Kimdir, nedir bu "Nasdaq"?.. Ne iş yapar?
New York, American, Chicago, Boston, Cincinati, Pasific ve Philadelphia borsaları ABD'nin 7 büyük borsasıdır. New York Borsası (NYSE) bunların en babayiğididir.
New York ve ikinci sıradaki Amerikan (AMEX) borsalarına kotasyon (kaydolup işlem görmek) pahalı bir iştir. Bu nedenle küçük firmaların hisse senetleri uzun yıllar borsa dışında alınıp satılmıştır. Bu borsa dışı alım satımlarda fiyatlar aracılar (ABD'de bunlara "dealer" deniliyor) tarafından belirlenmiştir. Aracılar kendi portföylerinden veya başkalarının portföyünden alım satım yaparak "piyasa yapımcısı" unvanını kazanmıştır.
Borsa dışındaki bu tip alım satımlarda en iyi fiyatın oluşup oluşmadığını belirlemenin imkansızlığını görenler, bütün piyasa yapımcılarını (aracıları) bir araya getirerek oluşacak fiyatların izlenmesine imkan verecek bir sistem arayışında Nasdaq'ı kurdular.
Nasdaq, bir borsa değildir. Borsa işlemini gören borsa aracıları birliğidir. "National Association of Securities Dealer Automated Quotation System" kelimelerinin baş harflerinden oluşan bir kelimedir. Türkçe ismi "Ulusal Aracılar Birliği Otomatik Fiyat Bildirim Sistemi"dir.
1971 yılında kurulan Nasdaq'ın işlem hacmi New York Borsası'nın işlem hacmi dolayındadır. Yeni kurulan, büyüme aşamasındaki firmaların hisse senetleri genellikle Nasdaq'ta işlem gördüğünden, yeni kurulan ve büyüme aşamasındaki iletişim ve bilgisayar firmalarının hisse senetlerinin de büyük çoğunluğu Nasdaq'a kaydolmuştur. Burada işlem görmektedir.
İşte bu nedenledir ki, "teknoloji hissesi" adı verilen bu tip hisse senetlerinin fiyatlarındaki düşüş Nasdaq'ı öne çıkarmıştır.
Nasdaq elektronik borsacılığın öncüsüdür. Her aracının bir terminali vardır. Üyeler alım satım emirlerini bu terminallerinden vermekte, böylece her emir, tüm Nasdaq üyelerince izlenmekte, tüm üyelerin fiyata göre alım satım emri verme şansları bulunmakta, açık anlatımıyla fiyatlar "borsa" şartında oluşmaktadır.
Bazı Amerikan şirketlerinin zamanla büyümelerine, New York Borsası'nın istediği kayıt ücretini ödeyecek güce erişmelerine rağmen, New York Borsası'na geçmedikleri, Nasdaq'ta kalmaya devam ettikleri görülmüştür. Dr. Ali İhsan Karacan "Apple, Intel, MCI ve Microsoft" gibi bilgisayar firmalarının Nasdaq'ı seven firmalar olduğunu belirtmektedir. Dr. Ali İhsan Karacan'a göre bunun sebebi önce Nasdaq'ta müşteriye gösterilen yakın ilgi ve daha sonra da New York Borsası ile Nasdaq arasındaki alım satım farkı konusundaki tercihtir. Borsa bir "ihale" piyasasıdır. Aracı, (dealer) alım veya satım yapanın komisyoncusudur. Halbuki Nasdaq'ta alımı da satımı da yapan aracı (dealer)dır. Aracı kendi adına almakta, kendi adına satmaktadır. Komisyoncu değildir.
Nasdaq'ta esen rüzgar, bizim İstanbul'daki borsayı da sallayınca, Nasdaq'ın ne olduğunu, ne iş yaptığını öğrenmek de "farz" oldu