Ilgaz dağları
ılgaz hangi ile bağlı ılgaz nereye bağlı dağı hangi bölgededir dağı ilimizdedir ilimizdedir
işte Batı Karadeniz Bölgesinden güzel bir yer Ilgaz Dağları........
Ilgaz Dağları, Batı Karadeniz Bölgesi'nde bulunan sıradağlardır. Kuzeyinde Araç, Gökırmak, güneyde Ulusu-Devrez Çayı oluklarıyla çevrilmiştir. Ilgaz Dağları Filyos Irmağı'na dökülen Soğanlı Çayı'nın Boyalı Pazar'da meydana getirdiği dirsek yakınından başlayarak, doğuda Kızılırmak'ın kazdığı vadiye kadar devam eder. Batı-güneybatı ile doğu-kuzeydoğu yönünde kesintisiz olarak devam eder. Ilgaz Dağları'nın uzunluğu 140 ile 150 km olup genişliği 30 ile 40 km kadardır. Ilgaz Dağı'nın en yüksek doruğu Kastamonu'nun 30 km kadar güneyindeki Büyük Hacettepe'sidir(2587 m). Diğer yüksek tepesi ise orta bölümde olup, 2530 m yüksekliğindeki Çatal Ilgaz Tepesi'dir. Çok daha dik olan güney yamaçları Kuzey Anadolu fay sistemi ile boydan boya kesilen Ilgaz Dağları, kuzey ve güneydeki tektonik kökenli tersiyer havzalarını ayırır. Jeolojik yapısı karmaşıktır.
Dağın güney yamaçları meşeliklerle kaplıdır. Kuzey yamaçlarının yüksek kısımlarında ise nem serinden hoşlanan kayın ağaçları, daha aşağılarda ise boyları 30-40 m'ye ulaşan ladin ve köknar ağaçları çoğunluktadır.
Ilgaz Dağları'nın yıl boyu akışlı suları ve zengin bitki örtüsünün oluşturduğu şartlar, aşırı avlanmaya rağmen nesillerini devam ettiren geyik, karaca, ayı, yaban domuzu, kurt, tilki, tavşan, keklik gibi yabani hayvanlara uygun yaşama ortamı oluşturmaktadır.
Yılın altı ayında karlarla kaplı olan Ilgaz Dağları, kış sporları imkanlarına da sahiptir. Ilgaz Dağı, kış sporları ve turizmi bakımından son dönemlerde önemini artmıştır. Yapılan tesisler ve oteller bunu sağlamıştır. Bu otellerden biri olan Ilgaz Doruk Otel'in de konaklama imkanlarıyla birlikte kayakçılar için mekanik tesisler ve pistler mevcuttur. Ilgaz dağı Doruk Mevkii'nin güney ve kuzey yamaçlarında yer alan ve birbirlerine çok yakın olan tesisler, Milli Park sınırları içerisinde kalmakta ve iki İlin insanlarının yanı sıra, başta Ankara olmak üzere çevre illerden gelenlere hizmet vermektedir
TARİHÇEMİZ
İlçenin kuruluş tarihinin çok eski tarihlere dayandığını kanıtlayan yüzeysel buluntular elde edilmiş olmasına rağmen kesin yerleşim tarihi belirlenememiştir. İlçe toprakları geçmişte doğu ve batı kültürlerinin kaynaştığı ve farklı kültürlerin bir araya geldiği bir alan olmuştur. M.Ö. 2000 yılına ait Arkhaik Helenistik ve Roma çağına ait buluntular elde edilmiştir. En eski yerleşimin Cendere köyü ile Devrez çayının İnköy ile birleştiği yer arasında bulunduğu Roma-Bizans dönemine kadar indiği tahmin olunmakta ve ileri sürülmektedir.
İlçenin ilk yerlileri yörede şehir devletleri kuran Prota-Hititlerdir.
