Öğrenmeyi Etkileyen Faktörler Nelerdir?
öğrenmeyi etkileyen faktörler nelerdir türe özgü hazır oluş öğrenmeyi etkileyen faktörler etmenler öğrenmeye etki eden
ÖĞRENMEYİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER
A. Öğrenenle ile ilgili faktörler S Türe özgü hazır oluş
öğrenecek olan organizmanın istenüen davranışı göstermek için gerekli biyolojik donanıma sahip olması demektir. Organizma bu donamımdan yoksun olduğunda öğrenemez. Örneğin; İnsan uçmayı öğrenemez ancak kuşlar uçabilir.
s Olgunlaşma
• Organların kendilerinden beklenen görevleri yapabilecek duruma gelmesi durumudur. Diğer bir deyişle Organizmanın temelindeki potansiyel güçlerin göreve hazır bir duruma ulaşmasıdır.
Organizma türe özgü hazır oluş durumunda olsa bile olgunlaşma olmadan öğrenemez. Olgunlaşma yaş ve zeka açılarından ele alınmaktadır
İki aylık bir bebek yürüyemez, yaş açısından o olgunluğa ulaşmamıştır. Aynı zamanda bazı insanlar yaş olarak olgunlaşmış olsalar bile zeka gelişimleri açısından yeterli olgunluğa ulaşmamış olabilirler.
s Kaygı ve genel uyarılmışlık hali
Organizmanın verimli bir öğrenme sağlayabilmesi için hazır ve tetikte bulunmasıdır. Bireyin dışarıdan gelen uyarıcıları alma derecesidir. "Canım ders çalışmak istemiyor" diyen öğrenci aslında yeterli genel uyarılmışlık haline ulaşmamıştır. Yatakta ders çalışmak öğrencinin genel uyarılmışlık haline girmesini olumsuz yönde etkilemektedir. Benlik kavramı, güdü, çalışma alışkanlıkları gibi etkenler genel uyarılmışlık halini etkileyen faktörlerdendir.
s Kaygı
Güçlü bir istek ya da dürtünün gerçekleşmeyecek gibi göründüğü durumlarda ortaya çıkan tedirgin edici bir duygudur. Aşın ve düşük düzeydeki kaygı öğrenmeyi olumsuz yönde etkilemektedir.
s Güdülenme (Motivasyon)
Organizmayı etkileyerek bir amaç için harekete geçiren durumdur. Buradaki "durum" ifadesi dürtü, istek, ihtiyaç, hırs vb. olabilir.
Güdüler bizi harekete geçiren güçlerdir. Yani davranışı bir amaca doğru başlatan ve sürdüren bir iç şarttır. Güdüler organizma içindeki ihtiyaçlardan doğar ve bu ihtiyaçların giderilmesi için organizmayı harekete geçirir. Organizmanın öğrenmeye güdülenmiş olması bireyin öğrenmesini kolaylaştırır.
Öğrenmede güdüler üç nedenle önemlidir;
1. Güdü, davranışı oluşturan en önemli koşuldur. Örnek: aç olmayan organizmaya et gösterilse de salya salgılamaz.
2.
Güdü, pekiştirme için de gereklidir. Yani davranışın sürdürülmesini-tekrarını sağlar.
3.
Güdü, davranış değişikliğini de denetler. Yani davranışın şu ya da bu yönde olmasını sağlar. Böylece organizmanın istenen tepkide bulunabilme artar.
Güdüler genellikle içse! veya dışsal uyarıcılar
tarafından uyarılmaktadır. Güdünün uyandırılması
sonucunda organizma bugüdüyü doyurmak için
harekete geçmektedir.
Örneğin susuzluk dürtüsü organizmayı su ihtiyacını karşılamak için harekete geçmeye zorlar.
Organizma
harekete geçerek su aramaya başlar. Suyun içilmesiyle birlikte susuzluk dürtüsü doyurulmuş olur.
Güdülerin içsel-dışsal, birincil-ikincil, döngüsel olma gibi özellikleri vardır.
