Uzman SühaN
Administrator
Kan zehirlenmesinin belirtileri nelerdir?
Kan zehirlenmesi” tıbbi bir terim değil. Terim genelde kullanıldığı şekliyle, kanda zehirli bir maddeyi değil kandaki bakteri varlığını işaret eder (bakteriyemi). Yani, kan zehirlenmesi aslında yanlış bir isim.
Bakteriler kana bir yara veya enfeksiyon yoluyla ya da tıbbi, dişle ilgili bir işlem veya enjeksiyon sırasında vücuda girebilir. Bakteriyemi belirtileri arasında şunlar yer alır:
Ani, yüksek ateş
Üşüme
Hızlı kalp atışı
Bulantı, kusma, karın ağrısı
Ağır hasta görünmek veya hissetmek
Bakteriyemi tanısı, genelde kan kültürüyle doğrulanır. Bakteriyemi acil tıbbi müdahale gerektiren ciddi bir hastalıktır. Tedavi hastanede kalmayı gerektirir. Damar içi antibiyotikleri içerir. Acil tedavi yapılmazsa bakteriyemi çabucak ağır sepsise ilerleyebilir ki o da yaşamı tehdit eden bir durumdur.
Kan zehirlenmesi tıbbi olmayan bireyler tarafından kullanılan bir terimdir, geniş anlamıyla, kandaki toksik malzemenin varlığından dolayı meydana gelen ters tıbbi durumdur. Genelde meslekten olmayan kişiler bu terimi kullandıklarında bakteri ve onların ürünlerinin kana karıştığı tıbbi durumu anlatır. Kan zehirlenmesi tıbbi bir terim değildir ve tıbbi sözlük ya da bilimsel yayınlarda görülmez. Ama kullanıldığı zaman en yakın anlamlı kelime sepsisdir. Birçok tıp yazarı sepsis ve kan zehirlenmesini birbirinin yerine kullanılabilir kelimeler olarak görür.
Sepsis (kan zehirlenmesi) tehlikeli ya da yaşamı tehdit eden tıbbi bir durumdur. Belirtileri sistematik iltihap tepki sendromunun en az iki kriterini karşılayan bilinen ya da şüpheli enfeksiyonlu durumunda ortaya çıkar (SIRS).
· Artan kalp atış oranı (taşikardi). Dinlenirken dakikada 90 kalp atışı.
· Vücut ısısı. 38°C üstü.
· Artan solunum oranı dakikada 20 ya da azalan PaCo2 (atardamara ait kan seviyesinde kısmi karbondioksit basıncı)
· Anormal beyaz kan hücre değeri. 1200 hücre UL ya da 4000 hücre/UL ya da %10 band (immatür beyaz kan hücre çeşidi)
Yukarıdaki kriterleri karşılayan hastalarda sepsis var denebilir ve bu hastalara septik denir. Bu kriterler bazı tıp toplumu tarafından teklif edildi ve başka tıp grupları tarafından değiştirildi. Örneğin, pediyatrik gruplar yukarıda listelenmiş kriterleri kullanırlar ama her birinin çocuklar için SIRS kriteri oluşturmak için değerleri değiştirirler. Başka gruplar kriter eklemek istiyorlar ama şimdi bu en yaygın kabul edilen tanımdır.
Sepsis yerine kullanılan terimler bakteriyemi, septisemi ve kan zehirlenmesi. Ama bakteremi kanda bakterinin bulunmasına denir. Yukarıdaki kriterlerin hiçbirinin olmasına gerek yoktur ve sepsisle karıştırılmamalı. Örneğin, dişlerinizi fırçalarken kısa süreliğine bakteremi olabilir ve SIRS kriteri oluşmaz. Ne yazık ki zamanla septiseminin birçok tanımı olmuştur, bakteremi, kan zehirlenmesi sepsise neden olan bakteremi, sepsis ve başka türleri. Septisemi tıp literatüründe sık ortaya çıkmasına rağmen, okuyucu yazarın hangi tanımı kullandığını bilmesi gerekir. Bazı uzmanlar kan zehirlenmesi ve septisemi terimlerinin kullanılmaması gerektiğini söylüyorlar sebebinin de tanımının yeterli yapılmaması olduğunu ileri sürmektedirler ama on yıllardır kullanılan bu terimleri göz ardı etmek zordur.
