İslamda temizliğin önemi

[İslami Yazar]

Vücudun ve ruhun maddi ve manevi kirlerden arınmasını ve yaratılıştaki paklığın korunmasını ifade eden temizlik, Yüce Yaratıcı'nın koyduğu kanunların, düzenin ve fıtrî prensiplerin başında geliyor. Temizlik İslam dininde daha çok taharet kelimesi ile ifade edilir. Taharet" sözlükte kötülükleri terk etme ve onlardan uzak durmadır. Dini terminolojide ise namaza engel olan hades ve necasetden arınma, günah ve haramlardan uzak olma, ahlaki temizlik ve iffet demektir.

İslam insanı Allah'ın bin bir isminin tecelli ettiği ayna, O'nun yeryüzündeki halifesi, mahlûkatın en şereflisi olarak tarif ediyor. İnsanlığın henüz temizliğin tam olarak ne olduğunu bilmediği bir dönemde İslam dininin maddi ve manevi temizlik üzerinde kurulan inanç sistemi, insanlığın asırlardır nail olamadığı temizlik ufuklarını aydınlatmış ve buna da devam ediyor. Bu bakımdan İslam dininin temizliğe verdiği önemi, hiçbir din ve kültürde rastlamak mümkün değildir. İnancımızda temizlik dinin temeli, imanın yarısı kabul edilir.


İslam alimleri insanın iç ve dış dünyasını dikkate alarak temizliği 4 dereceye bölmüştür:


Birinci derece: Abdest, gusül, giyim ve namaz kılınacak yerin temizliği yanı sıra, vücutta tırnak ve vücut kılları gibi artıkların giderilmesini içeren dış necaset ve kirden temizlenmesidir.


İkinci derece: Vücut üyelerinin yalan, gıybet, haram yemek, emanete ihanet, zina ve benzeri günahlardan temizlenmesidir. Bu her müminin önem vermesi gereken manevi temizlemedir.


Üçüncü derece: Kalbin kıskançlık, riya, kibir, öfke, düşmanlık ve benzeri hastalıkların giderilmesini içeren nefsin temizlenmesidir. Bu çirkin hasletler temizlenince onun yerini tevazu, kanaat, tevbe, sabır, korku, umut ve buna benzer güzellikler tutar.


Dördüncü derece: Kalbin Allah'tan gayri her şeyden temizlenmesini içermesidir. Böyle bir maddi ve manevi temizlik ile Allah'ın huzuruna çıkan mü'minin namazı onun mîrâcıdır ve bu miraç onu her türlü günahtan, haram ve mekruh şeylerden uzaklaştırır, insanın çevresinde manevi bir zırh oluşturur ve imanını zararlardan korur.


Temizliğin türleri

Temizlik maddi temizlik, hükmi kirlilikten temizlik ve manevi temizlik olarak üç bölümde sınıflandırılırlar.


Maddi temizlik: Vücut, giyim, gıda ve çevre temizliğini içeren gözle görünen pislik ve kötülüklerden temizlemedir. Bu necasetten taharet olarak adlandırılır.


Manevi temizlik: Müslümanın niyetinin, kalbinin, düşüncesinin, aklının, dilinin, ilişkilerinin, kazancının, ailesi ve en önemlisi de inancının temizliğini içeren temizliktir. Günahlar kalbe bulaşan manevi kirlerdir ve temizlenmelidir. Riya, yalan, gıybet gibi nice atık var ki, bunlar müslümanın ahlakını ve niyetini kirletirler. Bunlardan ihlâs ve güzel ahlakla arınmak gerekir.


Hükmü kirlilikten temizlik: adetsizlikten halinden arınmaktır. Gusül, abdest ve bu ikisi mümkün olmazsa teyemmüm hadesten arınma yollarıdır.


Temizliğin Önemi


Allah temizlenenleri (kendilerini bedenen temizleyenleri, manevi kusurlardan, çirkinliklerden korumaya çalışanları) sever!

( Tevbe, 9/108)


Temizlik imanın yarısıdır.