• Dikkat: Bilincin bir noktada toplanması haline denir. Diğer bir deyişle psikofizik enerjinin bir noktada toplanmasıdır.
s Eski Yaşantılar
Daha önceden deneyimli oluş ya da konu ile tanışıklığın bulunması (eski yaşantılar) yeni öğrenmeleri etkiler
Yetişkin kişiler hemen hemen hiç bir öğrenmeye sıfırdan başlamazlar. Okullardaki eğitimde her konu daha önce öğrenilmiş olması gereken başka konularla bağlantılıdır. Bu açıdan bir derste öğrenilen kavramlar diğer bir dersteki öğrenilen kavramlarla ters düşmemelidir.
Birey öğrenmeyi kolaylaştıracak ve hızlandıracak önbilgilere (ön öğrenmeler) sahip olmalıdır. Bu ön öğrenmeler öğrenmeyi kolaylaştıracağı gibi zorlaştırabilir.
s Öğrenmenin Aktarılması
Pozitif transfer (olumlu aktarma): Geçmiş yaşantıların öğrenmeyi kolaylaştırmasına denir. Otomobil kullanmayı öğrenen birisinin başka bir model ya da marka otomobili de kullanabilmesi.
Negatif transfer (olumsuz aktarma): Geçmiş yaşantıların öğrenmeyi olumsuz etkilemesine denir. Iki parmak yöntemiyle daktilo yazmayı öğrenen birisi on parmak ile yazmaya çalıştığında zorlanır ve daha yavaş yazar. Önceki öğrenme yeni öğrenmeyi olumsuz etkiler.
s Fizyolojik Durum
Öğrenme için sağlıklı bir fizyolojik yapı gereklidir. Süreğen hastalıklar ve duyu organlarındaki bozukluklar öğrenmeyi olumsuz yönde etkiler.
s Bireysel Farkhlıklar
Zeka, ilgi, yetenek, tutum, güven, benlik tasarımı gibi farklılıklar öğrenmeyi etkileyen bireysel farklılıklardır. Kalıtım ve çevrenin rolü vardır.
B. Öğretim Yöntemi ile ilgili Faktörler s Konunun Yapısı
öğrenmede konunun bütün olarak verilmesi parçalara bölerek verilmesinden daha etkilidir. Konu anlamlı ve kolayca birbirine bağlanabilir nitelikte olmalıdır.
s Öğrenmeye Ayrılan Zaman
Öğrenen bireyler arasında bir konunun öğrenilmesine ayrılan zaman bakımından farklılıklar vardır.
Bazı öğrenciler öğrenilecek konuyu günde 2 saatten bir haftada öğrenirler buna aralıklı öğrenme denir. Sistematik çalışmadır. öğrenilen bilgiler kısa sürede unutulmaz.
Bazı öğrenciler de öğrenilecek konuyu yoğun bir biçimde bir günde öğrenirler buna toplu öğrenme denir. Sadece sınav zamanında çalışan öğrenciler bu gruba girer. Öğrenciler konuyu kısa zamanda öğrenmekte ve sınavda başarılı olmaktadırlar. Buna karşın öğrenilen bilgi kısa sürede unutulmaktadır.
S Katılım (öğrenci aktivitesi)
Öğrenilecek olanla etkileşim öğrenme çabasına girmedir. Bu etkileşim dinleme-okuma-yazma-anlatma şeklinde olabilir. Dinlemede öğrenci pasiftir. Öğrenme zayıf olmaktadır. Buna karşın anlatmaya doğru gidildikçe öğrenci aktifleşmekte ve öğrenme artmaktadır.
s Geribildirim (Dönüt)
Sonuçların bilgisi de denebilir. iyi bir öğrenmenin gerçekleşmesi için öğrencinin öğrenip öğrenmediği veya ne kadar öğrendiği ile ilgili olarak bilgilendirilmesi gerekir. Öğrenci yaptıkları ve söylediklerinin ne derece doğru olduğunu bilirse daha kolay öğrenir. Bunu bilmeyen öğrenci yavaş öğrenir. Sınav sorularının kısa sürede cevaplanması geribildirimdir.
