Uzman SühaN
Administrator
Fallop tüpleri ve kısırlık ilişkisi
Kadınların üremesini gerçekleştiren sağ ve sol yumurtalıkta bulunan tüplerdir fallop boruları. Bu borular yumurtanın spermle döllendiği yerdir. Aynı zaman da yumurtanın döl yolu boşluğuna geçmesi için bir yoldur. Fallop tüpleri nedir,fallop tüpleri ne işe yarar,fallop tüplerinin görevi nedir,fallop tüpleri ve gebelik ile ilgili ayrıntılar makalemizin devamın da.
Çiftlerin düzenli birlikteliğe rağmen bir yıl için de çocuk sahibi olamaması akla hemen kısırlık bulgusunu getirir. Kısırlık gerek kadına , gerek erkeğe , gerekse nedensiz olabilmektedir. Kısırlık tedavisin de çift birlikte değerlendirilir , buna göre tedavi seçeneği uygulanır.
Günümüzde kadına ait kısırlık % 50 , erkeğe bağlı kısırlık %40 civarındadır. Bunun yanısıra kısırlığı açıklayıcı bir neden de bulunmamaktadır. Çiftler değerlendirilirken bir takım tetkitler istenmektedir. Tektik sonucuna göre uygulanan tedavi ile çiftler çocuk sahibi olabilmektedir. Kısırlığın nedeni erkek ve kadına göre farklı nedenlerden ötürü kaynaklanmaktadır. Biz bunlardan kadınlar da fallop tüplerine bağlı kısırlığa değinicez.
Fallop tüpleri ne bağlı kısırlık teşhisin de kadının rahim filmi çekilerek tüpler ve yumurtalıklar değerlendirilmektedir. Tüplerin ve kanalların açık kapalı olup olmadığına baklır. Şüpheli durumlar da net teşhis için laparaskopi yapılır. Laparaskopi göbekten kamerayla girilen küçük kesili bir ameliyattır. Bu kesiden içeriye küçük kamera ile girilir rahim içi değerlendirilir. Yapılan tetkit ve incelemelerde tüplere bağlı sorunlar bunlar saptanabilir. Tüplerin kapalı olması,tüplerin sıvı dolması , tüplerde iltihaplanma hamile kalmayı zorlaştırmakta dır. Fallop tüpleri ne ait faktörler ve kısırlık ile ilgili detaylı bilgileri, paylaşmaya devam ediyoruz.
Öncesi ; Fallop tüplerine bağlı kısırlık adlı konumuzu incelemenizi öneriyoruz.
Fallop Tüpü; sağ ve sol yumurtalıkla komşu olarak başlayan ve dölyatağının (rahim) her iki yanında, üst yan köşelerde sonlanan borucuklardır.
Ortalama 12-18 cm uzunlukta olup çapı, dölyatağı ile birleştiği yerde 3 mm, yumurtalıklara komşu olan bölümde ise 7-8 mm kadardır. Bu borular, yumurtalığın ürettiği yumurta hücresinin sperm tarafından döllenme yeri olduğu gibi, yumurta hücresinin dölyolu boşluğuna gitmesi için bir yoldur. Yumurtalıklarda oluşan yumurta hücresi, aybaşı döneminin 14. gününde yumurtalıktan atılarak fallop tüplerinin, fimbriya denen saçaklı ve geniş son bölümüyle boru içine çekilerek buradan dölyatağının içine doğru ilerlemeye başlar. Döllenme bu aşamada olur. Döllenme olmazsa yumurta hücresi dölyatağına gelir ve bir süre sonra yapıştığı dölyatağı bölümüyle birlikte bir kanamayla dışarı atılır. Erginlik çağında hormonlarla fallop tüpleri hızla gelişerek hareket kazanırlar. Yumurta hücresinin dölyatağına doğru ilerlemesi, bu kasılma hareketiyle ve borunun içini kaplayan titrek tüylü hücrelerle sağlanır. Bazı iltihaplanmalar bu tüplerin tıkanmasına yol açar. Bu durumda, spermler yumurta hücresine ulaşamayacaklarından döllenme gerçekleşmez ve kısırlık olur. Tıkanma dölyatağına yakın bölümde ameliyatla düzelebilir. Ancak yumurtalıklara yakın tıkalı ya da tümüyle tıkalıysa tedavisi olanaksızdır.
