İkiz bebek olması için ne yapabiliriz?

[Uzman SühaN]

Bazı çiftler ikiz bebekleri olmasını isterler ve bu şansı arttırmak için yöntemler ararlar. İkiz veya üçüz hamilelik olma şansını çiftlerin arttırması için herhangi bir doğal yöntem yoktur. Herhangi bir yiyecek, içecek ile ilgisi yoktur. Sadece annenin ailesinde ikiz gebelik varsa ikiz gebelik olma şansı daha yüksektir (Çift yumurta ikizi ailesel etkilenir). Ayrıca anne yaşı ilerledikçe ikiz gebelik olma ihtimali artar. Bunun dışında tüp bebek ve ilaçla kısırlık tedavisi görenlerde ikiz-üçüz olma riski biraz daha fazladır.

İkiz gebelik sıklığı toplumlar ve ırklar arasında farklılık göstermekle beraber ortalama 80-100 gebelikte bir görülür. Örneğin Japonlarda daha az görülür, Nijerya'da oran yüksektir.

Kimlerde ikiz-üçüz gebelik daha sık görülür?

• Bazı ırklarda daha sıktır (Nijerya'da yaklaşık %5)
• İleri yaşlarda meydana gelen gebeliklerde (37 yaşta pik yapar): Bu yaşlarda gebe kalmak genç yaşlara göre daha zorlaşır ancak gebe kalındığında çoğun gebelik olma oranı fazladır.
• Annenin aile hikayesinde ikiz gebelik varsa şans artar (dizigotik ikizler için geçerli)
• Babanın ailesinde ikiz olması etki etmemektedir.
• Multiparite
• Günışığına fazla maruz kalan ülkelerde, yaz aylarında
• Uzun boylu ve kilolu kadınlarda
• Klomifen sitrat (yaklaşık %10) veya gonadotropin tedavisi ile gebe kalanlarda (%20-30)
• Monozigotik (tek yumurta) ikizi oluşma şansı hiçbir faktörden etkilenmemektedir, dünyanın heryerinde belli bir oranda sabittir (1/250), sadece tüp bebek uygulamalarında oranı artmaktadır.Dizigotik ikizler (Çift yumurta ikizleri): Burada aynı anda iki yumurta hücresi 2 sperm tarafından döllenmiştir. Bunların genetik yapıları aynı değildir o yüzden cinsiyetleri, görünüşleri farklı olabilir. Aynı anda anne karnında bulunan iki ayrı kardeş gibilerdir. Çift yumurta ikizleri >>

Bunlarda her zaman iki plesenta bulunur. Plesenta ve amniyonlari farklıdır.

Monozigotik ikizler (Tek yumurta ikizleri): Burada tekiz gebelikler gibi 1 yumurta 1 sperm tarafından döllenmiştir fakat daha sonra ikiye bölünecektir. Cinsiyetler her zaman aynı olur. Genetik yapıları aynıdır. Bu bölünme döllenmeden sonra ilk 3 gün içerisinde olursa diamniyotik dikoryonik (iki amniyon kesesi, iki plesenta), 4-8 günler arasında olursa diamniyonik monokoryotik (iki amniyon kesesi, tek plesenta), 9-13 gün arasında olursa monoamniyotik monokoryonik (tek amniyon kesesi, tek plesenta) ikiz gebelik olur. En sık görülen diamniyotik monokoriyoniktir. 13. günden sonra olan bölünmelerin sonucu ise siyam ikizleri (yapışık ikizler) oluşur. Tek yumurta ikizleri >>

İkiz gebeliğin takibinde plesentanın tek yada iki tane (monokoryonik-dikoryonik) olması çok önemlidir. Bunun ayrımı için 11-15 hafta civarında yapılan ultrason çok faydalı olabilir.

Çoğul gebeliklerde artan riskler:

• Abortus (düşük) riski daha fazladır.
• Erken doğum daha sıktır.
• Gebelikte yüksek tansiyon (preeklempsi ve eklempsi) daha sıktır.
• Bulantı kusma daha sıktır.
• Plesenta anomalileri daha sıktır. Plesenta previai dekolman plesenta...
• Kansızlık daha sıktır.
• Konjenital (doğuştan) anomali riski daha yüksektir (Monozigotiklerde daha da fazla)
• Serabral palsy (spastik özürlü) bebek daha sık görülür.
• İkizden ikize transfüzyon sendromu görülebilir.
• Kaybolan ikiz sendromu (vanishing twin syndrome) görülebilir.
• Monoamniotik ikizlerde kordon dolanması ve buna bağlı intrauterin ölüm riski yüksektir.

Kimlerde ikiz-üçüz gebelik daha sık görülür?

• Bazı ırklarda daha sıktır (Nijerya'da yaklaşık %5)
• İleri yaşlarda meydana gelen gebeliklerde (37 yaşta pik yapar): Bu yaşlarda gebe kalmak genç yaşlara göre daha zorlaşır ancak gebe kalındığında çoğun gebelik olma oranı fazladır.
• Annenin aile hikayesinde ikiz gebelik varsa şans artar (dizigotik ikizler için geçerli)
• Babanın ailesinde ikiz olması etki etmemektedir.
• Multiparite
• Günışığına fazla maruz kalan ülkelerde, yaz aylarında
• Uzun boylu ve kilolu kadınlarda
• Klomifen sitrat (yaklaşık %10) veya gonadotropin tedavisi ile gebe kalanlarda (%20-30)
• Monozigotik (tek yumurta) ikizi oluşma şansı hiçbir faktörden etkilenmemektedir, dünyanın heryerinde belli bir oranda sabittir (1/250), sadece tüp bebek uygulamalarında oranı artmaktadır.

Normal doğum mu sezaryen mi ?
Son yıllarda genellikle izlenen yaklaşım her iki bebeğinde başla geldiği durumlar dışında sezaryenle doğumdur. Her iki bebeğin başla geldiği durumlarda ise normal yada sezaryen doğum kararı muayene bulgularına göre değişebilmektedir.
İkiden fazla bebeğin bulunduğu gebeliklerde ise her zaman sezaryen tercih edilmektedir.