Hz. Mevlana Gözünde kadın.
mevlananın kadınlarla ilgili sözleri mevlana ve kadın mevlana kadın sözleri mevlananın kadınla ilgili
Hz. Mevlânâ hayatını okuduğumuzda aynı zamanda iki kadınla birlikte evli olma­mış. İlk eşi Gevher Hatun'un vefatından sonra, Kerra Hatunla ancak evlenmiştir.
Cemiyetin iyi, kötü diye tanımladığı her kadına, fark gözetmeksizin hitab etmiş.. Eserlerinde sık sık kadın erkek ilişkilerinden bahsederek, halkı aydınlatmıştır...
Mevlânâ'mız hayatı boyunca kadınlara da ders vermiş, onlarla sohbet et­miş, düzenledikleri toplantılara gitmiş, kendi aralarında bir Türk An'anesi olan Semâ törenleri tertip etmelerine izin ver­miştir... Kendisinden sonra da, an'ane haline gelen bu durum uzun zaman sürmüş, köylere dahi yayılarak kadınlar da ken­di aralarında Semâ törenleri tertip etmişlerdir.
Tarihte memleketimizin muhtelif yerlerinde Konya'da Kü­tahya'da, Tokat'ta Mevlevi Halife ve Şeyhliği yapmış olan sa­yısız Hanıma rastlamaktayız.
Mevlevi Tekkelerindeki Semahanelerde "Semâ Töreni" icra edilirken, kadınlar kafes arkasında semâ ederlerdi...
Hz. Mevlânâ ekolünde asırlar boyunca, büyük düşünürler, musikişinaslar, şairler, emsalsiz san'atkarlar yetişmiştir. O'nun kültüründen, ilminden ve irfanından, istifade edip yetişen, er­keklerin yanında kadınların da aynı derece varlığına şahit olmaktayız. Hz. Mevlânâ'nın, Fîhî mâ fîh adlı eserinde (Fihî-mâ-fîh, 20.bölüm), mayasında fenalık bulunan kadının, bu fenalığı mut­laka tatbik imkanı bulacağını belirtmektedir. Gizli herşeyin, in­sanın tecessüsünü uyandıracağından, şehir sokakları ekmekle dolu olsa, köpekler dahi yemekten kaçınsalar, sarılarak giz­lenmiş bir ekmeğin herkesin ilgisini çekeceği misalini vererek şöyle buyurur: "Kadın nedir, dünya ne? İster söyle, ister söyle­me; o neyse gene O'dur; yaptığını bırakmayacaktır o. Hatta söyledikçe daha da beter olur... Şöyle ki, halk, koltuğuna ye­nine sakladığın, vermemeye, göstermemeyi savaştığın o ek­meğe öylesine düşerler ki, bu düşkünlük haddi sınırı aşar-gider. çünkü "insan men edildiği şeye düşer", kadına "Gizlen" diye emrettikçe onda, kendini gösterme isteği çoğalır-durur, halkta da, o kadın ne kadar gizlenirse, onu görmek isteği o kadar artar.
Şu halde sen oturmuşsun, iki tarafın da isteğini kı­zıştırıyorsun. Sonra da bunu doğru düzen bir şey sanıyorsun; oysa ki bu iş bozgunculuğun ta kendisidir. Kadının mayasında kötü bir işte bulunmamak varsa, "yapma" desen de, demesen de, iyi huyuna, temiz yaratılışına uyacak, ona göre hareket edecektir o. Yok tersine, mayası pisse, gene kendi yolunu tu­tacaktır o. Gerçekten de yapma etme, görünme demek, isteği arttırır ancak, başka şeye yaramaz.”
"Ayran kâsem önümde oldukça, kimsenin balını düşünmem... Azıksızlık, ölümle kulağımı bur­sa bile, hürriyeti kulluğa satmam ben", diyerek, hürriyete bü­yük ehemmiyet veren Mevlânâmız, bir rubaisinde; kadın erkek ayrımı yapmaksızın: "Her insanın bedeninde, bir hürriyet dünyası gizlidir" buyurur (Fihî-mâ-fîh, 23.bölüm). Demek oluyor ki, zorlama yaratılıştaki insan tînetine aykırı düşüyor. Kuvvetli bir iç güdüye sahip olan kadın insanına göre hareket etmesini bi­lir, kiminin yanında rahatça açılır, kötü niyetlinin yanında kapanır. Hz. Mevlânâ aklın kılavuz olması gerektiğini, nefsin ar­kadan geldiğini söyler... Baskı ile örtünerek ve yalnız örtünmekle iffet muhafaza edilmez...
Mesnevî'sinde: "Gönül sahibi kimselerin, kadına karşı koyamıyacağını ve ona mağlub olacağını söylemektedir"(Mesnevi C.1,B.2433) "Kadın dedin mi çaresiz ona bir erkek gerek. Hâkim dedin mi, çaresiz ona bir mahkûm gerek"(Fihî-mâ-fîh, 37. bölüm) Ancak yine de Mesnevî'sinde erkeğin kadından üstün gibi gö­ründüğünü, gerçekte kadının erkeklere galip geldiğini somut örneklerle ortaya sermektedir... Mevlânâmız, kadını, Allah'ın yaratıcı kudretini dünyadaki en mükemmel temsilcisi; Yüce Yaratan'ın en büyük tecellilerinden birisi olarak tanımlamıştır... Kadına verdiği değeri, "Kadın Hak nurudur, sevgili değil... Sanki yaratıcıdır, yaratılmış değil” (Mesnevi C.1, B.2437), vecizesiyle anlamak mümkündür...
