Konuya cevap cer

Ce: konularına göre türküler


BAHÇEDE BARIM KALDI




            Bahçede barım kaldı                           Bizim bayram ne zaman


            Hayvada narım kaldı                           Elli gün kaldı heman


            Ana bacı el atın                                Elli gün gelsin geçsin


            Hurcunum yarım kaldı                        Sevinir uşak çoban 




            Elli günü say otur                              Dildökümü bin olsun


            Karmala kuzu getir                             Veren evler şen olsun


            Kentin ağa bacısı                               Sevindirin bizleri


            Bizlere azık getir                                 Gününüz ağ gün olsun 




                                    Veren eller sağ olsun


                                    Damağınız çağ olsun


                                    Sayacıyı sayanın


                                    Oğlu kızı çoğ olsun [107]



 (bar : meyve, hurc : heybe, karmalamak : elle kavrayıp kaldırmak, dildökümü : "Kuzu ayı" denilen Mart, damak : aaaf, lezzet, huzur, çağ : sevinç, neş'e) 




ç. Oturak Türküleri



 Anadolu’da halk dayanışma, yardımlaşma, kaynaşma ve dostluk kurup pekiştirmek amacıyla zaman zaman bir araya gelirler. Bu ekseriya ekim ayından bahara kadar icra edilir. Toplantılara, muhtelif yörelere göre farklı isimler verilir. Sözgelişi; Çankırı, Gerede’de sohbet, fırıttım, Safranbolu, Bartın, Kütahya, Kastamonu, Bolu ve Konya’da muhabbet, gezek, sıra, perde, arfane, birikme, oturak, Van’da oturmak, Ankara’da cümbüş, Antalya ve Isparta’da kef, aaaif, Balıkesir Edremit’te oda teşkilatı, Dursunbey’de barana / sohbet sözleri verilen adlardan bazılarıdır.[108] Barana /Oturak toplantısına gelecek olanda sağlam kişilik aranır. Söz ve yaşayışıyla toplumda kendisine yer etmiş kişiler bu toplantıda sık sık bir araya gelerek sohbet eder, oyunlar oynar, türküler söylerler.



 Aşağıya kaydettiğimiz Sohbet Övme Türküsü söylenen türkülerden biridir. Bu türkü ile sohbete son verilir ve bir sonraki sohbetin kimin evinde kalacağı tayin edilir.



                                    SOHBET ÖVME TÜRKÜSÜ



            Uzunçarşı baştan başa                         Eşeğim gelir odundun


            Keklik seker taştan taşa                       Yemeğin yenmez tadından


            Geçmiş olsun (...) Paşa                        Yahnisi koyun budundan



                        Sevdiğim bir o sardığım bir o     Bağlantı


                        Olacak sohbet senindir


                        Senindir gerçek senindir




            Papuçların muştası                             Kızıl üzüm turşusu


            Karşısındadır ustası                           Yüzüne vurmuş ekşisi


            Bunlar saraylı hastası                         (...) Bey’in has komşusu



                        Bağlantı                                                Bağlantı




            Koyun gelir kuzu ile                           Uzunçarşı baştan başa


            Ayağının tozu ile                                 Keklik seker taştan taşa


            On beş ahbap sözü ile                         Kadem ola (...) Paşa



                        Bağlantı                                                Bağlantı[109]





5. Askerlik Türküleri



 Askere yolcu etme, sıladakilerin gözleri yolda asker beklemeleri, askerlerin aaakereyi iple çekmeleri, seferberlik türküleri, asere gidip gelmeyen yiğitler için söylenmiş türküler bu çerçevede ele alınabilir. 



