Mesleki Eğitim ile İlgili Kısa Bilgiler
meslekler hakkında kısa bilgiler meslekler ile ilgili kısa bilgiler eğitimle ilgili hakkında bilgi eğitim ile
Ülkelerin gelişmesinde ve kalkınmasında sanayileşmenin temel unsuru olan bilgi, beceri ve iş alışkanlıklarına sahip yüksek verimi gerçekleştirecek kalifiye insan gücünün yetiştirilmesi gerekmektedir. Kalifiye elemanların bilgi ve becerisi, ekonomik başarının temelidir. Meslek eğitimi özellikle iki amaca yöneliktir. Bir tarafta genç insanlara başarılı bir meslek yolu hazırlamak, diğer yandan ekonomiye vasıflı eleman yetiştirmektir. Günümüzde, hızlı teknolojik değişme ve dünya düzeyindeki yapılaşma değişiminde Mesleki Teknik Eğitimin öneminin çok büyük olduğu herkes tarafından bilinen ve söylenen gerçektir.
İnsan, ekonominin yönlendiricisi ve aynı zamanda da amaca uygun işleticisi durumundadır. Nitekim insan faktörü olmadan ekonominin kendi kendine çalışması ve amaca uygun olarak yönlendirilmesi düşünülemez. Ancak, insanların belli bir amaca göre hareket edebilmesi ve o amaç için eğitilmesi gerekir. Bununla beraber Bilimsel ve teknolojik gelişmeler toplum ve birey yaşamını büyük ölçüde etkilemekte; sosyal, ekonomik ve kültürel alanlarda köklü değişmelere yol açmaktadır. Hızlı değişme ve gelişmeler karşısında, bireylerin sahip oldukları bilgilerle yetinmemeleri, gelişmeleri sürekli izlemeleri, gerekli bilgi ve becerilerle donatılmaları gerekmektedir.
Gelişmeler, doğrudan iş dünyasını etkilemekte, iş dünyasında değişikliklere yol açmaktadır. Modern insanın her zamankinden daha iyi bir şekilde belirli bir sistem ve plan içerisinde hazırlanmasını gerekli kılmaktadır. Bu durum, gelişen ve değişen ortama göre örgütlenmiş kaliteli bir meslek eğitimini de beraberinde gerektirmekte; sadece akademik eğitim ile piyasanın ihtiyaç duyduğu nitelikli eleman yetiştirilmesi söz konusu olamamaktadır. Çünkü akademik eğitim, toplumdaki tüm bireyler için ortak olan bilgi, beceri ve davranışları kazandırarak, herhangi bir mesleki alana bağlı kalmadan, bir toplumu oluşturan bireylerin toplu olarak yaşamalarını sağlayan genel kültürü verir. Akademik eğitim, toplumun kültürünün devamını sağlar ve bireylerin sorumlu birer vatandaş olarak yetişmelerini amaçlar. Akademik eğitim alan bireyler, üniversiteye yönelerek orada istedikleri bölümü okuduktan sonra bir meslek edinebilmektedirler. Bilindiği üzere ortaöğretim kurumları; akademik eğitim veren liseler, mesleki ve teknik eğitim veren liseler olarak ikiye ayrılmakta; akademik liseler daha çok üniversiteye öğrenci hazırlamaktadırlar.
Mesleki eğitim ise, bir kimsenin geçimini sağlamak için gerekli olan mesleki bilgi, beceri ve davranışları kazandırır. Ancak, tek başına meslek eğitimi yeterli değildir. Akademik ve mesleki eğitim birbirini tamamlar. Çünkü, bir eğitim sürecinde bireyin bir bütün olarak yetiştirilmesi zorunludur. Bu eğitim içerisinde de bireylerin ekonomik bağımsızlığa kavuşturulması gerekmektedir. Akademik eğitim ve akademik lise kavramlarına eş anlamda genel eğitim, genel lise kavramları kullanılmaktadır.
