T
TİTAN
Forum Okuru
Kuyruklu Yıldız Dünyaya Çarparsa...
kuyruklu yıldız, dünyaya çarparsa, çarpar mı, ne olur, sonuçları, ile ilgili bilgiler burada melekler
Yüzyıllardır bir efsane gibi konuşulmuş,hakkında teoriler ileri sürülmüş bir konudur kuyruklu yıldızlar melekler.Dünyanın sonunun bir kuyruklu yıldız sebebiyle geleceği ya da yaşadığımız hayatın başlangıcının bir kuyruklu yıldız sayesinde olduğuna varana dek bir sürü hipotez ileri sürülmüştür.Filmlere bile konu olan bu konular beynimizin uzak bir köşesinde tutmaya çalıştığımız ve cevaplayamadığımız bir sorudur.
Bir kuyruklu yıldız dünyaya çarpabilir mi,çarparsa ne olur?
Bu konuyu araştırdık ve konuda uzman olan Dr.Alp Bayraktar'ın araştırma yazısından bir bölümünü sizler için yayınlıyoruz.
Atmosfere Giren Kuyruklu Yıldız: Nelere Sebep Olur?
Eğer düşen cisim, atmosfere girişte kendi orijinal hızını koruyabilecek büyüklükteyse, havayı sıkıştırarak çok güçlü şok dalgaları üretir. Enerjinin bir kısmı yakınındaki havayı ısıtmakta kullanılır ve bu ısı o kadar çok artar ki havadaki bazı moleküller, hatta atomlar plazmaya dönüşür. Kütlesine ve hızına bağlı olmakla beraber 100 metre çaplı bir bolit, 3 km çapında krater yapar ve çarpma sırasında 10,000 derece sıcaklıkta bir ateş topu halindedir. Böyle ufak büyüklükte sayılabilecek bir çarpma, rahatlıkla bir şehri yok edebilir ve açığa çıkan enerji ve patlama sonucu bir eyalet büyüklüğünde bir alanı yakıp dümdüz edebilir.
Buharlaşmış kaya ve bolit aynen nükleer bir patlamada ortaya çıkan mantar bulutu gibi süper sıcak bir bulut oluştururlar.
Yere Çarpma Anında: Ne Olur?
Çarpma sırasında yüzeydeki kayayı etkileyen şok dalgasının basıncı, atmosfer basıncının milyonlarca katıdır ve kayayı orjinal hacminin üçte birine sıkıştıracak kadar güçlüdür. Yüzeydeki kaya, o denli baskıya maruz kalır ki sıvı gibi akışkan hale gelir. Böylece bolit, çarpmasından hemen önce şok dalgasının açmış olduğu kraterin içindeki yüzeye çarpıp bütünleşerek tamamen erirken, yüzeydeki kaya da buharlaşır.
Buharlaşmış kaya ve bolit, aynen nükleer bir patlamada ortaya çıkan mantar bulutu gibi süper sıcak bir bulut oluştururlar. Büyük bir çarpmada oluşan buhar bulutu 2000 dereceden bile daha sıcaktır. Hiper hızda bir çarpmadan sonra oluşan buhar bulutu ise dünyanın atmosferinin tümünü toz ve parçacıklarla doldurur. Çarpmanın sıcaklığı, Dünya'nın büyük bir bölümünde orman yangınlarını tetikler, ayrıca hava duman ve kurumla dolar.
Suya taş atıldığında suda gözüken dalgalanmalara benzer şekilde çarpmanın yakınındaki yer yüzeyinde, şiddetli salınımlar defalarca gözükür. Çarpmanın şiddetiyle eriyip sıvıya dönüşen kayalar etrafa fırlatıldığında soğuyup katılaşarak Tektit denilen objeleri oluşturur. Çarpma enerjisinin bir kısmı da, patlama bulutundan çıkan çok parlak ışık tarafından harcanır.
Hiroshima'ya atılan nükleer bomba; 0.15 megaton TNT'ye denk bir patlama açığa çıkardı.
Hiper Hızda Çarpışma
Hiroshima'ya atılan nükleer bomba 0.15 megaton TNT'ye denk bir patlama açığa çıkardı. Bugüne kadar insan yapımı en güçlü bomba 60 megatonluk güce sahiptir.