                        ASKER YOLU BEKLERİM



                        Asker yolu beklerim


                        Günü güne eklerim


                        Sen git yarim talime de


                        Ben burayı beklerim



                                    Mendilimde gül oya


                                    Gülmedim doya doya


                                    Asker yolu beklerim de


                                    Günleri saya saya




            Pilav bişirdim yavan (da)                 Sucu sucu suyunan


            Üstüne kıydım soğan                      Soğan acısıyınan


            Yatağına uzanmış (da)                    Küsüdüm de barıştım


            Uyan askerim uyan                        Yarin bacısıyınan



                        Bağlantı                                                Bağlantı[110]  



                        ASKER UĞURLAMA TÜRKÜSÜ



Asker bayrağını kuma dikmişler                 Bizim bayrağımız kanlı yazılı


Küçücük yarimi asker etmişler                 Üzerinde ay yıldızı dizili


Almışlar gitmişler bilmem n’etmişler          Askere gidenler körpe kuzulu 


Güle güle hasret benden yar sana            Güle güle hasret benden yar sana




Kapıda bağlıdır kınalı koçum                    Yaptıralım kahveleri hanları


İzine gelirsen yar senin için                    Kaldıralım kasaveti gamları


Sinemde saklıdır verdiğin saçın                Dolanır da yar sılaya gelirse


Güle güle hasret benden yar sana            Kestiririm çifte kurbanları [111]




                                    BİR MEKTUP YAZDIM


Bir mektup yazdım da posta almadı            Tel çekmiştim giden ayın üçüne


Cevap beklemeye sabrım kalmadı             Cevap gelmez korku düştü içime


Firar edecektim param kalmadı                 Karıştır çantayı bir bak içine


Sevdiğimden mektup var mı postacı            Sevdiğimden mektup var mı postacı




Trenin yolları demir değil mi              Ömrümün kervanı tünele daldı


Askere verilen emir değil mi                Sandım ki gönlümün gülleri soldu


Çileye katlanmak ömür değil mi            En fazla yarimi göresim geldi


Sevdiğimden haber var mı pastacı            Sevdiğimden haber var mı postacı [112]





6. Yiyecekler Üzerine Söylenmiş Türküler



                                                ÇİĞ KÖFTE



            Çiğ köfteler ne acı                         Çiğ köfte dama kaçtı


            Ayran bunun ilacı                              Ayran peşine düştü


            Çok yoğur gelin bacı                             Çok yedim karnım şişti


            İlle canım çigğ köfte                            İlle canım çigğ köfte




            Çiğ köfteyi yoğuran                                  Çiğ kögtenin bulguru


            Yemez bunu doyuran                         Boğazdan geçmez kuru


            Bol ayran taze soğan                          Bacım ayranın duru


            İlle canım çigğ köfte                            İlle canım çigğ köfte




                                    Servi kavak uzun uzun


                                    Yaprakları düzüm düzüm


                                    Ev sahibi ik gözüm


                                    İlle canım çiğ köfte [113]





7. Hayvanlar Üzerine Söylenmiş Türküler



                                                    HOROZ



            Horoz değil katır idi                          Horoz değil kuzu idi  


            Dağdan odun getirirdi                       Mahallenin kızı idi


            Her işleri bitirirdi                           Bir köylünün sözü idi



                        Kuşum civcivi cak oldu             Bağlantı


                        Çil horozum yok oldu




            Tekkesi var elim gibi                            Kırk tavuğun kocasıydı


            Kanadı var kilim gibi                           Piliçlerin babasıydı


            Ayağı var belim gibi                          Mahallenin hocasıydı



                        Bağlantı                                                Bağlantı 




            Sabahtan erken kalkardı                      Horozumu şaşırdılar


            Kuyruğu dala dikerdi                         Odamdan dama aşırdılar


            Yedi köye hükmederdi                             Suyuna bulgur pişirdiler



                        Bağlantı                                                Bağlantı




            Horoz değil deve idi                           Çimenlerde yayılırdı


            Ön dişleri geve idi                         Tilki görünce bayılırdı


            Yedi tavuğu sever idi                        Çok ünlüydü sayılırdı



                        Bağlantı                                                 Bağlantı




            Bu horoz değil de arslan                       Çil horozum yağlı idi


            Su içerdi altın tastan                          Şam dalında bağlı idi


            Yeni ayrıldındı dosttan                        Çil horozun oğlu idi



                        Bağlantı                                                  Bağlantı [114]