M.Ö. 1300 yıllarında Orta Asya menşeili Hititler Mezopotamya veya Doğu Anadolu üzerinden Anadolu'ya gelerek kendilerinden önce gelen Prota-Hitit'lerin üstünlüğüne son vermişlerdir. Zamanla Prota-Hitit'leri kendi bünyelerinde eriten Hititler Anadolu'da üstün bir medeniyet ve egemenlik kurmuşlarsa da MÖ.. 1200 yıllarında Dor istilasına uğramış ve Anadolu'da karanlık devir olarak bilinen dönem başlamıştır. MÖ. 700 yy. kadarki döneme ait. 500 yıllık bir devreye ait kesin bilgiler elde edilememiştir. Bu dönemde Kafkas bölgesinden gelen Kimmerler Ilgaz yöresini istila etmişlerse de MÖ.. 584 de batıdan gelen Lidyalılar tarafından üstünlüklerine son verilmiştir. Lidyalılar sürekli olarak Medlerle savaşmışlar ve Kızılırmak nehri her iki kavim arasında sınır olarak kalmıştır. M.Ö. 546 da Ilgaz ve çevresi tamamen Perslerin egemenliği altına girmiştir.Büyük İskender'in M.Ö. 330 yıllarında bölgeyi ele geçirmesinden sonra Ilgaz ilçe tarihi de bir açıklık kazanmaya başlamıştır.
M.Ö. 302-301 Ilgaz ilçe sınırları içinde bulunan Kimiate başkent olarak önemli bir kent unvanını kazanmıştır. H.Kiper ve Leonhard Kimiate'nin yerini İnköy tepesinin olduğu yer olarak ileri sürerken, Cendere ile Kurmalar köyleri arasında olduğunu ileri sürenlerde vardır. M.Ö. 302 yıllarında hareket üssü ve M.Ö. 281 yılında Mithridates'in torunlarından Mithridates Eupatıor burada güçlü bir Pontus krallığının temellerini atar.
Hitit, Frig, Roma dönemlerine ait buluntular Salman Höyükten ve Cendere köyü höyüklerinden elde edilmiştir. Höyüklerin Roma ve daha eski dönemlere ait olduğu ileri sürülmektedir. 1979 yılında Türk Tarih Kurumu tarafından yaptırılan araştırmada yazıtlar, keramik ve porselen buluntuları elde edilmiştir.
Antik kentlerin çarşılarını oluşturan, halkını kötü hava şartlarından koruyan ve her türlü sosyal etkinlikleri gerçekleştiren STOA binalarına ait yazıtlar elde edilmiştir. Stoalar hellenistik kent özelliğine sahip agora, meclis binası ve tapınaklardan meydana gelen bir site özelliğine sahip yapılardır. Kurmalar köyü Demirciler yaylasında bulunan bu eserler
yerleşimin 900 ile 1000 yıllık bir geçmişi olduğunu kanıtlamaktadır.
M.Ö. 180 de Çankırı prensi Morzeos Ilgaz'ı ele geçirir. M.Ö. 185-189 da Pontus kralı Pharnakes bölgede üstünlük sağlar. M.Ö 88-64 yıllarında 24 yıl süreli Mithridates savaşları yapılırsa da M.Ö. 120-64 yıllarında arasında Mithridates soyu bölgede üstünlüklerini devam ettirirler. Strabon'a göre Kimiate Mithridates Avpator döneminde oldukça önemli bir kent özelliğini sürdürmüştür.
M.Ö. 67-63 yılları arasında zayıflayan Mithridates soyunun toprakları Romalıların eline geçer. Romalı konsül Pompeius Roma senatosundan kendi adını taşıyan bir yasa çıkarır ve bu yasa ile Bithnia-Pontus eyaletlerini kurar. Pontus ve Paphlagonia'yı kendi iç işlerinde serbest bırakır. Çankırı (Gangra) krallık ve prenslik olarak eski Çankırı prensi Plaimenes tarafından M.Ö. 64 de Altalos'a verilir. Ilgaz o zamandan günümüze kadar sürekli Çankırı'ya bağlanır. Ilgaz yöresinde oturan halkın o dönemlerde Roma, Bodrum ve Amasya yöresinden geldiği bazı bilimsel eserlerde kaydedilmektedir. M.Ö. 3. yy. a ait Gökçay, Devrez vadileri ve Cendere köylerinde bazı buluntular elde edilmiştir.
Roma ve Bizans dönemine ait çeşitli eserlerin elde edildiği Ilgaz
ilçesi ve yöresi 1071 yılından sonra Anadolu'ya akınlar halinde gelen Türk boylarının yönetimine girmiş, Türk boyları bölgede parça parça yerleşmeye başlamışlardır. 1132 yılında Danişment Gazinin kurduğu beyliğin sınırları içine alınan Ilgaz daha sonraları Trabzon'u başkent yapan Pontus Rum İmparatorluğunun kısa bir süre egemenliği altında yaşamıştır. 1213 yılında Selçuklu hükümdarı İzzettin Keykavus Ilgaz'ı imparatorluğun sınırları içine katar ve Candaroğulları beyliği yörede üstünlük sağlar. Çoban Hüsamettin döneminden sonra bir müddet daha bağımsız beylik halinde kalan Ilgaz bölgesi Yıldırım Beyazıt döneminde Osmanlı İmparatorluğu sınırları içine katılır.
Osmanlı İmparatorluğu döneminde 1854 yılında Ilgaz'dan Koçhisar veya Koçhisar-ı Bala olarak bahsedilir. Bu yıllarda ilçe merkezi Bucura köyü dür. Daha sonraları Belören'e nakledilir. 1922 yılında Ilgaz adını alan ilçe bir ara Kastamonu'ya bağlanır. 1929 yılından sonra tekrar Çankırı'ya bağlanarak, Çankırı'nın bir ilçesi olur
İLÇEMİZİN ADI NERDEN GELİYOR?
Bugünkü adını Ilgaz Dağlarından alan ilçe Antik Çağda Climata daha sonraları Kimistene olarak bilinen bir yerleşim merkezi içinde iken Anadolu'nun Türkleşmesi ile birlikte ve Osmanlı İmparatorluğu döneminde Koçhisar-ı Bala olarak adlandırılmıştır.
Ilgaz'a ait Osmanlı kayıtları 1854 yıllarına rastlar. İlçe adı salnamelerde Koçhisar veya Koçhisar-ı Bala olarak kaydedilir. Bu yıllarda ilçe merkezi Bucura Köyüdür.Bucura Köyünün büyük bir yangın geçirmesi sonucu ilçe merkezi Belören bucağına nakledilir.19.yy ikinci yarısında Çankırı'ya bağlı olan ilçe daha sonraları Kastamonu'ya bağlanmıştır.Osmanlı yerel yönetiminde Çankırı'ya bağlı bir kadılık ve 1284 H. teşkilatı ile Mecidiye adını alarak ilçe olmuş, 1922 yılında Ilgaz adını almış ve 1929 yılında Çankırı'ya bağlanmıştır.
İNDAĞI MAĞARALARI (Kaya mezarları)
Devrez çayı kıyısında , Ilgaz'a 5 km. uzaklıkta Çankırı karayolu üzerinde ve İnköy'ün güneyinde yer almaktadır. İndağı Mağaralarında Hellenistik döneme ait beş katlı kaya mezarları vardır. İlk kattaki odalardan birisi kemerli kapı ve tonozlu girişe sahiptir. Duvarları nişlidir. İkinci kat odaları dörtgen biçimli ağaç mimari özelliğini gösteren taş kirişe sahiptir. Tavanlar içten kubbeli üçüncü oda pencereli ve odalar birbirine geçmelidir. Üçüncü katta dörtgen oval planlı sekiz oda vardır.
KURMALAR KÖYÜ
Ilgaz ilçe merkezine 15 km. uzaklıkta ve ilçenin kuzey doğusundadır. Demirciler yaylasında Hellenistik çağa ait yazılar ve seramik parçaları bulunmuştur. Cendere Köyüne 10 km. uzaklıkta antik bir adadır.
ILGAZ TÜMÜLÜSLERİ
İlçe merkezinde Çankırı-Kastamonu karayolunun batısında üç ve doğusunda bir adet olmak üzere dört tanedir. Kazılan kümülüslerden aslan heykeli çıkarılmıştır.
SALMAN HÖYÜK
Cendere Köyü sınırları içinde olup , bakır çağına ait çanak çömlek bulunmuştur. Hitit , Roma ve Bizans dönemlerine ait kalıntılar bulunmuştur. Cendere Köyü ilçe merkezinin doğusunda ve Çankırı-Kastamonu yolunun batısına düşmektedir. Höyük yüksekliği 30 m. ve tepesindeki hafif düzlüğün boyu 60 m. dir.
CENDERE KÖYÜ
Köy arazisi içinde bulunan tümülüsler kazılmış, mezar odası ve lahit ortaya çıkarılmıştır. Roma sonu veya Bizans başı dönemlerine ait olduğu tahmin olunan mezar odaları 270x190 boyunda , 185x80x5 ebadındadır. Ölü yatağı bulunan mezar odası tonozlu mimari özelliği taşır, üstü yassı taşla kapatılmış odada bir lahit vardır.
ILGAZ HAMAMI
İlçe merkezinin ortasındadır. Üzeri kubbeli iki yanı tonozlu olup kemerli soğukluk ve sıcaklık bölümleri vardır. Hamamın 1887'de yapıldığı tahmin edilmektedir.
KURU KÖPRÜ
Ilgaz-Kurşunlu arasında bulunan Eski Ahır Köyündedir. 4. Murat zamanında yapılan bu köprü köyün karşısında yer alır.
PAZAR ÇAYI
Bozan deresinin aşağı kısımlarına bu ad verilir. Aşağıdere ve Yazı Köylerinde tarihi kalıntılar vardır.
KAYI KÖYÜ CAMİSİ
Hicri 719, Miladi 1300 yılında Selçuklularca yapılan tarihi Kayı Köyü camisi
alıntı
işte Batı Karadeniz Bölgesinden güzel bir yer Ilgaz Dağları........
ILGAZ DAĞININ ÖZELLİKLERİ
Ilgaz Dağları, Batı Karadeniz Bölgesi'nde bulunan sıradağlardır. Kuzeyinde Araç, Gökırmak, güneyde Ulusu-Devrez Çayı oluklarıyla çevrilmiştir. Ilgaz Dağları Filyos Irmağı'na dökülen Soğanlı Çayı'nın Boyalı Pazar'da meydana getirdiği dirsek yakınından başlayarak, doğuda Kızılırmak'ın kazdığı vadiye kadar devam eder. Batı-güneybatı ile doğu-kuzeydoğu yönünde kesintisiz olarak devam eder. Ilgaz Dağları'nın uzunluğu 140 ile 150 km olup genişliği 30 ile 40 km kadardır. Ilgaz Dağı'nın en yüksek doruğu Kastamonu'nun 30 km kadar güneyindeki Büyük Hacettepe'sidir(2587 m). Diğer yüksek tepesi ise orta bölümde olup, 2530 m yüksekliğindeki Çatal Ilgaz Tepesi'dir. Çok daha dik olan güney yamaçları Kuzey Anadolu fay sistemi ile boydan boya kesilen Ilgaz Dağları, kuzey ve güneydeki tektonik kökenli tersiyer havzalarını ayırır. Jeolojik yapısı karmaşıktır.
Dağın güney yamaçları meşeliklerle kaplıdır. Kuzey yamaçlarının yüksek kısımlarında ise nem serinden hoşlanan kayın ağaçları, daha aşağılarda ise boyları 30-40 m'ye ulaşan ladin ve köknar ağaçları çoğunluktadır.
Ilgaz Dağları'nın yıl boyu akışlı suları ve zengin bitki örtüsünün oluşturduğu şartlar, aşırı avlanmaya rağmen nesillerini devam ettiren geyik, karaca, ayı, yaban domuzu, kurt, tilki, tavşan, keklik gibi yabani hayvanlara uygun yaşama ortamı oluşturmaktadır.
