Uzman SühaN
Administrator
Böbrek taşına ne iyi gelir?
böbrek taşı nedir,böbrek taşı neden olur,böbrek taşı nasıl düşürülür,böbrek taşının tedavisi nedir,böbrek taşı hakkında bilgiler
Böbrek taşı sorunu olmayanlar bile bu durumun ne kadar sancılı olabileceğini ve taş düşürenlerin pek çok sıkıntı çektiğini duymuştur. Konuya yabancı olanlar için ‘taş’ deyince kulağa sanki vücutta yabancı bir cisim oluşuyormuş gibi gelebilir. Oysa bu taşlar aslında vücutta normal olarak bulunan kimi kimyasal maddelerin katılaşmasıyla oluşur. Böbrekler vücutta filtre görevi görür ve idrar yoluyla çeşitli atıkların dışarı gönderilmesini sağlar. Kimi zaman bu atıkların böbrekte birikmesi söz konusu olur. Böbrek taşları, idrarda bulunan kalsiyum, fosfat gibi bazı minerallerin kristalleşmesiyle oluşan, katı parçalardır.
Az su içmek, obezite, çok tuzlu ya da şekerli yemek gibi başlıca nedenlerin yanı sıra bu taşların oluşumu genetik de olabilir. Böbrek taşı (veya taşları), böbrekte kalabileceği gibi, idrar yolundan aşağı doğru da gidebilir. Bu taşların büyüklükleri değişiklik gösterir.
Böbrek taşları durdukları yerde ağrıya yol açmaz ancak idrar yolunda hareket etmeye başladıklarında zor bir süreç başlar. Küçük bir taşın idrar yolunda ilerlemesi sorun yaratmaz ancak daha büyük taşlar idrar yolunda sıkışır. Bu oldukça acı veren, kanamaya yol açabilecek ve tehlikeli olabilecek bir durumdur. Böbrek taşı oluşumunun tek bir nedeni olmadığı gibi kesin bir nedeni de yoktur ama çeşitli risk faktörleri sıralanabilir. Farklı türde böbrek taşları vardır ve taşın türüne göre, oluşum nedeni de değişebilir.
Kalsiyum Alımı
Böbrek taşlarının büyük bir bölümü, böbreklerde kalsiyum kümelenmesinden dolayı meydana gelen, kalsiyum taşlarıdır. Bu kümeler parçalara ayrılarak böbrek taşları halini alırlar ve idrar yolunda ilerlerler. İdrar yollarında ve böbreklerde biriken kalsiyum, böbrek taşlarının en büyük nedenlerinden biri olarak bilinir.
Ancak kalsiyum bakımından zengin bir beslenme nedeniyle mutlaka böbrek taşı oluşacağı söylenemez. Kalsiyum taşlarında daha çok genetik faktörlerin rol aldığı düşünülmektedir. Yine de ailesinde böbrek taşı şikayeti olan kişiler, doktora danışarak kalsiyum ve D vitamini takviyelerini sınırlayabilirler. D vitaminin sınırlanmasının nedeni ise bu vitaminin vücudun kalsiyumu emmesine yardımcı olmasıdır. Vücut daha çok kalsiyum emdikçe, bu mineralin birikme oranı da artar.
Öte yandan kalsiyumun kemikler, kalp ve sinir sistemi üzerinde önemli etkisi vardır. Bu nedenle kendi kendinizi kalsiyumdan mahrum etmemeli ve mutlaka bir uzmana danışmalısınız.
Oksalat Bakımından Zengin Besinler
Böbreklerdeki ve idrar yolundaki kalsiyum böbrek taşlarını oluştururken oksalat bileşeniyle işbirliği yapar. Çikolata, çeşitli çaylar, ıspanak, pazı ve pancar, oksalat bakımından zengin yiyeceklerdir. Böbrek taşı riski taşıyanlar bu yiyeceklerden uzak durmayı düşünebilir. Böbrek taşı şikayetiyle doktora başvurduğunuzda, taşın neden kaynaklandığını öğrendiğinizde, zaten doktorunuz da tükettiğiniz yiyeceklerle ilgili bir değişikliğe ihtiyaç olup olmadığını size belirtecektir.