                        PİŞİGE VURDUM TAŞINAN



                        Pisige vurdum taşınan


                        Gözleri doldu yaşınan


                        Kebabı yuttu şişinen



                                    Ev harabın pişiği


                                    aaaharabın pişiği


                                    Pisik de değil kendisi


                                    Ay havar havar havar   


                                    Onların kastı bende var


                                    Hastayım vay başım döner




            Pisiğin gözleri ala                               Pisigin gözleri sarı


            Başına yığmış beş bela                        Kavurmayı etmiş yarı


            Beşinden de bir kala                           Pastırmaya degme bari



                        Bağlantı                                                Bağlantı[115]



            (pisig / pişig : kedi)





                                           SIÇAN TÜRKÜSÜ



            Bizim sıçan rafta gezer                Bizim sıçan takır tukur


            Pissiğin bağrını ezer                     Sanırsın bir nallı katır


            Bulgura karanfil dizer                   Fakat bilmez gönül hatır


            Hatırl’olmuş bizim sıçan                Hatırl’olmuş bizim sıçan




                                                Bizim sıçan evlenici


                                                Parası çok hak verici


                                                Dükkânlardan un alıcı


                                                Çalgıc’olmuş bizim sıçan[116]





            8. Olay Türküleri




 Türkülerin pekçoğu herhangi bir olay sonrası ortaya çıkmıştır. Gurbet, hasret, ölüm, öldürme, felâketler, sevinçler vs gibi çeşitli olayların her biri, bir türküye konu olmuştur. Sayısız örnekleri olan olaya bağlı türküler, şayet hikâyesi biliniyorsa, insanlar üzerinde daha fazla etki bırakırlar.




            YÜKSEK YÜKSEK TEPELERE




 Malkara köylerinden olan Zeynep, uzak bir köyden olan Ali isminde bir delikanlıya verilir. Zeynep, yedi yıl baba evine hasret kalır. Yüksek bir tepeye çıkıp içinin acısıyla derdini dile getirir ve şunları söyler:



            Yüksek yüksek tepelere ev kurmasınlar


            Aşrı aşrı memlekete kız vermesinler


            Annesinin bir tanesini hor görmesinler



                        Uçan da kuşlara malum olsun ben annemi özledim


                        Hem annemi hem babamı hem köyümü özledim




            Babamın bir atı olsa binse de gelse


            Annemin yelkeni olsa açsa da gelse


            Kardeşlerim yollarımı bilse de gelse



                        Uçan da kuşlara malum olsun ben annemi özledim


                        Hem annemi hem babamı hem köyümü özledim



 Zeynep yataklara düşer. Baba evine haber gönderilir. Anası-babası altı günlük yolculuktan sonra kızlarının yanına ancak gelebilirler. Ne çare ki, kızları ölüm döşeğindedir. Zeynep, anası babasıyla hasretini giderdikten sonra, son nefesi verir.[117] 





  9. Bitki ve Çiçeklerle İlgili Türküler



                                    ÇİĞDEM DER Kİ BEN ELÂYIM



          Çiğdem der ki ben elâyım                   Nevruz der ki ben nazlıyım


            Yiğit başına belâyım                           Sarp kayalarda gizliyim


            Hepisinden ben alâyım                        Mavi donlu gök gözlüyüm


            Benden âlâ çiçek var mı                    Benden âlâ çiçek var mı



                 Al baharlı mavi dağlar                           Bağlantı


                 Yarim gurbet elda ağlar                     




            Lale der ki hey hey tanrı                Sümbül der ki boynum uzun


            Benim boynum neden eğri                Yapraklarım düzüm düzüm


            Yardan ayrı düştüm gayrı                Beni ak gerdana dizin


            Benden âlâ çiçek var mı                    Benden âlâ çiçek var mı



                 Al baharlı mavi dağlar                           Bağlantı[118]


                 Yarim gurbet elda ağlar 



            Bu türkünün bir varyantı da şu şekildedir:



            Lale der ki ben laleyim                         Yasemin der boynum uzun


            Kanadım altı karayım                         Çiçeklere yoktur sözüm


            Cümle çiçekten alâyım                         Kibarlardır iki gözüm


            Hangimiz güzel çiçekler                       Hangimiz güzel çiçekler




            Nergis der ki ben nazlıyım                       Çiğdem der ki ben alâyım


            Sarp kayalarda gizliyim                        Yiğit başına belâyım


            Mavi donlu gök gözlüyüm                     Hepisinden ben alâyım


            Hangimiz güzel çiçekler                       Hangimiz güzel çiçekler




            Menevşe der hey hey tanrı                Beyaz gül der ben beyazım


            Benim niye boynum eğri                  Gece gündüzden ayazım


            Yardan ayrı düştüm gayrı                Cümle çiçeklerden azam


            Hangimiz güzel çiçekler                       Hangimiz güzel çiçekler




            Pembe gül der ben güzelim                 Reyhan eydür sözüm haktır


            Yanakta bade süzerim                       Cümle çiçekler ahmaktır


            Kibar ellerde gezerim                        Hepimiz de bir topraktır


            Hangimiz güzel çiçekler                    Hangimiz güzel çiçekler [119]




                                                MADIMAK



            Madımak bitti m’ola                           Madımağın alları


            Yolları tuttu m’ola                             Tuttu m’ola yolları


            Ela gözlü nazlı yar                              Hiç aklımdan çıkmıyor


            Beni unuttu m’ola                               Yarin tatlı dilleri



                        Ah madımak madımak                      Bağlanatı


                        Yar madımak madımak


                        Dön de bir yol beri bak




            Madımak  kurutmadım                         Madımak biter oldu


            Yar seni unutmadım                            Yolları tutar oldu


            Hatırını saydım da                                Kömür gözlü sevdiğim


            Üstüne yar tutmadım                           Gözümde tüter oldu



                        Bağlantı                                                Bağlantı[120]





            10. Satıcı Türküleri 



            KİLCİ TÜRKÜSÜ



 Saçın temizliği ve bakımı için kullanılan killer, Anadolu’da yeşil veya kırmızı renkte kil satılırdı. Kilciler, eşeklerine yükledikleri killeri mahallelerde, bilhassa kadın hamamları önlerinde, türküler söyleyerek killerini daha kolay satma imkânı bulurdu. 



                                                KİLCİ TÜRKÜSÜ



            Hamamın kapısı keçeli                     Hamamın kapısı tahta


            Hamamcı yüzü peçeli                      Yüzüğümüz kaldı tasta


            Kilci oğlan gel içeri                         Kilcinin eşeği hasta



                        Kil isteyen hanımlar                                    Bağlantı


                        Kil alan var mı




            Eşeğimin boynu çanlı                     Eşeğimin burnu huzzem


            Dört ayağı gümüş nallı                  Gel oğlan yanıma uzan


            Hamamcı pek fakir hallı                 (Şimdi) gelir aramızı bozan



                        Bağlantı                                                Bağlantı 



            Kimi zaman kilci ile kadınlar birbirlerine karşılık verirler. 



            Kadınlar:                                              Kilci:



            Kilci emmi gel buraya                        Eşeğim varmaz oraya


            Bir batmanı kaç liraya                          Bir oraya bir buraya


            Düşman girmesin araya                     Üç batmanı beş paraya



                        Bağlantı                                                Bağlantı 



            Kilci  emmi işte hamam             Ben bir fakir kilci oğlan


            Tasım tarağım tamam             Hamamcıya denk olamam


            Gitme sensiz duramam             Sonra ne der annen baban




Bağlantı Bağlantı[121]




  11. Ekin Türküleri



Divriği’de Ekin yolan / biçen kişilerin daha iyi çalişmasi için güzel sesli olanlar tarafindan söylenen türkülerdir. Karşilik olarak söylenen bu türkülere “çifte” denir.



Ağarmış arpası fiği kurumuş


Benim yarim dere dere yorulmuş


Ey yar benim gönlüm sana vurulmuş


Gel otur yanıma yar n’olur n’olur




Akşam olup gölge köye dönünce


Saçinin ucuna belik örünce


Ekin bitip irgat köye dönünce


Biraz da dertleşek yar n’olur n’olur




Su yolunda ben o yare kavuştum


Yar aşagi ben yukari savuştum


Kaç gündür küsülüyüm o yar ile


Öptüm yanagindan yine bariştim [122]




