Uzman SühaN
Administrator
İslamda saç boyatmanın hükmü nedir?
Soru: İslam'da saç boyamanın hükmü nedir? Cünüpken saç boyanırsa ve daha sonra güsul abdesti alınırsa doğru olur mu?
Cevap:
İslam Hukukunda saç boyamayı yasaklayan bir hüküm yoktur. Bazı rivayetlerde kadınların değil de erkeklerin saçlarını siyaha boyamaları mekruh sayılmıştır. Onun dışındaki renklerle ilgili herhangi bir sınırlama yoktur.
Ayrıca saç boyası gusül abdestine mani değildir. Kadınlar adetli iken saçlarını boyayabilirler.
Bir Hadis-i şerifte şöyle denilmektedir:
Hz. Câbir radıyallahu anh anlatıyor: “Ebu Kuhâfe, Fetih günü Resülullah aleyhissalâtu vesselam’a getirilmişti. Saçları köpük gibi bembeyazdı. Aleyhissalâtu vesselâm: “Bunu hanımlarından birine götürün (de bunun saç ve sakalının rengini) değiştirsin. Fakat siyah (a boyamak) tan da kaçınınız” buyurdular.” (Müslim, Libas, 79; Nesai, Zinet, 15)
Burada dikkat edilmesi gereken husus, saçların yabancı erkeklere karşı örtülü olmasıdır. Çünkü örtünme Allah’ın kesin bir emridir.Saçının rengi açık olan veya saçı ağaran kimsenin, bunu boyatmasının Islâm'a göre hükmünü şu şekilde belirlemek mümkündür:
İslam'ın çıkışından önce Yahudi ve Hristiyanlar güzel görünme ve süslenmenin Allah'a kullukla bağdaşmayacağını düşünerek, saçı boyayıp rengini değiştirmekten kaçınırlardı.
Hz. Peygamber (asm), ashabına bağımsız bir kişilik kazandırmak için saçı ve sakalı kına veya başka bir boya maddesi ile boyayabileceklerini bildirdi. Ebû Hüreyre (r.a)'tan nakledilen bir hadiste şöyle buyurulur:
"Yahudi ve Hıristiyanlar (saçlarını) boyamaz. Siz onların aksini yapınız; yani saçlarınızı boyayınız." (1)
Ancak hadisteki emir bağlayıcı olmayıp mendupluk bildirir. Nitekim uygulamada Hz. Ebû Bekir, Ömer, Ali, Ka'b ve Enes (r.anhüm) gibi bazı sahabeler saçlarını boyamamıştır.
Diğer yandan kullanılacak boyada siyah renk tercih edilmemelidir. Çünkü saç boyası genellikle yaşlı erkeklerin beyazlaşan saçları için söz konusu olur. Siyah renk yaşlı kimseyi, olduğundan çok genç gösterir. Bu durum kınalama veya boyayı amacından saptırabilir.
Nitekim Mekke'nin fethi günü Hz. Ebû Bekr (ra)'in yaşlı babası Ebû Kuhâfe'nin saçlarının ağaç çiçekleri gibi beyazlaştığını gören Rasûlüllah (asm) şöyle buyurmuştur:
"Bu beyaz saçı değiştiriniz ve siyahtan sakınınız." (2)
Ancak saçı beyazlaşan kimse genç olursa, onun siyaha boyamasında bir sakınca görülmemiştir. Nitekim Sa'd b. Ebî Vakkas, Ukbe b. Âmir, Hasan, Hüseyin ve Cerîr gibi sahabelerin bu rengi tercih ettikleri nakledilmiştir. (3)
Boya malzemesi olarak Allah elçisi kınayı tavsiye etmiştir:
"Saçın beyazlığını değiştirmek için kullandığınız şeylerin en iyisi kına ve keten bitkisidir." (4)
Hz. Enes b. Mâlik, Hz. Ebû Bekr'in saçlarını kına ve ketenle, Hz. Ömer'in ise yalnız saf kına ile boyadığını nakletmiştir. (el-Kardâvî, a.g.e., s. 103).
Sonuç olarak, erkek veya kadının beyazlaşan saçlarını sarı veya kızıl renge boyamaları müstehap görülmüş; siyaha boyamaları ise, sağlam görüşe göre, caiz görülmemiştir. Ancak genç kimsenin siyah boya kullanmasında da bir sakınca yoktur. Diğer yandan boya malzemesi olarak kına ve vesîme denilen, boya sanayinde kullanılan bir bitkinin tercih edilmesi tavsiye edilmiştir. (5)
Kaynaklar:
(1) bk. Buhârî, Enbiyâ, 50; Libas, 67; Müslim, Libas, 80; Ebû Dâvud, Tereccül, 18; Nesâî, Zîne, 14
(2) bk. Ebû Dâvud, Tereccül, 18; Nesâî, Zîne, 15; Ahmed b. Hanbel, I,165, 356, II, 261, 499, III,160, 322.
(3) bk. Yusuf el-Kardâvî, el-Halâl vel-Harâm fil-Islâm, Terc. Mustafa Varlı, Ankara 1970, s. 102, 103.
(4) bk. Ebû Dâvud, Tereccül, 18; Tirmizî, Libâs, 20; Nesâî, Zîne, 16; Ibn Mâce, Libâs, 32; Ahmed b. Hanbel, V, 147, 150, 154.