Asidik İdrar
Bir kişinin idrarı asidik olduğunda, kalsiyumun idrar yolunda taş oluşturmasını hızlandırabilir. Diyabet hastaları ve obez kişiler, insülin direncinin bir sonucu olarak asidik idrara sahiptirler ve bu kişilerde böbrek taşları daha çok görülür. Fazla et ve protein tüketimi de idrardaki asit oranını ve dolayısıyla böbrek taşı oluşması riskini arttırır. Görüldüğü gibi dengeli beslenmek sadece kilo sorunu olanlar için değil, sağlıklı olmak isteyen herkes için dikkat edilmesi gereken bir husustur. Herhangi bir besin kaynağında aşırıya kaçmak, sebze ve meyveleri unutmak, pek çok sağlık sorununda önemli bir faktördür.
Genetik Faktörler
Böbrek taşı oluşumunda birkaç çevresel faktörün rolü olmasına karşın birçok böbrek taşı vak’asında altta yatan genetik bir nedenin de olduğu düşünülmektedir. Ailesinde böbrek taşı şikayeti olan kişilerde de böbrek taşı görülmesi olağan dışı değildir. Özellikle bazı tür böbrek taşlarında bu olasılık daha da artış gösterir. Bol su içip dengeli beslenerek böbrek taşı riskinizi azaltabilirsiniz.
Enfeksiyon ve Hastalıklar
Tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları böbrek taşları açısından risk doğurur. Bu enfeksiyonlara yol açan bakteriler idrardaki amonyak oranının artmasına yol açar. Yüksek amonyak seviyeleri ise özel bir tür böbrek taşına yol açabilir.
Bunun dışında sistinüri gibi böbrek hastalıkları, tiroid hastalıkları benzeri metabolizma hastalıkları veya kronik pankreas hastalığı böbrek taşı oluşumuna zemin hazırlayabilir.
Bir tür romatizmal hastalık olan gut, vücutta ürik asit oranını arttırır ve ürik asit taşlarının sıklıkla oluşmasına neden olur. Ürik asit taşları, kadınlara oranla erkeklerde daha çok görülür.
Kronik bağırsak iltihabı da, sık sık böbrek taşı oluşmasına neden olan hastalıklardan biridir.
Beslenme ve Sıvı Tüketimi
Gün içerisinde yeterince sıvı almamak, böbrek taşı oluşumunda en büyük risk faktörlerinden biridir. Az sıvı almak az idrara çıkmak anlamına gelir. Günde bir litrenin altında idrar atılması, böbrek taşlarının oluşumuna zemin hazırlar. Sıvı almak deyince, gün içinde bol çay ve kahve içmekle böbrek taşından korunduğunuzu düşünmeyin. Hem böbrekler açısından hem de genel vücut sağlığı açısından ‘su’ içmeniz önemlidir. Genel olarak günde 2 litre su içilmesi tavsiye edilir.
Beslenme konusunda ise böbrek taşı riski veya türüne göre, doktorunuz beslenmenizden kalsiyumu, proteini ya da oksalatı azaltmanızı isteyebilir. Bu tip düzenlemeleri kendi kendinize yapmamanız ve doktor tavsiyesi doğrultusunda beslenmenizi düzenlemeniz önemlidir. Böbrek taşından korunayım derken sağlığınızı başka şekillerde riske atmak istemezsiniz.
Bunların dışında aşırı şeker ve tuz tüketmemek, dengeli beslenmek, hazır gıdalardan uzak durmak, aşırı kilo almamak böbrekler de dahil genel olarak sağlınız açısından yararlıdır.
Yaş ve Cinsiyet
Yaş, cinsiyet ya da ırk böbrek taşının ilk nedenleri arasında değildir ancak 50 yaş üstündeki erkeklerde böbrek taşına daha çok rastlandığı kabul edilir.
Böbrek enfeksiyonundan kaynaklanan bazı böbrek taşı türlerine ise kadınlarda daha çok rastlanır çünkü idrar yolu enfeksiyonu kadınlarda daha çok görülür.
Böbrek Taşları Nasıl Önlenir?
Böbrek taşlarını önlemek demek böbrek taşlarının oluşumuna yol açan şartları önlemek demektir. Çeşitli önlemler arasında en başlıca olanları burada sıralayalım:
Bol bol su için: Bol su içmek idrarda taş oluşumuna neden olan maddelerin seyrelmesini sağlar. Günde en az 2 litre idrar atacak kadar su içilmelidir. Suyun yanı sıra limonata, portakal suyu ya da greyfurt suyu gibi sitrat bakımından zengin içecekler de taş oluşumunu önlemeye yardımcıdır.
İhtiyacınız olan kalsiyumu alın: Beslenmenizde kalsiyuma yeterince yer vermemek oksalat seviyesinin yükselmesine ve böbreklerde taş oluşumuna neden olabilir. Ancak kalsiyumu gıda yoluyla almaya özen gösterin zira kalsiyum destek ürünlerinin de böbrek taşlarına yol açabileceği düşünülmektedir.
Sodyumu azaltın: İdrardaki kalsiyum miktarını arttıracağından sodyum bakımından zengin bir beslenme böbrek taşlarına neden olabilir. Tuz, deniz ürünleri, ceviz benzeri gıdalarda sodyum bulunur. Günlük alınması gereken sodyum miktarı 2300 miligram olarak tavsiye edilir. Bu da bir çay kaşığı tuz demektir.
Hayvansal protein alımını sınırlayın: Kırmızı et, yumurta, deniz ürünü gibi hayvansal protein içeren gıdaları çok fazla tüketmek idrardaki ürik asit miktarını arttırıp sitrat seviyesini düşürerek, böbrek taşlarına zemin hazırlayabilir.
Taş yapan yiyeceklerden uzak durun: Pancar, çikolata, ıspanak ve pek çok kuru yemiş oksalat bakımından zengindir. Kolalı içeceklerse fosfat içerir ki her iki madde de böbrek taşı oluşumunda etkilidir
Böbrek taşı sorunu olmayanlar bile bu durumun ne kadar sancılı olabileceğini ve taş düşürenlerin pek çok sıkıntı çektiğini duymuştur. Konuya yabancı olanlar için ‘taş’ deyince kulağa sanki vücutta yabancı bir cisim oluşuyormuş gibi gelebilir. Oysa bu taşlar aslında vücutta normal olarak bulunan kimi kimyasal maddelerin katılaşmasıyla oluşur. Böbrekler vücutta filtre görevi görür ve idrar yoluyla çeşitli atıkların dışarı gönderilmesini sağlar. Kimi zaman bu atıkların böbrekte birikmesi söz konusu olur. Böbrek taşları, idrarda bulunan kalsiyum, fosfat gibi bazı minerallerin kristalleşmesiyle oluşan, katı parçalardır.
Az su içmek, obezite, çok tuzlu ya da şekerli yemek gibi başlıca nedenlerin yanı sıra bu taşların oluşumu genetik de olabilir. Böbrek taşı (veya taşları), böbrekte kalabileceği gibi, idrar yolundan aşağı doğru da gidebilir. Bu taşların büyüklükleri değişiklik gösterir.
Böbrek taşları durdukları yerde ağrıya yol açmaz ancak idrar yolunda hareket etmeye başladıklarında zor bir süreç başlar. Küçük bir taşın idrar yolunda ilerlemesi sorun yaratmaz ancak daha büyük taşlar idrar yolunda sıkışır. Bu oldukça acı veren, kanamaya yol açabilecek ve tehlikeli olabilecek bir durumdur. Böbrek taşı oluşumunun tek bir nedeni olmadığı gibi kesin bir nedeni de yoktur ama çeşitli risk faktörleri sıralanabilir. Farklı türde böbrek taşları vardır ve taşın türüne göre, oluşum nedeni de değişebilir.