12. Ramazan Davulcusu Türküleri



BESMELEYLE ÇIKTIM YOLA



Besmeleyle çiktim yola         Yagmur yagar dolu dolu


Selâm verdim saga sola         Uzaktir Kabe’nin yolu


İki gözüm Hasan Efendi         Bu aylarda oruç tutan


Ramazan şerifleriniz mübarek ola     Allah’ın sevgili kulu




Evlerinin önü iğde     Davuluma vurdum turayı


İğdenin dalları yerde     Dolandım geldim burayı


Ratip Efendi’yi sorarsan     İki gözüm Tahir Efendi


mavi boyalı yeni evde     Bugün bırakmam bu sırayı [123]




13. Kişiler Üzerine Söylenmiş Türküler



HEKİMOĞLU



Hekimoğlu derler benim aslıma


Aynalı martin yaptırdım kendi neslime




Hekimoğlu derler ufak bir uşak


Bir omuzdan bir omuza on arma fişek




Konaklar yaptırdım mermer direkli


Hekimoğlu dediğin de aslan yürekli




Konaklar yaptırdım döşedemedim


Ünye Fatsa bir oldu da baş edemedim




Ünye Fatsa arası Ordu da kuruldu


Hekimoğlu dediğin o da vuruldu [124]





14. Keder, Dert ve Hastalık Türküleri



BİR OF ÇEKSEM



Bir of çeksem karşıki dağlar yıkılır


Bugün posta günü canım sıkılır




Ellerin mektubu gelmiş okunur


Benim yüreğime hançer sokulur




Bir of çeksem karşıki dağlar iniler


İflah etmez bu dert beni yeniler [125]





BURÇAK TARLASI



Sabahınan kalktım südü pişirdim


Südün köpüğünü yar yar yere taşırdım


Kaynanamdan korktum aklım şaşırdım


Ah ne yaman da zorumuş burçak tarlası


Burçak tarlasında yar yar gelin olması




Sabahınan kalktım ezan da sesi var


Ezan sesi değil burçak yası var


Sorun şu adamın kaç tarlası var


Bağlantı




Elimi salladım değdi dikene


İlahi kayınbaba ömrün tükene


İntizar ekerim burçak ekene


Bağlantı




Elimin kınasın ezdirmediler


Gözümün sürmesin süzdürmediler


Burçak tarlasında gezdirmediler


Bağlantı [126]





HASTANE ÖNÜNDE İNCİR AĞACI



Hastane önünde incir ağacı annem ağacı


Doktor bulamadı bana ilacı annem ilacı


Baştabib geliyor zehirden acı annem vay acı


Garip kaldım yüreğime derdoldu annem derdoldu


Ellerin vatanı bana yurdoldu annem yurdoldu




Mezarımı kazın bayıra düze annem vay düze


Yönünü çevirin sıladan yüze annem vay yüze


Benden selâm söylen sevdiğimize sevdiğimize


Bağlantı[127]





15. Gurbet ve Hasret Türküleri



KIŞLANIN ÖNÜNDE



Kışlanın önünde bir yeşil direk         Çarşıdan aldım da el kadar astar


Çalınır çalgılar dayanmaz yürek           Nerde güzel görsem kocası asker


Sılaya varmaya çok ömür gerek     Beşikte yavrular babasın ister


Sılaya gel nazlı yarim sılaya         Bağlantı




Sabahtan sabaha okunur ezan


Okumak bilemem okuyam yazam


Yaz mektup sevdiğim postaya bırak


Bağlantı [128]




HASRET TÜRKÜSÜ



Her zaman ağladım ben de burada     İndiğin yere de dikersin direk


Ben ölürsem sen erersin murada     Hey zalim gurbetlik koymadı yürek


Yavrular babasın ister sılada     Türkiye değil ki yolunu bilek


Durma yarim durma gel sılamıza         Bağlantı




Sarardı benzim de kalmadı kanım


Kalkmıyor gönlümden kederim gamım


Gurbet elde gezer o nazlı yarim


Bağlantı[129]




16. Meslek ve İş Türküleri



BERBER VER AYNAYI BAKAYIM



Berber ver aynaya bakayım     Berber dükkânı kilidi


Üstüme güller takayım               Akşamdan gelen kim idi


Güzel isen gel bakayım         Vallahi berber değildi


Aman berber         Bağlantı


Göğsü mermer


Yanağı aller


Dudağı baller of


Berber bayıldı Leylâ’m




Berber dükkânı bucakta     Berber dükkânına vardım


Rakısı kaynar ocakta     Sol kolumdan bir kan aldım


Berber güzeli sıcakta     Neşteri gördüm bayıldım


Bağlantı                 Bağlantı[130]