Neden Sepsis, Septik, Septisemi Ya Da Kan Zehirlenmesi İsminde Birçok Hastalık Vardır
Ne yazık ki hem tıbbi personel hem de işin uzmanı olmayan insanlar bu terimleri değişimli kullanmışlar ve ya sepsise neden olan belli organizmaya (genelde bakteri) ya da yukarıda tarif edilen sepsise yol açan enfeksiyonun oluştuğu vücutta bir bölgeye bağlamıştır.
Örneğin, menenjite neden olan bakteri sepsis, meningokoksik septisemi, aseptik menenjit ve meningokoksik kan zehirlenmesi aynı oluşumu anlatır, sepsis için yukarıda tarif edilen 4 kriterin en az ikisini karşılayan hastayla sonuçlanan menenjitten kan dolaşımına yayılan bakteri (Neisseria meninjit) enfeksiyonudur.
Aynı şekilde kullanılan vücudun bir bölgesi ait yaygın kullanılan örnekler doğum sepsisi, doğum septisemi, doğum ya da çocuk doğumu kan zehirlenmesi ve anneliğe ait septisemi doğum sonrası dır. Tüm 4 terim hasta için sepsis kriterine yol açan kadının üreme sistemi enfeksiyonunu temsil eder. Vücut bölgesi sepsis ya da başka terimlerle alakalandırıldığı zaman bulaşıcı malzeme tarif edilmez. Aşağıdakiler hem işin ehli olmayan kişiler tarafından kullanılan hem de tıp literatüründe kullanılan hem organizma hem de organ sistemi terimleri kısmi listesidir.
MRSA sepsis: metisilin dirençli Staphylococcus aureus bakteriden kaynaklanan sepsis
VRE sepsis: Vankomisin dirençli Enterococcus türü bakteriden kaynaklanan sepsis
Ürosepsis: idrar yolu enfeksiyonundan kaynaklanan sepsis
Yaralanma sepsisi ya da septisemi: yeni doğanlarda, genelde doğum sonrası ilk 4 haftada oluşur, sepsis neonatorum neotal sepsisle aynı anlamdadır
Septik çocuk aldırma: annede sepsis enfeksiyonundan kaynaklanan çocuk aldırma
Sepsis terimleriyle alakalı daha birçok örnek vardır (örneğin AIDS, dövme, örümcek ısırığı). Bazen hemorajik septisem gibi terimler sepsisle oluşan belirtiyi (iç kanama) tarif etmek kullanılır. Tıptaki trend septisemi ve kan zehirlenmesi terimleri kullanımını azaltıp yerine sepsis ya da septik terimlerini kullanmaktır çünkü septik en doğru kullanımdır.
Bazı yazarlar ciltteki kırmızı çizgileri ya da kırmızı lekeleri sepsis belirtileri olarak görür. Ama bu lekeler ya yerel kan damarları ya da lenfatik damarlarında yerel iltihap değişikliklerinden kaynaklanır. Kırmızı çizgiler ya da lekeler sepsisle sonuçlanan yayılan korkunç enfeksiyonu gösterdiği için endişe vericidir.
Sebepler
Sepsis vakalarının çoğunluğu bakteriyel enfeksiyonlarındandır bazıları mantar enfeksiyonlardandır ve çok azı da SIRS’ye neden olabilecek etkenler ya da başka enfeksiyon sebeplerinden kaynaklanır. Enfeksiyon maddeleri ya da onların toksinleri (ya da her ikisi) sonra doğrudan ya da dolaylı olarak kan dolaşımına yayılır. Bu onların başka herhangi bir organ sistemine yayılmasına izin verir. SIRS kriterleri, vücut bu kanda doğan maddeler tarafından ortaya çıkan hasarla savaştığı için ortaya çıkar.
Sepsisin yaygın bakteriyel sebepleri gram negatif basilidir (örneğin E Koli, P aeruginosa, yeni doğanlarda E corroden ve Haemophilus grip hastalığı; ama sepsise neden olduğu bilinen birçok bakteriyel cinsler vardır. Candida türleri sepsise neden olan en sık ortaya çıkan mantar türlerinden birkaçıdır. Genelde sepsisi olan bir insan bulaşıcı olabilir bu yüzden el yıkama, steril eldivenler, maskeler ve hastanın enfeksiyon kaynağına göre kaplama yapılmalı.
