İ
İslami Yazar
Forum Okuru
Kimler kurban kesmelidir
İslam dininde kurban ibadeti zekat ve bayram namazları gibi hicretin ikinci yılında emredildi. Kur'an'da kurbanla ilgili tarihi bilgiler de mevcuttur. Öyle ki, Hz. Adem'in iki oğlu, Habil ile Kabil'in Allah'a kurban ettikleri ve bunlardan sadece Allah'tan çekinenin kurbanının kabul edildiği bildirildi. Başka bir ayette de kurban hükmünün İslam'dan önceki ilahi dinlerin hepsinde mevcut olduğu belirtiliyor. Bu konudaki asıl uygulama Hz. İbrahim başlamıştır. İşte bu nedenle kurban, Hz. İbrahim'den gelen bilinendir. Kur'an'da müminler için kurban kesmeyi emreden açık bir hüküm yoktur. Bu nedenle kurbanın hükmü farz değil, Ebu Hanife'ye göre vacip, diğer birçok İslam hukukçuların göre ise sünnet olduğu tespit edilmiştir.
Kurban kesmek kimlere vaciptir?
Kurban bayramında kurban kesmek zihinsel sağlıklı olan, yetişkin, seferde olmayan, özgür ve şeriata göre maddi imkanı ulaşan her müslümana vaciptir. Kurbanda mükellef olmak iman etmekle mümkündür. Bu şart diğer ibadetler için de geçerlidir. Zihinsel açıdan sağlıklı olmak ve ergenlik çağına ulaşmak kurban kesmek için birbiri ile bağlı olan ayrı ayrı şartlardır.
Ergenlik çağına ulaşan, ama akıl nimetinden mahrum olanlara kurban kesmek vacip değildir. Ergenlik yaşından küçük çocukların ve akıl hastasının malından kurban kesmek vacip değildir. Hanefi mezhebinde fetva da bu nokta vardır (şarta) göre. Fakat bununla birlikte herkes kendi malından çocuğu için kurban kesebilir ki, bu da güzel davranıştır. Şafilerde ise zihinsel sağlık ve buluğ şart, çocuğun ve ruhsal hastanın kurban kesmesi sünnet değildir. Özgürlüğünden yoksun olan esir, mahkum, tutuklu veya kölelere kurban kesmek vacip değildir. Şeriatla seferde sayılan şahıs kurban kesme mükellefiyeti tutulamaz.
Fakat bunun yanında tek başına ya da müminlerle birlikte ortakların kurban kesebilir. Sefer imkan ve şartlarının oldukça kolaylaşmasıyla açısından resmi bayram tatillerini fırsat bilip veya yabancı veya ülke içi geziye çıkan, yaz tatiline giden ve ülkesine dönen kişilerin durumu biraz farklıdır. Böyle yolcular kurban kesmemek izni yararlanmak yerine, iyi olur ki, ya önceden tedbir görerek vekaleten kurban kestirirler r veya mağdur gittikleri yerde kesmeliler. Belli miktar deyince dini ölçüde yeterli miktar öngörülüyor. Şeriata göre, asgari düzeyde de olsa, zengin sayılan kişiye kurban kesmek vaciptir. Zengin olmanın ölçüsü ise zekat ve fıtır sadakası için öngörülen zenginlik meyaridir ki, buna da nisap miktarı mala sahip olmak deniyor. Zekat veya fıtır sadakası vermekle mükellef olanların kurban kesmesi de önemlidir. Hem de kurban kesmek için gerekli tutarın üstünden (nisabın) zekâttan farklı olarak bir yıl geçmesi önemli değildir, aynı zamanda çoğalan, değeri artan türden olmasına da gerek yok.
Diğer mezheplerde kurban sünnet olduğundan kurban mükellefiyeti için ayrıca ölçü tespit edilmemiştir. Örneğin, Şafilere göre, kurban bayramı günlerinde kendisinin, hem de ailesinin ihtiyaçlarını ödedikten sonra kalan para veya malla kurban hayvanı alma şansı bulan kişiye kurban kesmek sünnettir. Kurbanın sünnet olması için nisab miktarı servet talep olunmadığı gibi, seferde olmama şartı da yoktur. Kurban bayramının ilk üç günü kurbanlık hayvanın kaybolması veya ölmesi mükellefiyetin gerekliliğini ortadan kaldırmamaktadır. Bu günlerin öncesinde yoksul olanlar eğer Kurban günlerinin sonunda zenginleşirse, kurban kesmelidir. Yüce Allah'ın kesilen kurbanların ne etine, ne de kanına ihtiyacı yoktur. Ona ulaşan sadece kurban kesenin niyet, ihlâs ve takvasıdır. Selam ve dua ile.
Kurban kesmek kimlere vaciptir?
Kurban bayramında kurban kesmek zihinsel sağlıklı olan, yetişkin, seferde olmayan, özgür ve şeriata göre maddi imkanı ulaşan her müslümana vaciptir. Kurbanda mükellef olmak iman etmekle mümkündür. Bu şart diğer ibadetler için de geçerlidir. Zihinsel açıdan sağlıklı olmak ve ergenlik çağına ulaşmak kurban kesmek için birbiri ile bağlı olan ayrı ayrı şartlardır.
Ergenlik çağına ulaşan, ama akıl nimetinden mahrum olanlara kurban kesmek vacip değildir. Ergenlik yaşından küçük çocukların ve akıl hastasının malından kurban kesmek vacip değildir. Hanefi mezhebinde fetva da bu nokta vardır (şarta) göre. Fakat bununla birlikte herkes kendi malından çocuğu için kurban kesebilir ki, bu da güzel davranıştır. Şafilerde ise zihinsel sağlık ve buluğ şart, çocuğun ve ruhsal hastanın kurban kesmesi sünnet değildir. Özgürlüğünden yoksun olan esir, mahkum, tutuklu veya kölelere kurban kesmek vacip değildir. Şeriatla seferde sayılan şahıs kurban kesme mükellefiyeti tutulamaz.
Fakat bunun yanında tek başına ya da müminlerle birlikte ortakların kurban kesebilir. Sefer imkan ve şartlarının oldukça kolaylaşmasıyla açısından resmi bayram tatillerini fırsat bilip veya yabancı veya ülke içi geziye çıkan, yaz tatiline giden ve ülkesine dönen kişilerin durumu biraz farklıdır. Böyle yolcular kurban kesmemek izni yararlanmak yerine, iyi olur ki, ya önceden tedbir görerek vekaleten kurban kestirirler r veya mağdur gittikleri yerde kesmeliler. Belli miktar deyince dini ölçüde yeterli miktar öngörülüyor. Şeriata göre, asgari düzeyde de olsa, zengin sayılan kişiye kurban kesmek vaciptir. Zengin olmanın ölçüsü ise zekat ve fıtır sadakası için öngörülen zenginlik meyaridir ki, buna da nisap miktarı mala sahip olmak deniyor. Zekat veya fıtır sadakası vermekle mükellef olanların kurban kesmesi de önemlidir. Hem de kurban kesmek için gerekli tutarın üstünden (nisabın) zekâttan farklı olarak bir yıl geçmesi önemli değildir, aynı zamanda çoğalan, değeri artan türden olmasına da gerek yok.
Diğer mezheplerde kurban sünnet olduğundan kurban mükellefiyeti için ayrıca ölçü tespit edilmemiştir. Örneğin, Şafilere göre, kurban bayramı günlerinde kendisinin, hem de ailesinin ihtiyaçlarını ödedikten sonra kalan para veya malla kurban hayvanı alma şansı bulan kişiye kurban kesmek sünnettir. Kurbanın sünnet olması için nisab miktarı servet talep olunmadığı gibi, seferde olmama şartı da yoktur. Kurban bayramının ilk üç günü kurbanlık hayvanın kaybolması veya ölmesi mükellefiyetin gerekliliğini ortadan kaldırmamaktadır. Bu günlerin öncesinde yoksul olanlar eğer Kurban günlerinin sonunda zenginleşirse, kurban kesmelidir. Yüce Allah'ın kesilen kurbanların ne etine, ne de kanına ihtiyacı yoktur. Ona ulaşan sadece kurban kesenin niyet, ihlâs ve takvasıdır. Selam ve dua ile.