İnfertilite süresi, varsa daha önceki gebelikler, uygulanmış olan tedaviler, operasyonlar (laparoskopi, laparotomi vs), adet düzeni, ilk adet görme yaşı, ağrılı adet görme, meme başından süt gibi beyaz sıvı gelmesi, ilaç kullanım durumu, bugüne kadar kullanılan korunma yöntemleri, geçirilmiş enfeksiyonlar (tüberküloz, hepatit vs), alışkanlıklar (alkol, sigara vs) değerlendirilir. Daha önceden yapılmış kan tetkik sonuçları, çekilmiş olan filmler, ameliyat raporları ve kullanılan ilaçlara ait reçetelerin yanınızda getirilmesi, değerlendirmelerin kısa zamanda sonuçlandırılması açısından yararlı olacaktır.
Kadının değerlendirilmesinde genel muayene ve üreme organlarına yönelik muayene büyük önem taşır. Bu muayenede infertilitenin nedeninin saptanması yönünden ipucu teşkil edebilecek bulgular saptanabilir.
Muayene sadece üreme organlarının değil tüm vücudun değerlendirilmesine yönelik olarak yapılır. Bazı hormonal hastalıklar (şeker hastalığı ve tiroid bezi hastalıkları gibi) üreme organlarının fonksiyonunu yakından etkilemektedir. Benzer şekilde üreme organlarındaki bazı bozukluklar tüm vücuda yönelik bulgular oluşturabilmektedir (kullanmada artış gibi). Muayenede saptanacak olan ek rahatsızlıklar tedavi öncesinde çözüme ulaştırılmalıdır. Kadında mevcut olabilecek mikrobik (iltihabi) rahatsızlıklar muayene ve sonrasındaki tetkikler ile tanımlanarak tedavi edilir.
Muayene sırasında bu amaçla rahim ağzından (serviks) ve vajen içerisinden örnekler alınarak incelemeye tabii tutulur Muayenede, rahim ağzı hastalıklarının önceden tanımlanmasını sağlayan sürüntü testinin (Pap-smear) alınması önemlidir. Muayenenin son aşamasında aşılama (inseminasyon) veya embriyo transferi uygulamaları için ön bilgi oluşturması amacıyla rahim içerisine ince bir kataterle geçiş provası yapılır.
Muayenenin ikinci kısmını ultrasonografi incelemesi oluşturmaktadır. Ultrasonografide üreme organları, rahim ve yumurtalıkların yapısı değerlendirilir. Bu organlarda veya komşuluklarında yer alabilecek hastalıklar veya değişiklikler tanımlanarak infertilite ile ilişkisi araştırılır. Tedaviye engel teşkil eden problemlerin çözümü yoluna gidilir. Ultrasonografi sırasında, ileride uygulanacak olan tedavinin seçiminde ve tedavinin başarı şansının belirlenmesinde önemli rol oynayan "over rezervi" değerlendirmesi yapılır.
Fallop Tüplerine Ait Nedenler
Gebelik oluşabilmesi için vaginaya boşalan spermlerin rahim ağzı ve rahim içini geçerek tüplerden yumurtaya ulaşması gerekmektedir. Bu nedenle tüplerin açık olup olmadığının ve görevlerini yapabildiğinin gösterilmesi önemlidir. İnfertilite nedenlerinin %35'ini tüplere ait bozukluklar oluşturmaktadır. HSG tetkiki, tüplerdeki tıkanıklığı ve oluşmuş hasarı gösterebilir. HSG filminde bir bozukluk varsa doktorunuz tanı amaçlı laparoskopi önerebilir. Tüpler kapalı, hasar görmüş veya yapışık bulunursa cerrahi olarak düzeltilebilir. Ancak operasyon ile sonuç alınamayacağı düşünülüyor ise tüp bebek yöntemi (IVF) tedavide en iyi alternatiftir.