Yılın altı ayında karlarla kaplı olan Ilgaz Dağları, kış sporları imkanlarına da sahiptir. Ilgaz Dağı, kış sporları ve turizmi bakımından son dönemlerde önemini artmıştır. Yapılan tesisler ve oteller bunu sağlamıştır. Bu otellerden biri olan Ilgaz Doruk Otel'in de konaklama imkanlarıyla birlikte kayakçılar için mekanik tesisler ve pistler mevcuttur. Ilgaz dağı Doruk Mevkii'nin güney ve kuzey yamaçlarında yer alan ve birbirlerine çok yakın olan tesisler, Milli Park sınırları içerisinde kalmakta ve iki İlin insanlarının yanı sıra, başta Ankara olmak üzere çevre illerden gelenlere hizmet vermektedir
TARİHÇEMİZ
İlçenin kuruluş tarihinin çok eski tarihlere dayandığını kanıtlayan yüzeysel buluntular elde edilmiş olmasına rağmen kesin yerleşim tarihi belirlenememiştir. İlçe toprakları geçmişte doğu ve batı kültürlerinin kaynaştığı ve farklı kültürlerin bir araya geldiği bir alan olmuştur. M.Ö. 2000 yılına ait Arkhaik Helenistik ve Roma çağına ait buluntular elde edilmiştir. En eski yerleşimin Cendere köyü ile Devrez çayının İnköy ile birleştiği yer arasında bulunduğu Roma-Bizans dönemine kadar indiği tahmin olunmakta ve ileri sürülmektedir.
İlçenin ilk yerlileri yörede şehir devletleri kuran Prota-Hititlerdir.
M.Ö. 1300 yıllarında Orta Asya menşeili Hititler Mezopotamya veya Doğu Anadolu üzerinden Anadolu'ya gelerek kendilerinden önce gelen Prota-Hitit'lerin üstünlüğüne son vermişlerdir. Zamanla Prota-Hitit'leri kendi bünyelerinde eriten Hititler Anadolu'da üstün bir medeniyet ve egemenlik kurmuşlarsa da MÖ.. 1200 yıllarında Dor istilasına uğramış ve Anadolu'da karanlık devir olarak bilinen dönem başlamıştır. MÖ. 700 yy. kadarki döneme ait. 500 yıllık bir devreye ait kesin bilgiler elde edilememiştir. Bu dönemde Kafkas bölgesinden gelen Kimmerler Ilgaz yöresini istila etmişlerse de MÖ.. 584 de batıdan gelen Lidyalılar tarafından üstünlüklerine son verilmiştir. Lidyalılar sürekli olarak Medlerle savaşmışlar ve Kızılırmak nehri her iki kavim arasında sınır olarak kalmıştır. M.Ö. 546 da Ilgaz ve çevresi tamamen Perslerin egemenliği altına girmiştir.Büyük İskender'in M.Ö. 330 yıllarında bölgeyi ele geçirmesinden sonra Ilgaz ilçe tarihi de bir açıklık kazanmaya başlamıştır.
M.Ö. 302-301 Ilgaz ilçe sınırları içinde bulunan Kimiate başkent olarak önemli bir kent unvanını kazanmıştır. H.Kiper ve Leonhard Kimiate'nin yerini İnköy tepesinin olduğu yer olarak ileri sürerken, Cendere ile Kurmalar köyleri arasında olduğunu ileri sürenlerde vardır. M.Ö. 302 yıllarında hareket üssü ve M.Ö. 281 yılında Mithridates'in torunlarından Mithridates Eupatıor burada güçlü bir Pontus krallığının temellerini atar.
Hitit, Frig, Roma dönemlerine ait buluntular Salman Höyükten ve Cendere köyü höyüklerinden elde edilmiştir. Höyüklerin Roma ve daha eski dönemlere ait olduğu ileri sürülmektedir. 1979 yılında Türk Tarih Kurumu tarafından yaptırılan araştırmada yazıtlar, keramik ve porselen buluntuları elde edilmiştir.
Antik kentlerin çarşılarını oluşturan, halkını kötü hava şartlarından koruyan ve her türlü sosyal etkinlikleri gerçekleştiren STOA binalarına ait yazıtlar elde edilmiştir. Stoalar hellenistik kent özelliğine sahip agora, meclis binası ve tapınaklardan meydana gelen bir site özelliğine sahip yapılardır. Kurmalar köyü Demirciler yaylasında bulunan bu eserler
yerleşimin 900 ile 1000 yıllık bir geçmişi olduğunu kanıtlamaktadır.
M.Ö. 180 de Çankırı prensi Morzeos Ilgaz'ı ele geçirir. M.Ö. 185-189 da Pontus kralı Pharnakes bölgede üstünlük sağlar. M.Ö 88-64 yıllarında 24 yıl süreli Mithridates savaşları yapılırsa da M.Ö. 120-64 yıllarında arasında Mithridates soyu bölgede üstünlüklerini devam ettirirler. Strabon'a göre Kimiate Mithridates Avpator döneminde oldukça önemli bir kent özelliğini sürdürmüştür.
M.Ö. 67-63 yılları arasında zayıflayan Mithridates soyunun toprakları Romalıların eline geçer. Romalı konsül Pompeius Roma senatosundan kendi adını taşıyan bir yasa çıkarır ve bu yasa ile Bithnia-Pontus eyaletlerini kurar. Pontus ve Paphlagonia'yı kendi iç işlerinde serbest bırakır. Çankırı (Gangra) krallık ve prenslik olarak eski Çankırı prensi Plaimenes tarafından M.Ö. 64 de Altalos'a verilir. Ilgaz o zamandan günümüze kadar sürekli Çankırı'ya bağlanır. Ilgaz yöresinde oturan halkın o dönemlerde Roma, Bodrum ve Amasya yöresinden geldiği bazı bilimsel eserlerde kaydedilmektedir. M.Ö. 3. yy. a ait Gökçay, Devrez vadileri ve Cendere köylerinde bazı buluntular elde edilmiştir.
Roma ve Bizans dönemine ait çeşitli eserlerin elde edildiği Ilgaz
ilçesi ve yöresi 1071 yılından sonra Anadolu'ya akınlar halinde gelen Türk boylarının yönetimine girmiş, Türk boyları bölgede parça parça yerleşmeye başlamışlardır. 1132 yılında Danişment Gazinin kurduğu beyliğin sınırları içine alınan Ilgaz daha sonraları Trabzon'u başkent yapan Pontus Rum İmparatorluğunun kısa bir süre egemenliği altında yaşamıştır. 1213 yılında Selçuklu hükümdarı İzzettin Keykavus Ilgaz'ı imparatorluğun sınırları içine katar ve Candaroğulları beyliği yörede üstünlük sağlar. Çoban Hüsamettin döneminden sonra bir müddet daha bağımsız beylik halinde kalan Ilgaz bölgesi Yıldırım Beyazıt döneminde Osmanlı İmparatorluğu sınırları içine katılır.
Osmanlı İmparatorluğu döneminde 1854 yılında Ilgaz'dan Koçhisar veya Koçhisar-ı Bala olarak bahsedilir. Bu yıllarda ilçe merkezi Bucura köyü dür. Daha sonraları Belören'e nakledilir. 1922 yılında Ilgaz adını alan ilçe bir ara Kastamonu'ya bağlanır. 1929 yılından sonra tekrar Çankırı'ya bağlanarak, Çankırı'nın bir ilçesi olur
İLÇEMİZİN ADI NERDEN GELİYOR?
Bugünkü adını Ilgaz Dağlarından alan ilçe Antik Çağda Climata daha sonraları Kimistene olarak bilinen bir yerleşim merkezi içinde iken Anadolu'nun Türkleşmesi ile birlikte ve Osmanlı İmparatorluğu döneminde Koçhisar-ı Bala olarak adlandırılmıştır.