C. Öğrenme Malzemesi ile ilgili faktörler s Algısal Ayırt Edilebilirlik
Öğrenme malzemesinin çevredeki uyarıcılardan ayırt edilebilir olmasıdır. Beyaz uyarıcılar içinde siyah bir uyaranın dikkat çekmesi gibi öğrenilecek konu da öğrencinin dikkatini çekmelidir. Diğer uyaranlar arasından öğrenilecek malzeme ile ilgili uyaranlar kolayca ayırt edilebilir nitelikte olmalıdır. Öğrenilecek malzeme öğrencilerin amaçlarına, beklentilerine uygun olmalıdır.
gunlukplan.org
ÖĞRENMEYİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER
A. Öğrenenle ile ilgili faktörler S Türe özgü hazır oluş
öğrenecek olan organizmanın istenüen davranışı göstermek için gerekli biyolojik donanıma sahip olması demektir. Organizma bu donamımdan yoksun olduğunda öğrenemez. Örneğin; İnsan uçmayı öğrenemez ancak kuşlar uçabilir.
s Olgunlaşma
• Organların kendilerinden beklenen görevleri yapabilecek duruma gelmesi durumudur. Diğer bir deyişle Organizmanın temelindeki potansiyel güçlerin göreve hazır bir duruma ulaşmasıdır.
Organizma türe özgü hazır oluş durumunda olsa bile olgunlaşma olmadan öğrenemez. Olgunlaşma yaş ve zeka açılarından ele alınmaktadır
İki aylık bir bebek yürüyemez, yaş açısından o olgunluğa ulaşmamıştır. Aynı zamanda bazı insanlar yaş olarak olgunlaşmış olsalar bile zeka gelişimleri açısından yeterli olgunluğa ulaşmamış olabilirler.
s Kaygı ve genel uyarılmışlık hali
Organizmanın verimli bir öğrenme sağlayabilmesi için hazır ve tetikte bulunmasıdır. Bireyin dışarıdan gelen uyarıcıları alma derecesidir. "Canım ders çalışmak istemiyor" diyen öğrenci aslında yeterli genel uyarılmışlık haline ulaşmamıştır. Yatakta ders çalışmak öğrencinin genel uyarılmışlık haline girmesini olumsuz yönde etkilemektedir. Benlik kavramı, güdü, çalışma alışkanlıkları gibi etkenler genel uyarılmışlık halini etkileyen faktörlerdendir.
s Kaygı
Güçlü bir istek ya da dürtünün gerçekleşmeyecek gibi göründüğü durumlarda ortaya çıkan tedirgin edici bir duygudur. Aşın ve düşük düzeydeki kaygı öğrenmeyi olumsuz yönde etkilemektedir.
s Güdülenme (Motivasyon)
Organizmayı etkileyerek bir amaç için harekete geçiren durumdur. Buradaki "durum" ifadesi dürtü, istek, ihtiyaç, hırs vb. olabilir.
Güdüler bizi harekete geçiren güçlerdir. Yani davranışı bir amaca doğru başlatan ve sürdüren bir iç şarttır. Güdüler organizma içindeki ihtiyaçlardan doğar ve bu ihtiyaçların giderilmesi için organizmayı harekete geçirir. Organizmanın öğrenmeye güdülenmiş olması bireyin öğrenmesini kolaylaştırır.
Öğrenmede güdüler üç nedenle önemlidir;
1. Güdü, davranışı oluşturan en önemli koşuldur. Örnek: aç olmayan organizmaya et gösterilse de salya salgılamaz.
2.
Güdü, pekiştirme için de gereklidir. Yani davranışın sürdürülmesini-tekrarını sağlar.
3.
Güdü, davranış değişikliğini de denetler. Yani davranışın şu ya da bu yönde olmasını sağlar. Böylece organizmanın istenen tepkide bulunabilme artar.
Güdüler genellikle içse! veya dışsal uyarıcılar
tarafından uyarılmaktadır. Güdünün uyandırılması
sonucunda organizma bugüdüyü doyurmak için
harekete geçmektedir.
Örneğin susuzluk dürtüsü organizmayı su ihtiyacını karşılamak için harekete geçmeye zorlar.
Organizma
harekete geçerek su aramaya başlar. Suyun içilmesiyle birlikte susuzluk dürtüsü doyurulmuş olur.
Güdülerin içsel-dışsal, birincil-ikincil, döngüsel olma gibi özellikleri vardır.
• Dikkat: Bilincin bir noktada toplanması haline denir. Diğer bir deyişle psikofizik enerjinin bir noktada toplanmasıdır.
s Eski Yaşantılar
Daha önceden deneyimli oluş ya da konu ile tanışıklığın bulunması (eski yaşantılar) yeni öğrenmeleri etkiler
Yetişkin kişiler hemen hemen hiç bir öğrenmeye sıfırdan başlamazlar. Okullardaki eğitimde her konu daha önce öğrenilmiş olması gereken başka konularla bağlantılıdır. Bu açıdan bir derste öğrenilen kavramlar diğer bir dersteki öğrenilen kavramlarla ters düşmemelidir.