Yumurtlama Problemleri
Düzensiz veya anormal yumurtlama, kısırlığı oluşturan nedenlerin yaklaşık %5-25’ini oluşturur. Normal koşullarda, her ay yumurtalıklardaki olgunlaşmamış yumurtalardan bir tanesi gelişip büyüyerek çatlar ve yumurtlama (ovulasyon) meydana gelir. Adet düzensizliklerine bağlı infertilitenin en önemli nedeni yumurtlamanın olmamasıdır (anovulasyon). Bu grupta polikistik over sendromu (PCOS), hipogonadotropik hipogonadizim veya endokrin bozukluklar bu durumun başlıca sebepleridir. Bir kadında yumurtlamanın olup olmadığı ultrasonografi (USG) ile ovulasyon takibi yaparak veya serumda progesteron hormon düzeyinin (adetin 19. 21. ve 23. günlerinde) bakılması ile tespit edilebilmektedir.
Yaş Faktörü
Kadın yaşı, infertilite tedavisinde başarıyı etkileyen en önemli faktörlerden biridir. Kadın yaşının ilerlemesi yumurtalık rezervinin azalmasına ve aynı zamanda yumurta kalitesinin de bozulmasına neden olmaktadır. 40 yaş üzeri kadınlardan elde edilen yumurtalarda % 80’in üzerinde kromozomal anormallikler gözlenmektedir. Bu durum embriyoların tutunmasını engellemekte veya oluşan gebeliklerde düşük oranını belirgin şekilde artırmaktadır.
Endometriozis
Rahim içi dokunun, rahmin dışında herhangi bir organ veya dokuda bulunması durumuna endometriozis denir. Sıklıkla yumurtalıklar ve karın içi organları çevreleyen zarlar üzerinde bulunur. İnfertilite nedeniyle başvuran kadınların yaklaşık %35’inde endometriozis saptanmaktadır. Endometriozis, pelvik bölgede veya tüplerde yapışıklıklara yol açarak infertiliteye sebep olmaktadır.
Rahim Kaynaklı Problemler
Rahmin kısmen veya tamamen gelişmemiş olması, rahim içinde rahim boşluğunu daraltan perde (septum) bulunması, çift rahim, tek boynuzlu rahim gibi doğumsal anomaliler çiftin çocuk sahibi olmasını engelleyebilir veya tekrarlayan düşüklere yol açabilir. Sonradan rahim içinde oluşabilecek myom ve poliplerde infertilite nedeni olabilir. Ayrıca geçirilmiş rahim ameliyatları, kürtaj veya enfeksiyonlar, rahim içinde yapışıklıklara sebep olarak infertilite oluşturabilir
Çiftlerin düzenli birlikteliğe rağmen bir yıl için de çocuk sahibi olamaması akla hemen kısırlık bulgusunu getirir. Kısırlık gerek kadına , gerek erkeğe , gerekse nedensiz olabilmektedir. Kısırlık tedavisin de çift birlikte değerlendirilir , buna göre tedavi seçeneği uygulanır.
Günümüzde kadına ait kısırlık % 50 , erkeğe bağlı kısırlık %40 civarındadır. Bunun yanısıra kısırlığı açıklayıcı bir neden de bulunmamaktadır. Çiftler değerlendirilirken bir takım tetkitler istenmektedir. Tektik sonucuna göre uygulanan tedavi ile çiftler çocuk sahibi olabilmektedir. Kısırlığın nedeni erkek ve kadına göre farklı nedenlerden ötürü kaynaklanmaktadır. Biz bunlardan kadınlar da fallop tüplerine bağlı kısırlığa değinicez.
Fallop tüpleri ne bağlı kısırlık teşhisin de kadının rahim filmi çekilerek tüpler ve yumurtalıklar değerlendirilmektedir. Tüplerin ve kanalların açık kapalı olup olmadığına baklır. Şüpheli durumlar da net teşhis için laparaskopi yapılır. Laparaskopi göbekten kamerayla girilen küçük kesili bir ameliyattır. Bu kesiden içeriye küçük kamera ile girilir rahim içi değerlendirilir. Yapılan tetkit ve incelemelerde tüplere bağlı sorunlar bunlar saptanabilir. Tüplerin kapalı olması,tüplerin sıvı dolması , tüplerde iltihaplanma hamile kalmayı zorlaştırmakta dır. Fallop tüpleri ne ait faktörler ve kısırlık ile ilgili detaylı bilgileri, paylaşmaya devam ediyoruz.
Öncesi ; Fallop tüplerine bağlı kısırlık adlı konumuzu incelemenizi öneriyoruz.
Fallop Tüpü; sağ ve sol yumurtalıkla komşu olarak başlayan ve dölyatağının (rahim) her iki yanında, üst yan köşelerde sonlanan borucuklardır.
Ortalama 12-18 cm uzunlukta olup çapı, dölyatağı ile birleştiği yerde 3 mm, yumurtalıklara komşu olan bölümde ise 7-8 mm kadardır. Bu borular, yumurtalığın ürettiği yumurta hücresinin sperm tarafından döllenme yeri olduğu gibi, yumurta hücresinin dölyolu boşluğuna gitmesi için bir yoldur. Yumurtalıklarda oluşan yumurta hücresi, aybaşı döneminin 14. gününde yumurtalıktan atılarak fallop tüplerinin, fimbriya denen saçaklı ve geniş son bölümüyle boru içine çekilerek buradan dölyatağının içine doğru ilerlemeye başlar. Döllenme bu aşamada olur. Döllenme olmazsa yumurta hücresi dölyatağına gelir ve bir süre sonra yapıştığı dölyatağı bölümüyle birlikte bir kanamayla dışarı atılır. Erginlik çağında hormonlarla fallop tüpleri hızla gelişerek hareket kazanırlar. Yumurta hücresinin dölyatağına doğru ilerlemesi, bu kasılma hareketiyle ve borunun içini kaplayan titrek tüylü hücrelerle sağlanır. Bazı iltihaplanmalar bu tüplerin tıkanmasına yol açar. Bu durumda, spermler yumurta hücresine ulaşamayacaklarından döllenme gerçekleşmez ve kısırlık olur. Tıkanma dölyatağına yakın bölümde ameliyatla düzelebilir. Ancak yumurtalıklara yakın tıkalı ya da tümüyle tıkalıysa tedavisi olanaksızdır.
İnfertilite süresi, varsa daha önceki gebelikler, uygulanmış olan tedaviler, operasyonlar (laparoskopi, laparotomi vs), adet düzeni, ilk adet görme yaşı, ağrılı adet görme, meme başından süt gibi beyaz sıvı gelmesi, ilaç kullanım durumu, bugüne kadar kullanılan korunma yöntemleri, geçirilmiş enfeksiyonlar (tüberküloz, hepatit vs), alışkanlıklar (alkol, sigara vs) değerlendirilir. Daha önceden yapılmış kan tetkik sonuçları, çekilmiş olan filmler, ameliyat raporları ve kullanılan ilaçlara ait reçetelerin yanınızda getirilmesi, değerlendirmelerin kısa zamanda sonuçlandırılması açısından yararlı olacaktır.
Kadının değerlendirilmesinde genel muayene ve üreme organlarına yönelik muayene büyük önem taşır. Bu muayenede infertilitenin nedeninin saptanması yönünden ipucu teşkil edebilecek bulgular saptanabilir.
Muayene sadece üreme organlarının değil tüm vücudun değerlendirilmesine yönelik olarak yapılır. Bazı hormonal hastalıklar (şeker hastalığı ve tiroid bezi hastalıkları gibi) üreme organlarının fonksiyonunu yakından etkilemektedir. Benzer şekilde üreme organlarındaki bazı bozukluklar tüm vücuda yönelik bulgular oluşturabilmektedir (kullanmada artış gibi). Muayenede saptanacak olan ek rahatsızlıklar tedavi öncesinde çözüme ulaştırılmalıdır. Kadında mevcut olabilecek mikrobik (iltihabi) rahatsızlıklar muayene ve sonrasındaki tetkikler ile tanımlanarak tedavi edilir.
Muayene sırasında bu amaçla rahim ağzından (serviks) ve vajen içerisinden örnekler alınarak incelemeye tabii tutulur Muayenede, rahim ağzı hastalıklarının önceden tanımlanmasını sağlayan sürüntü testinin (Pap-smear) alınması önemlidir. Muayenenin son aşamasında aşılama (inseminasyon) veya embriyo transferi uygulamaları için ön bilgi oluşturması amacıyla rahim içerisine ince bir kataterle geçiş provası yapılır.
Muayenenin ikinci kısmını ultrasonografi incelemesi oluşturmaktadır. Ultrasonografide üreme organları, rahim ve yumurtalıkların yapısı değerlendirilir. Bu organlarda veya komşuluklarında yer alabilecek hastalıklar veya değişiklikler tanımlanarak infertilite ile ilişkisi araştırılır. Tedaviye engel teşkil eden problemlerin çözümü yoluna gidilir. Ultrasonografi sırasında, ileride uygulanacak olan tedavinin seçiminde ve tedavinin başarı şansının belirlenmesinde önemli rol oynayan "over rezervi" değerlendirmesi yapılır.
Fallop Tüplerine Ait Nedenler
Gebelik oluşabilmesi için vaginaya boşalan spermlerin rahim ağzı ve rahim içini geçerek tüplerden yumurtaya ulaşması gerekmektedir. Bu nedenle tüplerin açık olup olmadığının ve görevlerini yapabildiğinin gösterilmesi önemlidir. İnfertilite nedenlerinin %35'ini tüplere ait bozukluklar oluşturmaktadır. HSG tetkiki, tüplerdeki tıkanıklığı ve oluşmuş hasarı gösterebilir. HSG filminde bir bozukluk varsa doktorunuz tanı amaçlı laparoskopi önerebilir. Tüpler kapalı, hasar görmüş veya yapışık bulunursa cerrahi olarak düzeltilebilir. Ancak operasyon ile sonuç alınamayacağı düşünülüyor ise tüp bebek yöntemi (IVF) tedavide en iyi alternatiftir.
Yumurtlama Problemleri
Düzensiz veya anormal yumurtlama, kısırlığı oluşturan nedenlerin yaklaşık %5-25’ini oluşturur. Normal koşullarda, her ay yumurtalıklardaki olgunlaşmamış yumurtalardan bir tanesi gelişip büyüyerek çatlar ve yumurtlama (ovulasyon) meydana gelir. Adet düzensizliklerine bağlı infertilitenin en önemli nedeni yumurtlamanın olmamasıdır (anovulasyon). Bu grupta polikistik over sendromu (PCOS), hipogonadotropik hipogonadizim veya endokrin bozukluklar bu durumun başlıca sebepleridir. Bir kadında yumurtlamanın olup olmadığı ultrasonografi (USG) ile ovulasyon takibi yaparak veya serumda progesteron hormon düzeyinin (adetin 19. 21. ve 23. günlerinde) bakılması ile tespit edilebilmektedir.
Yaş Faktörü
Kadın yaşı, infertilite tedavisinde başarıyı etkileyen en önemli faktörlerden biridir. Kadın yaşının ilerlemesi yumurtalık rezervinin azalmasına ve aynı zamanda yumurta kalitesinin de bozulmasına neden olmaktadır. 40 yaş üzeri kadınlardan elde edilen yumurtalarda % 80’in üzerinde kromozomal anormallikler gözlenmektedir. Bu durum embriyoların tutunmasını engellemekte veya oluşan gebeliklerde düşük oranını belirgin şekilde artırmaktadır.
Endometriozis
Rahim içi dokunun, rahmin dışında herhangi bir organ veya dokuda bulunması durumuna endometriozis denir. Sıklıkla yumurtalıklar ve karın içi organları çevreleyen zarlar üzerinde bulunur. İnfertilite nedeniyle başvuran kadınların yaklaşık %35’inde endometriozis saptanmaktadır. Endometriozis, pelvik bölgede veya tüplerde yapışıklıklara yol açarak infertiliteye sebep olmaktadır.
Rahim Kaynaklı Problemler
Rahmin kısmen veya tamamen gelişmemiş olması, rahim içinde rahim boşluğunu daraltan perde (septum) bulunması, çift rahim, tek boynuzlu rahim gibi doğumsal anomaliler çiftin çocuk sahibi olmasını engelleyebilir veya tekrarlayan düşüklere yol açabilir. Sonradan rahim içinde oluşabilecek myom ve poliplerde infertilite nedeni olabilir. Ayrıca geçirilmiş rahim ameliyatları, kürtaj veya enfeksiyonlar, rahim içinde yapışıklıklara sebep olarak infertilite oluşturabilir