Hz. Mevlânâ hayatını okuduğumuzda aynı zamanda iki kadınla birlikte evli olma­mış. İlk eşi Gevher Hatun'un vefatından sonra, Kerra Hatunla ancak evlenmiştir.
Cemiyetin iyi, kötü diye tanımladığı her kadına, fark gözetmeksizin hitab etmiş.. Eserlerinde sık sık kadın erkek ilişkilerinden bahsederek, halkı aydınlatmıştır...
Mevlânâ'mız hayatı boyunca kadınlara da ders vermiş, onlarla sohbet et­miş, düzenledikleri toplantılara gitmiş, kendi aralarında bir Türk An'anesi olan Semâ törenleri tertip etmelerine izin ver­miştir... Kendisinden sonra da, an'ane haline gelen bu durum uzun zaman sürmüş, köylere dahi yayılarak kadınlar da ken­di aralarında Semâ törenleri tertip etmişlerdir.
Tarihte memleketimizin muhtelif yerlerinde Konya'da Kü­tahya'da, Tokat'ta Mevlevi Halife ve Şeyhliği yapmış olan sa­yısız Hanıma rastlamaktayız.
Mevlevi Tekkelerindeki Semahanelerde "Semâ Töreni" icra edilirken, kadınlar kafes arkasında semâ ederlerdi...
Hz. Mevlânâ ekolünde asırlar boyunca, büyük düşünürler, musikişinaslar, şairler, emsalsiz san'atkarlar yetişmiştir. O'nun kültüründen, ilminden ve irfanından, istifade edip yetişen, er­keklerin yanında kadınların da aynı derece varlığına şahit olmaktayız. Hz. Mevlânâ'nın, Fîhî mâ fîh adlı eserinde (Fihî-mâ-fîh, 20.bölüm), mayasında fenalık bulunan kadının, bu fenalığı mut­laka tatbik imkanı bulacağını belirtmektedir. Gizli herşeyin, in­sanın tecessüsünü uyandıracağından, şehir sokakları ekmekle dolu olsa, köpekler dahi yemekten kaçınsalar, sarılarak giz­lenmiş bir ekmeğin herkesin ilgisini çekeceği misalini vererek şöyle buyurur: "Kadın nedir, dünya ne? İster söyle, ister söyle­me; o neyse gene O'dur; yaptığını bırakmayacaktır o. Hatta söyledikçe daha da beter olur... Şöyle ki, halk, koltuğuna ye­nine sakladığın, vermemeye, göstermemeyi savaştığın o ek­meğe öylesine düşerler ki, bu düşkünlük haddi sınırı aşar-gider. çünkü "insan men edildiği şeye düşer", kadına "Gizlen" diye emrettikçe onda, kendini gösterme isteği çoğalır-durur, halkta da, o kadın ne kadar gizlenirse, onu görmek isteği o kadar artar.
Şu halde sen oturmuşsun, iki tarafın da isteğini kı­zıştırıyorsun. Sonra da bunu doğru düzen bir şey sanıyorsun; oysa ki bu iş bozgunculuğun ta kendisidir. Kadının mayasında kötü bir işte bulunmamak varsa, "yapma" desen de, demesen de, iyi huyuna, temiz yaratılışına uyacak, ona göre hareket edecektir o. Yok tersine, mayası pisse, gene kendi yolunu tu­tacaktır o. Gerçekten de yapma etme, görünme demek, isteği arttırır ancak, başka şeye yaramaz.”
"Ayran kâsem önümde oldukça, kimsenin balını düşünmem... Azıksızlık, ölümle kulağımı bur­sa bile, hürriyeti kulluğa satmam ben", diyerek, hürriyete bü­yük ehemmiyet veren Mevlânâmız, bir rubaisinde; kadın erkek ayrımı yapmaksızın: "Her insanın bedeninde, bir hürriyet dünyası gizlidir" buyurur (Fihî-mâ-fîh, 23.bölüm). Demek oluyor ki, zorlama yaratılıştaki insan tînetine aykırı düşüyor. Kuvvetli bir iç güdüye sahip olan kadın insanına göre hareket etmesini bi­lir, kiminin yanında rahatça açılır, kötü niyetlinin yanında kapanır. Hz. Mevlânâ aklın kılavuz olması gerektiğini, nefsin ar­kadan geldiğini söyler... Baskı ile örtünerek ve yalnız örtünmekle iffet muhafaza edilmez...
Mesnevî'sinde: "Gönül sahibi kimselerin, kadına karşı koyamıyacağını ve ona mağlub olacağını söylemektedir"(Mesnevi C.1,B.2433) "Kadın dedin mi çaresiz ona bir erkek gerek. Hâkim dedin mi, çaresiz ona bir mahkûm gerek"(Fihî-mâ-fîh, 37. bölüm) Ancak yine de Mesnevî'sinde erkeğin kadından üstün gibi gö­ründüğünü, gerçekte kadının erkeklere galip geldiğini somut örneklerle ortaya sermektedir... Mevlânâmız, kadını, Allah'ın yaratıcı kudretini dünyadaki en mükemmel temsilcisi; Yüce Yaratan'ın en büyük tecellilerinden birisi olarak tanımlamıştır... Kadına verdiği değeri, "Kadın Hak nurudur, sevgili değil... Sanki yaratıcıdır, yaratılmış değil” (Mesnevi C.1, B.2437), vecizesiyle anlamak mümkündür...
Son düzenleme:
