Erfelek Hakkında Genel Bilgiler
erfelek çpl
Sinop un yemyeşil doğa harikalarının bulunduğu Erfelek ilçesini tanıyalım birazda arkadaşlarım
Eskiden halk arasında Cumayanı olarak bilinen İlçe Merkezinin kuruluşu 1750’li yıllara dayanmaktadır. 1876’da fahri bucaklık verilmesiyle ismi Karasu olarak değişmiştir. Karasu Bucağı 1911 yılında resmi bucak merkezi olarak teşkilatlanmış, 01.04.1960 tarihinde ise ilçe statüsüne kavuşmuştur. Yeni teşkilatlanan İlçenin ismi ise etrafındaki Erfelek ormanlarından esinlenerek Erfelek olmuştur. Erfelek il merkezine 28 km. uzaklıkta küçük ve şirin bir ilçe merkezidir.
Tarihi seramik eserler, yer altı tünelleri, mağaralar ve savaş aletleri ilçenin toprakları üzerinde çeşitli uygarlıkların yaşadığını gösterir. Ancak bilgisizlik nedeni ile bu tarihi eserler ya değerinin farkında olunmadan imha edilmiş ya da çok düşük ücretlerle satılmıştır. Himmetoğlu Köyünün bulunduğu yerde Rumlar zamanından kalma harabeler mevcut olup burada bir kasaba kurulmuş olduğu sanılmaktadır. Sarıboğa Köyünde çok eskiye ait mağaralar mevcuttur. Kaldırayak Köyünün Gerdankıran Tepesinde tarihi bir mağara ve devamında tünel mevcuttur. Bu tünel yaklaşık 2 km. uzunluğunda olup Erfelek ilçesi Okçul Mahallesine açılmaktadır, İlçe merkezinde 1931-1932 yıllarında Ali KARASU adlı şahıs bahçesindeki toprağı kazarken bir tarihi eser kalıntısına rastlamıştır. Bu eserin etrafı temizlendiğinde bir hamam kubbesi meydana çıkmıştır. Bütün bunlar gösteriyor ki ilçe merkezi ve köylerinde daha öncede çeşitli yerleşim birimlerinin kurulmuş olduğu anlaşılmaktadır. Horzum Köyünde tesadüfen yapılan kazılarda çeşitli tarihi eserler çıkmış olup bu eserler Sinop Müzesinde sergilenmektedir. Hemen hemen tüm köylerimizde Rum mezarlıklarına rastlamak mümkündür.
İlçe sınırları dahilindeki kırsal kesimde tarih öncesi ( prehistarik ) yerleşimlere rastlanmıştır. Bu yerleşim yerleri (höyükler) Koruma Kurulunca tescil edilerek koruma altına alınmıştır.
Bu höyüklerden anlaşılacağı üzere Erfelek kırsal kesimi ilk Tunç Çağında (M.Ö. 3000) yoğun iskan görmüştür. Bizans ve Roma yerleşimine rastlanmaktadır.
Bunları şöyle sıralayabiliriz;
- YAMA TEPE HÖYÜK ( Karacaköy hudutları içinde ) ilk Tunç Çağı
- HARMAN TEPE HÖYÜK ( Bıyıklı Mahallesi hudutları içinde ) Genç Kalkolitik Çağ
- ÇİLTEPESİ ( Başaran Köyü Hudutları içinde ) İlk Tunç Çağ
- KUM TEPESİ ( Hamidiye Köyü Hudutları içinde ) İlk Tunç Çağ
- KAHKÜLTEPE ( Hamidiye Köyü Hudutları içinde ) İlk Tunç Çağ
- HALİL USTA TEPESİ ( Hasandere Köyü Hudutları içinde ) İlk Tunç Çağ
- ÜVEZ YANI ( Kirenpara Mahallesi Hudutları içinde ) İlk Tunç Çağ
- ÖREN TEPE ( Mescit Düzü Köyü Hudutları içinde ) İlk Tunç Çağ-Roma
- GAVUR TEPESİ ( Kazmasökü Meydan Mahallesi) İlk Tunç Çağ- Genç Frig
- SARI MUSTAFA TEPESİ ( Kazmasökü Meydan Mahallesi) İlk Tunç Çağ
- TEPECİK ÜSTÜ ( Sorkun Köyü ) İlk Tunç Çağ- Genç Dönem
- KIRAN TEPE ( Çakırköy ) İlk Tunç Çağ
MS. 110 yıllarında zamanın Sinop Valisi PLYNİ tarafından Sinop a 16 mil mesafeden muntazam su yolları yapılarak su getirildiği, bu su yolunun da ilçenin Hasandere Köyünden geçtiği kalıntılardan anlaşılmaktadır. İlçe merkezine 2 km. uzaklıkta Kaldırayak Kuz Mahallesinde Rumlara ait bir kilise kalıntısı bulunmakta olup yerli halk tarafından bilinçsizlik sonucu tahrip edilmiştir.
İlçenin Abdurrahmanpaşa Köyünde UZUNTÜRBE, Tekke Köyünde SARITEKKE, Balıfakı Köyünde FAKI TÜRBESÎ, Sarıkum Köyünde HALİL TÜRBESÎ, Akçaçam Köyünde AŞIK HASAN TÜRBESÎ, Kızılcaelma Köyünde ÇİLE TÜRBESİ, Yeniköyde ise AKPINAR ve KANLI TÜRBE ler mevcut olup bunlardan UZUN TÜRBE ve SARI TEKKE de yılın belli günlerinde pazarlar kurulur, dualar okunur. Akçaçarn da bulunan
AŞIK HASAN TÜRBESÎ nde yatanın ise SEYYÎD BİLAL Hazretlerinin kardeşi olduğu rivayet edilmektedir.
Coğrafi Durumu
İlçemiz, Ülkemizin Batı Karadeniz Bölgesinde yer almakta olup, doğuda Sinop İl Merkezi, Güneyde Boyabat İlçesi, Batıda Ayancık İlçesi, Kuzeyde Karadeniz ile çevrilmiştir. Etrafı ormanlarla kaplı, denize de kıyısı bulunan, eşsiz tabiat güzellikleriyle eşine ender rastlanan bir İlçedir.
İlçenin yeryüzü şekilleri Karadeniz Bölgesinin yüzey şekillerine uygun bir özellik gösterir. Ancak denize kıyısı olan bölgelerinde yalıyar tipi kıyı özelliği görülmez. Dağlar denize paraleldir. Kıyıdan uzaklaştıkça yumuşak bir yükseltiyle tepe özelliği gösteren yapıdan sonra kıyıya paralel dağlar yükselir. Domuz dağı, Büyük Dağ ve Hacıbey ormanları en yüksek noktalardır.
Arazi; güneyde dağlık, kuzey ve doğuda engebeli ve düz yapıdadır. Dağlık arazinin tamamı ormanlarla kaplıdır. İlçenin ortasından geçen Karasu Çayı düz ve verimli bir ova şeridi oluşturarak kuzey doğudan Karadeniz’e dökülür. Karasu Çayı 45 km. uzunluğunda olup, 1.175 m. kod farkı vardır.
İlçenin yüzölçümü 410 km2’dir. Bunun % 68.5’i orman, %29.4’ü tarım arazisi ve %2.1’i meradır.
İlçemizin sahil kısımlarında kışlar ılık, yazlar sıcak ve her mevsim yağışlı olup, yağış miktarı 600-1000 mm’dir. Güneydeki dağlık bölgelerde ise geçit iklimi hakimdir.Yazlar sıcak ve kurak, kışlar soğuk ve yağışlıdır. Yağış ortalaması 400-500 mm’dir.
İlçemizin denizden uzaklığı ortalama 17 km, denizden yüksekliği ise ortalama 200 metre civarındadır.
İklimi Ve Bitki Örtüsü
İklimi :
Erfelek yöresinde Karadeniz iklimi egemendir. Kışları serin ve yağışlı, yazları kurak ve nemlidir. Rüzgarlar genellikle doğu ve batı yönlerinden eser. İlçenin güneyinde kalan köylerinde kış şiddetli geçer, îlçemizde dört mevsim normal olarak yaşanırsa da ilkbahar genelde kısa, sonbahar uzun geçer.
İlçemizin sahil kısımlarında kışlar ılık, yazlar sıcak ve her mevsim yağışlı olup, yağış miktarı 600-1000 mm’ dir. Güneydeki dağlık bölgelerde ise geçit iklimi hakimdir.Yazlar sıcak ve kurak, kışlar soğuk ve yağışlıdır. Yağış ortalaması 400-500 mm’dir.
