atatürk kara tahta başında atatürk tahta başında alfabeyi öğretirken kara alfabe öğretirken
Sinop ve Sinopluları ilgilendiren en mühim meselelerden biri de "Acaba, Atatürk'ü kara tahta başında Yeni Türk Harflerine ait bizzat ders verirken gösteren resim Sinop'ta mı, yoksa başka bir ilde mi (Sivas,Kayseri) çekilmiştir." mevzuudur. Çoğu kere halk, tarih sayfalarına geçen bu konu ile ilgili fotoğrafların altında Sivas veya Kayseri yazısını görünce, bunun matbaa hatası olduğunu sanır ve bu fotoğrafı Sinop'a mal etmeye çalışır.
Bunda halk bir bakıma haklıdır da. Zira Atatürk Sinop'a geldiğinde de fotoğraflarda olduğu gibi açık havada, ağaçların altında ders vermişti. Bu çok şerefli hatıraya bugün hemen bütün Sinop'un yaşlıları şahittir. Her mevzu oluşta içtenlikle ve derin bir heyecan ile anlatıverirler genç nesillere. Sinop'ta herkes (Yatı Mektebi) nin bahçesinde daha 1970'e kadar ayakta olan zeytin ağaçlarının altındaki bu eşsiz derse ait anlatılan hatıralarla, fotoğraflardaki kompozisyonu bağdaştırıp, birleştirirler kolayca.
Bu konuda çalışmalarımı sürdürürken, kitaplarda üç ayrı fotoğrafa tesadüf ettim. Bunlardan birinin altında: "Gazi Sivas'ta yeni Türk harflerini bizzat öğretirken." Kaydı vardı. Fotoğrafta her hangi bir tarih yoktur. Diğerinin altında; "Yeni kabul edilen Lâtin harflerinin ilk öğretmeni bizzat Mustafa Kemal Paşa olmuştur. Resimde 28 Eylül 1928 günü uğradığı Kayseri'de açık havada kurulan bir kara tahtada orduya ve halka Lâtin harfleriyle Türkçe yazmayı öğretirken "görülüyor"yazıyor. Bir diğer üçüncüsünün altında ise " Eylül 1928"yazıyordu. Bu son resim, Kayseri'de çekilen fotoğraftır. Yalnız kara tahta başında Atatürk, yazı yazan şahıs ve çok az olarak da bir iki kişinin yüzü gözükür. Bu fotoğraflar, çoğu kitapların harf devrimi bahsinde basılmıştır ki Sivas'ta ve Kayseri'de çekilmişlerdir.
Daha çok aydınlanmak için Türk Tarih Kurumu'na yazdığım mektubuma, Sayın Prof. Dr. Afet İnan şöyle cevap verme yüceliğini gösterdiler.
B.26/ 2g - 1016
Servet Yerli
Müze Asistanı - Sinop 7/Aralık/1972
Sayın Servet Yerli.
13.XI.1972 günlü yazınıza cevap.
1- Atatürk'ün tahta başındaki fotoğrafı Sivas'ta çekilmiştir.
Türk tarihini tetkik cemiyeti (Türk Tarih Kurumu' nun) 1931'de yayınladığı "Tarih IV. Türkiye Cumhuriyeti" adlı kitapta, bu fotoğrafın altında "Gazi Sivas'ta yeni Türk harflerini bizzat öğretirken" kaydı vardır.
2- Atatürk Sinop'a geldiğinde, orada bulunan ve Atatürk'e refakat etmiş olan M. Şakir Ülkütaşır bize gönderdiği yazılı bilgide bu fotoğrafın Sinop'ta çekilmediğini bildirmiştir. Saygılarımızla.
Atatürk ve Yeni Türkiye Araştırma Merkezi
Başkanı
İmza
Prof. Dr. Afet İnan
Atatürk hangi konu ile ilgili olursa olsun çıktığı her yurt gezisi sırasında vardığı yerleri tespit eden fotoğrafların çekildiği şüphesizdir. Harf devrimi münasebetiyle şereflendirdiği Sinop'ta, Vilayet konağına doğru ilerlerken çekilen fotoğraf o günün paha biçilmez vesikasıdır. Merhum şair Ferit Dikmen'in çektiği, canı kadar koruduğu ve özel albümünde muhafaza ettiği bu fotoğrafın biri de, merhumun ailesi tarafından albümle beraber Sinop Halkevi Başkanlığına hediye edilmiştir.
Atatürk ilk dersi Sinop'ta vermiştir. Bazı kayıtlarda Sarayburnu'ndan sonra, Sinop'ta vermiştir, diye geçmektedir. Halbuki Atatürk Sarayburnu'ndaki eğlencede, harf devrimine girişileceğine ait daha öncede belirtildiği gibi nutuk vererek, yeni alfabenin sağlayacağı kolaylıklardan ve esaslarından bahsetmiştir. Bizzat kara tahta başına geçerek ders vermemiştir. Bu şerefi ilk tadan Sinop ve Sinoplular olmuştur. O güne kadar ne okumasını ve ne de yazmasını bilen (50) yaşlarındaki Arabacı Bekir (Ağa) Büyük Kurtarıcı Atatürk'ten ders alma bahtiyarlığına erişerek, Harf Devrimiyle beraber destanlaşmıştır Sinop'ta. Sinop'un en büyük kaybı, en büyük talihsizliği işte o anı tespit eden bir fotoğrafın çekilmemiş olmasıdır. Fakat Şehir Parkındaki Atatürk Heykelinde, Heykelleşmiştir Bekir (Ağa).
