Koyunlar Hakkında Bilgi ve Fotoğrafları
koyunlar hakkında bilgi koyunlar hakkında bilgiler koyunlarla ilgili bilgiler koyunlarla ilgili bilgi koyun
Yabani Koyunlar
Asya’da, argali cinsinden başka daha birçok yabani koyun vardır. Bunlardan «Marco Polo koyunu» adıyla tanınan bîr cins koyun, Panin yaylasında yaşar. Marco Polo koyunu, argaliden biraz daha küçüktür, fakat boynuzları, başının iki yanına doğru kıvrılarak çok büyük bir yer kaplar ve koyuna cüsseli bir görünüş verir. Bu cins koyunu Batı dünyasına ilk tanıtan, Marco Polo olduğu için, hayvan Marco Polo koyunu diye adlandırılmıştır.
Yabani koyunlardan «mavi koyun» adıyla tanınan bir cins koyun da Tibet’te yaşamaktadır. Bu hayvan daha çok keçiye benzer.
Kuzey Afrika’da da koyundan çok keçiye benzeyen bazı yabani koyun çeşitleri yaşamaktadır. Bunlardan bir çeşidinin göğsünde ve ön bacaklarının üzerinde, keçininki gibi uzun kıllar vardır. Yabani koyunlardan olan muflona ise şimdi en çok Korsika’da ve Sardunya’da rastlanmaktadır.
Bütün yabani koyunlar, dış görünüşleri ve bazı yaşama özellikleri bakımından keçilere benzerler. Hatta bu yabani hayvanlardan bir kısmı, koyunla keçi arasında bir geçiş olarak kabul edilir. Yabani hayvanların çoğu, evcil koyunların tersine, ancak dağ keçilerinin tırmanabileceği çok sarp ve yüksek kayalıklara tırmanabilirler.
Bütün evcilleşmiş koyun cinsleri, iki çeşit yabani koyun cinsinden gelmektedir. Bunlardan biri, hala Güney Asya’da yaşamakta olan urial koyunları, diğeri ise hala Güney Avrupa’da yaşayan tek yabani koyun cinsi olan muflondur. Türkiye’nin en önemli zenginliklerinden olan koyunun yurdumuzda kıvırcık, dağlıç, merinos gibi türlü cinsleri vardır. Bunlardan başka, kuzey yarımküresinin dağlık yerlerinde yaşıyan yabani koyunlar, keçiye benzeyen Habeş koyunu, yeni doğmuş yavrularının ince ve kıvırcık yapağılarından dolayı değerli olan astragan ve karabul gibi yurdumuzda yetiştirilmeyen değişik cinsleri de bulunur.
Koyunun damızlık erkeğine koç, dişisine marya, yavrusuna kuzu, bir yaşında olanına toklu, iki yaşındakine şişek adı verilir.
Yerli Koyunlarımız
Yurdumuzda yetişen koyunlardan eti ve sütü için beslenenlerin en makbulü kıvırcıktır. Bu cins koyun, Trakya, Kocaeli, Bursa ve Balıkesir bölgelerinde çok yetişir. Kıvırcık, beyaz renkli; küçük, sivri kuyruklu ve burma boynuzludur. Kıvırcık, sütü en bol olan koyunlardandır. Kıvırcığın karayaka cinsi en çok Ordu, Sinop ve Tokat bölgelerinde yetişir. Bunlar genel olarak beyaz renkli ve küçük kuyrukludurlar. Etleri oldukça lezzetlidir. Yalnız yünleri çok kötü cins olduğundan yapağılarından faydalanılmaz.
Yurdumuzda yetişen koyunların büyük kuyruklu olanları dağlıç ile karaman cinsleridir. Dağlıç genel olarak beyaz renklidir. Eti, kıvırcığınkine yakın lezzettedir. Bunlar en çok Konya, Afyon, Eskişehir ve Ege bölgelerinde yetişir. Kuyrukları 5-6 kilo gelen bir yağ deposu gibidir. Gözlerinin çevresi ve ağızları siyahtır. Kuyruklarının sonunda küçük bir uzantı bulunur.