Bakteriler kana bir yara veya enfeksiyon yoluyla ya da tıbbi, dişle ilgili bir işlem veya enjeksiyon sırasında vücuda girebilir. Bakteriyemi belirtileri arasında şunlar yer alır:
Ani, yüksek ateş
Üşüme
Hızlı kalp atışı
Bulantı, kusma, karın ağrısı
Ağır hasta görünmek veya hissetmek
Bakteriyemi tanısı, genelde kan kültürüyle doğrulanır. Bakteriyemi acil tıbbi müdahale gerektiren ciddi bir hastalıktır. Tedavi hastanede kalmayı gerektirir. Damar içi antibiyotikleri içerir. Acil tedavi yapılmazsa bakteriyemi çabucak ağır sepsise ilerleyebilir ki o da yaşamı tehdit eden bir durumdur.
Kan zehirlenmesi tıbbi olmayan bireyler tarafından kullanılan bir terimdir, geniş anlamıyla, kandaki toksik malzemenin varlığından dolayı meydana gelen ters tıbbi durumdur. Genelde meslekten olmayan kişiler bu terimi kullandıklarında bakteri ve onların ürünlerinin kana karıştığı tıbbi durumu anlatır. Kan zehirlenmesi tıbbi bir terim değildir ve tıbbi sözlük ya da bilimsel yayınlarda görülmez. Ama kullanıldığı zaman en yakın anlamlı kelime sepsisdir. Birçok tıp yazarı sepsis ve kan zehirlenmesini birbirinin yerine kullanılabilir kelimeler olarak görür.
Sepsis (kan zehirlenmesi) tehlikeli ya da yaşamı tehdit eden tıbbi bir durumdur. Belirtileri sistematik iltihap tepki sendromunun en az iki kriterini karşılayan bilinen ya da şüpheli enfeksiyonlu durumunda ortaya çıkar (SIRS).
· Artan kalp atış oranı (taşikardi). Dinlenirken dakikada 90 kalp atışı.
· Vücut ısısı. 38°C üstü.
· Artan solunum oranı dakikada 20 ya da azalan PaCo2 (atardamara ait kan seviyesinde kısmi karbondioksit basıncı)
· Anormal beyaz kan hücre değeri. 1200 hücre UL ya da 4000 hücre/UL ya da %10 band (immatür beyaz kan hücre çeşidi)
Yukarıdaki kriterleri karşılayan hastalarda sepsis var denebilir ve bu hastalara septik denir. Bu kriterler bazı tıp toplumu tarafından teklif edildi ve başka tıp grupları tarafından değiştirildi. Örneğin, pediyatrik gruplar yukarıda listelenmiş kriterleri kullanırlar ama her birinin çocuklar için SIRS kriteri oluşturmak için değerleri değiştirirler. Başka gruplar kriter eklemek istiyorlar ama şimdi bu en yaygın kabul edilen tanımdır.
Sepsis yerine kullanılan terimler bakteriyemi, septisemi ve kan zehirlenmesi. Ama bakteremi kanda bakterinin bulunmasına denir. Yukarıdaki kriterlerin hiçbirinin olmasına gerek yoktur ve sepsisle karıştırılmamalı. Örneğin, dişlerinizi fırçalarken kısa süreliğine bakteremi olabilir ve SIRS kriteri oluşmaz. Ne yazık ki zamanla septiseminin birçok tanımı olmuştur, bakteremi, kan zehirlenmesi sepsise neden olan bakteremi, sepsis ve başka türleri. Septisemi tıp literatüründe sık ortaya çıkmasına rağmen, okuyucu yazarın hangi tanımı kullandığını bilmesi gerekir. Bazı uzmanlar kan zehirlenmesi ve septisemi terimlerinin kullanılmaması gerektiğini söylüyorlar sebebinin de tanımının yeterli yapılmaması olduğunu ileri sürmektedirler ama on yıllardır kullanılan bu terimleri göz ardı etmek zordur.