25-100 metre gibi küçük çapa sahip bir bolit, 15 megatonluk patlayıcıya denk güç açığa çıkarır ve bir şehri silip süpürür. 200-1000 metre çapa sahip bir bolit ise Hiroshima'nın 5 milyon katı yani 10,000 megatonluk patlayıcıya denk bir enerji açığa çıkarır. 1 km'den büyük çapa sahip bir bolit, Dünya'daki tüm hayatı bitirebilecek bilinen tek felakettir.
Dünya'nın yörüngesini kesen farklı boylarda 20 milyon asteroit vardır. Bunlardan 1100 tanesi Dünya'daki yaşamı yok edecek büyüklüktedir. Önümüzdeki 100 yıl içinde, Dünya'nın felakete sebep olacak bir çarpmaya sahne olma ihtimali; beş binde birdir. Kıyaslamak için bir Amerikalı'nın hortum sebebiyle ölme ihtimalinin elli binde bir olduğunu söyleyebiliriz. Hesaplamalara göre Dünya'ya her 800 bin yılda bir 1 km çapında, 100 bin yılda bir 200 metre çapında ve 1000 yılda bir 40 metre çapında bir bolitin çarptığı söylenebilir. 2002'de 100 metrelik bir asteroit olan 2002 MN isimli asteroit, Dünya-Ay arasındaki uzaklığın üçte biri farkla(120.000 km) Dünya'nın yakınından geçti.
Dünya'yı Tehdit Eden Göktaşları: NASA'yı Korkutuyor
Dünya'ya felakete sebep olabilecek büyüklükte bir asteroit çarpma ihtimali var olduğundan ve sonuçlarda çok dramatik olacağından kendini bu konuya adamış bir çok araştırma grubu ve laboratuvar vardır. Bu gruplar, California Üniversitesi ve MIT gibi önde gelen üniversitelerden meydana gelmektedir. Ulusal Araştırma Komisyonu (National Research Council) NASA'nın yeni çok gelişmiş bir teleskop (Large Synoptic Survey Telescope) inşa etmesini ve bununla uzaydaki 300 m'den büyük çaptaki asteroitleri sürekli gözlemlemesini gerekli görmüştür.
NASA'ya göre 1 km çapta bir asteroit ya da kuyruklu yıldız, küresel çapta bir felaket için minimum büyüklüktür. Her gün 1 km çaptan büyük çapa sahip ve aynı zamanda Dünya'nın yörüngesini kesen (Dünya yakını Objeler- Near Earth Objects (NEO)) bir obje keşfedilmektedir. Bu yüzden önümüzdeki 10 yıl içinde 1 km'den büyük çaplı tüm NEO'ların keşfedilmesi beklenmektedir. 100 m'den küçük olan objeler ise aslında NEO'ların büyük kısmını meydana getirseler de, çok karanlık olduklarından tespit edilememektedir.
Keşfedilmemiş Bir Kuyruklu Yıldızın Çarpma Riski Yüksektir
Ancak şu unutulmamalıdır ki bu büyüklükte olan bir asteroit bile Dünya'da nükleer bomba etkisi yaparak, düştüğü yerde büyük bir yıkıma sebep olur. Günümüzde en büyük risk, bilinen bir asteroitin ya da kuyruklu yıldızın çarpmasından ziyade, henüz keşfedilmemiş olanının Dünya'ya çarpmasıdır.
Aslında asteroitin denize düşmesi, karaya düşmesinden çok daha yıkıcı etkiye sahiptir. Bilim adamlarının önceki hesaplamalarında, denize düşen bir bolitin, hızla sönümlenen ve yıkıcı olmayan dalgalara sebep olacağı sanılıyordu. Yeni bilgisayar modelleri ise patlamadan sonra oluşan çok büyük dalgaların çarpmanın olduğu denize açılan tüm sahillerde birçok defa tsunami etkisi yaratacağını öngörüyor. İlk çarpmadan sonra patlamayla atmosferin çok yüksek katmanlarına kadar çıkacak olan büyük su kütlesi bulutu da, yeni tsunamileri tetikleyecek ve bundan sonra etkisi zamanla azalan yeni tsunamiler meydana gelecektir. Sonuç olarak çarpmanın denizde olması çok daha büyük felaketlere yol açabilir.
