmin şeklini deforme edebilir, mesane ve rektuma bası yaparak sık idrara çıkma, kabızlık ve ağrı yakınmalarına neden olabilirler.

Nasıl oluşurlar?
Oluşum nedenleri kesin bilinmemekle birlikte, östrojen oluşumlarında etkilidir. Gebelik, doğum kontrol hapı kullanımı ve menopoz tedavisi gibi östrojen düzeyi artışlarında büyümeleri hızlanır.
20 yaşın altında çok nadir görülürler, çocuk doğurma yaşında olan kadınlarda sıktır, menopozla birlikte küçülürler.

Belirtiler nelerdir?
Sıklıkla belirti vermezler. Belirtileri ise aşağıda sıralanmıştır.

• Dismenore
• Adet kanaması miktarında artış
• Sırt ağrısı
• Kabızlık
• Pelvik ağrı ve basınç hissi
• İnfertilite (Kısırlık)
• Gebeliğin düşükle sonuçlanması

Tanısı nasıl konu?
Miyomlar genellikle jinekolojik muayene ile saptanır. Ultrasonografi, lokalizasyonu ve büyüklüklerini saptamakta çok yardımcıdır.

Tedavisi nedir?
Çoğu miyomların tedavisine gerek yoktur.
Şu durumlarda tedavi gereklidir:

• Adet kanaması miktarı fazla ve adetler ağrılı ise
• Miyom hızla büyüyorsa

Çevre organlara (mesane, rektum) bası yapıyorsa Tedavi gerekiyorsa doktorunuz; şartlarınıza, miyomların sayı, büyüklük ve lokalizasyonlarına göre histerektomi veya miyomektomi önerebilir. Miyomektomi ameliyatında sadece miyomlar çıkarılırken, histerektomi ile rahimin tamamı çıkarılır.
Bu ameliyatlardan önce miyomların büyüklüklerini azaltmak için size ilaç tedavisi verilebilir. Bu durumda ameliyat daha kolaylaşır.

Yakınmalarımı nasıl azaltabilirim?
Ağrı ve şiddetli kanamanız varsa ve yakınmalarınızın şiddeti artıyorsa doktorunuzu arayın. Aşağıdaki önerilerle biraz rahatlayabilirsiniz:

• Ağrılarınız için aspirin, asetaminofen veya ibuprofen alabilirsiniz.
• Ağrıyan bölgeye sıcak kompres uygulayabilirsiniz.
• Demirden zengin gıdalar ve demir hapları almalısınız.

Miyom oluşumunu önlemek mümkün müdür?
Miyom oluşumunu önleyecek herhangi bir koruyucu yöntem yoktur.

Endometriozis

Rahimin içini döşeyen kısma endometrium adı verilir. Bazı kadınlarda endometrium rahim harici yerlerde bulunabilir ve bu durum endometriozis adını alır. Bu yapı en sık pelvik organlar (yumurtalıklar, rahim üzeri, tüpler) üzerinde lokalize olur. Daha az sıklıkla barsaklar, mesane ve rektum üzerine yerleşebilir.
Rahim dışına yerleşmiş endometrial dokular aynı normal endometrium gibi yumurtalıklardan salgılanan hormonlara cevap verir. Fakat rahim içi gibi dışarıya açıklık olmadığı için adet sırasında bu dokulardan olan kanama dışarı akamaz çevre dokularda, kist, yapışıklık ve skar dokularına neden olur.

Nasıl oluşur?
Bazı kadınlarda neden endometriozis geliştiği bilinmemektedir. Bu konuda birçok teori vardır. Bir teoriye göre; bazı bayanlarda adet kanı tüplerden geri akarak yumurtalıklar ve karına ulaşır ve endometrial dokular bu yapılar üzerine yerleşir.
Diğer teori ise; endometrial doku her bayanda rahim içinden karına doğru akar, ancak çoğu kadında immünolojik mekanizma bu yapıların tutunup gelişmesini önler. Endometriozisli kadınlarda bu mekanizmadaki defekt nedeniyle bu dokular yok edilemez.

Semptomlar nelerdir?
Bazı endometriozisli kadınlarda hiç şikayet olmaz.

Belirtiler şunlardır:

• Anormal veya fazla adet görme
• Adet öncesi ağrı
• Cinsel ilişki sırasında ağrı
• Adetler sırasında, ağrılı barsak hareketleri, ishal, konstipasyon
• Adet sırasında idrar yaparken ağrı
• Gebe kalamama

Nasıl tanı konulur?
Öncelikle doktorunuz yakınmalarınızı sorgulayacaktır. Pelvik muayene ile genital organlarla ilişkili kist, nodül veya ağrılı bölgelerin varlığı araştırılacaktır. Genellikle doktorunuz kesin tanı koyabilmek için size laparoskopi önerecektir. Bu operasyon için hastanede kalmanız gerekmez, aynı gün hastaneden çıkabilirsiniz. Göbek deliğinin hemen altına yapılan 1 santimetrelik kesiden laparoskop adı verilen teleskop karın içine sokularak genital organlar ve batın içi yapılar görüntülenir. Böylece endometrial odakların yeri, büyüklükleri ve sayıları saptanır.