Ticaret Eğitiminin Gelişimi
Türkiye’de ilk Ticaret Okulu, 16 Ocak 1883 yılında "Hamidiye Ticaret Mekteb-i Alisi" adı ile kurulmuştur. Bu okul, ilk mezunlarını 1887 yılında vermiştir. 1889 yılında Maarif Nezareti’ ne bağlanmış ve ileride düzeltilmek ve tekrar açılmak kaydı ile 1893 yılında kapatılmıştır (MEG ve SB, 1988b.). Okul tekrar 1897 yılında Maarif Nezareti’ ne bağlı olarak açılmıştır. Öğretim süresi üç yıl olan bu okulun öğretim programlarında Fransızca önemli yer almış ve öğrencilerin Fransızcalarını geliştirmek üzere 1902’ de bir yıl süreli hazırlık sınıfı açılmıştır. Daha sonrada 1910 yılında mali cebir, daktilografi ve stenografi dersleri programa alınmıştır.
Yine, 1914 yılında Hamidiye Ticaret Mekteb-i Alisi’nde ticaretle uğraşanlar için sabahları ticaret hukuku, ticaret hesap ve defter tutmanın öğretildiği kurslar düzenlenmiştir.1915 yılında adı " Ticaret Mekteb-i Alisi" ne çevrilen okul, bazı değişiklikler yapılarak " Kısmı Evvel" ve " Kısmı Sani" adı ile iki bölüm haline getirilmiştir. İstanbul Ticaret Mekteb-i Alisi’ nin tarihi bir bakıma Türkiye’de ticaret öğretiminin tarihi denilebilir. Çünkü bu okul, Tanzimat ve Meşrutiyet Türkiye’sinde ticaret öğretiminin yapıldığı tek en esaslı bir kurumdur.
İmparatorluk döneminden Cumhuriyet dönemine geçişte İstanbul Ticaret Mekteb-i Alisi, 1924 yılında İktisat vekâletine bağlanarak öğretim programlarında değişiklikler yapılmıştır. Bütün masrafları vilâyetlerin Özel İdare Bütçelerinden sağlanmak üzere 1924 yılında İzmir’de İdadi derecesinde üç sınıflı "Lisan ve Ticaret Okulu", Samsun’da da "İstiklal İlk Ticaret Okulu" faaliyete geçirilmiştir. İktisat Vekaleti tarafından da 1924-1925 yılında Ankara ve Adana’da "Amel-i İlk Ticaret Okulu", Trabzon’da "Yüksek Ticaret Okulu" adı altında birer okul açılmıştır.
İstanbul Yüksek İktisat ve Ticaret Okulu içinde faaliyet gösteren üç sınıflı Amel-i kısım da Orta Ticaret Okulu haline getirilmiştir. Bunlardan başka; Kayseri, Konya ve Mersin’de birer ticaret okulu bulunmaktaydı. Cumhuriyetin ilk yıllarında faaliyet göstermiş bulunan bu okullarda, sabahları teorik ders yapılır, öğleden sonraları öğrenciler ticarethane, banka ve diğer ticari işletmelerde pratik çalışmalar yaparlardı. Öğretim programlarında genel bilgi derslerine hiç yer verilmemiş olan bu kurumların üç yıllık öğretim süresi içinde, istenilen elemanların yetiştirilmesine yeterli olamayacağı anlaşıldığından, öğretim programlarına genel bilgi dersleri de eklenmiştir.
Ankara, Adana, Trabzon ve İzmir’de ki Ameli Ticaret Okulları İktisat Vekaletinden, Samsun’da ki okul da Vilayet İdaresinden 1927 yılında Milli Eğitim Bakanlığına devredilmiştir. Öğretim süreleri dört yıla çıkarılmış, öğretim programları değiştirilmiş ve "Orta Ticaret Okulu" adı verilmiştir. 1933 yılında Ankara, 1935 yılında da İzmir Orta Ticaret Okullarına lise sınıfları eklenmiştir. İktisat Vekaletine bağlı bulunan Yüksek İktisat ve Ticaret Okulunun ders programlarında 1924 yılında değişiklik yapılarak 5. ve 6. yarıyıllarda iktisat ve muhasebe adlarıyla iki ihtisas şubesine yer verilmiştir. 1925 yılında sigortacılık ihtisas şubesi kurulmuş ve 1932-1933 öğretim yılında Kurumun Ulus-u Aliye Ticaret Bölümü Ticaret Lisesi adını almıştır. İstanbul Yüksek İktisat ve Ticaret Mektebi, orta ve lise kısımları 3507 sayılı Kanunla 1938 yılında Milli Eğitim Bakanlığı’ na devredilmiştir.
