Ce: Köpek Irkları Hakkında Tüm Bilgiler
Airedale Terrier
Kökeni: Otterhound tazısı ile eski İngiliz siyah kahve terrierin'den üterilmiştir. İngilterenin Yorkshireda Aire vadisinde üretildiğinden bu ismi almışlardır. "Terrier'lerin Kralı" olarak anılırlar. 19. Yüzyılda Almanya ve Büyük Britanyada polis ve askeri görevlerde kullanılan ilk ırktır. 1990da Amerikan Airedale Terrier Club'ın kurulmasıyla popülaritesi artmıştır.
Tanımı: Terrier cinsinin en büyük türü olan Airedale, orta boylu bir köpektir. Airedale Terrier büyük cins bir terrier olup, sert-uzun tüylere, uzun dar bir kafa yapısına ve derin bir göğse sahiptir. Burnu siyahtır. Tüyleri açık kahverengi olmalı ve üzerinde koyu renkli lekeler yer almalıdır. Bacaklar (uyluğa kadar), göğüs, alt kısımlar, baş ve kulaklar açık kahverengi olmalıdır.
Kişiliği: Airedaleler iyi huylu ve eğlence sever, sadık bir ev hayvanıdır. Çocuklarla iyi anlaşırlar Airedaleler yabancıları hoş karşılamazlar. Cesur ve koruyucudur. Airedaleler mükemmel bir jogging partneridir.
Özelliği: İlk üretildiği dönemlerde çiftliklerde haşarat kontrolü, vurulmuş kuşların getirilmesi, dağlarda ayıların avlanmasında kullanılmışlardır. Daha sonra bekçilik ve koruma görevlerinde de ideal olduğu görülmüştür. Son yıllarda terapi köpeği olarakda tercih edilmiştir.
Gereksinimi: Güçlü bir egzersiz programına ihtiyaç duyarlar. Apartman yaşamı için uygun değildir. Kabadayılık ve yıkıcılık fiziksel aktivite eksikliği ve can sıkıntısının belirtisidir. Apartman için ideal değillerdir.
Tarihçesi;
Terrier ırkının en büyüğü olan Airedale terrierleri zeki, sorumluluk sahibi, sadık ve arkadaşlıkta en tercih edilenlerdir. Airedale terrier 19. Yüzyılda Almanya ve Büyük Britanyada polis ve askeri görevlerde kullanılan ilk ırktır. Ayrıca savaş zamanı koruma ve postacı görevleri, kemirgen kontrolü, kuş avlama ve oyunlarda kullanılır.
1864 yılından itibaren Çalışan, Su Kenarı, Bingley Terrier'i olarak da anılırlar.1990da Amerikan Airedale Terrier Clubın kurulmasıyla Amerikadaki en popüler ırk haline geldiler. Çiftliklerde haşarat kontrolü, vurulmuş kuşların getirilmesi, dağlarda ayıların avlanmasında görevlendirilen terrierlerin ünü hızla avcı olarak yayıldı. Değişen yaşam şartlar ve nüfus dağılımıyla taşraya çok daha uygun diğer cinslere Airedale terrierinin popülaritesi değişti. Bugünün çok yönlü Airedale terrieri eşleştirme çalışmalarına (working matches), iz sürme testlerine, terapi köpek eğitimlerine, itaat eğitimlerine, avlanma testlerine, köpeklerle ilgili iyi vatandaşlık programlarına (canine good citizenship program), çeviklik yarışlarına katılıyor. Elbette son yıllarda pek çok Airedale iyi bir aile dostu haline geldi.
Standartları;
Uzunluk: Erkek 56-61 cm, Dişi 56-58 cm
Ağırlık: Erkek 23-29 kg, Dişi 18-20 kg 'dır.
Airedale Terrier sert-uzun tüylere, uzun dar bir kafa yapısına ve derin bir göğse sahiptir. Tüyleri rutubete karşı dayanıklı olsa da sık sık tıraş edilmesi gereklidir. Dengeli bir vücuda sahip olan bu tür, dik ön bacaklara ve simetrik bir görüntüye sahiptir. V şeklindeki kulaklar arkaya doğru kıvrılmamalı, öne ve yana doğru hafif bir kıvrıma sahip olmalıdır. Burnu siyahtır. Çenesi kapandığında dişleri tam olarak kapanmalı ya da makas şeklindeki ısırığa müsait olmalıdır. Kuyruğu çoğunlukla dik durur ve genellikle kestirilir. Eğer kuyruğun kesilmemesi tercih edilmişse, arkaya doğru kıvrılmasına izin vermemesi gerekir. (Bugün bir çok Türkiye'de dahil olmak üzere bir çok üllkede kuyruk ve kulak kesimi yasaklanmıştır.) Vücudun üst tarafındaki sert tüyler, bacaklara doğru inildikçe yerini daha yumuşak yapıda bir tüy tabakasına bırakır. Tüyleri açık kahverengi olmalı ve üzerinde koyu renkli lekeler yer almalıdır. Siyah lekeler üzerinde bir miktar kızıllık ya da göğüste beyaz yıldız şeklinde bir leke de kabul edilebilir özelliklerdir. Bacaklar (uyluğa kadar), göğüs, alt kısımlar, baş ve kulaklar açık kahverengi olmalıdır. Kimi zaman bu açık kahverengi renk omuz kısımlarına kadar uzanabilir.