Birey öğrenmeyi kolaylaştıracak ve hızlandıracak önbilgilere (ön öğrenmeler) sahip olmalıdır. Bu ön öğrenmeler öğrenmeyi kolaylaştıracağı gibi zorlaştırabilir.
s Öğrenmenin Aktarılması
Pozitif transfer (olumlu aktarma): Geçmiş yaşantıların öğrenmeyi kolaylaştırmasına denir. Otomobil kullanmayı öğrenen birisinin başka bir model ya da marka otomobili de kullanabilmesi.
Negatif transfer (olumsuz aktarma): Geçmiş yaşantıların öğrenmeyi olumsuz etkilemesine denir. Iki parmak yöntemiyle daktilo yazmayı öğrenen birisi on parmak ile yazmaya çalıştığında zorlanır ve daha yavaş yazar. Önceki öğrenme yeni öğrenmeyi olumsuz etkiler.
s Fizyolojik Durum
Öğrenme için sağlıklı bir fizyolojik yapı gereklidir. Süreğen hastalıklar ve duyu organlarındaki bozukluklar öğrenmeyi olumsuz yönde etkiler.
s Bireysel Farkhlıklar
Zeka, ilgi, yetenek, tutum, güven, benlik tasarımı gibi farklılıklar öğrenmeyi etkileyen bireysel farklılıklardır. Kalıtım ve çevrenin rolü vardır.
B. Öğretim Yöntemi ile ilgili Faktörler s Konunun Yapısı
öğrenmede konunun bütün olarak verilmesi parçalara bölerek verilmesinden daha etkilidir. Konu anlamlı ve kolayca birbirine bağlanabilir nitelikte olmalıdır.
s Öğrenmeye Ayrılan Zaman
Öğrenen bireyler arasında bir konunun öğrenilmesine ayrılan zaman bakımından farklılıklar vardır.
Bazı öğrenciler öğrenilecek konuyu günde 2 saatten bir haftada öğrenirler buna aralıklı öğrenme denir. Sistematik çalışmadır. öğrenilen bilgiler kısa sürede unutulmaz.
Bazı öğrenciler de öğrenilecek konuyu yoğun bir biçimde bir günde öğrenirler buna toplu öğrenme denir. Sadece sınav zamanında çalışan öğrenciler bu gruba girer. Öğrenciler konuyu kısa zamanda öğrenmekte ve sınavda başarılı olmaktadırlar. Buna karşın öğrenilen bilgi kısa sürede unutulmaktadır.
S Katılım (öğrenci aktivitesi)
Öğrenilecek olanla etkileşim öğrenme çabasına girmedir. Bu etkileşim dinleme-okuma-yazma-anlatma şeklinde olabilir. Dinlemede öğrenci pasiftir. Öğrenme zayıf olmaktadır. Buna karşın anlatmaya doğru gidildikçe öğrenci aktifleşmekte ve öğrenme artmaktadır.
s Geribildirim (Dönüt)
Sonuçların bilgisi de denebilir. iyi bir öğrenmenin gerçekleşmesi için öğrencinin öğrenip öğrenmediği veya ne kadar öğrendiği ile ilgili olarak bilgilendirilmesi gerekir. Öğrenci yaptıkları ve söylediklerinin ne derece doğru olduğunu bilirse daha kolay öğrenir. Bunu bilmeyen öğrenci yavaş öğrenir. Sınav sorularının kısa sürede cevaplanması geribildirimdir.
C. Öğrenme Malzemesi ile ilgili faktörler s Algısal Ayırt Edilebilirlik
Öğrenme malzemesinin çevredeki uyarıcılardan ayırt edilebilir olmasıdır. Beyaz uyarıcılar içinde siyah bir uyaranın dikkat çekmesi gibi öğrenilecek konu da öğrencinin dikkatini çekmelidir. Diğer uyaranlar arasından öğrenilecek malzeme ile ilgili uyaranlar kolayca ayırt edilebilir nitelikte olmalıdır. Öğrenilecek malzeme öğrencilerin amaçlarına, beklentilerine uygun olmalıdır.
gunlukplan.org