Bitki Örtüsü :
Erfelek bitki örtüsü yönünden incelendiğinde; ilçe merkezinin doğusunda Soğucalı ormanları ile güney batısında Kuz çamlığı vardır. Karasu çayı boyunca söğüt ve çınar ağaçlarıyla kaplıdır. Ormanlarında kayın, çam, köknar, ardıç, ıhlamur, dişbudak, karaağaç, kestane, su boylarında ise; Kızılağaç, söğüt, kavak, çınar ağaçları vardır. Kıyı kesimlerde maki ve çalı türleri yer almaktadır. Bağ ve bahçelerde elma, armut, kiraz, dut, şeftali, fındık, üzüm gibi her türlü meyve ağacına rastlamak mümkündür.
Yörenin doğal bitki örtüsünü ormanlar oluşturmaktadır. Bitki örtüsü çok zengin ve yoğun olup, yükselti kuşaklarına göre farklılaşmaktadır. Kıyı kesiminde yayvan yapraklı orman dokusu, makilik ve fundalıklar ile kültür bitkileri yaygındır. Kıyıdan itibaren yükseldikçe iğne yapraklı ağaç ve bitki türleri yoğunluk kazanmaktadır.
Nüfüsu
İlçe nüfusu köken olarak, % 42,5 Türkmen, % 40 Gürcü, % 7 Çerkez, % 3 Abaza ve % 3 Laz’lardan oluşmaktadır. 1854 yılında doğudan gelen aşiretlerin ağırlıklı olarak İncirpınarı Köyü olmak üzere Tekke, Yeniçam ve Dağyeri Köylerine yerleştikleri, yine aynı tarihlerde Kafkaslardan gelen Abaza’ların; Tekke, Yeniköy ve İnesökü Köylerine yerleştikleri bilinmektedir. Ayrıca 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı sırasında Batum ve Artvin civarından çok sayıda Gürcü ailesi gelerek, Hasandere, Abdurrahmanpaşa, Veysel, Değirmencili ve Hamidiye Köylerini kurmuşlardır. Diğer köylerde de yoğun bir şekilde Gürcü nüfusuna rastlanılmaktadır.
2000 Genel Nüfus Sayımı sonuçlarına göre toplam İlçemiz nüfusu 13.812 kişi olup, 3659 kişi İlçe merkezinde, geri kalan 10153 kişi ise köylerde ikamet etmektedir.
Köylerdeki ortalama nüfus 220 kişi olup, en az köy nüfusu 59 (Dağyeri Köyü) en fazla köy nüfusu ise 525 (Balıfakı Köyü)’dür. Köylerde yaşayanların yaş ortalaması 50’nin üzerindedir.
Nüfus Bilgileri
KÖY SAYISI 46
İLÇE MERKEZ NÜFUSU 3.659
KÖYLER NÜFUSU 10.153
1990 TOPLAM NÜFUSU 19.288
1997 TOPLAM NÜFUSU 13.816
2000 TOPLAM NÜFUSU 13.812
SON ON YILDA GÖÇ SAYISI 5.476
Ulaşım Ve Haberleşme
Ulaşım
Erfelek 28 km.'lik mesafesi ile Sinop İli'ne en yakın ilçe durumundadır. İlçe içinden Ayancık ilçesine geçen eski yol bulunmaktadır. Sinop-Kastamonu yoluna Ahmetyeri Köyü mevkiinden, Sinop-Samsun yoluna da Lala Köyü'nden ulaşım sağlanmaktadır.
Bazı İl Merkezleri ile İlçelere olan uzaklıkları Şöyledir: Samsun: 160 km, Kastamonu: 180 km, Ankara: 610 km, İstanbul, 700 km, Türkeli: 35 km, Boyabat: 88 km, Gerze: 41 km, dir. İl merkezine her 20 dakikada bir vasıta bulunmaktadır. Her gün ilçe merkezinden İstanbul yönüne şehirlerarası otobüs seferleri yapılmaktadır.
Basın-Yayın
İlçemizde mahalli gazete çıkarılmamaktadır. Aynı zamanda ilçemizde özel yayın yapan Tv. veya Radyo bulunmamaktadır. TRT ve Özel radyo yayınları net olarak dinlenebilmektedir. Kurulmuş bulunan vericilerle TRT ve Özel kanal yayınları izlenebilmektedir.
Haberleşme
Posta Hizmetleri : Merkeze gelen ve giden postalar haftanın 6 günü yapılmaktadır. Posta hatları (Erfelek-Sinop ve Sinop-Erfelek) 'tir.
Telgraf Hizmetleri : Telgraf hizmeti merkezde mevcut bir adet alıcı ve bir adette yazıcı olmak üzere 2 adet teleks mevcuttur. Fax hizmetleri verilmektedir.
Telekomünikasyon Hizmetleri : Telekomünikasyon hizmetleri (Tesis , arıza, bakım vb.) Erfelek Türk Telekom Müşteri Hizmetleri Ofisi ile Sinop Telekom Müdürlüğü tarafından sürdürülmektedir. İdari işler (Abonelik, Tahsilat vb.) Erfelek Telekom Ofisince, kendi binasında yürütülmektedir. İlçemize bağlı 46 köyün telefonu otomatik görüşmeye açıktır. İlçe merkezinde 12 adet ankesör bulunmaktadır
Kültür Ve Turizmi
İlçe nüfusunun yaklaşık % 70'i köylerde yaşadığından tarım kültürü hakim görülmektedir. Bu nüfusun tamamına yakını tarım, hayvancılık ve orman işçiliğiyle geçimini sağlamaktadır, İlçe merkezi ve çevre yerleşim birimlerinde bulunan ufak tefek sanayi tesisleri, yurt içi ve yurt dışı olmak üzere sanayi bölgelerine yoğun göç yaşandığından ilçede sanayi kültürünün de etkisi görülmektedir.
İlçede Türkler'in yanında gürcüler, abazalar, lazlar, çerkezler, seyrek de olsa bir çok köye serpişmiş göçmenler yaşamaktadırlar, Lozan Antlaşması hükümlerine göre yapılan esirlerin mübadelesi sırasında 1924 yılında Karacaköy'den Yunanistan'a gönderilen 60 hane Rum vatandaşının yerine aynı köye yine Yunanistan'dan getirilen 43 hane Türk vatandaşı ilçenin kültürel ve sosyal yapışma olumlu katkılar koymakta, zengin bir mozaik oluşturmaktadır, İlçede hiçbir etnik çatışma, mezhep ayrımı vb. olumsuz davranışa rastlanmadığı gibi her insan başkalarının gelenek ve göreneklerim tanımaya, öğrenmeye çalışmaktadır,
İlçe yaşayanları dini bayramlara büyük önem vermektedir. Kent merkezinde yaşayanların yanında gurbetçiler de dini bayramlarını doğdukları köy veya mahallede kutlamaya özen göstermektedirler. Bu durum bazen aynı mahallede doğmuş ancak uzun yıllar birbirini görmemiş hatta hiç tanışmayan insanların tanışmalarını, görüşmelerini de sağlamaktadır.
Erfelek’li genel olarak ananevi geleneklerine ve göreneklerine bağlıdır, İlçe halkı genelde yardım severdir, İlçenin küçük olması herkesin herkesi tanımasın! sağladığından imece, düğün, nişan, cenaze gibi insanların bir araya gelmelerini gerektiren aktivitelerin çevre yerleşim birimlerine oranla Erfelek'te daha görkemli yaşandığı gözlenmektedir.
İlçe yoğun göç verdiğinden nüfusun çok daha fazlası gurbette yaşamaktadır. Gurbetçiler erkek veya kız fark etmeksizin evlilik törenlerin! yaşadıkları yerlerde değil memleketlerinde yapmayı tercih ettiklerinden, ilkbahar ve yaz aylarında haftada 8-10'u bulan nişan, düğün, kına gecesi gibi etkinliklerden dolayı ilçe merkezi ve köylerinde zaman adeta uzun süreli bir festival ve şölen havasında geçmektedir.
Her yıl 6 Mayıs’ta Abdurrahmanpaşa köyündeki Uzuntürbe ve Tekke köyündeki sarıtekke’de “Hıdrellez” şenlikleri kapsamında pazar yerleri kurulur, çeşitli eğlenceler yapılır, dualar okunur.
Yerleşim yerinin Cumayanı adını almasına neden olan sebeplerden dolayı her hafta Cuma günleri ilçe merkezinde pazar kurulur. Cuma günleri çevre köylerin tamamı ilçeye iner, çarşı ihtiyaçlarım karşılar, resmi dairelerdeki işlerini görür, Cuma namazını kılar, görmek istediği dost ve akrabalarım görür, varsa ürününü satar.
İlçede her yıl Temmuz ayının ilk pazar günü eşine az rastlanır güzellikteki Tatlıca Takım Şelalaleri’nde doğa şenliği düzenlenir, Doğa şenliğinde şelaleler boyunca doğa yürüyüşü (Trakking), yüzme, güzellik yarışması gibi bir çok dalda yarışmalar yapılır.
İlçe dışında yaşayanlar özellikle de İstanbul'da yaşayan hemşehrilerimiz bulundukları yerlerde kendi köy demeklerini kurarak bu derneklerde örgütlenmişlerdir. Bu dernekler marifeti ile kendi katkıları ve bizzat katılımları ile değişik köylerde yayla şenlikleri düzenlenir. Bu şenliklerde çeşitli eğlence ve spor karşılaşmalarının yanında ata sporumuz karakucak güreşleri ile yöresel sırık kebabı en fazla rağbet görenidir. Bu tür şenliklere şenliklerin yapıldığı köyün ve çevre köylerin ilçe dışında yaşayan halkı katıldığından insanların beşeri ilişkilerinin gelişmesine, sosyal kaynaşmaya yaptığı katkı büyüktür.
Erfelek'te her yıl Eylül ayı içerisinde bir hafta süreli Hayvan ve Emtia panayırı düzenlenmektedir, İlçe Belediyesinin düzenlediği bu panayır etkinlikleri çerçevesinde hayvancılığı teşvik etmek için her cins ve ırktan büyük ve küçükbaş hayvan yetiştiriciliği yarışmaları, halk konserleri, söyleşi ve paneller ile yörenin en büyük karakucak güreşleri yapılmaktadır.
Turizm
Erfelek ilçesi turizm potansiyeli bakımından son derece zengin olup adeta keşfedilmemiş bir cennettir. Son zamanlarda revaçta olan doğa ve dağ turizmi açısından ilçe tam bir cazibe merkezidir. Bir turistin aynı gün şelaleleri gezip görmesinin, trakking yapmasının, yaylaya çıkmasının ve denize girmesinin mümkün olduğu, yeşilin her tonunun görülebileceği ilçe, sıcak kanlı ve konuksever insanıyla bir turizm kenti olmaya adaydır. İlçe sınırları içinde bulunan gezilip görmeye değer yerleri şöyle sıralayabiliriz.
TATLICA TAKIM ŞELALELERİ
İlçe merkezinin güney-batı istikametinde 15 km. uzaklıkta inşaatı devam eden Erfelek Barajı bitiminde eşsiz doğal güzelliklere sahip, bakir, adeta bir merdiven biçiminde zirveye doğru yaklaşık 2 km. uzunluğunda birbirini takip ederek uzanan, akarında trakking, kanyoning, doğa yürüyüşü gibi sportif faaliyetlerin yapılabilmesi mümkün olan irili ufaklı 28 adet doğa harikası şelalelerdir. Bu doğa harikası şelalelerin her birinin aktığı yerde de yüzmeye elverişli göl bulunmaktadır.
HASANDERE ŞELALESİ
İlçenin doğusunda 4 km. uzaklıkta Hasandere Köyü'nün tam ortasından geçen dere üzerinde 20 m. uzunluğunda vahşi bir güzelliğe sahip ender rastlanabilir bir doğa harikasıdır. Döküldüğü yerde yüzmeye elverişli göl oluşturur.
DELİ KIZIN ŞELALESİ
İlçenin Soğucalı Köyü Kıran Mahallesi'nden doğarak toplu mahallesini takiben Karasu Çayı'na dökülen dere üzerinde, Erfelek-Sinop yolundan güneye doğru 1 km. uzaklıkta 15 m. civarında yüksekliği olan bir şelaledir.
KARAÇAYIR YAYLASI
İlçe merkezinin güneyinde yaklaşık 8 km. uzaklıkta Domuz Dağı ormanlarının zirvesinde 1.100 m. rakımda etrafı köknar, çam ve kayın ağaçlarıyla adeta bir duvar gibi örülmüş olup yaklaşık 15,000 m2 alana sahiptir.
HACIBEY YAYLASI
İlçe merkezinin güney doğusunda yaklaşık 20 km. mesafede 1250 m. rakımda Osmanlı Döneminde Kastamonu iline sancaklık yapmış o zamanki adı Konak, şimdiki adı Ormantepe olan Köyün sırtlarında Hacıbey ormanlarının zirvesinde Sinop ilini kuş bakışı görebilme rakımına sahip 50.000 m2 civarında bir alanı olan tamamen köknar ve çam ağaçlarıyla çevrili, müstesna bir yerdir.
GEBEGÜNEYİ YAYLASI
ilçenin güney batı istikametinde 10 km. uzaklıkta 1050m. rakımda Sorkun Köyü sınırları içinde Karaçayır Yaylasıyla adeta sırt sırta vermiş aynı özellikleri eksiksiz taşıyan 50.000 m2'lik bir alana sahip eşsiz bir yayladır. 1960'lı yıllara kadar ilçe halkı ve tüm civar köylülerin sivrisinekten korunmak ve hayvanlarını beslemek amacıyla her yaz turizm amaçlı olmasa da kullanılan bu yaylalar o yıllardan sonra sadece çevre köylüler tarafından mera olarak kullanılmaktadır. Bugüne kadar yöre halkı tarafından tanıtımı yapılamadığından turizme açılamamış olup, yayla turizmine her üç yaylada son derece elverişlidir.
KUZ TEPESİ
İlçe merkezinin güney yakasında kentin oturduğu alana dikey 500m. uzaklıkta 300m. rakımda içinde çocuk oyun alanları ve bir dağ evi bulunan çam, köknar, kayın ve kestane ağaçları ile kaplı elit bir mesire alanıdır.
ÇUKUR YAZI
İlçe merkezinin güneyinde 2 km. uzaklıkta, 40.000 m2 alana sahiptir, İlçe Kaymakamlığı tarafından alanın tamamı vişne, elma, armut, ceviz vb. meyve ağaçlarıyla donatılmış olup aydınlatması yapılmış güzide bir mesire yeridir.
İlçenin Şerefiye - Karacaköy - Yeniçam - incirpınarı Köyleri Karadeniz'e sınır olup Eşsiz güzellikte sahilleri, temiz ve bol kumuyla deniz turizmine son derece uygundur. Denizi, Şelaleleri, yaylaları, Ormanları, Gölleri ile doğa, kış, deniz turizmine son derece uygun olan ilçenin esasen en büyük potansiyeli av turizmidir.
Denizinde ve göletlerinde balık avı yılın her ayında yapılabilmekte olup, çulluk, kaz, ördek, bıldırcın, keklik gibi uçan av hayvanlarının yanında tavşan, domuz vb. yaban av hayvanları yörede bol miktarda bulunmaktadır. Yörede belki de hiçbir yerde rastlanılamayacak kadar Karaca (elik) yaşamasına karşın bu güzide hayvan yöre halkının da bu konuda duyarlı davranması ile kesinlikle avlanılmamaktadır.
Ekonomik Durum
İlçemizin ekonomisi tarım, hayvancılık ve ormancılığa dayanmaktadır Toplam arazi yüzölçümü 410 km2 olan İlçemiz topraklarının % 29.4’ü tarıma elverişli arazi olmasına rağmen bu arazinin Karasu Vadisi dışında kalan önemli bir kısmı engebeli arazidir. Bu nedenle ekilebilir arazinin büyük bir kısmı susuz ve erozyona açıktır. Toplam İlçemizin topraklarının % 68’ 5’ i ormanlık ve koruluk alanlarla kaplıdır.
İlçemizin ana geçim kaynağı çiftçiliktir. Sanayi işçisi yok denecek kadar azdır. İlçemiz ve köylerinde sanayi tesisi sayılabilecek işyeri çok azdır. Yetiştirilen endüstri bitkileri; keten, tütün, şeker pancarıdır. Eskiden beri üretilen keten, Ayancık ilçesinde kurulan keten fabrikasından sonra daha yaygın hale gelmiştir. Dışa yönelik olmamakla birlikte kendi ihtiyacı ve hayvan yemine yönelik mısır, buğday, arpa, yulaf vb. mahsuller ekilmektedir.