hizmetiçi eğitim notlarından
Ülkelerin gelişmesinde ve kalkınmasında sanayileşmenin temel unsuru olan bilgi, beceri ve iş alışkanlıklarına sahip yüksek verimi gerçekleştirecek kalifiye insan gücünün yetiştirilmesi gerekmektedir. Kalifiye elemanların bilgi ve becerisi, ekonomik başarının temelidir. Meslek eğitimi özellikle iki amaca yöneliktir. Bir tarafta genç insanlara başarılı bir meslek yolu hazırlamak, diğer yandan ekonomiye vasıflı eleman yetiştirmektir. Günümüzde, hızlı teknolojik değişme ve dünya düzeyindeki yapılaşma değişiminde Mesleki Teknik Eğitimin öneminin çok büyük olduğu herkes tarafından bilinen ve söylenen gerçektir.
İnsan, ekonominin yönlendiricisi ve aynı zamanda da amaca uygun işleticisi durumundadır. Nitekim insan faktörü olmadan ekonominin kendi kendine çalışması ve amaca uygun olarak yönlendirilmesi düşünülemez. Ancak, insanların belli bir amaca göre hareket edebilmesi ve o amaç için eğitilmesi gerekir. Bununla beraber Bilimsel ve teknolojik gelişmeler toplum ve birey yaşamını büyük ölçüde etkilemekte; sosyal, ekonomik ve kültürel alanlarda köklü değişmelere yol açmaktadır. Hızlı değişme ve gelişmeler karşısında, bireylerin sahip oldukları bilgilerle yetinmemeleri, gelişmeleri sürekli izlemeleri, gerekli bilgi ve becerilerle donatılmaları gerekmektedir.
Gelişmeler, doğrudan iş dünyasını etkilemekte, iş dünyasında değişikliklere yol açmaktadır. Modern insanın her zamankinden daha iyi bir şekilde belirli bir sistem ve plan içerisinde hazırlanmasını gerekli kılmaktadır. Bu durum, gelişen ve değişen ortama göre örgütlenmiş kaliteli bir meslek eğitimini de beraberinde gerektirmekte; sadece akademik eğitim ile piyasanın ihtiyaç duyduğu nitelikli eleman yetiştirilmesi söz konusu olamamaktadır. Çünkü akademik eğitim, toplumdaki tüm bireyler için ortak olan bilgi, beceri ve davranışları kazandırarak, herhangi bir mesleki alana bağlı kalmadan, bir toplumu oluşturan bireylerin toplu olarak yaşamalarını sağlayan genel kültürü verir. Akademik eğitim, toplumun kültürünün devamını sağlar ve bireylerin sorumlu birer vatandaş olarak yetişmelerini amaçlar. Akademik eğitim alan bireyler, üniversiteye yönelerek orada istedikleri bölümü okuduktan sonra bir meslek edinebilmektedirler. Bilindiği üzere ortaöğretim kurumları; akademik eğitim veren liseler, mesleki ve teknik eğitim veren liseler olarak ikiye ayrılmakta; akademik liseler daha çok üniversiteye öğrenci hazırlamaktadırlar.
Mesleki eğitim ise, bir kimsenin geçimini sağlamak için gerekli olan mesleki bilgi, beceri ve davranışları kazandırır. Ancak, tek başına meslek eğitimi yeterli değildir. Akademik ve mesleki eğitim birbirini tamamlar. Çünkü, bir eğitim sürecinde bireyin bir bütün olarak yetiştirilmesi zorunludur. Bu eğitim içerisinde de bireylerin ekonomik bağımsızlığa kavuşturulması gerekmektedir. Akademik eğitim ve akademik lise kavramlarına eş anlamda genel eğitim, genel lise kavramları kullanılmaktadır.