Nasıl tedavi edilir ?
Endometriozisin kesin tedavisi yoktur. Zamanla yakınmalarınızın şiddeti artar. Tedavi, şikayetlerin şiddetine, lokalizasyonuna, sizin yaşınıza ve çocuk isteyip istememenize bağlıdır.

Adetler sırasında hafif ağrı olduğu durumlarda aspirin veya parasetamol türevi ağrı kesiciler önerilir.

Tanısal laparoskopi sırasında, laserle endometriotik odaklar veya yumurtalıklar içinde bulunan endometrioma (çikolata kistleri) yakılabilir ve çıkarılabilir.

Doktorunuz, yumurtalıklardan salınan hormonların salınımını baskılamak için size doğum kontrol hapı, progesteron gibi ilaçları en az 6 ay süre ile önerebilir. Bu ilaçlar; endometriotik odaklardan olan kanamayı azaltarak, dokuların iyileşmesini ve kistik yapıların küçülmesini sağlarlar.

Özellikle endometriozisiniz varsa ve gebe kalmak istiyorsanız, bu durumda kullanılan ilaçlar daha pahalıdır ve tedavi sabırlı olmanızı gerektirir.

Hiçbir tedavi şekli, hastalığın % 100 iyileşmesini sağlamaz. Tüm tedaviler şikayetleri rahatlatmaya yöneliktir. Zaman içinde endometriotik odaklar gerileyip, yeniden oluşabilir.

Şikayetlerin fazla olduğu vakalarda ameliyatla endometrial odak içeren organların (tüpler, yumurtalıklar, rahim) çıkarılması gerekebilir.

Yakınmalarımı nasıl azaltabilirim?
Yakınmalarınızın çok dikkatli olarak kaydını bir takvimle tutmalısınız. Doktorunuzun endometriozisten şüphelenmesi durumunda bunlar çok yardımcı olacaktır.
Ağrınızı azaltmak için şunları yapabilirsiniz:

• Ilık duş yapın.
• Dinlenin.
• Rahat giysileri tercih edin.
• Lifli gıdaları bol tüketerek kabız kalmayın.
• Gevşeme egzersizleri yapın.
• Ağrı için doktorunuzun önerdiği analjezikleri alın.

Endometriozisi nasıl önleyebilirim?
Endometriozisi önleyecek veya tam tedavi edebilecek bir yol yoktur. Ancak tedavi ile şikayetler azaltılır.

Rahim (Endometrium) Kanseri

Rahmin içini döşeyen endometriumun kanseridir.

Nasıl oluşur?
Endometrium kanseri, 50 - 65 yaş arası kadınlarda 3. sıklıkta görülen kanser türüdür.

Kesin neden bilinmemekle birlikte aşağıdaki durumlarda risk artmaktadır:

Vücutta östrojen üretiminin arttığı durumlar.

Menopoza doğru yaklaşıldığında.
Vücuttaki östrojen hormonu, progesteron hormonu ile dengelenmediğinde endometrium kanseri riski artmaktadır. Özellikle menopoza doğru yumurtlama ile birlikte olan adetler azaldığında denge östrojen lehine bozulur ve bu dengelenmemiş olur.

Dengelenmemiş östrojen düzeyine sebep olan durumlar:

• Obesite (Şişmanlık)
• İnfertilite öyküsü (Kısırlık)
• Geç menopoz yaşı
• Polikistik over sendromu
• Tek başına uzun süreli östrojen kullanımı

Endometrium kanseri riskini artıran diğer nedenler:

• Pelvik bölgeye radyasyon uygulanması
• Yüksek tansiyon, şeker hastalığı ve şişmanlık
• İlk adet yaşının küçük olması
• Meme veya yumurtalık kanseri öyküsü Seksüel aktivitesi olmayan, çocuksuz veya çocuk sayısı az olan kadınlarda endometrium kanseri daha sık görülür.

Belirtiler nelerdir?
En sık görülen belirti, anormal vajinal kanamadır ve %90 ilk belirtidir. Daha genç kadınlarda adet kanamasının şiddetinin artması, adetler arasında kanama veya ilişki sonrasında kanama şeklinde belirti verebilir.

