Kullanılmasının Etkisi Bakımından Alelade Haklar-Yenilik Doğuran Haklar
alelade hak nedir alelade haklar haklar nedir kurucu yenilik doğuran yenilik doğuran nelerdir
Kullanılmasının Etkisi Bakımından Alelade Haklar-Yenilik Doğuran Haklar
Bir kısım haklar hak konusunda bir hakimiyet,bir kısmı bir şahıstan bir edimi talep etme yetkisi verdiği halde bir kısım haklar ise kullanılmakla yeni bir durum ortaya çıkması sonucu doğururlar.(Yeni bir hukuki ilişki mevcudun değişmesi ya da sona ermesi).Bunlara yenilik doğuran haklar denir.
1)Çeşitleri:
a)Yöneldiği sonuç açısından: Bu açıdan 3 grupta toplanır:
aa)Kurucu yenilik doğuran haklar:Yeni bir hukuki ilişkinin doğmasına yol açan haklardır.
İştira: (alım) hakkı) :Hak sahibine tek taraflı bir beyanla gayrimenkulun alıcısı olabilme hakkını sağlayan haklardır.
Şuf’a (önalım) hakkı: Bir GM’ nin 3. bir şahsa satımı halinde bu hakka sahip olanın tek taraflı bir beyanla GM’ nin alıcısı olma hakkını sağlayan haklardır.
Vefa (geri alım) hakkı:GM’ yi devretmiş olan bir şahsın tek taraflı bir beyanla GM’ yi geri alma yetkisi sağlayan haklardır.
bb)Değiştirici Yenilik Doğuran Haklar: Hakkın kullanılmasıyla mevcut olan bir ilişkide değişiklik meydana getiren haklardır.Seçimlik borçlarda seçim hakkını kullanma bu gruptaki haklardandır.
cc)Bozucu Yenilik Doğuran Haklar: Hukuki ilişkiyi bitiren haklardır.Vekilini azletmek veya haklı olarak hizmet sözleşmesini feshetmek bu tip haklardandır.
b)Hakkın kullanılış tarzı bakımından: Bu hakların kimi şahsa tek taraflı irade beyanıyla kimi de bir kamu makamına ya da mahkemeye başvurularak olur.Beyanla olursa yenilik doğuran muamele(iştira), mahkemeye müracaatla olursa yenilik doğuran dava söz konusu olur.(evliliğin butlanı)
2)Vasıfları:
a)Yenilik doğuran hakların kullanılmasına ilişkin beyanın hüküm ifade etmesi prensip itibariyle herhangi bir şarta bağlanamaz.
b)Yenilik doğuran haklar için prensip itibariyle zamanaşımı söz konusu olmaz.
c)Yenilik doğuran haklar usulüne uygun biçimde kullanılmasıyla sona ererler.
d)Yenilik doğuran hak kullanılıp sonuç meydana geldikten sonra bundan geri dönülmez.
Kullanılmasının Etkisi Bakımından Alelade Haklar-Yenilik Doğuran Haklar
Bir kısım haklar hak konusunda bir hakimiyet,bir kısmı bir şahıstan bir edimi talep etme yetkisi verdiği halde bir kısım haklar ise kullanılmakla yeni bir durum ortaya çıkması sonucu doğururlar.(Yeni bir hukuki ilişki mevcudun değişmesi ya da sona ermesi).Bunlara yenilik doğuran haklar denir.
1)Çeşitleri:
a)Yöneldiği sonuç açısından: Bu açıdan 3 grupta toplanır:
aa)Kurucu yenilik doğuran haklar:Yeni bir hukuki ilişkinin doğmasına yol açan haklardır.
İştira: (alım) hakkı) :Hak sahibine tek taraflı bir beyanla gayrimenkulun alıcısı olabilme hakkını sağlayan haklardır.
Şuf’a (önalım) hakkı: Bir GM’ nin 3. bir şahsa satımı halinde bu hakka sahip olanın tek taraflı bir beyanla GM’ nin alıcısı olma hakkını sağlayan haklardır.
Vefa (geri alım) hakkı:GM’ yi devretmiş olan bir şahsın tek taraflı bir beyanla GM’ yi geri alma yetkisi sağlayan haklardır.
bb)Değiştirici Yenilik Doğuran Haklar: Hakkın kullanılmasıyla mevcut olan bir ilişkide değişiklik meydana getiren haklardır.Seçimlik borçlarda seçim hakkını kullanma bu gruptaki haklardandır.
cc)Bozucu Yenilik Doğuran Haklar: Hukuki ilişkiyi bitiren haklardır.Vekilini azletmek veya haklı olarak hizmet sözleşmesini feshetmek bu tip haklardandır.
b)Hakkın kullanılış tarzı bakımından: Bu hakların kimi şahsa tek taraflı irade beyanıyla kimi de bir kamu makamına ya da mahkemeye başvurularak olur.Beyanla olursa yenilik doğuran muamele(iştira), mahkemeye müracaatla olursa yenilik doğuran dava söz konusu olur.(evliliğin butlanı)
2)Vasıfları:
a)Yenilik doğuran hakların kullanılmasına ilişkin beyanın hüküm ifade etmesi prensip itibariyle herhangi bir şarta bağlanamaz.
b)Yenilik doğuran haklar için prensip itibariyle zamanaşımı söz konusu olmaz.
c)Yenilik doğuran haklar usulüne uygun biçimde kullanılmasıyla sona ererler.
d)Yenilik doğuran hak kullanılıp sonuç meydana geldikten sonra bundan geri dönülmez.