Milli Mücadele Döneminde Gazeteler ve Basının Durumu Neydi ?
Milli Mücadele Döneminde Basın
Milli Mücadelemizin başladığı dönemlerde birazdan sizlerle bilgilerini paylaşacağımız bağzı gazeteler işkalcilerden yana, bağzıları ise milli görüş şuuru ile ülkelerini destekleyen türde yazılar yayınlamışlardır. Bu gazetelerle alakalı bilgileri şimdi sizlerle paylaşmak istiyoruz.
Öncelikle, matbaanın Osmanlıya girişinden beri Türk Basınının merkezi olan İstanbul Basını ve savunduğu fikirleri incelemekte yarar bulunur.
A.İSTANBUL BASINI:
Mondros Mütarekesinin 30 Ekim 1918 yılında imzalanmasından sonraları, İstanbul Basını içindeki kamplaşma artmış ülke sorunları yerine şahsi hesaplaşmaların peşinde koşulmuştur. İttihat ve Terakki Fırkasının basın üzerindeki etkinliği azalırken, muhaliflerin ve özellikle özgürlük ve İtilaf Fırkasının sesi yükselmeye başlamıştır. Basının 1 kısmı Ocak 1919da İttihatçılar tutuklanmaya başlayınca bunu alkışlamış, çoğu ise bu duruma karşı 1 tavır sergilemişlerdir. Bu ayrılık 15 Mayıs 1919da İzmirin işgaliyle daha da ilerlemiştir. Nihayet Mustafa Kemalin 19 mayıs 1919da ulusal Mücadeleyi başlatmasıyla basındaki bu ayrışma bütün 1 netlik kazanmış ve birtakım gazete ve dergiler millici 1 çizgide ilerlerken çoğu da işbirlikçi ve işgalden yana 1 tutum takınmışlardır.
5 Şubat 1919 tarihli Osmanlı Hükümeti kararnamesi ve arkasından 16 Mart 1920de İstanbulu işgal eden hasım kuvvetlerinin baskı ve sansürü yüzünden, Mustafa kemal ve ulusal Mücadele destekleyen İstanbul gazeteleri cesur ve bilinçli yayın yapamıyorlardı. Gazetelerin pek epey sayfası sansür yüzünden boş çıkmaktaydı. İstanbul basını yalnız 1921 yılında milli Bağımsızlık Savaşı hakkına veri verme olanağı elde etmiştir.
1.MİLLİ MÜCADELE YANLISI BASIN:
a)İleri: 1919 yılında Celal Nuri İleri ve kardeşi Suphi İleri tarafından yayınlanmaya başlamıştır. İttihatçıları ve Osmanlı Hükümetini eleştirmiş, ulusal Mücadelenin adeta İstanbuldaki sözcüsü olmuştur. 1924 yılına kadar yayınını sürdürmüştür.
b)Vakit: 27 ekim 1917 tarihinden itibaren Hakkı Tarık akıl ve Mehmet Asım akıl tarafından çıkarılan gazetenin başyazarı; Ahmet Emin Yalman idi. Bu gazete epey kuvvetli 1 yazar kadrosuna sahip idi. milli direnişi her gücü birlikte destekleyen, günlük bi şekilde yayınlanan, yüksek tirajlı 1 gazete idi.
c)Yenigün: iki eylül 1918 tarihinde, Yunus Nadi tarafından yayınlanmaya başlamıştır. ulusal Mücadeleyi desteklediği için 13 Nisan 1920de Yunus Nadi gazetesini, İngiliz baskısı nedeniyle, kapatmış ve matbaasını Ankaraya taşıyarak Yenigün adlı gazetesiyle 1924 yılına kadar yayınına sürek emiştir.
d)Akşam: 9 Mayıs 1918de Falih Rıfkı Atay ve Necmettin sadak tarafından kurulmuştur. ulusal Mücadeleyi desteklemiş ve Ankaraya muhabir Göndermiştir.
e)İkdam: 1894-1928 yılları arasında yayınını sürdüren gazete Ahmet Cevdet Oran tarafından çıkarılan gazete çoğunlukla ulusal mücadele yanlısı olmuştur.