İlçe meyve yönünden zengin bir potansiyele sahip olup narenciye ürünleri dışında her türlü sebze ve meyve yetiştirilmektedir. Bunları kestane, elma, armut, kiraz, erik, vişne, ceviz, fındık, incir, üzüm, dut, töngel, ahududu, çilek, kivi şeklinde sıralayabiliriz. Bunlardan kestane ülke çapında isim yapmıştır. Meyvesiyle isim yapan kestane bölgelerinde üretilen bal (kestane balı) birçok derde deva olduğu dünya çapında haklı olarak ünlenen anzer balından aşağı kalır yanı olmadığı bilim adamlarınca tescil edilmiştir. Kestane halının piyasada değer bulmasıyla ilçede arıcılığa ciddi bir yönelme başlamış, ilgili birimlerin açtığı kurslarla bilinçlenen, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı tarafından dağıtılan 500'den fazla kovanla teşvik edilen üreticiler bal üretiminde iyi bir noktaya gelmiş olup, gelişme devam etmektedir.
Özel sektöre ait parke ve kereste fabrikası (Merkezi İstanbul’ da olan YILPA Orman Ürünleri Sanayi Ticaret Limitet Şirketine ait), Süt alım ve İşleme Üniteleri (Balıfakı Süt ve Et Ürünleri İnşaat Turizm Orman Ürünleri. Limidet ve Yeni Ataklar Gıda Turizm Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketlerine ait), Meyve İşleme Ünitesi (Benk Gıda İşletmesine ait ) SİNOPE dışında sanayi işyeri yoktur.
Eğitim Sağlık Spor
Eğitim
Okullaşma oranı oldukça yüksek olan İlçemizde, İlçe nüfusunun 14 - 45 yaş arasının tamamı, 45 yaş üzerinin ise % 87’i okuryazardır. İlçemizde orta öğrenim ve yüksek öğrenim görmüş nüfusun oranı da Türkiye ortalamasının üzerindedir.
İlçemizde eğitim hizmetleri, 1 Çok Programlı Lise, 16 Birleştirilmiş sınıflı ilköğretim okulu, 3 adet 8 yıllık İlköğretim okulu, 1 anaokulu, ilköğretim okulu bünyesinde 3 anasınıfı ve Halk Eğitim Merkezi tarafından yürütülmektedir.
Bina Durumu
a) Erfelek Çok Programlı Lisesine l999 yılı sonunda kalorifer tesisatı yapılmıştır. Yunus Emre İlköğretim Okulu öğrencileri 2000-2001 öğretim yılının ikinci döneminde yeni binasına taşınmış olup, Yunus Emre İlköğretim Okulu binası da İlçemiz Erfelek Çok Programlı Lisesine tahsis edilmiştir.
b) Halk Eğitimi Merkezi l996 yılı Aralık ayından itibaren kendi binasında hizmet vermektedir.
c) İlçemiz Yunus Emre İlköğretim Okulu 21.02.2001 tarihinde yeni binasına taşınmış eğitim öğretime devam etmektedir.
d) Atatürk İlköğretim Okulu 1964 yılında yapılmış bulunan binasında eğitim-öğretimini sürdürmektedir.
e) İlçemizde 2001-2002 öğretim yılında 23 Nisan Anaokulu eğitim öğretime açılmıştır.
PERSONEL DURUMU
Öğretmen Sayısı 107
Kadrolu Usta Öğretici 2
Şef 1
Memur Sayısı 4
Hizmetli Sayısı 23
OKUL ve KURUM SAYISI
Çok Programlı Lise 1
Sekiz Yıllık İlköğretim Okulu 3
Birleştirilmiş Sınıflı İlköğretim Okulu 12
Anaokulu 1
Halk Eğitimi Merkezi 1
Öğretmen Evi 1
Talebe Yurdu 1
ÖĞRENCİ DURUMU
Anasınıfı 55
B.S.İ. Okulu 223
İlköğretim Okulu 880
Lise 140
TOPLAM 1298
Taşımalı Eğitim Durumu
2003-2004 öğretim yılında 27 yerleşim biriminden 3 merkez okula 23 araçla toplam 528 öğrenci taşınmaktadır.
2003-2004 öğretim yılında eğitim öğretime kapatılan ve İlçemiz birleştirilmiş sınıflı İlköğretim Okullarından, 6. Sınıfa geçen 62 öğrenci Bektaşağa Atatürk YİBO’na, 16 öğrenci Karapınar PİO’na yerleştirilmiştir.
Halk Eğitim Merkezi
İlçemiz Halk Eğitimi Merkezi Müdürlüğü bünyesinde 2002-2003 öğretim yılında İlçe Merkezinde Bilgisayar Operatörlüğü, Makine Nakışı, Ev Mefruşatı, Masa tenisi, Anne Çocuk Eğitimi, Anadolu Liseleri ve Kolejlere Hazırlık Kursları açılmıştır.
Sağlık
Erfelek Sağlık Grup Başkanlığı, 2 Sağlık Ocağı ve 1 Sağlık Merkezi olarak planlanmış şekilde hizmet vermektedir. Sarıboğa Köyü Sağlık Ocağı 2001 yılında kapandığından bu bölgedeki hizmetler Erfelek Merkez Sağlık Ocağı personeli tarafından yürütülmektedir. Grup Başkanlığına bağlı Balıfakı Sağlık Ocağında şu anda hekim bulunmadığından poliklinik hizmetleri İlçe Merkezinden görevlendirilen bir hekim tarafından Perşembe günleri verilmektedir.
Erfelek Merkez Sağlık Ocağı Tabipliğine bağlı bir merkez mahalle ebeliği, Aydınlar Köyü Sağlık Evi, Kınık Mahallesi Sağlık Evi, Hasandere Köyü Sağlık Evi, Veysel Köyü Sağlık Evi, Dereköy Sağlık Evi, Kazmasökü Köyü Sağlık Evi, Yeniköy Sağlık Evi, Salıköy Sağlık Evi,Mesciddüzü Köyü Sağlık Evi, Kurcalı Köyü Sağlık Evi, Gökçebel Köyü Sağlık Evi, Ormantepe köyü Sağlık Evi şeklinde planlanıp hizmet verilmektedir. Kınık ve Merkez Mahalle ebelikleri binaya ihtiyaç duyulmaksızın hizmetler sağlık ocağı binasında verilmektedir. Mesciddüzü ve Hasandere Köyü'ne hizmetler Sağlık Ocağı bünyesinde yürütülmektedir.
Spor
Erfelek Merkez Sağlık Ocağına yıllık ortalama 13-14 bin hasta müracaat etmektedir. Ocak olarak yaklaşık % 80’ine cevap vermekte kalan % 20’lik kısmı ise bir üst sağlık kuruluşuna sevk edilmektedir.
Her yerleşim biriminde olduğu gibi halkın kendi arasında çeşitli spor faaliyetlerin de bulunduğu gibi ilçede ilk spor kulübü 14.06.1984 tarihinde kurulmuştur.
Futbol, voleybol, basketbol ve güreş dallarında faaliyet göstermek üzere kurulan spor kulübü ilçenin kapasitesi ve ekonomik durumu nedeni ile sadece futbol dalında faaliyette bulunmuş ve il içinde I. ve II. Amatör Futbol klasmanlarında şampiyonluklar yaşamıştır. Geçen sezon Sinop II. Amatör liginde mücadele veren Erfelek Spor Futbol Takımı şampiyon olmuş I. Amatör kümeye yükselmiştir. Halen I. amatör liginde mücadele etmektedir.
Kulüp zaman zaman güreş kursları açmış, güreş müsabakaları düzenlemiştir.Bunların sonucu olarak birçok güreşçi yetişmesine katkıda bulunmuştur. Avrupa ve Dünya ikincisi Tahir YILMAZ bunlara bir örnektir.
Yatırım Ve Projeler
1- Kazmasökü Köyü Kapandüzü mevkiindeki Erfelek sulama barajı inşaatının fiili olarak %70’ i bitmiş durumdadır.,
2- Sağlık Merkezi ek bina inşaatına 26.06.1997 tarihinde Sağlık Merkezini Yaşatma ve Güzelleştirme Derneği katkıları ile 20.6x10.8 metre ölçülerinde başlanmış olup bodrum ve zemin kat katları ile birlikte 4 katlıdır. 20 yatak kapasiteli, 3 hasta odası, 1 doğum odası, 1 jinekolojik muayene odası, 1 diş ünitesi odası, 1 acil müdahale odası ve bunun yanında diğer idari hizmet birimlerinden oluşmaktadır. Ayrıca bodrum katı bölümünde morg, kalorifer kazan dairesi, röntgen, mutfak ve çamaşırhane bölümleri bulunmaktadır.1997 yılında halk desteği ile yapımına başlanan Sağlık Merkezi binası 26.8.1998 yılında kalan kısmının tamamlanmak üzere Bakanlığımıza devredilmiştir. 2000-2001 yılları arasında Sağlık Bakanlığı tarafından 47 milyarlık bir yatırım ile, yaklaşık %70 lik bölümü tamamlanmış durumdadır
Sinop un yemyeşil doğa harikalarının bulunduğu Erfelek ilçesini tanıyalım birazda arkadaşlarım
Eskiden halk arasında Cumayanı olarak bilinen İlçe Merkezinin kuruluşu 1750’li yıllara dayanmaktadır. 1876’da fahri bucaklık verilmesiyle ismi Karasu olarak değişmiştir. Karasu Bucağı 1911 yılında resmi bucak merkezi olarak teşkilatlanmış, 01.04.1960 tarihinde ise ilçe statüsüne kavuşmuştur. Yeni teşkilatlanan İlçenin ismi ise etrafındaki Erfelek ormanlarından esinlenerek Erfelek olmuştur. Erfelek il merkezine 28 km. uzaklıkta küçük ve şirin bir ilçe merkezidir.
Tarihi seramik eserler, yer altı tünelleri, mağaralar ve savaş aletleri ilçenin toprakları üzerinde çeşitli uygarlıkların yaşadığını gösterir. Ancak bilgisizlik nedeni ile bu tarihi eserler ya değerinin farkında olunmadan imha edilmiş ya da çok düşük ücretlerle satılmıştır. Himmetoğlu Köyünün bulunduğu yerde Rumlar zamanından kalma harabeler mevcut olup burada bir kasaba kurulmuş olduğu sanılmaktadır. Sarıboğa Köyünde çok eskiye ait mağaralar mevcuttur. Kaldırayak Köyünün Gerdankıran Tepesinde tarihi bir mağara ve devamında tünel mevcuttur. Bu tünel yaklaşık 2 km. uzunluğunda olup Erfelek ilçesi Okçul Mahallesine açılmaktadır, İlçe merkezinde 1931-1932 yıllarında Ali KARASU adlı şahıs bahçesindeki toprağı kazarken bir tarihi eser kalıntısına rastlamıştır. Bu eserin etrafı temizlendiğinde bir hamam kubbesi meydana çıkmıştır. Bütün bunlar gösteriyor ki ilçe merkezi ve köylerinde daha öncede çeşitli yerleşim birimlerinin kurulmuş olduğu anlaşılmaktadır. Horzum Köyünde tesadüfen yapılan kazılarda çeşitli tarihi eserler çıkmış olup bu eserler Sinop Müzesinde sergilenmektedir. Hemen hemen tüm köylerimizde Rum mezarlıklarına rastlamak mümkündür.
İlçe sınırları dahilindeki kırsal kesimde tarih öncesi ( prehistarik ) yerleşimlere rastlanmıştır. Bu yerleşim yerleri (höyükler) Koruma Kurulunca tescil edilerek koruma altına alınmıştır.
Bu höyüklerden anlaşılacağı üzere Erfelek kırsal kesimi ilk Tunç Çağında (M.Ö. 3000) yoğun iskan görmüştür. Bizans ve Roma yerleşimine rastlanmaktadır.
Bunları şöyle sıralayabiliriz;
- YAMA TEPE HÖYÜK ( Karacaköy hudutları içinde ) ilk Tunç Çağı
- HARMAN TEPE HÖYÜK ( Bıyıklı Mahallesi hudutları içinde ) Genç Kalkolitik Çağ
- ÇİLTEPESİ ( Başaran Köyü Hudutları içinde ) İlk Tunç Çağ
- KUM TEPESİ ( Hamidiye Köyü Hudutları içinde ) İlk Tunç Çağ
- KAHKÜLTEPE ( Hamidiye Köyü Hudutları içinde ) İlk Tunç Çağ
- HALİL USTA TEPESİ ( Hasandere Köyü Hudutları içinde ) İlk Tunç Çağ
- ÜVEZ YANI ( Kirenpara Mahallesi Hudutları içinde ) İlk Tunç Çağ
- ÖREN TEPE ( Mescit Düzü Köyü Hudutları içinde ) İlk Tunç Çağ-Roma
- GAVUR TEPESİ ( Kazmasökü Meydan Mahallesi) İlk Tunç Çağ- Genç Frig
- SARI MUSTAFA TEPESİ ( Kazmasökü Meydan Mahallesi) İlk Tunç Çağ
- TEPECİK ÜSTÜ ( Sorkun Köyü ) İlk Tunç Çağ- Genç Dönem
- KIRAN TEPE ( Çakırköy ) İlk Tunç Çağ
MS. 110 yıllarında zamanın Sinop Valisi PLYNİ tarafından Sinop a 16 mil mesafeden muntazam su yolları yapılarak su getirildiği, bu su yolunun da ilçenin Hasandere Köyünden geçtiği kalıntılardan anlaşılmaktadır. İlçe merkezine 2 km. uzaklıkta Kaldırayak Kuz Mahallesinde Rumlara ait bir kilise kalıntısı bulunmakta olup yerli halk tarafından bilinçsizlik sonucu tahrip edilmiştir.
İlçenin Abdurrahmanpaşa Köyünde UZUNTÜRBE, Tekke Köyünde SARITEKKE, Balıfakı Köyünde FAKI TÜRBESÎ, Sarıkum Köyünde HALİL TÜRBESÎ, Akçaçam Köyünde AŞIK HASAN TÜRBESÎ, Kızılcaelma Köyünde ÇİLE TÜRBESİ, Yeniköyde ise AKPINAR ve KANLI TÜRBE ler mevcut olup bunlardan UZUN TÜRBE ve SARI TEKKE de yılın belli günlerinde pazarlar kurulur, dualar okunur. Akçaçarn da bulunan
AŞIK HASAN TÜRBESÎ nde yatanın ise SEYYÎD BİLAL Hazretlerinin kardeşi olduğu rivayet edilmektedir.
Coğrafi Durumu
İlçemiz, Ülkemizin Batı Karadeniz Bölgesinde yer almakta olup, doğuda Sinop İl Merkezi, Güneyde Boyabat İlçesi, Batıda Ayancık İlçesi, Kuzeyde Karadeniz ile çevrilmiştir. Etrafı ormanlarla kaplı, denize de kıyısı bulunan, eşsiz tabiat güzellikleriyle eşine ender rastlanan bir İlçedir.
İlçenin yeryüzü şekilleri Karadeniz Bölgesinin yüzey şekillerine uygun bir özellik gösterir. Ancak denize kıyısı olan bölgelerinde yalıyar tipi kıyı özelliği görülmez. Dağlar denize paraleldir. Kıyıdan uzaklaştıkça yumuşak bir yükseltiyle tepe özelliği gösteren yapıdan sonra kıyıya paralel dağlar yükselir. Domuz dağı, Büyük Dağ ve Hacıbey ormanları en yüksek noktalardır.
Arazi; güneyde dağlık, kuzey ve doğuda engebeli ve düz yapıdadır. Dağlık arazinin tamamı ormanlarla kaplıdır. İlçenin ortasından geçen Karasu Çayı düz ve verimli bir ova şeridi oluşturarak kuzey doğudan Karadeniz’e dökülür. Karasu Çayı 45 km. uzunluğunda olup, 1.175 m. kod farkı vardır.
İlçenin yüzölçümü 410 km2’dir. Bunun % 68.5’i orman, %29.4’ü tarım arazisi ve %2.1’i meradır.
İlçemizin sahil kısımlarında kışlar ılık, yazlar sıcak ve her mevsim yağışlı olup, yağış miktarı 600-1000 mm’dir. Güneydeki dağlık bölgelerde ise geçit iklimi hakimdir.Yazlar sıcak ve kurak, kışlar soğuk ve yağışlıdır. Yağış ortalaması 400-500 mm’dir.
İlçemizin denizden uzaklığı ortalama 17 km, denizden yüksekliği ise ortalama 200 metre civarındadır.
İklimi Ve Bitki Örtüsü
İklimi :
Erfelek yöresinde Karadeniz iklimi egemendir. Kışları serin ve yağışlı, yazları kurak ve nemlidir. Rüzgarlar genellikle doğu ve batı yönlerinden eser. İlçenin güneyinde kalan köylerinde kış şiddetli geçer, îlçemizde dört mevsim normal olarak yaşanırsa da ilkbahar genelde kısa, sonbahar uzun geçer.
İlçemizin sahil kısımlarında kışlar ılık, yazlar sıcak ve her mevsim yağışlı olup, yağış miktarı 600-1000 mm’ dir. Güneydeki dağlık bölgelerde ise geçit iklimi hakimdir.Yazlar sıcak ve kurak, kışlar soğuk ve yağışlıdır. Yağış ortalaması 400-500 mm’dir.
Bitki Örtüsü :
Erfelek bitki örtüsü yönünden incelendiğinde; ilçe merkezinin doğusunda Soğucalı ormanları ile güney batısında Kuz çamlığı vardır. Karasu çayı boyunca söğüt ve çınar ağaçlarıyla kaplıdır. Ormanlarında kayın, çam, köknar, ardıç, ıhlamur, dişbudak, karaağaç, kestane, su boylarında ise; Kızılağaç, söğüt, kavak, çınar ağaçları vardır. Kıyı kesimlerde maki ve çalı türleri yer almaktadır. Bağ ve bahçelerde elma, armut, kiraz, dut, şeftali, fındık, üzüm gibi her türlü meyve ağacına rastlamak mümkündür.
Yörenin doğal bitki örtüsünü ormanlar oluşturmaktadır. Bitki örtüsü çok zengin ve yoğun olup, yükselti kuşaklarına göre farklılaşmaktadır. Kıyı kesiminde yayvan yapraklı orman dokusu, makilik ve fundalıklar ile kültür bitkileri yaygındır. Kıyıdan itibaren yükseldikçe iğne yapraklı ağaç ve bitki türleri yoğunluk kazanmaktadır.
Nüfüsu
İlçe nüfusu köken olarak, % 42,5 Türkmen, % 40 Gürcü, % 7 Çerkez, % 3 Abaza ve % 3 Laz’lardan oluşmaktadır. 1854 yılında doğudan gelen aşiretlerin ağırlıklı olarak İncirpınarı Köyü olmak üzere Tekke, Yeniçam ve Dağyeri Köylerine yerleştikleri, yine aynı tarihlerde Kafkaslardan gelen Abaza’ların; Tekke, Yeniköy ve İnesökü Köylerine yerleştikleri bilinmektedir. Ayrıca 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı sırasında Batum ve Artvin civarından çok sayıda Gürcü ailesi gelerek, Hasandere, Abdurrahmanpaşa, Veysel, Değirmencili ve Hamidiye Köylerini kurmuşlardır. Diğer köylerde de yoğun bir şekilde Gürcü nüfusuna rastlanılmaktadır.
2000 Genel Nüfus Sayımı sonuçlarına göre toplam İlçemiz nüfusu 13.812 kişi olup, 3659 kişi İlçe merkezinde, geri kalan 10153 kişi ise köylerde ikamet etmektedir.
Köylerdeki ortalama nüfus 220 kişi olup, en az köy nüfusu 59 (Dağyeri Köyü) en fazla köy nüfusu ise 525 (Balıfakı Köyü)’dür. Köylerde yaşayanların yaş ortalaması 50’nin üzerindedir.
Nüfus Bilgileri
KÖY SAYISI 46
İLÇE MERKEZ NÜFUSU 3.659
KÖYLER NÜFUSU 10.153
1990 TOPLAM NÜFUSU 19.288
1997 TOPLAM NÜFUSU 13.816
2000 TOPLAM NÜFUSU 13.812
SON ON YILDA GÖÇ SAYISI 5.476
Ulaşım Ve Haberleşme
Ulaşım
Erfelek 28 km.'lik mesafesi ile Sinop İli'ne en yakın ilçe durumundadır. İlçe içinden Ayancık ilçesine geçen eski yol bulunmaktadır. Sinop-Kastamonu yoluna Ahmetyeri Köyü mevkiinden, Sinop-Samsun yoluna da Lala Köyü'nden ulaşım sağlanmaktadır.
Bazı İl Merkezleri ile İlçelere olan uzaklıkları Şöyledir: Samsun: 160 km, Kastamonu: 180 km, Ankara: 610 km, İstanbul, 700 km, Türkeli: 35 km, Boyabat: 88 km, Gerze: 41 km, dir. İl merkezine her 20 dakikada bir vasıta bulunmaktadır. Her gün ilçe merkezinden İstanbul yönüne şehirlerarası otobüs seferleri yapılmaktadır.
Basın-Yayın
İlçemizde mahalli gazete çıkarılmamaktadır. Aynı zamanda ilçemizde özel yayın yapan Tv. veya Radyo bulunmamaktadır. TRT ve Özel radyo yayınları net olarak dinlenebilmektedir. Kurulmuş bulunan vericilerle TRT ve Özel kanal yayınları izlenebilmektedir.
Haberleşme
Posta Hizmetleri : Merkeze gelen ve giden postalar haftanın 6 günü yapılmaktadır. Posta hatları (Erfelek-Sinop ve Sinop-Erfelek) 'tir.
Telgraf Hizmetleri : Telgraf hizmeti merkezde mevcut bir adet alıcı ve bir adette yazıcı olmak üzere 2 adet teleks mevcuttur. Fax hizmetleri verilmektedir.
Telekomünikasyon Hizmetleri : Telekomünikasyon hizmetleri (Tesis , arıza, bakım vb.) Erfelek Türk Telekom Müşteri Hizmetleri Ofisi ile Sinop Telekom Müdürlüğü tarafından sürdürülmektedir. İdari işler (Abonelik, Tahsilat vb.) Erfelek Telekom Ofisince, kendi binasında yürütülmektedir. İlçemize bağlı 46 köyün telefonu otomatik görüşmeye açıktır. İlçe merkezinde 12 adet ankesör bulunmaktadır
Kültür Ve Turizmi
İlçe nüfusunun yaklaşık % 70'i köylerde yaşadığından tarım kültürü hakim görülmektedir. Bu nüfusun tamamına yakını tarım, hayvancılık ve orman işçiliğiyle geçimini sağlamaktadır, İlçe merkezi ve çevre yerleşim birimlerinde bulunan ufak tefek sanayi tesisleri, yurt içi ve yurt dışı olmak üzere sanayi bölgelerine yoğun göç yaşandığından ilçede sanayi kültürünün de etkisi görülmektedir.
İlçede Türkler'in yanında gürcüler, abazalar, lazlar, çerkezler, seyrek de olsa bir çok köye serpişmiş göçmenler yaşamaktadırlar, Lozan Antlaşması hükümlerine göre yapılan esirlerin mübadelesi sırasında 1924 yılında Karacaköy'den Yunanistan'a gönderilen 60 hane Rum vatandaşının yerine aynı köye yine Yunanistan'dan getirilen 43 hane Türk vatandaşı ilçenin kültürel ve sosyal yapışma olumlu katkılar koymakta, zengin bir mozaik oluşturmaktadır, İlçede hiçbir etnik çatışma, mezhep ayrımı vb. olumsuz davranışa rastlanmadığı gibi her insan başkalarının gelenek ve göreneklerim tanımaya, öğrenmeye çalışmaktadır,
İlçe yaşayanları dini bayramlara büyük önem vermektedir. Kent merkezinde yaşayanların yanında gurbetçiler de dini bayramlarını doğdukları köy veya mahallede kutlamaya özen göstermektedirler. Bu durum bazen aynı mahallede doğmuş ancak uzun yıllar birbirini görmemiş hatta hiç tanışmayan insanların tanışmalarını, görüşmelerini de sağlamaktadır.
Erfelek’li genel olarak ananevi geleneklerine ve göreneklerine bağlıdır, İlçe halkı genelde yardım severdir, İlçenin küçük olması herkesin herkesi tanımasın! sağladığından imece, düğün, nişan, cenaze gibi insanların bir araya gelmelerini gerektiren aktivitelerin çevre yerleşim birimlerine oranla Erfelek'te daha görkemli yaşandığı gözlenmektedir.
İlçe yoğun göç verdiğinden nüfusun çok daha fazlası gurbette yaşamaktadır. Gurbetçiler erkek veya kız fark etmeksizin evlilik törenlerin! yaşadıkları yerlerde değil memleketlerinde yapmayı tercih ettiklerinden, ilkbahar ve yaz aylarında haftada 8-10'u bulan nişan, düğün, kına gecesi gibi etkinliklerden dolayı ilçe merkezi ve köylerinde zaman adeta uzun süreli bir festival ve şölen havasında geçmektedir.
Her yıl 6 Mayıs’ta Abdurrahmanpaşa köyündeki Uzuntürbe ve Tekke köyündeki sarıtekke’de “Hıdrellez” şenlikleri kapsamında pazar yerleri kurulur, çeşitli eğlenceler yapılır, dualar okunur.
Yerleşim yerinin Cumayanı adını almasına neden olan sebeplerden dolayı her hafta Cuma günleri ilçe merkezinde pazar kurulur. Cuma günleri çevre köylerin tamamı ilçeye iner, çarşı ihtiyaçlarım karşılar, resmi dairelerdeki işlerini görür, Cuma namazını kılar, görmek istediği dost ve akrabalarım görür, varsa ürününü satar.
İlçede her yıl Temmuz ayının ilk pazar günü eşine az rastlanır güzellikteki Tatlıca Takım Şelalaleri’nde doğa şenliği düzenlenir, Doğa şenliğinde şelaleler boyunca doğa yürüyüşü (Trakking), yüzme, güzellik yarışması gibi bir çok dalda yarışmalar yapılır.
İlçe dışında yaşayanlar özellikle de İstanbul'da yaşayan hemşehrilerimiz bulundukları yerlerde kendi köy demeklerini kurarak bu derneklerde örgütlenmişlerdir. Bu dernekler marifeti ile kendi katkıları ve bizzat katılımları ile değişik köylerde yayla şenlikleri düzenlenir. Bu şenliklerde çeşitli eğlence ve spor karşılaşmalarının yanında ata sporumuz karakucak güreşleri ile yöresel sırık kebabı en fazla rağbet görenidir. Bu tür şenliklere şenliklerin yapıldığı köyün ve çevre köylerin ilçe dışında yaşayan halkı katıldığından insanların beşeri ilişkilerinin gelişmesine, sosyal kaynaşmaya yaptığı katkı büyüktür.
Erfelek'te her yıl Eylül ayı içerisinde bir hafta süreli Hayvan ve Emtia panayırı düzenlenmektedir, İlçe Belediyesinin düzenlediği bu panayır etkinlikleri çerçevesinde hayvancılığı teşvik etmek için her cins ve ırktan büyük ve küçükbaş hayvan yetiştiriciliği yarışmaları, halk konserleri, söyleşi ve paneller ile yörenin en büyük karakucak güreşleri yapılmaktadır.
Turizm
Erfelek ilçesi turizm potansiyeli bakımından son derece zengin olup adeta keşfedilmemiş bir cennettir. Son zamanlarda revaçta olan doğa ve dağ turizmi açısından ilçe tam bir cazibe merkezidir. Bir turistin aynı gün şelaleleri gezip görmesinin, trakking yapmasının, yaylaya çıkmasının ve denize girmesinin mümkün olduğu, yeşilin her tonunun görülebileceği ilçe, sıcak kanlı ve konuksever insanıyla bir turizm kenti olmaya adaydır. İlçe sınırları içinde bulunan gezilip görmeye değer yerleri şöyle sıralayabiliriz.
TATLICA TAKIM ŞELALELERİ
İlçe merkezinin güney-batı istikametinde 15 km. uzaklıkta inşaatı devam eden Erfelek Barajı bitiminde eşsiz doğal güzelliklere sahip, bakir, adeta bir merdiven biçiminde zirveye doğru yaklaşık 2 km. uzunluğunda birbirini takip ederek uzanan, akarında trakking, kanyoning, doğa yürüyüşü gibi sportif faaliyetlerin yapılabilmesi mümkün olan irili ufaklı 28 adet doğa harikası şelalelerdir. Bu doğa harikası şelalelerin her birinin aktığı yerde de yüzmeye elverişli göl bulunmaktadır.
HASANDERE ŞELALESİ
İlçenin doğusunda 4 km. uzaklıkta Hasandere Köyü'nün tam ortasından geçen dere üzerinde 20 m. uzunluğunda vahşi bir güzelliğe sahip ender rastlanabilir bir doğa harikasıdır. Döküldüğü yerde yüzmeye elverişli göl oluşturur.
DELİ KIZIN ŞELALESİ
İlçenin Soğucalı Köyü Kıran Mahallesi'nden doğarak toplu mahallesini takiben Karasu Çayı'na dökülen dere üzerinde, Erfelek-Sinop yolundan güneye doğru 1 km. uzaklıkta 15 m. civarında yüksekliği olan bir şelaledir.
KARAÇAYIR YAYLASI
İlçe merkezinin güneyinde yaklaşık 8 km. uzaklıkta Domuz Dağı ormanlarının zirvesinde 1.100 m. rakımda etrafı köknar, çam ve kayın ağaçlarıyla adeta bir duvar gibi örülmüş olup yaklaşık 15,000 m2 alana sahiptir.
HACIBEY YAYLASI
İlçe merkezinin güney doğusunda yaklaşık 20 km. mesafede 1250 m. rakımda Osmanlı Döneminde Kastamonu iline sancaklık yapmış o zamanki adı Konak, şimdiki adı Ormantepe olan Köyün sırtlarında Hacıbey ormanlarının zirvesinde Sinop ilini kuş bakışı görebilme rakımına sahip 50.000 m2 civarında bir alanı olan tamamen köknar ve çam ağaçlarıyla çevrili, müstesna bir yerdir.
GEBEGÜNEYİ YAYLASI
ilçenin güney batı istikametinde 10 km. uzaklıkta 1050m. rakımda Sorkun Köyü sınırları içinde Karaçayır Yaylasıyla adeta sırt sırta vermiş aynı özellikleri eksiksiz taşıyan 50.000 m2'lik bir alana sahip eşsiz bir yayladır. 1960'lı yıllara kadar ilçe halkı ve tüm civar köylülerin sivrisinekten korunmak ve hayvanlarını beslemek amacıyla her yaz turizm amaçlı olmasa da kullanılan bu yaylalar o yıllardan sonra sadece çevre köylüler tarafından mera olarak kullanılmaktadır. Bugüne kadar yöre halkı tarafından tanıtımı yapılamadığından turizme açılamamış olup, yayla turizmine her üç yaylada son derece elverişlidir.
KUZ TEPESİ
İlçe merkezinin güney yakasında kentin oturduğu alana dikey 500m. uzaklıkta 300m. rakımda içinde çocuk oyun alanları ve bir dağ evi bulunan çam, köknar, kayın ve kestane ağaçları ile kaplı elit bir mesire alanıdır.
ÇUKUR YAZI
İlçe merkezinin güneyinde 2 km. uzaklıkta, 40.000 m2 alana sahiptir, İlçe Kaymakamlığı tarafından alanın tamamı vişne, elma, armut, ceviz vb. meyve ağaçlarıyla donatılmış olup aydınlatması yapılmış güzide bir mesire yeridir.
İlçenin Şerefiye - Karacaköy - Yeniçam - incirpınarı Köyleri Karadeniz'e sınır olup Eşsiz güzellikte sahilleri, temiz ve bol kumuyla deniz turizmine son derece uygundur. Denizi, Şelaleleri, yaylaları, Ormanları, Gölleri ile doğa, kış, deniz turizmine son derece uygun olan ilçenin esasen en büyük potansiyeli av turizmidir.
Denizinde ve göletlerinde balık avı yılın her ayında yapılabilmekte olup, çulluk, kaz, ördek, bıldırcın, keklik gibi uçan av hayvanlarının yanında tavşan, domuz vb. yaban av hayvanları yörede bol miktarda bulunmaktadır. Yörede belki de hiçbir yerde rastlanılamayacak kadar Karaca (elik) yaşamasına karşın bu güzide hayvan yöre halkının da bu konuda duyarlı davranması ile kesinlikle avlanılmamaktadır.
Ekonomik Durum
İlçemizin ekonomisi tarım, hayvancılık ve ormancılığa dayanmaktadır Toplam arazi yüzölçümü 410 km2 olan İlçemiz topraklarının % 29.4’ü tarıma elverişli arazi olmasına rağmen bu arazinin Karasu Vadisi dışında kalan önemli bir kısmı engebeli arazidir. Bu nedenle ekilebilir arazinin büyük bir kısmı susuz ve erozyona açıktır. Toplam İlçemizin topraklarının % 68’ 5’ i ormanlık ve koruluk alanlarla kaplıdır.
İlçemizin ana geçim kaynağı çiftçiliktir. Sanayi işçisi yok denecek kadar azdır. İlçemiz ve köylerinde sanayi tesisi sayılabilecek işyeri çok azdır. Yetiştirilen endüstri bitkileri; keten, tütün, şeker pancarıdır. Eskiden beri üretilen keten, Ayancık ilçesinde kurulan keten fabrikasından sonra daha yaygın hale gelmiştir. Dışa yönelik olmamakla birlikte kendi ihtiyacı ve hayvan yemine yönelik mısır, buğday, arpa, yulaf vb. mahsuller ekilmektedir.
İlçe meyve yönünden zengin bir potansiyele sahip olup narenciye ürünleri dışında her türlü sebze ve meyve yetiştirilmektedir. Bunları kestane, elma, armut, kiraz, erik, vişne, ceviz, fındık, incir, üzüm, dut, töngel, ahududu, çilek, kivi şeklinde sıralayabiliriz. Bunlardan kestane ülke çapında isim yapmıştır. Meyvesiyle isim yapan kestane bölgelerinde üretilen bal (kestane balı) birçok derde deva olduğu dünya çapında haklı olarak ünlenen anzer balından aşağı kalır yanı olmadığı bilim adamlarınca tescil edilmiştir. Kestane halının piyasada değer bulmasıyla ilçede arıcılığa ciddi bir yönelme başlamış, ilgili birimlerin açtığı kurslarla bilinçlenen, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı tarafından dağıtılan 500'den fazla kovanla teşvik edilen üreticiler bal üretiminde iyi bir noktaya gelmiş olup, gelişme devam etmektedir.
