Uzman SühaN
Administrator
Gebelik boyunca vücutta oluşan değişimler
Hamileliğiniz süresince “Acaba fazla mı kilo aldım? Bu yüzümdeki lekeler de nereden çıktı? Off neden geceleri uyuyamıyorum?” gibi sorular kafanızı kurcalar durur. Ama bu kafa karışıklığından kurtulmak için. yaşayabileceğiniz değişimlere önceden hazırlıklı olmanızda ve bunun normal bir süreç olduğunu kabullenmenizde yarar vardır. Peki, 9 ay boyunca sizi hangi değişimler bekliyor ve nelere hazırlıklı olmalısınız?
Hamilelik, yaklaşık 9 aylık bir süreçte birçok değişimin yaşandığı fizyolojik bir dönemdir. Bu değişim, yumurta ve spermin birleştiği hamileliğin ilk günlerinden doğuma kadar devam eder ve bu dönemde anne adayım bazı zorluklar bekleyebilir. Yumurta ve spermin birleşmesi ile oluşan zigot döllenmeden sonraki 6-7. günlerde embriyo anne rahmine tutunur ve bu dönemden sonra, hücreler programlı bir şekilde bölünüp çoğalarak, fetu-su oluşturur.
Gelişen embriyo anne karnında yerini alarak gelişimini tamamlamak için daha ilk günlerden çeşitli hormonlar sentezfemeye başlar. Gerek anne adayının yabancı olduğu bu hormonlar ve hamileliğin idamesi için vücutta oluşan adaptasyon mekanizmaları, gerekse ilerleyen haftalarda rahim içinde büyüyen fetusun meydana getirdiği fiziksel değişimler sonucu, anne adayının vücudunda ve ruh halinde birçok değişikliğin meydana gelmesi doğaldır.
Kilo Artışı
Hamilelikte meydana gelen değişimlerin en başında kilo artışı gelir. Bu durum hamileliğin sürdürülebilmesi ve sağlıklı bir bebeğin dünyaya getirilmesi için gereklidir. Tabii ki kilo alımının normalden az veya fazla olması, anne adayı ve bebek için birtakım olumsuzlukları da beraberinde getirir. Anne adayının hamile kalmadan önceki vücut kitle indeksine göre 9-16 kilo alması beklenir. Bu rakamın normal vücut kitle indeksinin, kadınlar için ortalama 10-12 kilo olduğu söylenebilir. Genellikle ilk 12 hafta 1.8-2 kilo arasında, takip eden 3 ayda haftada 500 gram. bundan sonra da doğuma kadar yaklaşık 4.5-5 kilo artış olması beklenir.
Cilt Yapısı
Ciltte, saç ve tırnaklarda, diş ve diş etlerinde birçok değişim meydana gelir. En dikkat çekici değişikler ise ciltte meydana gelenlerdir. Anne adaylrının cildinde kuruluk, meme ve karında çatlaklar, yüzde hamilelik maskesi denilen lekeler, kamın ortasında cilt renginin koyulaşması, sivilcelerin artması gibi sorunlar meydana gelebilir. Bir anne adayının vücudunu iyi koruması için. hamileliği boyunca hijyene ve vücut bakımına dikkat etmesi önemlidir. Cildinde kuruluk yaşayan bir anne adayı, normal sabun kullanmak yerine cildin nemlenmesini sağlayacak gliserin bazlı sabunlar kullanabilir. Banyo esnasında vücut yağlannın kullanılması ve çıktıktan sonra mutlaka nemlendirici krem sürülmesi önerilir.
Hormonal Denge
Hamilelikte en çok şikayet edilen konulardan biri de vajinal akıntılardır. Hamilelik sürecinde vajinanın doğal florasında ve pH değerinde meydana gelen değişiklikler sonucu akıntı fazlalaşır, enfeksiyona meyil artar. Vajen asiditesinin artmasına bağlı olarak hamilelikte vajinal mantar enfeksiyonları sıklıkla gelişebilir. Fazla miktarda san-yeşil renkli, kötü kokusu olan bir akıntı veya vajinal kaşıntı meydana gelirse bunun mutlaka kontrol edilmesi ve gerekli görülürse ağızdan ilaç alınması veya vajinal fitiller kullanılması gerekebilir. Hamileliğin özellikle son dönemlerinde meme bezleri çalışmaya başlar ve meme başından “kotostrum” dediğimiz beyaz-sarı renkli sütün geldiği gözlenebilir. Bunun anne adayının sağlığı açısından herhangi bir zararı yoktur. Meme başındaki kotostrum, ılık sabunlu bir bezle temizlenebilir. eğer gün içinde rahatsızlık verecek şekilde çok geliyorsa günlük göğüs ped-leri kullanılabilir. Memeyi alttan destekleyecek çok fazla sıkmayan, pamuklu çamaşırlar tercih edilmelidir.
Uyku Düzeni
Yapılan çalışmalar, anne adaylannın neredeyse yüzde 80′inin hamileliklerinin belirli bir döneminde uyku problemi yaşadığını ortaya koyuyor. Hamileliğin ilk aylarında hormonal değişikliklere bağlı olarak anne adaylarında gün içinde uyku hali, konsantrasyon bozukluğu ve sürekli uyuma isteği gelişebilir. Bu tamamen kanda yükselen progesteron honnonuna bağlı normal bir olaydır. İlk aylardaki progesteron hormonunun yükselişi aynı hızla devam etmeyeceği için hamileliğin ilerleyen dönemlerinde çoğunlukla bu sorun kendiliğinden ortadan kalkacaktır. Hormonal değişimlere ek olarak ilerleyen hamilelik haftalarında kamın büyümesi ile bel ve sırt ağntannın olması, anne adayının kik) aldıkça yatakta kendine rahat bir pozisyon sağlayamaması gibi nedenler yüzünden uyku sorunları meydana gelir. Bunların dışında bebek hareketlerinin gece boyunca çok fazla hissedilmesi de uykuyu böler.
Vücut Postürü
Hamilelik boyunca anne karnında büyüyen bebekle birlikte vücut postüründe değişiklik meydana gelir. Hamileliğe bağlı hormonlar vücuttaki bağları ve eklemleri de etkileyerek vücut dengesinde değişikliğe neden olur. Bu yüzden düşme, yaralanma ve travmalar daha sık görülür. Dolayısıyla anne adaylarının kış aylarında dışarı çıkarken yüksek topuklu olmayan, altı kaymayacak ayakkabıları tercih etmeleri Önerilir.
Kalp ve Dolaşım Sistemi
Hamilelikte sayılamayacak kadar birçok değişikliğin meydana gelmesi ile beraber, anne adayının kalp ve dolaşım sistemi. sindirim, solunum ve üriner sistemi gibi tüm vücudunda gözle görülemeyen değişiklikler meydana gelir. Bunların en başında kalp ve dolaşım sistemindekiler yer alır. Hamileliğin kendisi kalp ve dolaşım sistemini zorlayan bir durumdur. Fetus’un gelişmesi ile birlikte de rahme giden kan miktannın artması, büyüyen rahmin diyaframı yukan iterek kalbi yukarı-öne ve sola doğru döndürmesi, kan damarlarındaki plazmanın artmasına bağlı olarak hamileliğin ikinci yarısından sonra fizyolojik bir kansızlık durumunun meydana gelmesi, bu sistemdeki önemli değişikliklerdir. Hamilelik öncesi sağlıklı bir kadında bu değişimler problem yaratmazken, henüz semptom vermemiş gizli kalp hastalıklan belirginleşebilir veya var olan kalp hastalıkları daha kötüye gidebilir
Solunum Sistemi
Diyaframın yukarı itilmesine ve progesteron hormonunun artışına bağlı olarak solunum sayısında artma meydana gelebilir. Yine bu dönemde kılcal damarlarda kan akımının artmasıyla, burun kanamalan sık olabilir, ses tellenndeki ödeme bağlı olarak nadir de olsa ses kısıklığı gelişebilir.
Üriner Sistem
Hamileliğin ilk dönemlerinde hormonal değişimlere, daha sonra da anne kamında bebeğin idrar torbasına baskı yapmasına bağlı olarak sık idrara çıkma problemleri gelişebilir. Ayrıca üreter dediğimiz idrar yollarındaki baskıya bağlı ve idrarın böbrekten mesaneye gelişinin yavaşlamasıyla böbreklerde genişleme gelişebilir, idrar yolu enfeksiyonları sıklıkla görülebilir
Sindirim Sistemi
Sindirim sistemi ile ilgili olarak özellikle ilk 3 ayda bulantı ve kusma gelişebilir. Hamilelikte tükürük salınımı artar. Midenin yukarı itilmesi ve hormonal nedenlerden dolayı mide boşaltım hızının azalması sonucuyla, mide içeriği kolayca yemek borusuna geri dönerek mide yanmalarına neden olur. Ayrıca bağırsak hareketlerinin de yavaşlamasına bağlı olarak kabızlık hamilelikte oldukça sık görülen bir sorundur.
Ruhsal Değişiklik
Hamilelikte birçok ruhsal değişiklik meydana gelir ve bunların birçoğu göz ardı edilir. Hamileliğin özellikle ilk 3 ayında değişken ruh halı oluşabilir. Sıklıkla nedensiz ağlama nöbetleri görülür. Bazen çok arzu edilen hamileliklerde bile. ilk aylarda hamileliği kabullenememe, içe dönüklük ve pasiflik yaşanabilir. İlerleyen aylarda ise vücut imajında meydana gelen değişimlerden dolayı utanma duygusu gelişebilir. Gerek vücuttaki değişimler, gerekse bebeğe zarar verileceği endişesi nedeniyle cinsel istek azalabilir. Son aylarda ise hamileler genellikle doğum korkusu ve sağlıklı bir bebek dünyaya getirebilme endişesini yoğun bir şekilde hissedebilirler.
Hamilelik, yaklaşık 9 aylık bir süreçte birçok değişimin yaşandığı fizyolojik bir dönemdir. Bu değişim, yumurta ve spermin birleştiği hamileliğin ilk günlerinden doğuma kadar devam eder ve bu dönemde anne adayım bazı zorluklar bekleyebilir. Yumurta ve spermin birleşmesi ile oluşan zigot döllenmeden sonraki 6-7. günlerde embriyo anne rahmine tutunur ve bu dönemden sonra, hücreler programlı bir şekilde bölünüp çoğalarak, fetu-su oluşturur.
Gelişen embriyo anne karnında yerini alarak gelişimini tamamlamak için daha ilk günlerden çeşitli hormonlar sentezfemeye başlar. Gerek anne adayının yabancı olduğu bu hormonlar ve hamileliğin idamesi için vücutta oluşan adaptasyon mekanizmaları, gerekse ilerleyen haftalarda rahim içinde büyüyen fetusun meydana getirdiği fiziksel değişimler sonucu, anne adayının vücudunda ve ruh halinde birçok değişikliğin meydana gelmesi doğaldır.
Kilo Artışı
Hamilelikte meydana gelen değişimlerin en başında kilo artışı gelir. Bu durum hamileliğin sürdürülebilmesi ve sağlıklı bir bebeğin dünyaya getirilmesi için gereklidir. Tabii ki kilo alımının normalden az veya fazla olması, anne adayı ve bebek için birtakım olumsuzlukları da beraberinde getirir. Anne adayının hamile kalmadan önceki vücut kitle indeksine göre 9-16 kilo alması beklenir. Bu rakamın normal vücut kitle indeksinin, kadınlar için ortalama 10-12 kilo olduğu söylenebilir. Genellikle ilk 12 hafta 1.8-2 kilo arasında, takip eden 3 ayda haftada 500 gram. bundan sonra da doğuma kadar yaklaşık 4.5-5 kilo artış olması beklenir.
Cilt Yapısı
Ciltte, saç ve tırnaklarda, diş ve diş etlerinde birçok değişim meydana gelir. En dikkat çekici değişikler ise ciltte meydana gelenlerdir. Anne adaylrının cildinde kuruluk, meme ve karında çatlaklar, yüzde hamilelik maskesi denilen lekeler, kamın ortasında cilt renginin koyulaşması, sivilcelerin artması gibi sorunlar meydana gelebilir. Bir anne adayının vücudunu iyi koruması için. hamileliği boyunca hijyene ve vücut bakımına dikkat etmesi önemlidir. Cildinde kuruluk yaşayan bir anne adayı, normal sabun kullanmak yerine cildin nemlenmesini sağlayacak gliserin bazlı sabunlar kullanabilir. Banyo esnasında vücut yağlannın kullanılması ve çıktıktan sonra mutlaka nemlendirici krem sürülmesi önerilir.
Hormonal Denge
Hamilelikte en çok şikayet edilen konulardan biri de vajinal akıntılardır. Hamilelik sürecinde vajinanın doğal florasında ve pH değerinde meydana gelen değişiklikler sonucu akıntı fazlalaşır, enfeksiyona meyil artar. Vajen asiditesinin artmasına bağlı olarak hamilelikte vajinal mantar enfeksiyonları sıklıkla gelişebilir. Fazla miktarda san-yeşil renkli, kötü kokusu olan bir akıntı veya vajinal kaşıntı meydana gelirse bunun mutlaka kontrol edilmesi ve gerekli görülürse ağızdan ilaç alınması veya vajinal fitiller kullanılması gerekebilir. Hamileliğin özellikle son dönemlerinde meme bezleri çalışmaya başlar ve meme başından “kotostrum” dediğimiz beyaz-sarı renkli sütün geldiği gözlenebilir. Bunun anne adayının sağlığı açısından herhangi bir zararı yoktur. Meme başındaki kotostrum, ılık sabunlu bir bezle temizlenebilir. eğer gün içinde rahatsızlık verecek şekilde çok geliyorsa günlük göğüs ped-leri kullanılabilir. Memeyi alttan destekleyecek çok fazla sıkmayan, pamuklu çamaşırlar tercih edilmelidir.
Uyku Düzeni
Yapılan çalışmalar, anne adaylannın neredeyse yüzde 80′inin hamileliklerinin belirli bir döneminde uyku problemi yaşadığını ortaya koyuyor. Hamileliğin ilk aylarında hormonal değişikliklere bağlı olarak anne adaylarında gün içinde uyku hali, konsantrasyon bozukluğu ve sürekli uyuma isteği gelişebilir. Bu tamamen kanda yükselen progesteron honnonuna bağlı normal bir olaydır. İlk aylardaki progesteron hormonunun yükselişi aynı hızla devam etmeyeceği için hamileliğin ilerleyen dönemlerinde çoğunlukla bu sorun kendiliğinden ortadan kalkacaktır. Hormonal değişimlere ek olarak ilerleyen hamilelik haftalarında kamın büyümesi ile bel ve sırt ağntannın olması, anne adayının kik) aldıkça yatakta kendine rahat bir pozisyon sağlayamaması gibi nedenler yüzünden uyku sorunları meydana gelir. Bunların dışında bebek hareketlerinin gece boyunca çok fazla hissedilmesi de uykuyu böler.
Vücut Postürü
Hamilelik boyunca anne karnında büyüyen bebekle birlikte vücut postüründe değişiklik meydana gelir. Hamileliğe bağlı hormonlar vücuttaki bağları ve eklemleri de etkileyerek vücut dengesinde değişikliğe neden olur. Bu yüzden düşme, yaralanma ve travmalar daha sık görülür. Dolayısıyla anne adaylarının kış aylarında dışarı çıkarken yüksek topuklu olmayan, altı kaymayacak ayakkabıları tercih etmeleri Önerilir.
Kalp ve Dolaşım Sistemi
Hamilelikte sayılamayacak kadar birçok değişikliğin meydana gelmesi ile beraber, anne adayının kalp ve dolaşım sistemi. sindirim, solunum ve üriner sistemi gibi tüm vücudunda gözle görülemeyen değişiklikler meydana gelir. Bunların en başında kalp ve dolaşım sistemindekiler yer alır. Hamileliğin kendisi kalp ve dolaşım sistemini zorlayan bir durumdur. Fetus’un gelişmesi ile birlikte de rahme giden kan miktannın artması, büyüyen rahmin diyaframı yukan iterek kalbi yukarı-öne ve sola doğru döndürmesi, kan damarlarındaki plazmanın artmasına bağlı olarak hamileliğin ikinci yarısından sonra fizyolojik bir kansızlık durumunun meydana gelmesi, bu sistemdeki önemli değişikliklerdir. Hamilelik öncesi sağlıklı bir kadında bu değişimler problem yaratmazken, henüz semptom vermemiş gizli kalp hastalıklan belirginleşebilir veya var olan kalp hastalıkları daha kötüye gidebilir
Solunum Sistemi
Diyaframın yukarı itilmesine ve progesteron hormonunun artışına bağlı olarak solunum sayısında artma meydana gelebilir. Yine bu dönemde kılcal damarlarda kan akımının artmasıyla, burun kanamalan sık olabilir, ses tellenndeki ödeme bağlı olarak nadir de olsa ses kısıklığı gelişebilir.
Üriner Sistem
Hamileliğin ilk dönemlerinde hormonal değişimlere, daha sonra da anne kamında bebeğin idrar torbasına baskı yapmasına bağlı olarak sık idrara çıkma problemleri gelişebilir. Ayrıca üreter dediğimiz idrar yollarındaki baskıya bağlı ve idrarın böbrekten mesaneye gelişinin yavaşlamasıyla böbreklerde genişleme gelişebilir, idrar yolu enfeksiyonları sıklıkla görülebilir
Sindirim Sistemi
Sindirim sistemi ile ilgili olarak özellikle ilk 3 ayda bulantı ve kusma gelişebilir. Hamilelikte tükürük salınımı artar. Midenin yukarı itilmesi ve hormonal nedenlerden dolayı mide boşaltım hızının azalması sonucuyla, mide içeriği kolayca yemek borusuna geri dönerek mide yanmalarına neden olur. Ayrıca bağırsak hareketlerinin de yavaşlamasına bağlı olarak kabızlık hamilelikte oldukça sık görülen bir sorundur.
Ruhsal Değişiklik
Hamilelikte birçok ruhsal değişiklik meydana gelir ve bunların birçoğu göz ardı edilir. Hamileliğin özellikle ilk 3 ayında değişken ruh halı oluşabilir. Sıklıkla nedensiz ağlama nöbetleri görülür. Bazen çok arzu edilen hamileliklerde bile. ilk aylarda hamileliği kabullenememe, içe dönüklük ve pasiflik yaşanabilir. İlerleyen aylarda ise vücut imajında meydana gelen değişimlerden dolayı utanma duygusu gelişebilir. Gerek vücuttaki değişimler, gerekse bebeğe zarar verileceği endişesi nedeniyle cinsel istek azalabilir. Son aylarda ise hamileler genellikle doğum korkusu ve sağlıklı bir bebek dünyaya getirebilme endişesini yoğun bir şekilde hissedebilirler.