Ticaret Eğitiminin Gelişimi
Türkiye’de ilk Ticaret Okulu, 16 Ocak 1883 yılında "Hamidiye Ticaret Mekteb-i Alisi" adı ile kurulmuştur. Bu okul, ilk mezunlarını 1887 yılında vermiştir. 1889 yılında Maarif Nezareti’ ne bağlanmış ve ileride düzeltilmek ve tekrar açılmak kaydı ile 1893 yılında kapatılmıştır (MEG ve SB, 1988b.). Okul tekrar 1897 yılında Maarif Nezareti’ ne bağlı olarak açılmıştır. Öğretim süresi üç yıl olan bu okulun öğretim programlarında Fransızca önemli yer almış ve öğrencilerin Fransızcalarını geliştirmek üzere 1902’ de bir yıl süreli hazırlık sınıfı açılmıştır. Daha sonrada 1910 yılında mali cebir, daktilografi ve stenografi dersleri programa alınmıştır.
Yine, 1914 yılında Hamidiye Ticaret Mekteb-i Alisi’nde ticaretle uğraşanlar için sabahları ticaret hukuku, ticaret hesap ve defter tutmanın öğretildiği kurslar düzenlenmiştir.1915 yılında adı " Ticaret Mekteb-i Alisi" ne çevrilen okul, bazı değişiklikler yapılarak " Kısmı Evvel" ve " Kısmı Sani" adı ile iki bölüm haline getirilmiştir. İstanbul Ticaret Mekteb-i Alisi’ nin tarihi bir bakıma Türkiye’de ticaret öğretiminin tarihi denilebilir. Çünkü bu okul, Tanzimat ve Meşrutiyet Türkiye’sinde ticaret öğretiminin yapıldığı tek en esaslı bir kurumdur.
İmparatorluk döneminden Cumhuriyet dönemine geçişte İstanbul Ticaret Mekteb-i Alisi, 1924 yılında İktisat vekâletine bağlanarak öğretim programlarında değişiklikler yapılmıştır. Bütün masrafları vilâyetlerin Özel İdare Bütçelerinden sağlanmak üzere 1924 yılında İzmir’de İdadi derecesinde üç sınıflı "Lisan ve Ticaret Okulu", Samsun’da da "İstiklal İlk Ticaret Okulu" faaliyete geçirilmiştir. İktisat Vekaleti tarafından da 1924-1925 yılında Ankara ve Adana’da "Amel-i İlk Ticaret Okulu", Trabzon’da "Yüksek Ticaret Okulu" adı altında birer okul açılmıştır.
İstanbul Yüksek İktisat ve Ticaret Okulu içinde faaliyet gösteren üç sınıflı Amel-i kısım da Orta Ticaret Okulu haline getirilmiştir. Bunlardan başka; Kayseri, Konya ve Mersin’de birer ticaret okulu bulunmaktaydı. Cumhuriyetin ilk yıllarında faaliyet göstermiş bulunan bu okullarda, sabahları teorik ders yapılır, öğleden sonraları öğrenciler ticarethane, banka ve diğer ticari işletmelerde pratik çalışmalar yaparlardı. Öğretim programlarında genel bilgi derslerine hiç yer verilmemiş olan bu kurumların üç yıllık öğretim süresi içinde, istenilen elemanların yetiştirilmesine yeterli olamayacağı anlaşıldığından, öğretim programlarına genel bilgi dersleri de eklenmiştir.
Ankara, Adana, Trabzon ve İzmir’de ki Ameli Ticaret Okulları İktisat Vekaletinden, Samsun’da ki okul da Vilayet İdaresinden 1927 yılında Milli Eğitim Bakanlığına devredilmiştir. Öğretim süreleri dört yıla çıkarılmış, öğretim programları değiştirilmiş ve "Orta Ticaret Okulu" adı verilmiştir. 1933 yılında Ankara, 1935 yılında da İzmir Orta Ticaret Okullarına lise sınıfları eklenmiştir. İktisat Vekaletine bağlı bulunan Yüksek İktisat ve Ticaret Okulunun ders programlarında 1924 yılında değişiklik yapılarak 5. ve 6. yarıyıllarda iktisat ve muhasebe adlarıyla iki ihtisas şubesine yer verilmiştir. 1925 yılında sigortacılık ihtisas şubesi kurulmuş ve 1932-1933 öğretim yılında Kurumun Ulus-u Aliye Ticaret Bölümü Ticaret Lisesi adını almıştır. İstanbul Yüksek İktisat ve Ticaret Mektebi, orta ve lise kısımları 3507 sayılı Kanunla 1938 yılında Milli Eğitim Bakanlığı’ na devredilmiştir.
hizmetiçi eğitim notlarından