Karaman cinsi, akkaraman ve mor karaman yahut kızılkaraman olmak üzere iki çeşittir. Bunlar en çok orta ve doğu Anadolu’da yetişir.
Ayrıca bir de İzmir dolaylarında beslenen sakız koyunları vardır. Türkiye’ye Sakız Adası’ndan getirilmiş olan bu koyunlar beyaz renklidir. Gözlerinin çevresi siyah, vücutları iridir. Bunlar çok defa ikiz, ya da üçüz doğururlar. Bakımları çok güçtür.
Türkiye’de yünü için beslenen koyunların en değerlisi merinostur. Merinosların yünleri çok ince ve parlak olur. Bu cins koyunlar yurdumuzda en çok Bursa ve Balıkesir bölgelerinde yetiştirilmektedir. Bazılarının ağırlığı 100 kiloyu bulur. Bir yılda koçlardan 7, maryalardan 4-5 kilo yapağı elde edilebilir. Merinosların yünleri fabrikalarımızda iplik ve kumaş haline getirilmektedir. Merinos, bakımı ve üretilmesi büyük itina istiyen bir cinstir.
Merinos Koyunları
Merinos koyunlarının menşei İspanya’dır. Yapağılarının inceliği, parlaklığı, yumuşaklığı ile ün. kazanmış olan bu koyun cinsi tarihin hemen hemen başlangıcından beri İspanya’da yetiştirilmektedir. İspanyollar, bu koyun cinsine Merino adını vermişlerdir. Bu söz “otlaktan otlağa giden” anlamına gelir. Bugün dünyanın birçok yerlerinde beslenmekte olan merinos koyunlarının, bu İspanya koyunlarının çoğalması ile elde edildiği ileri sürülmektedir. Dünyanın henüz hiçbir yerinde Merinos koyunu yokken, İspanya’da bu koyunlara büyük önem veriliyordu. Hatta İspanyol hükümeti o tarihlerde bu koyun cinsinin yurt dışına çıkarılmasını yasak etmişti. Bu yasak, gene de, merinos koyunlarının Fransa, Almanya ve İngiltere gibi yabancı ülkelere kaçırılmasına engel olamamıştı. Zamanla bu yabancı ülkelerde, merinos cinsinin titizlikle üretilmesi, İspanya merinoslarının değerini düşürdü. İspanyollar zaten merinosları olduğu gibi muhafaza etmişler, onları her hangi bir şekilde geliştirme, cinslerini ıslah etme yoluna gitmemişlerdi. Almanya’da, Fransa’da, özellikle İngiltere’de üretilen merinoslar, çeşitli ıslah teknikleri sayesinde İspanyollar’ınkinden çok daha yüksek kaliteli oluyordu.
Dünyada merinos cinsinin özelliklerini taşıyan koyunların sayısı öteki koyun cinslerinin sayısından çok daha yüksektir. Zamanımızda, merinos koyunlarının en mükemmel cinsi Amerika Birleşik Devletleri’nde yetişmektedir. Bunlar, dünyanın en iyi cins koyunlarıdır. Amerika’daki merinosların bir kaç türü vardır. Amerika’dan başka merinosların en çok yetiştirildiği ülkelerin başında, Avusturalya, güney Amerika, Almanya ve Fransa gelir.
Sütünden, yününden yararlanılan uysal hayvanlardır. Burun kısımları çıplak ve nemli, vücutları kalın tüylerle kaplıdır. Erkeklerde herzaman bir çift boynuz bulunurken, dişilerde bazen bulunur. Boynuzlar üzerindeki boğumlar yaş hesaplamasında kullanılır. Vücutlarında ekstra kıl oluşumları (sakal,yele vs.) bulunur. Yılda 2 kez ve her defasında 1-3 yavru doğururlar. Gebelik süreleri 5-11 aydır. Koyunların ömürleri 10 ila 12 yıl arasıdır.