Milli Mücadelemizin başladığı dönemlerde birazdan sizlerle bilgilerini paylaşacağımız bağzı gazeteler işkalcilerden yana, bağzıları ise milli görüş şuuru ile ülkelerini destekleyen türde yazılar yayınlamışlardır. Bu gazetelerle alakalı bilgileri şimdi sizlerle paylaşmak istiyoruz.
Öncelikle, matbaanın Osmanlıya girişinden beri Türk Basınının merkezi olan İstanbul Basını ve savunduğu fikirleri incelemekte yarar bulunur.
A.İSTANBUL BASINI:
Mondros Mütarekesinin 30 Ekim 1918 yılında imzalanmasından sonraları, İstanbul Basını içindeki kamplaşma artmış ülke sorunları yerine şahsi hesaplaşmaların peşinde koşulmuştur. İttihat ve Terakki Fırkasının basın üzerindeki etkinliği azalırken, muhaliflerin ve özellikle özgürlük ve İtilaf Fırkasının sesi yükselmeye başlamıştır. Basının 1 kısmı Ocak 1919da İttihatçılar tutuklanmaya başlayınca bunu alkışlamış, çoğu ise bu duruma karşı 1 tavır sergilemişlerdir. Bu ayrılık 15 Mayıs 1919da İzmirin işgaliyle daha da ilerlemiştir. Nihayet Mustafa Kemalin 19 mayıs 1919da ulusal Mücadeleyi başlatmasıyla basındaki bu ayrışma bütün 1 netlik kazanmış ve birtakım gazete ve dergiler millici 1 çizgide ilerlerken çoğu da işbirlikçi ve işgalden yana 1 tutum takınmışlardır.
5 Şubat 1919 tarihli Osmanlı Hükümeti kararnamesi ve arkasından 16 Mart 1920de İstanbulu işgal eden hasım kuvvetlerinin baskı ve sansürü yüzünden, Mustafa kemal ve ulusal Mücadele destekleyen İstanbul gazeteleri cesur ve bilinçli yayın yapamıyorlardı. Gazetelerin pek epey sayfası sansür yüzünden boş çıkmaktaydı. İstanbul basını yalnız 1921 yılında milli Bağımsızlık Savaşı hakkına veri verme olanağı elde etmiştir.
1.MİLLİ MÜCADELE YANLISI BASIN:
a)İleri: 1919 yılında Celal Nuri İleri ve kardeşi Suphi İleri tarafından yayınlanmaya başlamıştır. İttihatçıları ve Osmanlı Hükümetini eleştirmiş, ulusal Mücadelenin adeta İstanbuldaki sözcüsü olmuştur. 1924 yılına kadar yayınını sürdürmüştür.
b)Vakit: 27 ekim 1917 tarihinden itibaren Hakkı Tarık akıl ve Mehmet Asım akıl tarafından çıkarılan gazetenin başyazarı; Ahmet Emin Yalman idi. Bu gazete epey kuvvetli 1 yazar kadrosuna sahip idi. milli direnişi her gücü birlikte destekleyen, günlük bi şekilde yayınlanan, yüksek tirajlı 1 gazete idi.
c)Yenigün: iki eylül 1918 tarihinde, Yunus Nadi tarafından yayınlanmaya başlamıştır. ulusal Mücadeleyi desteklediği için 13 Nisan 1920de Yunus Nadi gazetesini, İngiliz baskısı nedeniyle, kapatmış ve matbaasını Ankaraya taşıyarak Yenigün adlı gazetesiyle 1924 yılına kadar yayınına sürek emiştir.
d)Akşam: 9 Mayıs 1918de Falih Rıfkı Atay ve Necmettin sadak tarafından kurulmuştur. ulusal Mücadeleyi desteklemiş ve Ankaraya muhabir Göndermiştir.
e)İkdam: 1894-1928 yılları arasında yayınını sürdüren gazete Ahmet Cevdet Oran tarafından çıkarılan gazete çoğunlukla ulusal mücadele yanlısı olmuştur.