Kalsiyum Alımı
Böbrek taşlarının büyük bir bölümü, böbreklerde kalsiyum kümelenmesinden dolayı meydana gelen, kalsiyum taşlarıdır. Bu kümeler parçalara ayrılarak böbrek taşları halini alırlar ve idrar yolunda ilerlerler. İdrar yollarında ve böbreklerde biriken kalsiyum, böbrek taşlarının en büyük nedenlerinden biri olarak bilinir.
Ancak kalsiyum bakımından zengin bir beslenme nedeniyle mutlaka böbrek taşı oluşacağı söylenemez. Kalsiyum taşlarında daha çok genetik faktörlerin rol aldığı düşünülmektedir. Yine de ailesinde böbrek taşı şikayeti olan kişiler, doktora danışarak kalsiyum ve D vitamini takviyelerini sınırlayabilirler. D vitaminin sınırlanmasının nedeni ise bu vitaminin vücudun kalsiyumu emmesine yardımcı olmasıdır. Vücut daha çok kalsiyum emdikçe, bu mineralin birikme oranı da artar.
Öte yandan kalsiyumun kemikler, kalp ve sinir sistemi üzerinde önemli etkisi vardır. Bu nedenle kendi kendinizi kalsiyumdan mahrum etmemeli ve mutlaka bir uzmana danışmalısınız.
Oksalat Bakımından Zengin Besinler
Böbreklerdeki ve idrar yolundaki kalsiyum böbrek taşlarını oluştururken oksalat bileşeniyle işbirliği yapar. Çikolata, çeşitli çaylar, ıspanak, pazı ve pancar, oksalat bakımından zengin yiyeceklerdir. Böbrek taşı riski taşıyanlar bu yiyeceklerden uzak durmayı düşünebilir. Böbrek taşı şikayetiyle doktora başvurduğunuzda, taşın neden kaynaklandığını öğrendiğinizde, zaten doktorunuz da tükettiğiniz yiyeceklerle ilgili bir değişikliğe ihtiyaç olup olmadığını size belirtecektir.
Asidik İdrar
Bir kişinin idrarı asidik olduğunda, kalsiyumun idrar yolunda taş oluşturmasını hızlandırabilir. Diyabet hastaları ve obez kişiler, insülin direncinin bir sonucu olarak asidik idrara sahiptirler ve bu kişilerde böbrek taşları daha çok görülür. Fazla et ve protein tüketimi de idrardaki asit oranını ve dolayısıyla böbrek taşı oluşması riskini arttırır. Görüldüğü gibi dengeli beslenmek sadece kilo sorunu olanlar için değil, sağlıklı olmak isteyen herkes için dikkat edilmesi gereken bir husustur. Herhangi bir besin kaynağında aşırıya kaçmak, sebze ve meyveleri unutmak, pek çok sağlık sorununda önemli bir faktördür.
Genetik Faktörler
Böbrek taşı oluşumunda birkaç çevresel faktörün rolü olmasına karşın birçok böbrek taşı vak’asında altta yatan genetik bir nedenin de olduğu düşünülmektedir. Ailesinde böbrek taşı şikayeti olan kişilerde de böbrek taşı görülmesi olağan dışı değildir. Özellikle bazı tür böbrek taşlarında bu olasılık daha da artış gösterir. Bol su içip dengeli beslenerek böbrek taşı riskinizi azaltabilirsiniz.
Enfeksiyon ve Hastalıklar
Tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları böbrek taşları açısından risk doğurur. Bu enfeksiyonlara yol açan bakteriler idrardaki amonyak oranının artmasına yol açar. Yüksek amonyak seviyeleri ise özel bir tür böbrek taşına yol açabilir.
Bunun dışında sistinüri gibi böbrek hastalıkları, tiroid hastalıkları benzeri metabolizma hastalıkları veya kronik pankreas hastalığı böbrek taşı oluşumuna zemin hazırlayabilir.
Bir tür romatizmal hastalık olan gut, vücutta ürik asit oranını arttırır ve ürik asit taşlarının sıklıkla oluşmasına neden olur. Ürik asit taşları, kadınlara oranla erkeklerde daha çok görülür.
Kronik bağırsak iltihabı da, sık sık böbrek taşı oluşmasına neden olan hastalıklardan biridir.
Beslenme ve Sıvı Tüketimi
Gün içerisinde yeterince sıvı almamak, böbrek taşı oluşumunda en büyük risk faktörlerinden biridir. Az sıvı almak az idrara çıkmak anlamına gelir. Günde bir litrenin altında idrar atılması, böbrek taşlarının oluşumuna zemin hazırlar. Sıvı almak deyince, gün içinde bol çay ve kahve içmekle böbrek taşından korunduğunuzu düşünmeyin. Hem böbrekler açısından hem de genel vücut sağlığı açısından ‘su’ içmeniz önemlidir. Genel olarak günde 2 litre su içilmesi tavsiye edilir.
Beslenme konusunda ise böbrek taşı riski veya türüne göre, doktorunuz beslenmenizden kalsiyumu, proteini ya da oksalatı azaltmanızı isteyebilir. Bu tip düzenlemeleri kendi kendinize yapmamanız ve doktor tavsiyesi doğrultusunda beslenmenizi düzenlemeniz önemlidir. Böbrek taşından korunayım derken sağlığınızı başka şekillerde riske atmak istemezsiniz.
Bunların dışında aşırı şeker ve tuz tüketmemek, dengeli beslenmek, hazır gıdalardan uzak durmak, aşırı kilo almamak böbrekler de dahil genel olarak sağlınız açısından yararlıdır.
Yaş ve Cinsiyet
Yaş, cinsiyet ya da ırk böbrek taşının ilk nedenleri arasında değildir ancak 50 yaş üstündeki erkeklerde böbrek taşına daha çok rastlandığı kabul edilir.
Böbrek enfeksiyonundan kaynaklanan bazı böbrek taşı türlerine ise kadınlarda daha çok rastlanır çünkü idrar yolu enfeksiyonu kadınlarda daha çok görülür.
Böbrek Taşları Nasıl Önlenir?
Böbrek taşlarını önlemek demek böbrek taşlarının oluşumuna yol açan şartları önlemek demektir. Çeşitli önlemler arasında en başlıca olanları burada sıralayalım:
Bol bol su için: Bol su içmek idrarda taş oluşumuna neden olan maddelerin seyrelmesini sağlar. Günde en az 2 litre idrar atacak kadar su içilmelidir. Suyun yanı sıra limonata, portakal suyu ya da greyfurt suyu gibi sitrat bakımından zengin içecekler de taş oluşumunu önlemeye yardımcıdır.
İhtiyacınız olan kalsiyumu alın: Beslenmenizde kalsiyuma yeterince yer vermemek oksalat seviyesinin yükselmesine ve böbreklerde taş oluşumuna neden olabilir. Ancak kalsiyumu gıda yoluyla almaya özen gösterin zira kalsiyum destek ürünlerinin de böbrek taşlarına yol açabileceği düşünülmektedir.
Sodyumu azaltın: İdrardaki kalsiyum miktarını arttıracağından sodyum bakımından zengin bir beslenme böbrek taşlarına neden olabilir. Tuz, deniz ürünleri, ceviz benzeri gıdalarda sodyum bulunur. Günlük alınması gereken sodyum miktarı 2300 miligram olarak tavsiye edilir. Bu da bir çay kaşığı tuz demektir.
Hayvansal protein alımını sınırlayın: Kırmızı et, yumurta, deniz ürünü gibi hayvansal protein içeren gıdaları çok fazla tüketmek idrardaki ürik asit miktarını arttırıp sitrat seviyesini düşürerek, böbrek taşlarına zemin hazırlayabilir.
Taş yapan yiyeceklerden uzak durun: Pancar, çikolata, ıspanak ve pek çok kuru yemiş oksalat bakımından zengindir. Kolalı içeceklerse fosfat içerir ki her iki madde de böbrek taşı oluşumunda etkilidir