Koyun; gevişgetirenlerden, eti, sütü, yapağısı, derisi için yetiştirilen evcil bir hayvandır. Koyun, insanların en çok faydalandığı hayvanlardan biridir. Koyunların yeryüzünde ilk olarak Orta Asya’nın yayla ve dağlarında insanlardan uzak ve yabani bir şekilde yaşamış oldukları sanılıyor. Bugün nesli hala tükenmemiş olan yabani koyunların en irisi, Altay Dağları’nda yaşayan argali cinsidir. Erkek argalilerin, omuzlarına kadar boyları 1 metre 20 santimi bulur. Bu hayvanların, büyük bir daire meydana getirerek geriye doğru kıvrılmış kalın boynuzlan vardır.
Yabani Koyunlar
Asya’da, argali cinsinden başka daha birçok yabani koyun vardır. Bunlardan «Marco Polo koyunu» adıyla tanınan bîr cins koyun, Panin yaylasında yaşar. Marco Polo koyunu, argaliden biraz daha küçüktür, fakat boynuzları, başının iki yanına doğru kıvrılarak çok büyük bir yer kaplar ve koyuna cüsseli bir görünüş verir. Bu cins koyunu Batı dünyasına ilk tanıtan, Marco Polo olduğu için, hayvan Marco Polo koyunu diye adlandırılmıştır.
Yabani koyunlardan «mavi koyun» adıyla tanınan bir cins koyun da Tibet’te yaşamaktadır. Bu hayvan daha çok keçiye benzer.
Kuzey Afrika’da da koyundan çok keçiye benzeyen bazı yabani koyun çeşitleri yaşamaktadır. Bunlardan bir çeşidinin göğsünde ve ön bacaklarının üzerinde, keçininki gibi uzun kıllar vardır. Yabani koyunlardan olan muflona ise şimdi en çok Korsika’da ve Sardunya’da rastlanmaktadır.
Bütün yabani koyunlar, dış görünüşleri ve bazı yaşama özellikleri bakımından keçilere benzerler. Hatta bu yabani hayvanlardan bir kısmı, koyunla keçi arasında bir geçiş olarak kabul edilir. Yabani hayvanların çoğu, evcil koyunların tersine, ancak dağ keçilerinin tırmanabileceği çok sarp ve yüksek kayalıklara tırmanabilirler.
Bütün evcilleşmiş koyun cinsleri, iki çeşit yabani koyun cinsinden gelmektedir. Bunlardan biri, hala Güney Asya’da yaşamakta olan urial koyunları, diğeri ise hala Güney Avrupa’da yaşayan tek yabani koyun cinsi olan muflondur. Türkiye’nin en önemli zenginliklerinden olan koyunun yurdumuzda kıvırcık, dağlıç, merinos gibi türlü cinsleri vardır. Bunlardan başka, kuzey yarımküresinin dağlık yerlerinde yaşıyan yabani koyunlar, keçiye benzeyen Habeş koyunu, yeni doğmuş yavrularının ince ve kıvırcık yapağılarından dolayı değerli olan astragan ve karabul gibi yurdumuzda yetiştirilmeyen değişik cinsleri de bulunur.
Koyunun damızlık erkeğine koç, dişisine marya, yavrusuna kuzu, bir yaşında olanına toklu, iki yaşındakine şişek adı verilir.
Yerli Koyunlarımız
Yurdumuzda yetişen koyunlardan eti ve sütü için beslenenlerin en makbulü kıvırcıktır. Bu cins koyun, Trakya, Kocaeli, Bursa ve Balıkesir bölgelerinde çok yetişir. Kıvırcık, beyaz renkli; küçük, sivri kuyruklu ve burma boynuzludur. Kıvırcık, sütü en bol olan koyunlardandır. Kıvırcığın karayaka cinsi en çok Ordu, Sinop ve Tokat bölgelerinde yetişir. Bunlar genel olarak beyaz renkli ve küçük kuyrukludurlar. Etleri oldukça lezzetlidir. Yalnız yünleri çok kötü cins olduğundan yapağılarından faydalanılmaz.