NASA: "Kuyruklu Yıldız İçin Sorulması Gereken, Ne Zaman Çarpacağıdır."
NASA, Dünya'ya Yakın Objeler Programı(Near Earth Objects (NEO) adı altında, Dünya'ya çarpma tehditi olan, 1 km'den büyük çapa sahip ve yörüngeleri Dünya'yı kesen cisimleri araştırıp bulmaya ve tehdit durumunda da tedbir almaya yönelik bir çalışma başlatmıştır. Bu çalışmaya yıllık 3-4 milyon dolar aktarılmaktadır.
27 Kasım 2009 itibariyle 6609 Dünya Yakını Obje (NEO) bulunmuştur. Bunların 1709 tanesi 1 km'den büyük çapa sahiptir. Kendi resmi web sayfasında soruları yanıtlayan NASA yetkilileri; "Çarpma durumunda ne zaman ve ne kadar uyarı yapılabilecek?" sorusuna:
"Aslında o kadar çok keşfedilmemiş NEO var ki, en büyük ihtimalle hiç uyarı yapılamayacak. Yani çarpmanın ilk belirtisi, bir ışık saçma sonra da şiddetli bir sarsıntı olacak. Ancak eğer bizim keşfettiklerimizden birisi çarpacak olursa, onlarca sene önceden bunu tespit etmemiz ve tedbir almamız mümkün. Zaten bir uzay aracı yollayarak tedbir almak için bu kadar zamana ihtiyaç var. Biz esas olarak global bir felakete yol açacak olan 1 km'den büyük çaplı NEO'ları araştırıyoruz. Ancak aslında 1 km altı objeler daha da büyük bir olasılıkla Dünya'ya çarparak, rahatlıkla nükleer bombadan güçlü bir etki oluşturabilirler. En son 1908'de Tunguska'da böyle bir kuyruklu yıldız çarpması olmuştu" cevabını veriyorlar.
Ayrıca kuyruklu yıldızların neden risk oluşturduğuna dair bir soru üzerine de NASA'lı uzmanlar şöyle cevap veriyor:
"Kuyruklu yıldızlar, yörüngeleri Dünya'yla çakıştığı için geçmişte Dünya'ya çarpmıştır ve gelecekte de çarpacaktır. Örneğin, 65 milyon yıl önce Meksika'daki Yucatan'a çarpan kuyruklu yıldız, Dünya'daki canlı yaşamın %75'ini yok etti. Sorulması gereken çarpıp çarpmayacağı değil ne zaman çarpacağıdır?"
"Eski Kavimler"in, "Kuyruklu Yıldız"la nasıl helak olduğunu ve gelecekte "Hak'tan sapmış Dünya"yı da aynı azabın beklediğini Kur'an'dan bilmekteyiz:
Muhakkak, 'Şi'ra(yıldızı)'nın Rabbi O'dur.
Şüphesiz, önce Ad (Kavmi'ni), O, yıkıma uğrattı.
Ve Semud'u da bırakmadı.
Daha önce Nuh Kavmi'ni de. Çünkü onlar,daha zalim ve daha azgındılar.
Altı üstüne gelen (Lut Kavmi'ni) de, 'O, (Şi'ra ile), yerin dibine geçirdi.'
Örten, (Lut Kavmi'ni) örttü-kapladı.
[NECM(53)/49-54]
O gün, o 'sarsıcı'(kuyruklu yıldız) sarsar.
Ona, 'takipçi'(kuyruklu yıldızın kuyruğu) tabi olur.
O gün kalpler, şiddetle çarpar.
Onu gören gözler, dehşetli korku içindedir.
[NAZİ'AT(79)/6-9]
Kaynaklar:
1. Isaac Asimov, "How we Found About Comets?"
2. Linda T. Elkins-Talton, "Asteroits, Meteorites and Comets", 2006.
3. NASA Near Earth Object (NEO) Program, neo.jpl.nasa.gov.
4. NASA Jet Propulsion Laboratory (JPL) California Institute of Technology, jpl.nasa.gov
5. NASA Arnes Research Center, "Asteroit and Comet Impact Hazards", impact.arc.nasa.gov
6. European Space Agency (ESA), esa.int
7. en.wikipedia.org
8. Encyclopedia of Britannica 2009, "comet" article.
Dr. Alp Bayraktar
Yüzyıllardır bir efsane gibi konuşulmuş,hakkında teoriler ileri sürülmüş bir konudur kuyruklu yıldızlar melekler.Dünyanın sonunun bir kuyruklu yıldız sebebiyle geleceği ya da yaşadığımız hayatın başlangıcının bir kuyruklu yıldız sayesinde olduğuna varana dek bir sürü hipotez ileri sürülmüştür.Filmlere bile konu olan bu konular beynimizin uzak bir köşesinde tutmaya çalıştığımız ve cevaplayamadığımız bir sorudur.
Bir kuyruklu yıldız dünyaya çarpabilir mi,çarparsa ne olur?
Bu konuyu araştırdık ve konuda uzman olan Dr.Alp Bayraktar'ın araştırma yazısından bir bölümünü sizler için yayınlıyoruz.
Atmosfere Giren Kuyruklu Yıldız: Nelere Sebep Olur?
Eğer düşen cisim, atmosfere girişte kendi orijinal hızını koruyabilecek büyüklükteyse, havayı sıkıştırarak çok güçlü şok dalgaları üretir. Enerjinin bir kısmı yakınındaki havayı ısıtmakta kullanılır ve bu ısı o kadar çok artar ki havadaki bazı moleküller, hatta atomlar plazmaya dönüşür. Kütlesine ve hızına bağlı olmakla beraber 100 metre çaplı bir bolit, 3 km çapında krater yapar ve çarpma sırasında 10,000 derece sıcaklıkta bir ateş topu halindedir. Böyle ufak büyüklükte sayılabilecek bir çarpma, rahatlıkla bir şehri yok edebilir ve açığa çıkan enerji ve patlama sonucu bir eyalet büyüklüğünde bir alanı yakıp dümdüz edebilir.
Buharlaşmış kaya ve bolit aynen nükleer bir patlamada ortaya çıkan mantar bulutu gibi süper sıcak bir bulut oluştururlar.
Yere Çarpma Anında: Ne Olur?
Çarpma sırasında yüzeydeki kayayı etkileyen şok dalgasının basıncı, atmosfer basıncının milyonlarca katıdır ve kayayı orjinal hacminin üçte birine sıkıştıracak kadar güçlüdür. Yüzeydeki kaya, o denli baskıya maruz kalır ki sıvı gibi akışkan hale gelir. Böylece bolit, çarpmasından hemen önce şok dalgasının açmış olduğu kraterin içindeki yüzeye çarpıp bütünleşerek tamamen erirken, yüzeydeki kaya da buharlaşır.
Buharlaşmış kaya ve bolit, aynen nükleer bir patlamada ortaya çıkan mantar bulutu gibi süper sıcak bir bulut oluştururlar. Büyük bir çarpmada oluşan buhar bulutu 2000 dereceden bile daha sıcaktır. Hiper hızda bir çarpmadan sonra oluşan buhar bulutu ise dünyanın atmosferinin tümünü toz ve parçacıklarla doldurur. Çarpmanın sıcaklığı, Dünya'nın büyük bir bölümünde orman yangınlarını tetikler, ayrıca hava duman ve kurumla dolar.
Suya taş atıldığında suda gözüken dalgalanmalara benzer şekilde çarpmanın yakınındaki yer yüzeyinde, şiddetli salınımlar defalarca gözükür. Çarpmanın şiddetiyle eriyip sıvıya dönüşen kayalar etrafa fırlatıldığında soğuyup katılaşarak Tektit denilen objeleri oluşturur. Çarpma enerjisinin bir kısmı da, patlama bulutundan çıkan çok parlak ışık tarafından harcanır.
Hiroshima'ya atılan nükleer bomba; 0.15 megaton TNT'ye denk bir patlama açığa çıkardı.
Hiper Hızda Çarpışma
Hiroshima'ya atılan nükleer bomba 0.15 megaton TNT'ye denk bir patlama açığa çıkardı. Bugüne kadar insan yapımı en güçlü bomba 60 megatonluk güce sahiptir.
25-100 metre gibi küçük çapa sahip bir bolit, 15 megatonluk patlayıcıya denk güç açığa çıkarır ve bir şehri silip süpürür. 200-1000 metre çapa sahip bir bolit ise Hiroshima'nın 5 milyon katı yani 10,000 megatonluk patlayıcıya denk bir enerji açığa çıkarır. 1 km'den büyük çapa sahip bir bolit, Dünya'daki tüm hayatı bitirebilecek bilinen tek felakettir.
Dünya'nın yörüngesini kesen farklı boylarda 20 milyon asteroit vardır. Bunlardan 1100 tanesi Dünya'daki yaşamı yok edecek büyüklüktedir. Önümüzdeki 100 yıl içinde, Dünya'nın felakete sebep olacak bir çarpmaya sahne olma ihtimali; beş binde birdir. Kıyaslamak için bir Amerikalı'nın hortum sebebiyle ölme ihtimalinin elli binde bir olduğunu söyleyebiliriz. Hesaplamalara göre Dünya'ya her 800 bin yılda bir 1 km çapında, 100 bin yılda bir 200 metre çapında ve 1000 yılda bir 40 metre çapında bir bolitin çarptığı söylenebilir. 2002'de 100 metrelik bir asteroit olan 2002 MN isimli asteroit, Dünya-Ay arasındaki uzaklığın üçte biri farkla(120.000 km) Dünya'nın yakınından geçti.
Dünya'yı Tehdit Eden Göktaşları: NASA'yı Korkutuyor
Dünya'ya felakete sebep olabilecek büyüklükte bir asteroit çarpma ihtimali var olduğundan ve sonuçlarda çok dramatik olacağından kendini bu konuya adamış bir çok araştırma grubu ve laboratuvar vardır. Bu gruplar, California Üniversitesi ve MIT gibi önde gelen üniversitelerden meydana gelmektedir. Ulusal Araştırma Komisyonu (National Research Council) NASA'nın yeni çok gelişmiş bir teleskop (Large Synoptic Survey Telescope) inşa etmesini ve bununla uzaydaki 300 m'den büyük çaptaki asteroitleri sürekli gözlemlemesini gerekli görmüştür.
NASA'ya göre 1 km çapta bir asteroit ya da kuyruklu yıldız, küresel çapta bir felaket için minimum büyüklüktür. Her gün 1 km çaptan büyük çapa sahip ve aynı zamanda Dünya'nın yörüngesini kesen (Dünya yakını Objeler- Near Earth Objects (NEO)) bir obje keşfedilmektedir. Bu yüzden önümüzdeki 10 yıl içinde 1 km'den büyük çaplı tüm NEO'ların keşfedilmesi beklenmektedir. 100 m'den küçük olan objeler ise aslında NEO'ların büyük kısmını meydana getirseler de, çok karanlık olduklarından tespit edilememektedir.
Keşfedilmemiş Bir Kuyruklu Yıldızın Çarpma Riski Yüksektir
Ancak şu unutulmamalıdır ki bu büyüklükte olan bir asteroit bile Dünya'da nükleer bomba etkisi yaparak, düştüğü yerde büyük bir yıkıma sebep olur. Günümüzde en büyük risk, bilinen bir asteroitin ya da kuyruklu yıldızın çarpmasından ziyade, henüz keşfedilmemiş olanının Dünya'ya çarpmasıdır.
Aslında asteroitin denize düşmesi, karaya düşmesinden çok daha yıkıcı etkiye sahiptir. Bilim adamlarının önceki hesaplamalarında, denize düşen bir bolitin, hızla sönümlenen ve yıkıcı olmayan dalgalara sebep olacağı sanılıyordu. Yeni bilgisayar modelleri ise patlamadan sonra oluşan çok büyük dalgaların çarpmanın olduğu denize açılan tüm sahillerde birçok defa tsunami etkisi yaratacağını öngörüyor. İlk çarpmadan sonra patlamayla atmosferin çok yüksek katmanlarına kadar çıkacak olan büyük su kütlesi bulutu da, yeni tsunamileri tetikleyecek ve bundan sonra etkisi zamanla azalan yeni tsunamiler meydana gelecektir. Sonuç olarak çarpmanın denizde olması çok daha büyük felaketlere yol açabilir.
NASA: "Kuyruklu Yıldız İçin Sorulması Gereken, Ne Zaman Çarpacağıdır."
NASA, Dünya'ya Yakın Objeler Programı(Near Earth Objects (NEO) adı altında, Dünya'ya çarpma tehditi olan, 1 km'den büyük çapa sahip ve yörüngeleri Dünya'yı kesen cisimleri araştırıp bulmaya ve tehdit durumunda da tedbir almaya yönelik bir çalışma başlatmıştır. Bu çalışmaya yıllık 3-4 milyon dolar aktarılmaktadır.
27 Kasım 2009 itibariyle 6609 Dünya Yakını Obje (NEO) bulunmuştur. Bunların 1709 tanesi 1 km'den büyük çapa sahiptir. Kendi resmi web sayfasında soruları yanıtlayan NASA yetkilileri; "Çarpma durumunda ne zaman ve ne kadar uyarı yapılabilecek?" sorusuna:
"Aslında o kadar çok keşfedilmemiş NEO var ki, en büyük ihtimalle hiç uyarı yapılamayacak. Yani çarpmanın ilk belirtisi, bir ışık saçma sonra da şiddetli bir sarsıntı olacak. Ancak eğer bizim keşfettiklerimizden birisi çarpacak olursa, onlarca sene önceden bunu tespit etmemiz ve tedbir almamız mümkün. Zaten bir uzay aracı yollayarak tedbir almak için bu kadar zamana ihtiyaç var. Biz esas olarak global bir felakete yol açacak olan 1 km'den büyük çaplı NEO'ları araştırıyoruz. Ancak aslında 1 km altı objeler daha da büyük bir olasılıkla Dünya'ya çarparak, rahatlıkla nükleer bombadan güçlü bir etki oluşturabilirler. En son 1908'de Tunguska'da böyle bir kuyruklu yıldız çarpması olmuştu" cevabını veriyorlar.
Ayrıca kuyruklu yıldızların neden risk oluşturduğuna dair bir soru üzerine de NASA'lı uzmanlar şöyle cevap veriyor:
"Kuyruklu yıldızlar, yörüngeleri Dünya'yla çakıştığı için geçmişte Dünya'ya çarpmıştır ve gelecekte de çarpacaktır. Örneğin, 65 milyon yıl önce Meksika'daki Yucatan'a çarpan kuyruklu yıldız, Dünya'daki canlı yaşamın %75'ini yok etti. Sorulması gereken çarpıp çarpmayacağı değil ne zaman çarpacağıdır?"
"Eski Kavimler"in, "Kuyruklu Yıldız"la nasıl helak olduğunu ve gelecekte "Hak'tan sapmış Dünya"yı da aynı azabın beklediğini Kur'an'dan bilmekteyiz:
Muhakkak, 'Şi'ra(yıldızı)'nın Rabbi O'dur.
Şüphesiz, önce Ad (Kavmi'ni), O, yıkıma uğrattı.
Ve Semud'u da bırakmadı.
Daha önce Nuh Kavmi'ni de. Çünkü onlar,daha zalim ve daha azgındılar.
Altı üstüne gelen (Lut Kavmi'ni) de, 'O, (Şi'ra ile), yerin dibine geçirdi.'
Örten, (Lut Kavmi'ni) örttü-kapladı.
[NECM(53)/49-54]
O gün, o 'sarsıcı'(kuyruklu yıldız) sarsar.
Ona, 'takipçi'(kuyruklu yıldızın kuyruğu) tabi olur.
O gün kalpler, şiddetle çarpar.
Onu gören gözler, dehşetli korku içindedir.
[NAZİ'AT(79)/6-9]
Kaynaklar:
1. Isaac Asimov, "How we Found About Comets?"
2. Linda T. Elkins-Talton, "Asteroits, Meteorites and Comets", 2006.
3. NASA Near Earth Object (NEO) Program, neo.jpl.nasa.gov.
4. NASA Jet Propulsion Laboratory (JPL) California Institute of Technology, jpl.nasa.gov
5. NASA Arnes Research Center, "Asteroit and Comet Impact Hazards", impact.arc.nasa.gov
6. European Space Agency (ESA), esa.int
7. en.wikipedia.org
8. Encyclopedia of Britannica 2009, "comet" article.
Dr. Alp Bayraktar
