Oje sürmek abdeste manimidir?

[Uzman SühaN]

Soru: Oje, abdeste ve gusül abdestine mâni midir? Bir bayan tırnakları ojeli veya cilalı iken abdest alabilir mi?
Cevap:
Oje, tırnakların üzerinde tabaka oluşturan ve suyun tırnakların altına geçmesini engelleyen bir maddedir. Kadınlar bunu süslenme amacı ile tırnaklarına sürerler. Eski ulema döneminde böyle bir maddenin olmamasından dolayı, bunun abdeste veya boy abdestine (gusle) engel olup olmayacağı konusunda tereddütler ortaya çıkmıştır.

Eskiden kadınlar ellerine kına yakar, kına parçacıkları tırnaklar üzerinde bir tabaka oluştururdu. Kına yakma adeti hâlâ devam etmektedir.

Abdest ayetinde Allah Teala şöyle buyurmaktadır:

“Mü’minler! Namaza kalktığınızda yüzlerinizi ve dirseklere kadar ellerinizi yıkayınız.” (Maide, 5/6)

Yıkama, organın üzerinden suyun akıtılması şeklinde tarif edilmiştir. Ebu Hanife ve İmam Muhammed’e göre bir damla da olsa suyun akması gerekir. Yağ sürer gibi suyu organa sürmek yeterli olmaz. Ebu Yusuf ise organın ıslanmasını yeterli görmüş, suyun akmasını şart koşmamıştır. (İbn Abidin, Haşiyetü Reddi’l-Muhtar, İstanbul, 1984, c. 1, s. 96) Organın üzerine su sürmenin yıkama olmayacağı açıktır. Çünkü bu, organı ıslak elle meshetmek olur. Halbuki ayette emredilen, yıkamadır; mesh değil.

Kına çok ince de olsa tırnak üzerinde bir tabaka oluşturur. Başka bir şekilde o rengin tırnak üzerinde kalması mümkün olmaz. Kına çamurunun parçacıkları tırnak diplerinde sert tabaka oluşturur ve suyun tırnağa ulaşmasını engeller. Kına, oje gibi değildir. Gözeneklerinden tırnağa su ulaşabilir. Ancak bu suyun tırnağın tamamına ulaşması ve tırnağın üzerinden akıp gitmesi mümkün değildir. Bunun olabilmesi için, suyun tırnakla kınanın arasına girmesi gerekir ki bu durumda tırnakta kına kalmaz. Böyle bir şeyin mümkün olmadığı açıktır. Bu sebeple kınalı tırnağın emredildiği şekilde yıkanması mümkün değildir.

Abdest ayetinin sonunda Allah Teala şöyle buyurmaktadır:

“Allah size (abdest ve guslü emretmekle) bir güçlük çıkarmak istemiyor. Ama sizi arındırmak ve size olan nimetinin tamamlamak istiyor. Belki şükredersiniz.” (Maide, 5/6)

Kadının süslenmesi yasak olmadığından abdest alırken tırnağındaki kınayı kazımasını emretmenin güçlük doğuracağı kesindir. Bu sebeple fakihler, kınanın abdeste ve gusle mani olmayacağını söylemişlerdir. Hanefilerin konu ile ilgili görüşleri şöyledir:

“Kına, pire pisliği, kir tabakaları, vücuda sürülen yağ, krem, tırnak aralarına giren kirler vs. her ne kadar suyun organ üzerinden akmasına mani ise de zaruretten dolayı abdeste ve gusle mani olmazlar.” (İbn Abidin, Haşiyetü Reddi’l-Muhtar, c. 1, s. 155-156)

Buradaki ‘zaruret’ yukarıdaki şeyleri temizleme sıkıntısından doğan zarurettir. Çünkü onları temizleme emredilecek olsa insanlar zor durumda kalır ve bir çoğu abdest alıp namaz kılma imkanı bulamazdı. Oje de yukarıdaki maddelerle aynı konumdadır. Kadının tırnaklarına oje sürmesini veya tırnaklarını cilalamasını yasaklayan bir hüküm olmadığına göre abdest veya gusülden önce bunların temizlenmesini şart koşmanın güçlük doğuracağı açıktır. Yukarıdaki ayet, Allah’ın güçlük çıkarmak istemediğini ama bizi arındırmak istediğini bildirmektedir. Tırnakları ojeli veya cilalı olan kişiler ellerini yıkadıkları zaman temiz sayılacaklarından, Allah’ın bu konudaki emri de yerine gelmiş olmalıdır.

