İdrar yolu neden iltihaplanır?

[Uzman SühaN]

İdrar yolunu mesane (idrar kesesi), idrar borusu ve böbrekler oluşturur. Bu organlardan herhangi birinin veya hepsinin birden iltihap kapması idrar yolu iltihabı olarak adlandırılır. Sadece mesanenin iltihap kapması sistit hastalığı olarak da bilinir.
İdrar Yolu İltihabı Belirtileri
En sık görülen belirti idrar yaparken yanmadır. Bu his sabah ilk çıkılan tuvalette daha belirgin olur, alkol tüketimi ile artar. İşeme harici zamanlarda cinsel organda kaşıntı vardır.

Görülmesi muhtemel diğer belirtileri şu şekilde sıralayabiliriz:

İdrarda bulanık renk, ağır koku, bazen kan
Cinsel ilişkide ağrı
Sık sık idrara çıkma isteği
Cinsel organda akıntı
Menide kan, testislerde ağırlık hissi
(Kadınlarda) Karında ağrı, titreme
İdrar yolları daha kısa olduğu için kadınlar idrar yolu iltihabına daha sık yakalanırlar.

İdrar Yolu İltihabının Nedenleri
İdrar yolu iltihaplarının tamamına yakını bakteri veya virüs kaynaklıdır. Bu vakalarda çoğunlukla E. Coli bakterisi görülür. Bu zararlı canlıların bulaşma nedenlerini sıralıyoruz:

Cinsel Organın Temiz Olmaması
Özellikle hatalı tuvalet alışkanlıkları idrar yolu iltihabına neden olabilir. Sindirim sistemi artıklarında iltihap yapıcı bakteriler bulunur. Kadınlarda idrar yolunun anüse daha yakın olması, durumun önemini artırır.

Tuvalet ortamının kirli olması idrar yolları iltihabı için risk oluşturur. Kirli iç çamaşırları da bu kapsamda ele alınabilir.

İdrar Yollarında Tıkanma
İdrar yolunda tıkanma idrar yoğunluğunu ve dolayısıyla bakteri-virüs yoğunluğunu artırarak idrar yolu iltihabına neden olabilir. İdrar yolunu tıkayan nedenler şu şekilde sıralanabilir:

Prostat büyümesi
Böbrek taşı
Tıkayacak konumda oluşan veya büyüyen tümörler
Doğumsal nedenler
Cinsel İlişkide Korunmasızlık
Cinsel yolla bulaşan çok sayıda hastalık vardır. Bel soğukluğu (Gonokok, Kilamidya) genital herpes bunlardan bazılarıdır. Korunmasız cinsel ilişkilerde, ilişki sıklığına göre de değişmek üzere idrar yolu iltihabı görülebilir.Balayı sistiti kavramı, ilk cinsel ilişkisini yaşayan kadınların iltihap kapması durumunu tanımlamak için kullanılır. Yoğun cinsel ilişki ve idrar yolu haznelerinin tahriş olması bu duruma zemin hazırlar. Klorlu havuza girmek, kirli havlular ve kimyasal banyo ürünleri süreci hızlandırır.

Ayrıca şunlara idrar yolu iltihabı riskini artırır:

İdrar yaparken mesaneyi tamamen boşaltmamak
İdrar boşaltımında kullanılan kateterler (tüp)
Menopoz sonrası vajina astarının incelmesi
İdrar Yolu İltihabı Nasıl Tedavi Edilir?
Su İçmek
Bol su tüketimi idrar yolu iltihabı ile mücadele için çok temel ve en doğal yöntemdir. Bol su içmek hem böbrekleri daha düzenli ve sürekli çalıştırarak enfeksiyonun dışarı atılmasını sağlar hem de idrardaki bakteri yoğunluğunu azaltarak hastalık belirtilerini hafifletir.

Antibiyotik ve İlaç Tedavisi
İdrar yolu iltihabı vakalarının üçte biri antibiyotik tedavisine ihtiyaç duyar. Nitrofurantoin ve trimetoprim adlı antibiyotikler sık kullanılır. Şiddetli vakalarda doktorunuz sizden bir idrar örneği alarak hangi antibiyotiğe ihtiyacınız olduğunu saptayacaktır. Antibiyotiğe dirençli vakalarda metenamin de verilebilir.

Menopoza giren kadınlarda vajinal östrojen takviyesi tedaviye yardımcı olur.

Nadir karşılaşılan böbrek iltihabı vakalarında damardan antibiyotik alımı gibi daha ciddi önlemler alınmalıdır.

Cinsel Korunma
Cinsel korunma hastalığa hiç yakalanmamak için bir önlem olduğu gibi, tekrarlayan vakalarda bakteri veya virüs yoğunluğunu azaltacağı için tedavi amaçlı da düşünülmelidir.

İdrar Yolunun Açılması
Kanalın tıkandığı durumlarda gerekirse cerrahi müdahale ile idrar yolu açılmalıdır. Böbrek taşı alınmalı, prostat küçültülmeli, tümör varsa alınmalı veya kemoterapi-radyoterapi uygulanmalıdır.

Diğer Tavsiyeler
Şunlar da idrar yolu iltihabına iyi gelir:

Kahve, alkol, asitli içecek tüketimini azaltın
Alt karına ılık su torbası uygulaması yapın
Bağışıklık sistemini güçlendirecek besin tüketimini artırın