Muhammed Mustafa (sallallahu aleyhi ve sellem)

 

[İslami Yazar]

İslam dininin çok önem verdiği konulardan biri de temizlik, insanın maddi ve manevi paklığı meselesidir. Bu önemine sebebi, temizlik günümüzde en güncel konulardan biridir. İnsanların temizliğe son derece riayet etmemesi birçok salgın hastalıklara ve sorunlara yol açar.


Vücudun ve ruhun maddi ve manevi kirlerden arınmasını ve yaratılıştaki paklığın korunmasını ifade eden temizlik, Yüce Yaratıcı'nın koyduğu kanunların, düzenin ve fıtrî prensiplerin başında geliyor. Temizlik İslam dininde daha çok "taharet" kelimesi ile ifade edilir. "Taharet" sözlükte "kötülükleri terk etme" ve "onlardan uzak durma", dini terminolojide ise namaza engel olan hades ve necasetten arınma, günah ve haramlardan uzak olma, ahlaki temizlik ve iffet demektir. İslam insanı Allah'ın bin bir isminin tecelli ettiği ayna, O'nun yeryüzündeki halifesi, mahlûkatın en şereflisi olarak tarif ediyor. İnsanlığın henüz temizliğin tam olarak ne olduğunu bilmediği bir dönemde İslam dininin maddi ve manevi temizlik üzerinde kurulan inanç sistemi, insanlığın asırlar nail olamadığı temizlik ufuklarını aydınlatmış ve buna da devam ediyor. Bu bakımdan İslam dininin temizliğe verdiği önemi, hiçbir din ve kültürde rastlamak mümkün değildir.

 

[İslami Yazar]

İslam alimleri insanın iç ve dış dünyasını dikkate alarak temizliği 4 dereceye bölmüştür:


Birinci derece: Abdest, gusül, giyim ve namaz kılınacak yerin temizliği yanı sıra, vücutta tırnak ve vücut kılları gibi artıkların giderilmesini içeren dış necaset ve kirden temizlenmesidir.


İkinci derece: Vücut üyelerinin yalan, gıybet, haram yemek, emanete ihanet, zina ve benzeri günahlardan temizlenmesidir. Bu her müminin önem vermesi gereken manevi temizlemedir.


Üçüncü derece: Kalbin kıskançlık, riya, kibir, öfke, düşmanlık ve benzeri hastalıkların giderilmesini içeren girdaptan temizlenmesidir. Bu çirkin hasletler temizlenince onun yerini tevazu, kanaat, tevbe, sabır, korku, umut ve buna benzer güzellikler tutar.


Dördüncü derece: Kalbin Allah'tan gayri her şeyden temizlenmesini içeren sırrın masivadan (Allah'tan başka her şey) pak olmasıdır. Kalbi masivadan temizlemek imanın yarısıdır. Böyle bir maddi ve manevi temizlik ile Allah'ın huzuruna çıkan mü'minin namazı onun mîrâcıdır ve bu miraç onu her türlü günahtan, haram ve mekruh şeylerden uzaklaştırır, insanın çevresinde manevi bir zırh oluşturur ve imanını zararlardan korur.

 

[İslami Yazar]

Maddi temizlik

Vücut temizliği: vücudumuza ait bazı kısımların temizlik ve bakımı ile birlikte giyim, çorap ve ayakkabıların temizliğini de kapsamaktadır. Efendimiz (aleyhisselam) en azından haftada bir kez vücudun tamamen yıkanmasını ve her türlü kir, kokudan temizlenmesini tavsiye etmiş ve: Her müslümanın üzerinde, yedi günde bir yıkanmak Allah'ın hakkıdır buyurmuştur.


El ve yüz temizliği: Kirli yüzeylere sürtünen ve dokunan ellerin yıkanmadığı sürede bir mikrop yuvasına dönüşeceğini herkes bilmelidir. Yemekten önce sonra uykudan uyanırken eller ve yüz yıkanmalıdır.