Neden Sepsis, Septik, Septisemi Ya Da Kan Zehirlenmesi İsminde Birçok Hastalık Vardır
Ne yazık ki hem tıbbi personel hem de işin uzmanı olmayan insanlar bu terimleri değişimli kullanmışlar ve ya sepsise neden olan belli organizmaya (genelde bakteri) ya da yukarıda tarif edilen sepsise yol açan enfeksiyonun oluştuğu vücutta bir bölgeye bağlamıştır.
Örneğin, menenjite neden olan bakteri sepsis, meningokoksik septisemi, aseptik menenjit ve meningokoksik kan zehirlenmesi aynı oluşumu anlatır, sepsis için yukarıda tarif edilen 4 kriterin en az ikisini karşılayan hastayla sonuçlanan menenjitten kan dolaşımına yayılan bakteri (Neisseria meninjit) enfeksiyonudur.
Aynı şekilde kullanılan vücudun bir bölgesi ait yaygın kullanılan örnekler doğum sepsisi, doğum septisemi, doğum ya da çocuk doğumu kan zehirlenmesi ve anneliğe ait septisemi doğum sonrası dır. Tüm 4 terim hasta için sepsis kriterine yol açan kadının üreme sistemi enfeksiyonunu temsil eder. Vücut bölgesi sepsis ya da başka terimlerle alakalandırıldığı zaman bulaşıcı malzeme tarif edilmez. Aşağıdakiler hem işin ehli olmayan kişiler tarafından kullanılan hem de tıp literatüründe kullanılan hem organizma hem de organ sistemi terimleri kısmi listesidir.
MRSA sepsis: metisilin dirençli Staphylococcus aureus bakteriden kaynaklanan sepsis
VRE sepsis: Vankomisin dirençli Enterococcus türü bakteriden kaynaklanan sepsis
Ürosepsis: idrar yolu enfeksiyonundan kaynaklanan sepsis
Yaralanma sepsisi ya da septisemi: yeni doğanlarda, genelde doğum sonrası ilk 4 haftada oluşur, sepsis neonatorum neotal sepsisle aynı anlamdadır
Septik çocuk aldırma: annede sepsis enfeksiyonundan kaynaklanan çocuk aldırma
Sepsis terimleriyle alakalı daha birçok örnek vardır (örneğin AIDS, dövme, örümcek ısırığı). Bazen hemorajik septisem gibi terimler sepsisle oluşan belirtiyi (iç kanama) tarif etmek kullanılır. Tıptaki trend septisemi ve kan zehirlenmesi terimleri kullanımını azaltıp yerine sepsis ya da septik terimlerini kullanmaktır çünkü septik en doğru kullanımdır.
Bazı yazarlar ciltteki kırmızı çizgileri ya da kırmızı lekeleri sepsis belirtileri olarak görür. Ama bu lekeler ya yerel kan damarları ya da lenfatik damarlarında yerel iltihap değişikliklerinden kaynaklanır. Kırmızı çizgiler ya da lekeler sepsisle sonuçlanan yayılan korkunç enfeksiyonu gösterdiği için endişe vericidir.
Sebepler
Sepsis vakalarının çoğunluğu bakteriyel enfeksiyonlarındandır bazıları mantar enfeksiyonlardandır ve çok azı da SIRS’ye neden olabilecek etkenler ya da başka enfeksiyon sebeplerinden kaynaklanır. Enfeksiyon maddeleri ya da onların toksinleri (ya da her ikisi) sonra doğrudan ya da dolaylı olarak kan dolaşımına yayılır. Bu onların başka herhangi bir organ sistemine yayılmasına izin verir. SIRS kriterleri, vücut bu kanda doğan maddeler tarafından ortaya çıkan hasarla savaştığı için ortaya çıkar.
Sepsisin yaygın bakteriyel sebepleri gram negatif basilidir (örneğin E Koli, P aeruginosa, yeni doğanlarda E corroden ve Haemophilus grip hastalığı; ama sepsise neden olduğu bilinen birçok bakteriyel cinsler vardır. Candida türleri sepsise neden olan en sık ortaya çıkan mantar türlerinden birkaçıdır. Genelde sepsisi olan bir insan bulaşıcı olabilir bu yüzden el yıkama, steril eldivenler, maskeler ve hastanın enfeksiyon kaynağına göre kaplama yapılmalı.