(5) bk. Ibn Âbidîn, Reddül-Muhtâr, Terc. Ahmed Davudoğlu, Istanbul 1982-1988, XV, 378, XVII, 314.
Cevap:
İslam Hukukunda saç boyamayı yasaklayan bir hüküm yoktur. Bazı rivayetlerde kadınların değil de erkeklerin saçlarını siyaha boyamaları mekruh sayılmıştır. Onun dışındaki renklerle ilgili herhangi bir sınırlama yoktur.
Ayrıca saç boyası gusül abdestine mani değildir. Kadınlar adetli iken saçlarını boyayabilirler.
Bir Hadis-i şerifte şöyle denilmektedir:
Hz. Câbir radıyallahu anh anlatıyor: “Ebu Kuhâfe, Fetih günü Resülullah aleyhissalâtu vesselam’a getirilmişti. Saçları köpük gibi bembeyazdı. Aleyhissalâtu vesselâm: “Bunu hanımlarından birine götürün (de bunun saç ve sakalının rengini) değiştirsin. Fakat siyah (a boyamak) tan da kaçınınız” buyurdular.” (Müslim, Libas, 79; Nesai, Zinet, 15)
Burada dikkat edilmesi gereken husus, saçların yabancı erkeklere karşı örtülü olmasıdır. Çünkü örtünme Allah’ın kesin bir emridir.Saçının rengi açık olan veya saçı ağaran kimsenin, bunu boyatmasının Islâm'a göre hükmünü şu şekilde belirlemek mümkündür:
İslam'ın çıkışından önce Yahudi ve Hristiyanlar güzel görünme ve süslenmenin Allah'a kullukla bağdaşmayacağını düşünerek, saçı boyayıp rengini değiştirmekten kaçınırlardı.
Hz. Peygamber (asm), ashabına bağımsız bir kişilik kazandırmak için saçı ve sakalı kına veya başka bir boya maddesi ile boyayabileceklerini bildirdi. Ebû Hüreyre (r.a)'tan nakledilen bir hadiste şöyle buyurulur:
"Yahudi ve Hıristiyanlar (saçlarını) boyamaz. Siz onların aksini yapınız; yani saçlarınızı boyayınız." (1)
Ancak hadisteki emir bağlayıcı olmayıp mendupluk bildirir. Nitekim uygulamada Hz. Ebû Bekir, Ömer, Ali, Ka'b ve Enes (r.anhüm) gibi bazı sahabeler saçlarını boyamamıştır.
Diğer yandan kullanılacak boyada siyah renk tercih edilmemelidir. Çünkü saç boyası genellikle yaşlı erkeklerin beyazlaşan saçları için söz konusu olur. Siyah renk yaşlı kimseyi, olduğundan çok genç gösterir. Bu durum kınalama veya boyayı amacından saptırabilir.
Nitekim Mekke'nin fethi günü Hz. Ebû Bekr (ra)'in yaşlı babası Ebû Kuhâfe'nin saçlarının ağaç çiçekleri gibi beyazlaştığını gören Rasûlüllah (asm) şöyle buyurmuştur:
"Bu beyaz saçı değiştiriniz ve siyahtan sakınınız." (2)
Ancak saçı beyazlaşan kimse genç olursa, onun siyaha boyamasında bir sakınca görülmemiştir. Nitekim Sa'd b. Ebî Vakkas, Ukbe b. Âmir, Hasan, Hüseyin ve Cerîr gibi sahabelerin bu rengi tercih ettikleri nakledilmiştir. (3)
Boya malzemesi olarak Allah elçisi kınayı tavsiye etmiştir:
"Saçın beyazlığını değiştirmek için kullandığınız şeylerin en iyisi kına ve keten bitkisidir." (4)
Hz. Enes b. Mâlik, Hz. Ebû Bekr'in saçlarını kına ve ketenle, Hz. Ömer'in ise yalnız saf kına ile boyadığını nakletmiştir. (el-Kardâvî, a.g.e., s. 103).
Sonuç olarak, erkek veya kadının beyazlaşan saçlarını sarı veya kızıl renge boyamaları müstehap görülmüş; siyaha boyamaları ise, sağlam görüşe göre, caiz görülmemiştir. Ancak genç kimsenin siyah boya kullanmasında da bir sakınca yoktur. Diğer yandan boya malzemesi olarak kına ve vesîme denilen, boya sanayinde kullanılan bir bitkinin tercih edilmesi tavsiye edilmiştir. (5)
Kaynaklar:
(1) bk. Buhârî, Enbiyâ, 50; Libas, 67; Müslim, Libas, 80; Ebû Dâvud, Tereccül, 18; Nesâî, Zîne, 14
(2) bk. Ebû Dâvud, Tereccül, 18; Nesâî, Zîne, 15; Ahmed b. Hanbel, I,165, 356, II, 261, 499, III,160, 322.
(3) bk. Yusuf el-Kardâvî, el-Halâl vel-Harâm fil-Islâm, Terc. Mustafa Varlı, Ankara 1970, s. 102, 103.
(4) bk. Ebû Dâvud, Tereccül, 18; Tirmizî, Libâs, 20; Nesâî, Zîne, 16; Ibn Mâce, Libâs, 32; Ahmed b. Hanbel, V, 147, 150, 154.
(5) bk. Ibn Âbidîn, Reddül-Muhtâr, Terc. Ahmed Davudoğlu, Istanbul 1982-1988, XV, 378, XVII, 314.
