Uzman SühaN
Administrator
İyot eksikliği nedenleri ve tedavisi
Vücuttaki iyot eksikliği ise başta guatr olmak üzere birçok hastalığa neden olabiliyor. Vücut, iyot üretemediği için iyotlu tuz, iyot bakımından zengin toprakta yetişmiş gıdalardan ve deniz ürünlerinden yeterli iyot ağız yoluyla alınmalıdır. İyot eksikliği nasıl anlaşılır, İyot eksikliğinde görülen hastalıklar, İyot hangi besinlerde bulunur, İyot eksikliği nasıl giderilir gibi soruların yanıtını bu yazımızda bulabilirsiniz.
İyot, insan vücudunda başta beyin olmak üzere tüm organların düzenli büyümesi, gelişmesi için gerekli hormonların yapımında önemli bir elementtir. İyot yetersizliği pek çok ülkede sosyal ve ekonomik gelişme için tehlike oluşturmaktadır. Yaklaşık olarak 1,5 milyar kişi iyot yetersizliğinin olduğu riskli bölgelerde yaşamaktadır.
Vücudun günlük iyot ihtiyacı ne kadardır?
Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından belirlenen günlük iyot ihtiyaçları:
0-5 yaş arasında: 90 mikrogram/gün
6-12 yaş arasında: 120 mikrogram/gün
Genç erişkinlerde ve erişkinlerde:150 mikrogram/gün
Hamilelerde ve emzirme sırasında: 200 mikrogram/gün
Günlük ihtiyaç hamilelerde 1,5, emziren annelerde ise 2 kat artmaktadır.
İyot eksikliğinin belirtileri, İyot eksikliği nasıl anlaşılır
İyot eksikliği erken evrede belirti vermezken hipotiroidiye yol açtıktan sonraki iyot eksikliği belirtileri; halsizlik, cilt kuruluğu, saç dökülmesi, ciltte kalınlaşma, kabızlık, soğuğa tahammülsüzlük, adet düzensizlikleri, saç ve tırnaklarda kırılma, kilo artışı, unutkanlık, konsantrasyon güçlüğü, depresyon, duygu durumunda dalgalanmalar, kalp ve akciğer yetersizliği gibi geniş bir şikayet yelpazesi, iyot eksikliğinin belirtileridir.
Bu besinler iyot yetersizliğine neden olabilir
Lahana, karnabahar, brüksel lahanası, şalgam, turp gibi içinde guatrojenler denen antitroit bileşikleri olan sebzeler tiroid bezinde iyot taşınmasını engelleyerek iyot yetersizliğinin oluşmasında etkili olabilir. Bunun için bu besinler iyot eksikliğine neden olmasın diye dengeli tüketilmelidir.
İyot İçeren Besinler
Deniz Ürünleri: Balıklar (özellikle tuzlu su balıkları) iyot bakımından oldukça zengindir ve iyot kaynağı olarak tüketilebilir. Yüksek oranda iyotlu balıklar arasında ilk sıralarda ton balığı, mezgit, soğuk su ve derin deniz balıkları gelmektedir. Karides ve diğer kabuklu deniz canlıları da iyot eksikliğini önlemek için kullanılabilir.
İyotlu Tuz: Yemeklerde ve masada kullandığınız tuzu iyotlu tuzla değiştirmek günlük olarak almanız gereken iyodu fazlasıyla sağlayacaktır.
Sebzeler: Ispanak, soya fasulyesi, şalgam, pazı, kabak, kuru fasulye ve sarımsak gibi sebzelerin iyot oranı yüksektir. Bu sebzeleri aynı zamanda vitamin kaynağı ve antioksidan olarak tüketebilirsiniz.
Çilek: Meyveler genellikle iyi bir iyot kaynağı değildir ve sadece bir kaç meyve iyot içerir. Bu meyveler arasında yer alan çilek düşük kalorili olması ve içeriğindeki mineraller ile sağlıklı bir beslenme programına eklenebilir. 6-7 adet çilek günlük iyot ihtiyacının yaklaşık %8’ini sağlar.
Yoğurt, Süt ve Peynir: Süt ve süt ürünleri iyot bakımından zengindir. Bir kase yoğurt günlük iyot ihtiyacının yaklaşık %60’ını, 1 bardak süt %40’ını, 1 yumurta %20’sini karşılar.
İyot Eksikliği ve Tavsiyeler
İyot eksikliği başta da söylediğimiz gibi tiroid bezi hücrelerinin dolayısıyla tiroidin büyümesine neden olur. Bu kadınlarda erkeklerden daha sık görülen bir hastalıktır ve özellikle gebelik döneminde ve ergenlik öncesi çocuklarda görülür. Yeterli miktarda iyot almak çocuğun fiziksel ve beyin gelişimi açısından önemlidir. Aşırı iyot alımının yol açtığı zehirlenme vakaları nadir olarak görülmekle birlikte fazla miktarda iyot tüketimi tiroid bezlerinin çalışmasını etkileyebilir. İyot kaynağı olarak sadece iyotlu tuz kullanmak yerine bu minerali balık, deniz ürünleri ve sebzeler yoluyla almak uzmanlar tarafından tavsiye edilmektedir. Çeyrek çay kaşığı iyotlu tuz günlük iyot ihtiyacının yaklaşık yarısını karşılar.
Önerilen Günlük İyot Tüketimi;
Çocuklar: 1-3 yaş 90 mikrogram, 4-8 yaş 90 mikrogram, 9-13 yaş 120 mikrogram
Yetişkinler (14 yaş ve üzeri): Erkekler 150 mikrogram, kızlar 150 mikro gram
Yukarıdaki rakamlar dışında kişinin iyot ihtiyacı yaşına, cinsiyetine ve hamilelik gibi diğer faktörlere göre değişiklik gösterebilir. Emzirme dönemindeki kadınların daha çok iyot alması gerekebilir. Sizin veya çocuğunuz için en doğru günlük iyot tüketimi miktarını doktorunuzdan öğrenebilirsiniz.