Sonuç olarak oje ve tırnak cilası abdest ve gusle mani değildir.

 

[İslami Yazar]

Rasulullah'ın (s) buyurduğu gibi taharet (temizlik) namazın anahtarıdır. Genellikle, tehareti ve onun bir parçası olan gusül abdesti sadece namazla sınırlamak da doğru olmaz. Şeriatın düzenlediği taharet müslümanı hayatı boyunca eşlik etmeli, ondan hiçbir zaman ayrılmamalıdır. Hatta Müslüman öldükten sonra hayattaki Müslümanlar üzerinde haklarından biri de yaşamdakilerin ölüyü yıkayıp temizlemesi (Cenaze guslü ve ilgili temizlik işleri).


Temizlik ile ilgili daha bir konuyu hatırlatmak isteriz. Bu da insanın Rabbi ile kestiği ahde aittir. Bu antlaşmanın de iki ana kuralı var. Birincisi, insan Rabbine ibadet etmekle yükümlüdür. İkincisi de bu ibadetin Allah'ın olarak olmasıdır. Buna da din denir (İslam dini). "Kim İslam'dan başka bir din ararsa, (o din) ondan kabul edilmeyecek ve o, ahirette ziyan edenlerden olacaktır" (Al-i İmran, 85).

 

[İslami Yazar]

Dindeki önemli yer tutan ibadetlerden biri hiç şüphesiz namazdır. Bu, öyle bir ibadettir ki, kadınların bazı müstesnalı halleri hariç, Müslüman her sabah, gündüz, gece dahil yaşamı boyunca onunla beraber olmalıdır. Temizlik ise namazın şartıdır. Temizliğin kurallarına gelince, yukarıda belirttiğimiz gibi, insanın Rabbine boyun eğmesi, Allah'ın koyduğu kurallara uygun olması şarttır. Temzilik de Allah'ın indirdiği şəriətdəki kurallara uygun olmalıdır. Bu kurallar fazladır. Bunlardan bazıları: bıyıkların kısaltılması, sakalın uzatılması, sünnet edilme, tırnak kesmek, büyük-küçük ihtiyaçtan sonra belli yerleri yıkamak, kıyafeti necasetden korumaktır. Temizlik kurallarından biri de gusül-Abdest. Gusül-abdestin şartlarından biri de yıkanması gereken vücut üyesine suyun değmesi. Bazı maddeler vardır ki, bunlar suyun vücuda temas etmesine engel olur. Bunlardan biri de boyadır.

 

[İslami Yazar]

. Bilindiği gibi boya tırnaklara çekilir. Tırnaklar ise gusle mani olur . Çekilen boya ise suyun tırnaklara temas edip onu yutmasına engeldir. Tırnağını boya ile boyayan kişinin iki-üç çıkış yolu olabilir. Örneğin, her gusül veya abdest alırken boyayı silmek buraya dahildir. Bu ise çok zor ve zaman alıcı bir iştir. Belki de neredeyse mümkün olmayan şeydir. İkinci yol boya çekmekten imtina etmektir. Üçüncüsü ise ikisinden (boya çekmekle taharet arasında) birini seçmek karşısında mecbur kaldığında lak sürtməyi tercih etmektir. Başka yollar da olabiliyor. Her şeyin doğrusunu Allah bilir. Tüm yukarıda belirttiklerimizi dikkate alarak, bir daha tekrarlamak isteriz ki, gusül abdest almadan önce tırnak boyası silinmrdiği takdirde farz olan taharet hasıl olmaz.

 

[İslami Yazar]

Çünkü su yıkanması gereken ezalara değmediği için gusül-abdest sahih olmaz (yerine getirilmiş sayılmaz). Teharetsiz namaz sahih olmadığı için sonuç itibari ile de namaz gibi ibadet de terk edilmiş olacaktır. Bu yüzden neredeyse tırnakları boya ile boyamak uygun değildir. Eğer boya her silinmezse (bu ise çok meşakkatli bir iştir), dolayısıyla gusül-abdest yerine Yetirilmeyecek, neticede namaz gibi ibadet terk edilecek. Bu takdirde boya sürmek haram olur. Çünkü namaz kılmamak en büyük günahlardan olduğu gibi, onun kılınmasına engel teşkil eden herhangi bir şey haramdır. Tırnak boyası sürmek de namazın kılınmasına engel olduğu takdirde haram olur. Doğrusunu Allah bilir.