Sağ ve sol ellerin kullanım prosedürü:


Rasûl-i Ekremin temizlik hususundaki hassasiyetinin bir başka tezahürü sağ ve sol ellerin yapacağı işlerde kendini gösterir. Öyleki, ayakkabı, elbise giyinme, saç tarama, temizlik vs. tüm çalışmalarda sağdan başlamayı bir ilke olarak gören Resulullah (sallallahu aleyhin ve sellem) pisliklerin temizlenmesi, zorunluluk halinde temiz olmayan bir şeye dokunma gibi kirletici işlerin daima sol elle yapılmasını, yemeye başlamak, gıdaya dokunmak gibi temiz olması gereken işlerin daima sağ elle yapılmasını emretmektedir.

 

[İslami Yazar]

Ağız, dil ve diş temizliği: Resulullah (sallallahu aleyhin ve sellem) ağız ve diş sağlığı konusundaki hassasiyeti dikkat çekicidir. Peygamberimiz (aleyhisselam) farz ve nafile namazları dikkate alınırsa, günde beş on defa misvak kullanmayı tavsiye etmiştir.


Ayrıca ağız temizliğini sadece maddi temizlik olarak düşünmemek gerekir. Bir mümin ağzının, dilinin, dişlerinin maddi temizliği kadar bu azalarının manevi temizliğine de önem vermelidir. Dilimizden yalan, küfür, kötü söz, dedikodu, iftira gibi günah getiren sözlerin çıkmaması, bunların yerine zikir, tesbih, tekbir gibi mübarek ve güzel sözlerin söylenmesi, boğazımızdan aşağıya haram lokmanın geçmemesi, ağzımızın maddi temizliğinden önemlidir ve her müslümanda bunlar vahdet teşkil etmelidir.


Göz, burun ve kulak temizliği:

Göz yıkanması göz damarlarına zindelik verir, göz iltihabına eğilimi azaltır, göz kenarlarında biriken kirleri temizler, göze kadar yayılmış mikropları uzaklaştırır, görme keskinliğini artırır. Burun içini temizleme, havanın beyaz ciğerlere daha temiz girişine olumlu etkisi vardır. Ayrıca nefes almayı kolaylaştırır, sinüslerin açılarak rahat boşalmasını sağlar. Hava ısıtıcı sistemin daha düzenli ve etkili çalışmasına yardımcı olur. Kulak kepçesinin temizliğinde de benzer yorumlardan bahsedilebilir.


Ayak temizliği:

Ayaklar her gün çorap ve ayakkabı içinde terlediği için, temizlik kurallarının uygulanması önem taşıyor. Ayaklar düzenli olarak yıkanmalıdır. Ayak tırnakları zaman zaman kesilmelidir.


Tırnak temizliği:

El tırnakları zaman zaman kısa ve yuvarlak şekilde kesilmelidir. Ancak tırnak batmasının önlemek için ayak tırnaklarının düz kesilmesi tavsiye edilir.

 

[İslami Yazar]

Saç, sakal, bıyık temizliği:

Bazı enfeksiyon taşıyıcıları ve parazitler, kirli saçlara, saç derisine kolay bulunduğu için saçların temizliği sağlığa etkiliyor. Müslüman erkeklerin sakal bulundurmaları Peygamberimizin sünnetlerinden biridir. Sünnete uygun olan sakalın uzunluğunun bir tutam olması, ondan artık kısmının ise kesilmesidir. Resulullah (sallallahu aleyhin ve sellem) sahabelerine, bıyıkların dudak üzerine sarkan uç kısımlarının kısaltılmasını tavsiye etmiştir.


Koltuk altı ve edep yerlerindeki kılların temizliği:

Koltuk altındaki ve edep yerlerindeki tüylü deride ter bezleri oranla daha fazladır. Koltuk altındaki ve edep yerlerindeki kılların 10-15 günde bir kez çok uzanmalarına fırsat vermeden temizlenmesi gerekir. Bu tüm peygamberlerin şeriatlarında mevcut olan bir temizliktir.