Karakteri;
Airedale Terrier küçük yaşlardan itibaren iyi bir sosyalleşme süreci geçirdiyse çocuklarla iyi anlaşır, ancak çok küçük çocuklara biraz sert gelebilecek oyunlar oynamak isteyecektir. Bu nedenle oyun esnasında sürekli gözetim altında tutulması gerekir. Sevildiğini ve kendine güvenildiğini yoğun olarak hissetmek isteyen bu tür, genellikle inatçı ve dikkafalıdır.
Ailesine karşı cesur ve koruyucudur. Bağımsız bir karaktere sahip olup, bulunduğu bölgeyi sahiplenen bir özelliğe sahiptir, yabancılara karşı şüphecidir, nadiren dostane tavırlar takınır, bu özellikleri onun iyi bir bekçi köpeği olmasını sağlar. Akıllı, cana yakın ve sadıktır. Yavru köpeklerle oyun oynamayı ve onlarla arkadaşlık yapmayı severler. Ciddi bir şekilde eğitilene kadar biraz yaramaz ve gürültücü olabilirler. Çok sık havlamazlar.Günlük egzersizlerini düzenli olarak yerine getirdiği taktirde iyi bir ev köpeğidirler.
Eğitimi;
Terrierler arasında eğitimi en kolay olandır. Bu cins köpekler istisnasız çok yönlü ve hemen hemen her şeyi öğrenebilirler. Güçlü iradesi olan Airdale terrierinin kesinlik ve sabır ile sıkı disiplini kombine etmiş birine ihtiyacı vardır. Yavruluk döneminde eğlence ve oyun için her şeyi yapabilirler. Genellikle coşkulu olan bu tür, iyi bir şekilde eğitilene kadar oldukça gürültücüdür. Kesinlikle itaat eğitimine ve uygulama konusunda bilinçli bir eğitmene ihtiyacı vardır. Aile bireyleriyle otorite mücadelesine girebilir. Bu durum itaatsizliğe ve inatçılığa yol açabilir. Zor eğitilir bir tür olmamasına rağmen katı ve buyurucu eğitim metotlarına karşılık vermezler. Kendisinden isteneni anlayabilecek kadar zeki olan Airedale, üst üste defalarca aynı şeyi yapmaktan sıkılır ve kendisini eğitime kapatır. Bu nedenle eğitimine çeşitliliğe gitmek en doğrusu olacaktır. Bilinçli bir sahibin elinde her türlü köpek sporuna uygun eğitimleri alabilecek olan Airedale, evdeki diğer hayvanlarla iyi geçinir. Ancak kimi zaman diğer köpeklerle otorite mücadelesine girebilir. Bu elbette köpeğin yapısına ve eğitimine bağlıdır.
Yaşam alanı;
Apartman yaşantısı için pek de önerilmeyen Airedale Terrier, içinden geldiği gibi hareket edebilmek için en azından orta büyüklükte bir bahçeye sahip olmalıdır.
Egzersiz;
Enerjik bir ırk olan Airedale topla oynamayı, yüzmeyi, atılan cisimleri geri getirmeyi, otların, bitkilerin içinde oynamayı sever. Erişkin yaşlarda bir bisikletin yanında zevkle koşabilir. Sağlamlılık ve sıkı kaslarla Airedaleler mükemmel bir jogging partneridir (eğer dayanabilirseniz!). Bütün terrierlerde olduğu gibi, bir iş köpeği olarak üretilen Airedale terrierleri de güçlü bir egzersiz programına ihtiyaç duyarlar. Kabadayılık ve yıkıcılık fiziksel aktivite eksikliği ve can sıkıntısının belirtisidir. Yavrular ise 12 aylık olana kadar sınırlı sürelerde yürüyüş yapmalıdır.
Bakım;
Airedal terrierleri çok fazla tüy dökmezler ancak yoğun ve ince tüylerine yinede büyük bir özen gösterilmesi gereklidir. Airedale'nin sert, kısa tüyleri normal şartlar altında kolay taranır. Kısa ve sık bir fırça ile haftada üç kez taranarak ölü tüyler uzaklaştırılmalıdır.
Bir masanın üzerine konmuş kaygan olmayan bir halı üstünde traş edilmesi önerilir. Çünkü traş olmak için o masanın üzerinde 2-3 saat ayakta durması gerekir. Tüyleri yılda en az 4 kez traş edilmelidir, aksi takdirde kuaförde bolca vakit geçirmeniz gerekebilir. Özellikle patilerinin arasındaki tüyler gerekli duyulduğunda mutlaka kesilmelidir.
Olası sağlık problemleri;
Oldukça sağlıklı bir ırk olan Airedale Terrier, iyi bir egzersiz ve beslenme programıyla nadiren veterinere görünme ihtiyacı duyar. Kalça çıkığı, deri enfeksiyonları, zaman zaman göz problemleri ile karşı karşıya gelebilir.
Eğer kuru bir cilde sahipse omega-6/omega-3 yağ asitleri dengesini sağlayan bir diyete tabi tutulması gerekebilir.
Ortalama yaşam süresi; 12-14 yıl
Irk grubu: Terrier
Bağlı olduğu kulüpler; AKC, CKC, ANKC, KC, UKC, FCI