Ilgaz'a ait Osmanlı kayıtları 1854 yıllarına rastlar. İlçe adı salnamelerde Koçhisar veya Koçhisar-ı Bala olarak kaydedilir. Bu yıllarda ilçe merkezi Bucura Köyüdür.Bucura Köyünün büyük bir yangın geçirmesi sonucu ilçe merkezi Belören bucağına nakledilir.19.yy ikinci yarısında Çankırı'ya bağlı olan ilçe daha sonraları Kastamonu'ya bağlanmıştır.Osmanlı yerel yönetiminde Çankırı'ya bağlı bir kadılık ve 1284 H. teşkilatı ile Mecidiye adını alarak ilçe olmuş, 1922 yılında Ilgaz adını almış ve 1929 yılında Çankırı'ya bağlanmıştır.
Ilgaz'da Tarihi Yerler
İNDAĞI MAĞARALARI (Kaya mezarları)
Devrez çayı kıyısında , Ilgaz'a 5 km. uzaklıkta Çankırı karayolu üzerinde ve İnköy'ün güneyinde yer almaktadır. İndağı Mağaralarında Hellenistik döneme ait beş katlı kaya mezarları vardır. İlk kattaki odalardan birisi kemerli kapı ve tonozlu girişe sahiptir. Duvarları nişlidir. İkinci kat odaları dörtgen biçimli ağaç mimari özelliğini gösteren taş kirişe sahiptir. Tavanlar içten kubbeli üçüncü oda pencereli ve odalar birbirine geçmelidir. Üçüncü katta dörtgen oval planlı sekiz oda vardır.
KURMALAR KÖYÜ
Ilgaz ilçe merkezine 15 km. uzaklıkta ve ilçenin kuzey doğusundadır. Demirciler yaylasında Hellenistik çağa ait yazılar ve seramik parçaları bulunmuştur. Cendere Köyüne 10 km. uzaklıkta antik bir adadır.
ILGAZ TÜMÜLÜSLERİ
İlçe merkezinde Çankırı-Kastamonu karayolunun batısında üç ve doğusunda bir adet olmak üzere dört tanedir. Kazılan kümülüslerden aslan heykeli çıkarılmıştır.
SALMAN HÖYÜK
Cendere Köyü sınırları içinde olup , bakır çağına ait çanak çömlek bulunmuştur. Hitit , Roma ve Bizans dönemlerine ait kalıntılar bulunmuştur. Cendere Köyü ilçe merkezinin doğusunda ve Çankırı-Kastamonu yolunun batısına düşmektedir. Höyük yüksekliği 30 m. ve tepesindeki hafif düzlüğün boyu 60 m. dir.
CENDERE KÖYÜ
Köy arazisi içinde bulunan tümülüsler kazılmış, mezar odası ve lahit ortaya çıkarılmıştır. Roma sonu veya Bizans başı dönemlerine ait olduğu tahmin olunan mezar odaları 270x190 boyunda , 185x80x5 ebadındadır. Ölü yatağı bulunan mezar odası tonozlu mimari özelliği taşır, üstü yassı taşla kapatılmış odada bir lahit vardır.
ILGAZ HAMAMI
İlçe merkezinin ortasındadır. Üzeri kubbeli iki yanı tonozlu olup kemerli soğukluk ve sıcaklık bölümleri vardır. Hamamın 1887'de yapıldığı tahmin edilmektedir.
KURU KÖPRÜ
Ilgaz-Kurşunlu arasında bulunan Eski Ahır Köyündedir. 4. Murat zamanında yapılan bu köprü köyün karşısında yer alır.
PAZAR ÇAYI
Bozan deresinin aşağı kısımlarına bu ad verilir. Aşağıdere ve Yazı Köylerinde tarihi kalıntılar vardır.
KAYI KÖYÜ CAMİSİ
Hicri 719, Miladi 1300 yılında Selçuklularca yapılan tarihi Kayı Köyü camisi
alıntı