İyot, insan vücudunda başta beyin olmak üzere tüm organların düzenli büyümesi, gelişmesi için gerekli hormonların yapımında önemli bir elementtir. İyot yetersizliği pek çok ülkede sosyal ve ekonomik gelişme için tehlike oluşturmaktadır. Yaklaşık olarak 1,5 milyar kişi iyot yetersizliğinin olduğu riskli bölgelerde yaşamaktadır.
Vücudun günlük iyot ihtiyacı ne kadardır?
Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından belirlenen günlük iyot ihtiyaçları:
0-5 yaş arasında: 90 mikrogram/gün
6-12 yaş arasında: 120 mikrogram/gün
Genç erişkinlerde ve erişkinlerde:150 mikrogram/gün
Hamilelerde ve emzirme sırasında: 200 mikrogram/gün
Günlük ihtiyaç hamilelerde 1,5, emziren annelerde ise 2 kat artmaktadır.
İyot eksikliğinin belirtileri, İyot eksikliği nasıl anlaşılır
İyot eksikliği erken evrede belirti vermezken hipotiroidiye yol açtıktan sonraki iyot eksikliği belirtileri; halsizlik, cilt kuruluğu, saç dökülmesi, ciltte kalınlaşma, kabızlık, soğuğa tahammülsüzlük, adet düzensizlikleri, saç ve tırnaklarda kırılma, kilo artışı, unutkanlık, konsantrasyon güçlüğü, depresyon, duygu durumunda dalgalanmalar, kalp ve akciğer yetersizliği gibi geniş bir şikayet yelpazesi, iyot eksikliğinin belirtileridir.
Bu besinler iyot yetersizliğine neden olabilir
Lahana, karnabahar, brüksel lahanası, şalgam, turp gibi içinde guatrojenler denen antitroit bileşikleri olan sebzeler tiroid bezinde iyot taşınmasını engelleyerek iyot yetersizliğinin oluşmasında etkili olabilir. Bunun için bu besinler iyot eksikliğine neden olmasın diye dengeli tüketilmelidir.
İyot İçeren Besinler
Deniz Ürünleri: Balıklar (özellikle tuzlu su balıkları) iyot bakımından oldukça zengindir ve iyot kaynağı olarak tüketilebilir. Yüksek oranda iyotlu balıklar arasında ilk sıralarda ton balığı, mezgit, soğuk su ve derin deniz balıkları gelmektedir. Karides ve diğer kabuklu deniz canlıları da iyot eksikliğini önlemek için kullanılabilir.
İyotlu Tuz: Yemeklerde ve masada kullandığınız tuzu iyotlu tuzla değiştirmek günlük olarak almanız gereken iyodu fazlasıyla sağlayacaktır.
Sebzeler: Ispanak, soya fasulyesi, şalgam, pazı, kabak, kuru fasulye ve sarımsak gibi sebzelerin iyot oranı yüksektir. Bu sebzeleri aynı zamanda vitamin kaynağı ve antioksidan olarak tüketebilirsiniz.
Çilek: Meyveler genellikle iyi bir iyot kaynağı değildir ve sadece bir kaç meyve iyot içerir. Bu meyveler arasında yer alan çilek düşük kalorili olması ve içeriğindeki mineraller ile sağlıklı bir beslenme programına eklenebilir. 6-7 adet çilek günlük iyot ihtiyacının yaklaşık %8’ini sağlar.
Yoğurt, Süt ve Peynir: Süt ve süt ürünleri iyot bakımından zengindir. Bir kase yoğurt günlük iyot ihtiyacının yaklaşık %60’ını, 1 bardak süt %40’ını, 1 yumurta %20’sini karşılar.
İyot Eksikliği ve Tavsiyeler
İyot eksikliği başta da söylediğimiz gibi tiroid bezi hücrelerinin dolayısıyla tiroidin büyümesine neden olur. Bu kadınlarda erkeklerden daha sık görülen bir hastalıktır ve özellikle gebelik döneminde ve ergenlik öncesi çocuklarda görülür. Yeterli miktarda iyot almak çocuğun fiziksel ve beyin gelişimi açısından önemlidir. Aşırı iyot alımının yol açtığı zehirlenme vakaları nadir olarak görülmekle birlikte fazla miktarda iyot tüketimi tiroid bezlerinin çalışmasını etkileyebilir. İyot kaynağı olarak sadece iyotlu tuz kullanmak yerine bu minerali balık, deniz ürünleri ve sebzeler yoluyla almak uzmanlar tarafından tavsiye edilmektedir. Çeyrek çay kaşığı iyotlu tuz günlük iyot ihtiyacının yaklaşık yarısını karşılar.
Önerilen Günlük İyot Tüketimi;
Çocuklar: 1-3 yaş 90 mikrogram, 4-8 yaş 90 mikrogram, 9-13 yaş 120 mikrogram
Yetişkinler (14 yaş ve üzeri): Erkekler 150 mikrogram, kızlar 150 mikro gram
Yukarıdaki rakamlar dışında kişinin iyot ihtiyacı yaşına, cinsiyetine ve hamilelik gibi diğer faktörlere göre değişiklik gösterebilir. Emzirme dönemindeki kadınların daha çok iyot alması gerekebilir. Sizin veya çocuğunuz için en doğru günlük iyot tüketimi miktarını doktorunuzdan öğrenebilirsiniz.