Yurdumuzda yetişen koyunların büyük kuyruklu olanları dağlıç ile karaman cinsleridir. Dağlıç genel olarak beyaz renklidir. Eti, kıvırcığınkine yakın lezzettedir. Bunlar en çok Konya, Afyon, Eskişehir ve Ege bölgelerinde yetişir. Kuyrukları 5-6 kilo gelen bir yağ deposu gibidir. Gözlerinin çevresi ve ağızları siyahtır. Kuyruklarının sonunda küçük bir uzantı bulunur.
Karaman cinsi, akkaraman ve mor karaman yahut kızılkaraman olmak üzere iki çeşittir. Bunlar en çok orta ve doğu Anadolu’da yetişir.
Ayrıca bir de İzmir dolaylarında beslenen sakız koyunları vardır. Türkiye’ye Sakız Adası’ndan getirilmiş olan bu koyunlar beyaz renklidir. Gözlerinin çevresi siyah, vücutları iridir. Bunlar çok defa ikiz, ya da üçüz doğururlar. Bakımları çok güçtür.
Türkiye’de yünü için beslenen koyunların en değerlisi merinostur. Merinosların yünleri çok ince ve parlak olur. Bu cins koyunlar yurdumuzda en çok Bursa ve Balıkesir bölgelerinde yetiştirilmektedir. Bazılarının ağırlığı 100 kiloyu bulur. Bir yılda koçlardan 7, maryalardan 4-5 kilo yapağı elde edilebilir. Merinosların yünleri fabrikalarımızda iplik ve kumaş haline getirilmektedir. Merinos, bakımı ve üretilmesi büyük itina istiyen bir cinstir.
Merinos Koyunları
Merinos koyunlarının menşei İspanya’dır. Yapağılarının inceliği, parlaklığı, yumuşaklığı ile ün. kazanmış olan bu koyun cinsi tarihin hemen hemen başlangıcından beri İspanya’da yetiştirilmektedir. İspanyollar, bu koyun cinsine Merino adını vermişlerdir. Bu söz “otlaktan otlağa giden” anlamına gelir. Bugün dünyanın birçok yerlerinde beslenmekte olan merinos koyunlarının, bu İspanya koyunlarının çoğalması ile elde edildiği ileri sürülmektedir. Dünyanın henüz hiçbir yerinde Merinos koyunu yokken, İspanya’da bu koyunlara büyük önem veriliyordu. Hatta İspanyol hükümeti o tarihlerde bu koyun cinsinin yurt dışına çıkarılmasını yasak etmişti. Bu yasak, gene de, merinos koyunlarının Fransa, Almanya ve İngiltere gibi yabancı ülkelere kaçırılmasına engel olamamıştı. Zamanla bu yabancı ülkelerde, merinos cinsinin titizlikle üretilmesi, İspanya merinoslarının değerini düşürdü. İspanyollar zaten merinosları olduğu gibi muhafaza etmişler, onları her hangi bir şekilde geliştirme, cinslerini ıslah etme yoluna gitmemişlerdi. Almanya’da, Fransa’da, özellikle İngiltere’de üretilen merinoslar, çeşitli ıslah teknikleri sayesinde İspanyollar’ınkinden çok daha yüksek kaliteli oluyordu.
Dünyada merinos cinsinin özelliklerini taşıyan koyunların sayısı öteki koyun cinslerinin sayısından çok daha yüksektir. Zamanımızda, merinos koyunlarının en mükemmel cinsi Amerika Birleşik Devletleri’nde yetişmektedir. Bunlar, dünyanın en iyi cins koyunlarıdır. Amerika’daki merinosların bir kaç türü vardır. Amerika’dan başka merinosların en çok yetiştirildiği ülkelerin başında, Avusturalya, güney Amerika, Almanya ve Fransa gelir.
Moderatör tarafında düzenlendi:
