Gıybet etmek günah mı?

Gıybet bir kişide bulunup, ancak o kişinin konuşulmasını istemediği hallerin veya sözlerinin, gıyabında yokluğunda başkaları tarafından anlatılmasıdır. Şayet anlatılan şeyler o kişide bulunmazsa bühtan yani iftira olur ki, daha büyük günah işlemektir. Gıybet lisanla olduğu gibi göz kırpmak el işareti yapmak, yazı yazmak, onun taklidini yapmak Ve tariz İle de olur.






Fakîh Ebu'l-Leys Hazretlerinin Telif ettiği Tenbihül Ğafilin de gıybet dört nevi olarak izah edilmiştir.

1-Küfür olan gıybet: Bir Müslümanı gıybet eden kişiye gıybet ettin deyince "Bu gıybet değildir, çünkü ben doğru söylüyorum" der. Bu durumda kati delillerle Haram olan bir şeyi helal kabul ettiğinden küfür olur.
2-Nifak olan gıybet: Buda gıybet edileni tanıyan bir kişinin yanında ismini söylemeden gıybet yapmaktır. Bu kişiye gıybet yaptığı halde, kendisini muttaki ve gıybet yapmamış gösteriyor. Bu itikada aykırı olmadıkça amelde nifaktır. Hükmü haram olmasıdır.

3-Günah olan gıybet: günah ve haram olduğuna inanarak muayyen bi kişiyi gıybet etmektir. Kişilerin tövbe etmesi lazımdır.

4-Mübah olan gıybet: Buda fasıklığını ilan eden, yani alenen günah işleyen kişiyi ve bidat ehlini (inancı bozuk kişi) gıybet etmektir. Eğer insanlar bunlardan sakınsınlar diye gıybet ederse; bundan dolayı sevap alır. Akrabalık kurmak isteyenlere bildiklerini söylemek lazımdır. Yolculuk, ortaklık, komşuluk, yanına emanet bırakmak Ve emsali hususlarda o kişi emin midir, değil midir diye istişare edilecek olursa bildiklerini söylemesi mübah olur.

Bir zalimin zulmünü hakime veya mani olacak kimseye şikayet edip anlatmak veya bu hususta müftüden fetva istemek için o zalimin yaptıklarını anlatmak da mübahtır.

Bir adamın lakabı kör, Topal, şaşı gibi şeyler olur da tarif için lakabını söylemesi mübah olur. Kasten bir kimseye hile be kötülük yapmak isteyenleri anlatıp o kişiyi haberdar etmek te gıybet sayılmaz, mübahtır.

Bunun gibi insanlara zulmü be zararı dokunacak bir kimseyi anlatıp haber vermekte mübahtır.

Şir'a isimli kitabın şerhinde; Gıybeti dinleyen reddetmediler gıybetin günahından kurtulamaz. Eğer gıybet yapanın şerrinden korkuyorsa kalbiyle inkar da bulunmalıdır. Eğer kalkıp gitmeye gücü varsa veya başka şeyler konuşmak suretiyle mevzu değiştirebilmesi mümkün iken bunu yapmazsa, günahkar olur. Hadisi Şerif'te Gıybeti dinleyen de yapanlardan biridir diye buyurmuştur.

Gıybeti yapılan, gıybet kulağına gitmeden önce ölürse gıybetçinin tevbesi sahihtir. Eğer ölmeden önce duyarsa Gıybet edenin tevbesi sahih değildir. Gidip gıybet yaptığı kimseden helallik istemeli, af talebinde bulunmalıdır. Eğer iftirada bulunmuşsa, kimlerin yanında konuşmuşsa onlara gidip itiraf etmesi gerekir. Eğer gıybet eden, gıybet eden, gıybet ettiği kişinin kuşağına gitmeden tövbe etmezse, tövbe ile birlikte itiraf edip özür dilemek be affını istemek mecburiyetindedir. Özür dilerken de ihlaslı olmalıdır. Aksi takdirde bu ayrı bir günah olur. Şayet ölmüş veya gaip ise onun için dua istiğfar Ve hayru hasenat yapar. Helallik istenen kişinin hakkını helal etmesi mecburi değildir. Ancak helal etmesi daha güzeldir. Selam ve dua ile

Ebu Hüreyre (r.a.) anlatıyor: Rasulü Ekrem buyurdular ki: Gıybetin ne olduğunu biliyor musunuz? Orada bulunanlar; Allah be Rasulü daha iyi bilir dediler. Bunun üzerine Rasulü Ekrem: Birinizin, kardeşini hoşlanmayacağı şeyle anmasıdır. Buyurdu. Orada bulunanlardan biri: Ya Rasulallah Ya benim söylediğim onda varsa? Buda mı gıybettir dedi.
Peygamber Efendimiz: Eğer söylediğin onda varsa gıybetini yapmış oldun. Eğer söylediğin onda yoksa bir de bühtanda (iftirada) bulundun denektir buyurdular.

Ey iman edenler! Zanın bir çoğundan sakının. Çünkü zannın bir kısmı ağır günahtır. Birbirinizin gizliliklerini araştırmayın ve kiminiz kiminize gıybette etmesin. Sizden biriniz ölü kardeşinin etini yemeyi sever mi? Demek ondan tiksindiniz. Öyleyse Allah'tan korkun. Muhakkak ki Allah tövbeleri kabul edici çok merhamet edicidir. Hucurat. 12.

Dedikodu yapanlardan hep uzak kalmışımdır. Bir başkasının hakkında konuşmak kul hakkına girer. Ne varsa dilimdedir direk kişinin yüzüne söylerim asla arkasından konuşmam. Ve bana göre gıybet yapmak ahlaksızlık ve karaktersizliktir. Allah başkalarının diline dolanmaktan bizleri korusun.Paylaşım için teşekkürler hocam.

Gıybet eden insanın durumu iyiliklerini sağa sola, doğuya batıya savuran kişinin haline benzer. Abdullah İbni mübarek hazretlerinin yanında gıybetten söz açılınca; eğer gıybet edecek olsaydım annemin gıybetini yapardım. Çünkü benim iyilikleri mi almaya herkesten çok o layık ve hak sahibidir. Der. Yine bir gün Hatemi Esam gece teheccüt namazını kılamaz. Kılamadığı için hanımı kendisini ayıplar. Hanımına şöyle der; merak etme bazı kimseler gece teheccüt namazı kılarlar, sabah olunca da beni çekiştirirler, gıybetimi yaparlar. Yaptıkları gıybet sebebiyle, onların kıldıkları teheccüt namazı kıyamet gününde benim mizanımda olacaktır.
Ebu Kılabe (r.a.): gıybet, kalbin hidayeti bulma ve doğruyu düşünme melekesi tahrip eder. İnsanın içinden geçen nice söz vardır ki, sahibine beni terk et sakın söyleme sana zararım dokunur der.

Muaz İbn-i Eset de Peygamberimizden şöyle bir şey rivayet ediyor. Kim bir mümini bir münafığa karşı himaye ederse, Allah da onun için kıyamet günü vücudunu cehennem ateşinden koruyacak bir melek gönderir. Kim de Müslümana kötülenmesini dileyerek iftira atarsa Allah onu kıyamet günü, cehennem köprülerinden birinin üstünde söylediğinin günahından paklanıp çıkıncaya kadar hapseder.

Gıybet ifadesi Arapça kökenli olup, Karşısında muhatabı olmayan manasına gelmektedir. Kayıp, Gâip, gıyabet ifadeleri de aynı köke aittir. Ve terim olarak beraber olmadığın bir kişi hakkında konuşmak demektir. Ve bunu yukarda zikrettiğimiz gibi gıybetin kademeleri vardır. En basit ifadeyle kötü Ve iyi gıybet şeklinde ayırabiliriz. İyi gıybet birini medih yani övmek için konuşulandır. Bu caizdir. Ancak birisinde olan kem ve kötü özelliği konuşmak ise caiz değildir. Bu haramdır. Zaten olmayan bir şeyi konuşursa zikrettiğimiz gibi iftira olur ki, bu günahı kebairdir. Her ne olursa olsun bir kişi hakkında bildiklerimiz ve duyduklarımızı bir başkasına aktarma konusunda çok dikkatli olmalıyız. Ağzımızdan çıkan her şey bizim lehimize mi aleyhimize mi iyi tartmak gerekir.

ne yazıkki gıybet yapmayan pek yoktur diye düşünüyorum hele bazı insanları tanımadan bilmeden onun hakkında ileri geri konuşanlar çok fazla önyargılı davranıp bazen gerçeği bilmeden hüküm vermek bazılarına çok kolay oluyor gıybetin çok günah olduğunu biliyorum gıybet yaparken kul hakkına da girmek zaten ayrı bir günah Allah gıybeti huy haline getirenleri hidayet etsin

Gıybet Ve gıybetin Keffareti
Nimet, bir kimsenin Müslüman kardeşini , İşitiğinde hoşlanmayacağı bir şeyle anmasıdır. Gerek açıkça gerek kinayeli sözlerle, gerekse de işaretle bununyapmış olsun hepsi gıybettir. Bir kişiyi, din kardeşinin ayıplarını anmaya teşvik etse veya din kardeşinin ırzına karşı daha cüretkar olsun diye gıybet edeni beğense, yine gıybet etmiş olur.
Gıybet zinadan şiddetlidir. Zira gıybet etmek,bütün sevapları yok eder. Gıybet edeni dinlememelidi. Çünkü gıybeti dinleyen de, günahta gıybet edene ortaktır.
İnsanları sakındırmak için günahkarın yaptığı günahı söylemek, bir kimsenin zulmüne uğramışsa Bunu söylemek, günaha mani olmak ve hatayı düzeltmek için yapılanı söylemek, açık bir şekilde günah işleyenin günahını söylemek, yaptıklarının dile getirilmesinden kaçınmayan kimsenin yaptıklarını söylemek gıybet olmaz.

Gıybet edenin keffareti ise gıybet ettiği kimse için istiğfar etmektir.