Tanı nasıl koyulur?
Doktorunuz önce jinekolojik muayene ile rahiminizin büyüklüğünü saptayıp smear testi yapacaktır. Endometrium kanseri şüphesi varsa rahim içinden örnek (endometrial biyopsi) alınıp patolojik inceleme için laboratuvara gönderilecektir. Bu işlemde çok ince aletler kullanılır ve genellikle kısa süren ve az ağrılı bir işlemdir.

Diğer bir yol, rahim ağzının özel aletler yardımı ile genişletilip, kürtajla rahim içerisinden örnek alınmasıdır. Bu işlem sırasında lokal veya genel anestezi uygulanır. Kürtajdan sonra birkaç gün vajinal kanama ve ağrı olabilir. Bazen bu işlem şiddetli vajinal kanamalarda kanamayı azaltmak için yapılır.

Doktorunuz sizden çeşitli kan ve idrar tahlilleri, akciğer filmi isteyebilir. Kan tahlili, anemi ve şeker hastalığı varlığını veya karaciğer ve böbreklere hastalığın yayılıp yayılmadığını gösterir. Akciğer filmi metastazı saptamak açısından önemlidir.

Nasıl tedavi edilir?
Erken tanı ve tedavi, diğer organlara yayılmayı önlemek açısından çok önemlidir. Erken tanı konulduğunda rahim, tüpler, yumurtalıklar ve aort damarı çevresindeki lenf nodlarının ameliyatla çıkarılması tam tedaviyi sağlar.

Endometrium kanseri, hastalığın yaygınlığı(evre) ve hücre tipine (grade) göre sınıflandırılır. İleri evrelerde cerrahi tedavinin yanında radyoterapi ve kemoterapi gerekebilir.

Erken tanı ve tedavi ile hastaların %80'i beş yıldan fazla yaşar.

Endometrium kanseri riskini nasıl azaltabilirim?
Bu kanser için risk taşıyorsanız genel sağlık durumunuza dikkat etmenin yanında düzenli aralıklarla jinekolojik muayeneye gitmelisiniz. Bu hastalık tedavisinde erken tanı çok önemlidir.

Endometrium kanserini nasıl önleyebilirim?
Tam nedeni bilinmediği için kesin önlenmesini sağlamak da mümkün değildir. Aşağıdaki önerilerle riskinizi azaltabilirsiniz:

• Hayvansal yağ tüketmekten kaçının.
• Sağlıklı beslenerek kilonuzu koruyun ve egzersiz yapın.
• Stresinizi azaltarak kan basıncınızı kontrol edin ve fazla tuzlu beslenmeyin.
• En ufak anormal vajinal kanamanızı doktorunuza bildirin.
• Her yıl smear testi yaptırın.
• Menopoz tedavisi alıyorsanız doktorunuzun önerdiği sıklıkta kontrollere gidin.

Endometrial Biyopsi

Rahimin içini kaplayan, endometrium adı verilen kısımdan inceleme için örnek alınmasıdır.

Ne zaman yapılır?
Anormal vajinal kanama durumunda nedeni saptamak için yapılır.

Alternatifleri:

• D&C: Rahim ağzının genişletilip kürtaj yapılması
• Histeroskopi ile parça alınması( Teleskopa benzeyen bir optikle rahim içi görüntülenip biyopsi alınır)

Endometrial biyopsi için özel hazırlık gerekli mi?
İşlem öncesi ağrıyı azaltmak için size analjezik verilebilir. İşlemden 30 dakika, 1 saat önce ibuprofen almanız ağrı yakınmanızı azaltacaktır.

İşlem sırasında neler yapılır?
Doktorunuz özel bir aletle rahim ağzını tutar, biyopsi aletini rahim içine sokarak endometriumdan doku örneği alır. İşlem sırasında hafif kramp şeklinde ağrılarınız olabilir.

İşlemden sonra neler olacak?
İşlemden kısa süre sonra evinize gidebilirsiniz. Kramp şeklinde ağrınız ve hafif kanamanız olabilir. Ağrı kesici alabilirsiniz. Biyopsi sonucunuzu aldıktan sonra bundan sonraki tedavinin planlanması için tekrar doktorunuzu görmeye gitmelisiniz.

İşlemin yararları nelerdir?

• Muayene şartlarında uygulanabilecek kolay bir işlemdir.
• Belirtilerin nedenini ortaya koymakta çok faydalıdır.

İşlemin riskleri nelerdir?

• İşlem sırasında rahim delinmesi olabilir.
• Enfeksiyon veya kanama olabilir. Ne olursa doktorumu aramalıyım?

Acil aramanız gereken durumlar:

• Şiddetli vajinal kanama
• Ateş yükselmesi
• Yaygın ve şiddetli karın ağrısı