ÇULHA TÜRKÜSÜ



Ayağımın altı çukur     Donluğumun yüzü aktır


Makarası Kur’an okur            Dokumanın kalbi paktır


Çulhalar Fatiha okur         Çulhalara Fatiha haktır


Ne helâldir bu çulhalık     Ne helâldir bu çulhalık




Masaramda ip uzanır     Çıkrığımın iği demir


Bilmeyen canlar özenir     Eğirelim gınır gınır


Çulhalar altun kazanır     Bu iş bize Hak’tan emir


Ne helâldir bu çulhalık     Ne helâldir bu çulhalık




Çıkrığımın alt direği


Üstüne yağar kırağı


Gözümün nazlı çırağı


Ne helâldir bu çulhalık [131]





17. Eşkıya Türküleri



ALİ EFE



Al’efe’nin evleri konağa yakın


Yağla martinini de Al’efem koluna takın


Kamalı geliyor kendini sakın


Al atı var kır atı var yol mu da dayanır


Kama yarasına da Al’efem can mı da dayanır




Kuyalanın altından eğildim geçtim


Sağ yanımdan vuruldum Al’efem sol yana düştüm


Ben bu eşkiyaliktan dünden aman vazgeçtim


Baglanti




Kuyalanin altinda inden aman evim var


Aliverin martinimi Al’efem benim kimim var


Soma kazasında aman benim yarim var


Bağlantı [132]




18. Ölüm Türküleri (Ağıtlar) 



Bkz. Kitabımızın Ağıt bölümünün Ağıt-Türkü bahsi.




19. Ninniler ve Çocuk türküleri



Bkz. Kitabımızın Ninni bölümünün Ninni-Türkü bahsi.




20. Hapishane Türküleri



MUHPUSHANE HAVASI



Ne zalımdır mahpushane havası


Çocuklar ağlıyor ister babası 


Adımıza verdiler idam cezası


Mahpushane seni yapan kör olsun


Kör olsun da ik’elleri kırılısın




Akşam olur firengiler vurulur


Gardiyanlar önümüze kurulur


Anama beni ziyaretten yorulur


Bağlantı[133]




HAPİSHANE İÇİNDE



Hapishane içinde yayılır kazlar


Bayramdan bayrama çalınır sazlar


Çok kışlar geçirdim gelmiyor yazlar


Düştüm ben bir zindana yanar döner ağlarım


Demir parmaklıklardan boyun büker ağlarım




Hapishane içinde bir mermer direk


Kimimiz yüzbirli kimimiz kürek


İdam cezasına dayanmaz yürek


Bağlantı




Hapishane içinde ötüşen kuşlar


Hayırdır inşallah gördüğüm düşler


Herkes sevdiğine canlar bağışlar


Bağlantı




Hapishane suyu içinden akar


Arkadaşlar gelmiş kapıdan bakar


Gardiyan darılır canımı yakar


Bağlantı




21. Mizahî Türküler



İSTANBUL’DAN GELİRKENE



İstanbul’dan gelirkene         Sıçanın evleri var


Iras geldim sürüsüne                Yer altında yolları var


Öldürdüm ben birisini                Çıplak çıplak dölleri var


Davul çektim derisine         Müflis olmuş fındık sıçan




Eline almış hızarı         Sıçanımın alnı sarı


Beline sokmuş keseri         Kavurmamı etti yarı


Çıkmış ambarın yukarı                Pastımadan umma barı


Usta olmuş fındık sıçan            Onu da umdun fındık sıçan




Duvara soktum parayı               Sıçan kazan ağzı açar


Usandım arayı arayı         İçinden yağlısın seçer


Çaldırdım yedi lirayı         Karanfil biberi saçar


Kumar oynar bizim sıçan         Aşçı m’oldun fındık sıçan





ÇEKİRGEM UÇAR GELİR



Çekirgem uçar gelir         Çekirgemin kanadı


Kanadın açar gelir         Kanı yere damladı


Dümbek de boylu çekirgem     Dümbek de boylu çekirgem


Dalgalı yeşilim                Dalgalı yeşilim


Ekini biçer gelir         Arpa buğday komadı




Çekirgem geldi taşa


Yazılan gelir başa


Dümbek de boylu çekirgem


Dalgalı yeşilim


Düğünüm kaldı kışa [134]





22. Yergi Türküleri 



Anonim nitelikteki mizahi türkülerin sayısı çok azdır. yaygın olarak bilinen pekçok türküler Gevherî, Dertli, Ruhsatî ve Seyranî gibi âşıklara aittir. Örnek olması bakımından biz bunlardan bir tanesini kaydediyoruz.



ŞEYTAN BUNUN NERESİNDE



Telli sazdır bunun adı         Venedik’ten gelir teli


Ne ayet dinler ne kadı         Ardıç ağacından kolu


Bunu çalan anlar kendi                Be Allah’ın sersem kulu


Şeytan bunun neresinde         Şeytan bunun neresinde




Abdest alsan aldın demez         İçinde mi dışında mı


Namaz kılsan kıldın demez         Burgusunun başında mı


Kadı gibi haram yemez         Göğsünün nakışında mı


Şeytan bunun neresinde         Şeytan bunun neresinde




Dut ağacından teknesi               DERTLİ gibi sarıksızdır


Kirişten bağlı perdesi         Ayağı da çarıksızdır


Behey insanın teresi         Boynuzu yok kuyruksuzdur


Şeytan bunun neresinde         Şeytan bunun neresinde[135]





23. Öğretici ve Öğüt Verici Türküler



Muhteva itibariyle tecrübe ve öğüdü yansıtan özellikte olduğu için yaşname, nefes, ilahi gibi dini nitelikli türkülerle yaşname ve feleğe sitem tarzında söylenmiş türküleri bu alana dahil edebiliriz. Yergi türkülerinde olduğu gibi pekçoğunun sahibi bellidir. Bir örnekle yetinelim.



YAŞ TÜRKÜSÜ



Mevlâ’m bir adama çocuk verince İkisinde sarhoş gibi dolaşır


Bahçede bitmiş bir fidana benzer  Üç yaşında her nesneye uluşarı


Büyüyüp de bir yaşına girince    Dört yaşında gördüğüne sataşır


Sanki kokulu güldana benzer      Beş yaşında kaşlar kemana benzer




Altısında kendi söyler düşünü                On yaşında gonca güldür açılır


Yedisinde değiştirir dişini     On birinde ab-ı hayat saçılır


Sekizinde bahta koyar işini      On ikide boyu beli seçilir


Dokuzunda taze bostana benzer  On üçünde gözler mestana benzer




On dördünde güzelliğin bağıdır        On sekizde belli eder ârını


On beşinde gören aklın dağıdır                 On dokuzda gözetir şikârını


On altıda yiğitliğin çağıdır       Yirmisinde kendi bulur yarini


On yedide sanki ceylana benzer      Zincirin koparmış aslana benzer




Yirmi beşte bıyıkları burulur     Kırk yaşında gazel dökülür bağlar


Otuzunda akan sular durulur     Kırk beşinde günahlarına ağlar


Otuz beşte günahları sorulur     Ellisinde oğullara bel bağlar


Ateşe atılmış pervan a benzer         Dağ başına çökmüş dumana benzer




Elli beşte sızı iner dizine                     Yetmişinde gördükleri düş olur


Altmışında duman çöker gözüne      Yetmiş beşte artık çöker kış olur


Altmış beşte hiç bakılmaz yüzüne     :-):-):-):-)eninde badem gözler yaş olur


Ahreti gözetir süphana benzer     Yolunu yitirmiş kervana benzer



en beşte artık beli bükülür        Doksan beş yaşına girip aşınca


Biter ömrü takatı gücü sökülür     Ölüm korkusu gelip yaklaşınca


Doksanında hep dişleri dökülür     İnsanoğlu yüz yaşına varınca


Geldi geçti şimdi yalana benzer           Sanki savrulmuş harmana benzer




kaynak:uslanmam



Geri
Üst