Özel sektöre ait parke ve kereste fabrikası (Merkezi İstanbul’ da olan YILPA Orman Ürünleri Sanayi Ticaret Limitet Şirketine ait), Süt alım ve İşleme Üniteleri (Balıfakı Süt ve Et Ürünleri İnşaat Turizm Orman Ürünleri. Limidet ve Yeni Ataklar Gıda Turizm Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketlerine ait), Meyve İşleme Ünitesi (Benk Gıda İşletmesine ait ) SİNOPE dışında sanayi işyeri yoktur.
Eğitim Sağlık Spor
Eğitim
Okullaşma oranı oldukça yüksek olan İlçemizde, İlçe nüfusunun 14 - 45 yaş arasının tamamı, 45 yaş üzerinin ise % 87’i okuryazardır. İlçemizde orta öğrenim ve yüksek öğrenim görmüş nüfusun oranı da Türkiye ortalamasının üzerindedir.
İlçemizde eğitim hizmetleri, 1 Çok Programlı Lise, 16 Birleştirilmiş sınıflı ilköğretim okulu, 3 adet 8 yıllık İlköğretim okulu, 1 anaokulu, ilköğretim okulu bünyesinde 3 anasınıfı ve Halk Eğitim Merkezi tarafından yürütülmektedir.
Bina Durumu
a) Erfelek Çok Programlı Lisesine l999 yılı sonunda kalorifer tesisatı yapılmıştır. Yunus Emre İlköğretim Okulu öğrencileri 2000-2001 öğretim yılının ikinci döneminde yeni binasına taşınmış olup, Yunus Emre İlköğretim Okulu binası da İlçemiz Erfelek Çok Programlı Lisesine tahsis edilmiştir.
b) Halk Eğitimi Merkezi l996 yılı Aralık ayından itibaren kendi binasında hizmet vermektedir.
c) İlçemiz Yunus Emre İlköğretim Okulu 21.02.2001 tarihinde yeni binasına taşınmış eğitim öğretime devam etmektedir.
d) Atatürk İlköğretim Okulu 1964 yılında yapılmış bulunan binasında eğitim-öğretimini sürdürmektedir.
e) İlçemizde 2001-2002 öğretim yılında 23 Nisan Anaokulu eğitim öğretime açılmıştır.
PERSONEL DURUMU
Öğretmen Sayısı 107
Kadrolu Usta Öğretici 2
Şef 1
Memur Sayısı 4
Hizmetli Sayısı 23
OKUL ve KURUM SAYISI
Çok Programlı Lise 1
Sekiz Yıllık İlköğretim Okulu 3
Birleştirilmiş Sınıflı İlköğretim Okulu 12
Anaokulu 1
Halk Eğitimi Merkezi 1
Öğretmen Evi 1
Talebe Yurdu 1
ÖĞRENCİ DURUMU
Anasınıfı 55
B.S.İ. Okulu 223
İlköğretim Okulu 880
Lise 140
TOPLAM 1298
Taşımalı Eğitim Durumu
2003-2004 öğretim yılında 27 yerleşim biriminden 3 merkez okula 23 araçla toplam 528 öğrenci taşınmaktadır.
2003-2004 öğretim yılında eğitim öğretime kapatılan ve İlçemiz birleştirilmiş sınıflı İlköğretim Okullarından, 6. Sınıfa geçen 62 öğrenci Bektaşağa Atatürk YİBO’na, 16 öğrenci Karapınar PİO’na yerleştirilmiştir.
Halk Eğitim Merkezi
İlçemiz Halk Eğitimi Merkezi Müdürlüğü bünyesinde 2002-2003 öğretim yılında İlçe Merkezinde Bilgisayar Operatörlüğü, Makine Nakışı, Ev Mefruşatı, Masa tenisi, Anne Çocuk Eğitimi, Anadolu Liseleri ve Kolejlere Hazırlık Kursları açılmıştır.
Sağlık
Erfelek Sağlık Grup Başkanlığı, 2 Sağlık Ocağı ve 1 Sağlık Merkezi olarak planlanmış şekilde hizmet vermektedir. Sarıboğa Köyü Sağlık Ocağı 2001 yılında kapandığından bu bölgedeki hizmetler Erfelek Merkez Sağlık Ocağı personeli tarafından yürütülmektedir. Grup Başkanlığına bağlı Balıfakı Sağlık Ocağında şu anda hekim bulunmadığından poliklinik hizmetleri İlçe Merkezinden görevlendirilen bir hekim tarafından Perşembe günleri verilmektedir.
Erfelek Merkez Sağlık Ocağı Tabipliğine bağlı bir merkez mahalle ebeliği, Aydınlar Köyü Sağlık Evi, Kınık Mahallesi Sağlık Evi, Hasandere Köyü Sağlık Evi, Veysel Köyü Sağlık Evi, Dereköy Sağlık Evi, Kazmasökü Köyü Sağlık Evi, Yeniköy Sağlık Evi, Salıköy Sağlık Evi,Mesciddüzü Köyü Sağlık Evi, Kurcalı Köyü Sağlık Evi, Gökçebel Köyü Sağlık Evi, Ormantepe köyü Sağlık Evi şeklinde planlanıp hizmet verilmektedir. Kınık ve Merkez Mahalle ebelikleri binaya ihtiyaç duyulmaksızın hizmetler sağlık ocağı binasında verilmektedir. Mesciddüzü ve Hasandere Köyü'ne hizmetler Sağlık Ocağı bünyesinde yürütülmektedir.
Spor
Erfelek Merkez Sağlık Ocağına yıllık ortalama 13-14 bin hasta müracaat etmektedir. Ocak olarak yaklaşık % 80’ine cevap vermekte kalan % 20’lik kısmı ise bir üst sağlık kuruluşuna sevk edilmektedir.
Her yerleşim biriminde olduğu gibi halkın kendi arasında çeşitli spor faaliyetlerin de bulunduğu gibi ilçede ilk spor kulübü 14.06.1984 tarihinde kurulmuştur.
Futbol, voleybol, basketbol ve güreş dallarında faaliyet göstermek üzere kurulan spor kulübü ilçenin kapasitesi ve ekonomik durumu nedeni ile sadece futbol dalında faaliyette bulunmuş ve il içinde I. ve II. Amatör Futbol klasmanlarında şampiyonluklar yaşamıştır. Geçen sezon Sinop II. Amatör liginde mücadele veren Erfelek Spor Futbol Takımı şampiyon olmuş I. Amatör kümeye yükselmiştir. Halen I. amatör liginde mücadele etmektedir.
Kulüp zaman zaman güreş kursları açmış, güreş müsabakaları düzenlemiştir.Bunların sonucu olarak birçok güreşçi yetişmesine katkıda bulunmuştur. Avrupa ve Dünya ikincisi Tahir YILMAZ bunlara bir örnektir.
Yatırım Ve Projeler
1- Kazmasökü Köyü Kapandüzü mevkiindeki Erfelek sulama barajı inşaatının fiili olarak %70’ i bitmiş durumdadır.,
2- Sağlık Merkezi ek bina inşaatına 26.06.1997 tarihinde Sağlık Merkezini Yaşatma ve Güzelleştirme Derneği katkıları ile 20.6x10.8 metre ölçülerinde başlanmış olup bodrum ve zemin kat katları ile birlikte 4 katlıdır. 20 yatak kapasiteli, 3 hasta odası, 1 doğum odası, 1 jinekolojik muayene odası, 1 diş ünitesi odası, 1 acil müdahale odası ve bunun yanında diğer idari hizmet birimlerinden oluşmaktadır. Ayrıca bodrum katı bölümünde morg, kalorifer kazan dairesi, röntgen, mutfak ve çamaşırhane bölümleri bulunmaktadır.1997 yılında halk desteği ile yapımına başlanan Sağlık Merkezi binası 26.8.1998 yılında kalan kısmının tamamlanmak üzere Bakanlığımıza devredilmiştir. 2000-2001 yılları arasında Sağlık Bakanlığı tarafından 47 milyarlık bir yatırım ile, yaklaşık %70 lik bölümü tamamlanmış durumdadır
sevgili admin arkadasim ERFELEK basligi altinda TÜRKELI ,ni tanitmissin bilgilerinize.
